Το τέλος της εκστρατείας
Το σχέδιο που κατέστρωσαν στο μεσοδιάστημα οι Άγγλοι ήταν έξυπνο. Ετοίμασαν οκτώ μεγάλα καράβια από τα οποία έδιωξαν όλο το πλήρωμα, άνοιξαν τα πανιά τους, τους έβαλαν φωτιά και με τον ευνοϊκό άνεμο που σηκώθηκε τα έριξαν κατά των Ισπανών. Ο πανικός των Ισπανών ήταν τεράστιος. Ο φόβος της πυρκαγιάς κυριαρχούσε παντού. Κάθε πλοίο, στην προσπάθειά του να σωθεί, τράβηξε τον δρόμο του.
Η περίφημη τάξη της Αρμάδας καταστράφηκε. Οι Άγγλοι έπεσαν επάνω στα πλοία των Ισπανών που ξεμάκραιναν. Ο Ισπανός ναύαρχος προσπάθησε να μαζέψει ό,τι μπορούσε από τον στόλο του. Η θύελλα υποβοήθησε την ολοκληρωτική καταστροφή του Ισπανικού στόλου. Τελικά οι Ισπανοί προσπάθησαν να φύγουν προς το βορρά και να φτάσουν στην Ιρλανδία, που, επειδή ήταν καθολική, θα τους δέχονταν ευχαρίστως. Ακόμα και οι καλύτεροι ναυτικοί τους αγνοούσαν το κάθε τι για την θάλασσα αυτή. Οι κακοκαιρίες, τα άγνωστα θαλασσινά ρεύματα, οι αρρώστιες, οι επιθέσεις των πειρατών, η εγκατάλειψη και η αποδιοργάνωση ήταν οι αιτίες που χάθηκε η Αρμάδα και μαζί μ’ αυτήν 15.000 άνδρες.
Η ιστορική σημασία της καταστροφής
Για την Ισπανία και για τον Φίλιππο Β΄ η καταστροφή ήταν μεγάλη. Βρήκαν τον δάσκαλό τους στη θάλασσα στο πρόσωπο των έμπειρων Άγγλων ναυτικών. Ο δούκας Σιντόνια της Μεδίνας έγραψε στον βασιλιά του: «Οι ατυχίες και οι καταστροφές που πάθαμε είναι απερίγραπτες. Κανένας ναυτικός δεν γνώρισε ποτέ τόσο μεγάλες».
Οι ιστορικοί της εποχής εκείνης δεν κατάλαβαν την μεγάλη σημασία της καταστροφής της Αρμάδας. Η Ισπανία ήταν ακόμη, άλλωστε, τόσο πλούσια και τόσο δυνατή! Από την άλλη μεριά οι Άγγλοι είχαν ακόμη πολλά να κάνουν και να πετύχουν: να προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν τις εξωτερικές και εσωτερικές δυσκολίες τους. Δεν κατάλαβαν αμέσως ότι από το μικρό τους νησί άρχισαν να βάζουν τα θεμέλια μιας μεγάλης θαλασσινής αυτοκρατορίας.
Αυτό το καλοκαίρι του 1588 έφερε τύχη στην Αγγλία. Οι ναυτικοί της ενθουσιασμένοι από την νίκη αυτή έγιναν σιγά-σιγά πιο θαρραλέοι. Το αγγλικό εμπόριο που το προστάτευαν οι κουρσάροι απόκτησε ξαφνικά μια παγκόσμια σημασία. Το αγγλικό κράτος, δυνατό και πλούσιο, πήρε τη θέση του ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις, ενώ η Ισπανία άρχιζε σιγά-σιγά να χάνει την ηγεμονία του κόσμου.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
1. Elliot, J.H., Imperial Spain, 1469-1716. London, 1963 - Elliot, J.H., The Decline of Spain
2. Meinecke, F., Die Idee der Staatsrason in der Geschichte. Berlin, 1957.
3. Mousnier, R., La venalite des offices en France sous Henri IV et Louis XIII. Ρουέν 1945.
4. Charles Tilly: The Formation of National States in Western Europe.
Β
Ε) Γιορκτάουν
Ο άνεμος της ανεξαρτησίας
Η Αγγλία μέσα σε διακόσια χρόνια από την ανακάλυψη και την κατάκτηση της Αμερικανικής Ηπείρου έγινε ολόκληρη αυτοκρατορία. Στο βόρειο κομμάτι της αμερικανικής ηπείρου δεκατρείς επαρχίες ήταν πάντα πιστές στην πατρίδα, οι κάτοικοί τους μιλούσαν την μητρική αγγλική γλώσσα και ένιωθαν Άγγλοι.
