Καταθέτουμε αυτό το σημείωμα γιατί θέλουμε να σας ενημερώσουμε για το πολιτιστικό-περιβαλλοντικό πρόγραμμα SEMEP-UNESCO “Discover differences around yourself” που πραγματοποιούμε το τρέχον σχολικό έτος σε συνεργασία με το σχολείο ERONY YUD-BET HIGH SCHOOL, TEL-AVIV-JAFFA του Ισραήλ. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν 14 Παλαιστίνιοι μαθητές εκ μέρους του Ισραήλ και 12 εκ μέρους του Μουσικού Λυκείου Τρικάλων. Στόχος του προγράμματος είναι να γνωρίσουν οι μαθητές στοιχεία άλλων πολιτισμών και να έρθουν σε επαφή με συνομηλίκους τους από άλλες χώρες.
Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού, η ομάδα του σχολείου με το οποίο συνεργαζόμαστε, επισκέφθηκε την πόλη και το σχολείο μας στις αρχές Απριλίου 2009 και κατά τη διάρκεια της παραμονής τους προγραμματίστηκε μια σειρά δραστηριοτήτων που αφορούν τις πολιτισμικές ταυτότητες των δύο χωρών.
Το πρόγραμμά μας δεν χρηματοδοτήθηκε βέβαια από την UNESCO, η οποία απλώς το θέτει υπό την αιγίδα της, και η αποστολή των Παλαιστινίων μαθητών από το Ισραήλ φιλοξενήθηκε από τους μαθητές που εμπλέκονται στο πρόγραμμα και εμάς προσωπικά.
Εδώ πρέπει να αναφέρουμε πως η UNESCO θέτει στις άμεσες προτεραιότητές της Προγράμματα για τη Διαπολιτισμικότητα, την ετερότητα, την κατανόηση των διαφορών μεταξύ των ανθρώπων και τις ταυτότητες. Στο πλαίσιο αυτό θέματα όπως:
* Μεταβολές της ατομικής και κοινωνικής ταυτότητας.
* Πολιτισμική ταυτότητα.
* Ευρωπαϊκή ταυτότητα.
* Χωρική ταυτότητα.
* Τέχνη και ταυτότητα.
* Μετάφραση και διαπολιτισμική επικοινωνία.
* Εκπαίδευση, κοινωνικές επιστήμες και διαπολιτισμική επικοινωνία, τίθενται υπό την αιγίδα της UNESCO.
Β
Ως συντονίστριες του εν λόγω πολιτιστικού-περιβαλλοντικού προγράμματος και εκ μέρους των μαθητών του Μουσικού Λυκείου αισθανόμαστε αδήριτη την ανάγκη και έντονη την ηθική υποχρέωση να διακοινώσουμε στην τοπική κοινωνία τα «αποτελέσματα» της επιτυχημένης έκβασης του προγράμματος, το οποίο πραγματοποιήθηκε από τις 3 έως τις 6 Απριλίου 2009.
Οι 14 Παλαιστίνιοι μαθητές/τριες και ο συνοδός καθηγητής τους Farrid Hamdan από το σχολείο ERONY YUD-BET HIGH SCHOOL, από το Τελ Αβίβ-Γιάφφα του Ισραήλ, οι οποίοι είχαν την ευκαιρία να περιηγηθούν στα μνημεία, στα αξιοθέατα και στις φυσικές ομορφιές του τόπου μας και παράλληλα να ανταλλάξουν απόψεις και εμπειρίες με τους μαθητές/τριες μας, βίωσαν πρωτόγνωρα συναισθήματα αντικρύζοντας εικόνες μιας Ελλάδας που τους ήταν άγνωστη από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα οποία προωθούν το στερεότυπο της θάλασσας του ήλιου και της Ακρόπολης. Ανακάλυψαν, με έκπληξη και ενθουσιώδη αιφνιδιασμό, την ηπειρωτική Ελλάδα του «πράσινου χαλιού», όπως χαρακτηριστικά επαναλάμβαναν, των ζωογόνων βουνών και του κελαρυστού νερού. Και καθώς προέρχονταν από μια χώρα με άνυδρο κατά το πλείστον τοπίο, η άκρατη χαρά τους φανερώνονταν ανάγλυφη στις εκφράσεις του προσώπου τους και στις κινήσεις του σώματός τους.
Το λεπτομερές και πλούσιο πρόγραμμα υποδοχής και φιλοξενίας Παλαιστινίων μαθητών/τριών από το κράτος του Ισραήλ στο πλαίσιο του πολιτιστικού-περιβαλλοντικού προγράμματος “Differences around yourself” SEMEP-UNESCO το οποίο καταρτίσαμε με πρόνοια για τους φιλοξενουμένους μας υλοποιήθηκε σύμφωνα με το παρακάτω χρονοδιάγραμμα:
Παρασκευή 3-4-2009: Συνάντηση στο σταθμό των ΚΤΕΛ. Γεύμα σε ταβέρνα στο Βαλτινό.
Σάββατο 4-4-2009: Ημερήσια εκδρομή σε Μετέωρα, Περτούλι, Ελάτη, Πύλη (Τοξωτή Γέφυρα). Φαγητό το μεσημέρι στο Περτούλι. Επιστροφή στα Τρίκαλα το απόγευμα. Βραδινό ελεύθερο (καλύτερη αλληλογνωριμία μαθητών/τριών).