Σιγά-σιγά, όμως, άρχιζε μια μεταβολή που κανείς δεν μπορούσε να υποψιαστεί από την αρχή. Άρχισε να σχηματίζεται μια «αμερικανική συνείδηση» στους πουριτανούς γιάγκηδες του Νέου Κόσμου, στους αριστοκράτες καλλιεργητές της Βιρτζίνια και στους περισσότερους μετανάστες, από όπου και αν προέρχονταν. Στην αρχή συζητούσαν χαμηλόφωνα και ύστερα άρχισαν να φωνάζουν ότι δεν ήταν δίκαιο να πληρώνουν φόρους που καθόριζε η βουλή του Λονδίνου, στην οποία δεν είχαν καν εκπροσώπηση. Τα πνεύματα άρχισαν να ερεθίζονται. Οργανώσεις άρχισαν να δημιουργούνται με σκοπό την απελευθέρωση από τα οικονομικά δεσμά της Αγγλίας. Τα επεισόδια διαμαρτυρίας και δυσαρέσκειας πολλαπλασιάστηκαν.
Οι Άγγλοι στην πραγματικότητα δεν καταλάβαιναν τίποτα από τη σημασία των επεισοδίων αυτών. Ο βασιλιάς Γεώργιος 3ος πίστευε ότι με μια δυναμική πολιτική θα μπορούσε να κατασιγάσει τα πάθη. Εν τω μεταξύ, οι αμερικανικές οργανώσεις για την «σωτηρία του λαού» αυξάνονταν και συγκέντρωναν όπλα και πολεμοφόδια για ώρα ανάγκης.
Τα λάθη της Αυτού Μεγαλειότητος και των συμβούλων του κατάφεραν να μετατρέψουν μικρές και πολλές φορές ασήμαντες δυσαρέσκειες των Αμερικανών σε ένα κύμα αγανάκτησης που φούσκωσε και άρχισε να απειλεί τη θέση των Άγγλων από το 1775 ήδη.
Σκηνή από μια μάχη των Αμερικανών, που αγωνίζονταν για την ανεξαρτησία της πατρίδας τους.
Ο Γεώργιος Ουάσιγκτον
Αυτή όμως η διάθεση των Αμερικανών για την ανεξαρτησία των 13 επαρχιών τους δεν ήταν εύκολο να γίνει σεβαστή. Τους χρειάζονταν οπωσδήποτε να οργανώσουν ένα στρατό και να βρουν ένα αρχηγό. Παμψηφεί εξέλεξαν για αρχηγό τον Γεώργιο Ουάσιγκτον, λοχαγό της φρουράς της Βιρτζίνια. Το κύρος του ήταν μεγάλο, ακόμα και ανάμεσα στους εχθρούς του. Μια εφημερίδα του Λονδίνου έγραφε: «όλοι οι βασιλιάδες της Ευρώπης μοιάζουν με υπηρέτες μπροστά του».
Στους επαγγελματίες Βρετανούς στρατιώτες ο Ουάσιγκτον δεν μπορούσε να αντιπαρατάξει παρά μόνον απειθάρχητους φρουρούς που ξαναγυρνούσαν στα χωράφια τους το καλοκαίρι για να θερίσουν, ελεύθερους σκοπευτές που ήταν πιο πολύ μαθημένοι να τρέχουν μέσα στα δάση παρά να μάχονται σε παράταξη, και εθελοντές, πρόχειρα εκπαιδευμένους με κακό εξοπλισμό που η ηλικία τους κυμαίνονταν από 18 μέχρι 60 ετών. Όλοι κι όλοι δεν ξεπερνούσαν τους 18.000 άνδρες και πολλοί ανάμεσά τους ήταν, κατά βάθος, πιστοί στον Βρετανό μονάρχη.
Μ’ αυτό τον μικρό στρατό ο Ουάσιγκτον έκανε την αρχή και κατάφερε να κερδίσει μια εντυπωσιακή νίκη, διώχνοντας τους Άγγλους από την πόλη της Βοστώνης. Τρεις μήνες αργότερα, την 4η Ιουλίου 1776, το Κογκρέσο συνήλθε στη Φιλαδέλφεια και οι αντιπρόσωποι των 13 αμερικανικών επαρχιών ενέκριναν την περίφημη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, που άρχιζε με αυτές τις λέξεις:
«Κάναμε έκκληση στη δικαιοσύνη της Αγγλίας και δεν μας άκουσαν. Δεν έχουμε πια παρά να διακηρύξουμε ότι αυτές οι αποικίες είναι και έχουν το δικαίωμα να είναι ανεξάρτητες πολιτείες».
Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας υπογράφτηκε την 4η Ιουλίου 1776 στη Φιλαδέλφεια. Χαρούμενοι οι άποικοι οργάνωσαν γιορτές για να πανηγυρίσουν.