Κυριακή: 5-4-2009: Περιήγηση στην πόλη των Τρικάλων (Βαρούσι, Κεντρική Πλατεία: εκδήλωση ΤΕΦΑΑ). Γεύμα μεσημεριού στην πόλη. Απογευματινός καφές/τσάι στο Art-Cafe “Σουίτα”: ανταλλαγή απόψεων, εμπειριών, επικοινωνία μαθητών και υπεύθυνων καθηγητών του Προγράμματος. Δείπνο στο φρούριο.
Δευτέρα: 6-4-2009: Ξενάγηση μαθητών/τριών στους χώρους του Μουσικού Γυμνασίου-Λυκείου Τρικάλων. Μαθήματα ελληνικών χορών στα οποία συμμετείχε, με αυθορμητισμό και ζωντάνια, η «δεμένη» πλέον ελληνοαραβοϊσραηλινή ομάδα. Ομαδικά, κατευθυνόμενα και αυτοσχεδιαστικά, παιχνίδια. Προβολή - παρουσίαση σε power point από τον συντονιστή του Ισραήλ Mr Farrid Hamdan των κυριοτέρων αξιοθέατων, μνημείων και φυσικών τοπίων καθώς και της καθημερινότητας της Χάιφα-Jaffa. Επεξηγήσεις, σχόλια, ερωτήσεις, συζήτηση. Αναχώρησή τους το μεσημέρι για το σταθμό των ΚΤΕΛ.
Β
Αφότου έφτασαν στα Τρίκαλα, όλα τα μέλη της σύμπραξης (αντιπρόσωποι αποστολής από το Ισραήλ και από τα Τρίκαλα), ακολουθώντας το ενδιαφέρον πρόγραμμα συμμετοχικών δράσεων και επισκέψεων/γεγονότων που είχε οργανωθεί από τις γράφουσες, ενεπλάκησαν πρόθυμα, θεληματικά και με έκδηλο ενθουσιασμό στα δίχτυα της γοητείας μα και των δυσκολιών του διαφορετικού: ο μακρύς δρόμος της αλληλοκατανόησης και της εκτίμησης των μοναδικών στοιχείων των δύο πολιτισμών είχε ανοίξει.
Στη διάρκεια του προγράμματος η κοινή γλώσσα της ανθρωπότητας, η τέχνη της μουσικής και του χορού μα και η έλλογη επικοινωνία μέσω της αγγλικής γλώσσας αλλά και η πιο σωματοποιημένη και πρωτόγονα άμεση: της «γλώσσας» του σώματος συνεργάστηκαν για να πραγματοποιηθεί μιαν υπέροχη σύνθεση: Έλληνες και Ισραηλινοί-άραβες Παλαιστίνιοι μαθητές και καθηγητές, σαν παλιοί γνώριμοι, κοινώνησαν, αυτές τις 3 μέρες, πλούτο βιωμένης εμπειρίας ζωής, πήραν συμπυκνωμένα μαθήματα ζωής για τη διαφορετικότητα. Κι αυτή η βιωμένη μάθηση διαφορετικότητας άνοιξε το δρόμο της ελπίδας για την Ειρήνη στις καρδιές τους.
Με βάση ερωτηματολόγια που εκπονήθηκαν από τους υπεύθυνους-συντονιστές ( Mr Farrid Hamdan, κ.Αμαλία Ηλιάδη & Δρ.Φανή Μπαλαμώτη) κρατήθηκε ημερολόγιο εργασιών, στο οποίο κατεγράφησαν τα θετικά στοιχεία που αποκόμισαν οι μαθητές, τα προβλήματα που αντιμετώπισαν κατά την υλοποίησή του προγράμματος καθώς και τα συναισθήματα των μαθητών και των εκπαιδευτικών που αναδείχτηκαν κατά την εμπλοκή τους στο πρόγραμμα.
Σ’ αυτή την κοινή Εκπαιδευτική Σύμπραξη ανάμεσα στο Tel-Aviv-Jaffa και στα Τρίκαλα τον Απρίλιο του 2009 οι μαθητές/τριες «αναρωτήθηκαν» δημιουργικά με βάση τους ακόλουθους θεματικούς άξονες που διατρέχουν τη διαφορετικότητα:
* Αρέσκεια-Απαρέσκεια
* Τόποι-Μνημεία /Άνθρωποι-ψυχικά «σημάδια»
* Γλώσσα-Επικοινωνία
* Συναρπαστικά γεγονότα-συγκινήσεις, Συναισθήματα
* Ήθη, έθιμα, τρόπος ζωής-Πολιτισμός
Οι πρωτότυπες και αυθόρμητες απαντήσεις τους στα φύλλα εργασίας και στα ερωτηματολόγια που τους διαμοιράστηκαν καταδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο την ανάγκη του μαθητή- ανθρώπου για βιωματική μάθηση μέσα από τέτοιου τύπου εκπαιδευτικές ανταλλαγές. Σχόλια, κριτική και προτάσεις βελτίωσης του προγράμματος, καθώς επίσης και προτάσεις για τα θέματα της επόμενης σχολικής χρονιάς διατυπώθηκαν επίσης με μεγάλη ζέση.
Οι ιδέες που κατατέθηκαν στις συναντήσεις μαθητών - καθηγητών ξεκινούσαν από το γεγονός ότι σήμερα σε πολλές πόλεις ζουν άνθρωποι διαφορετικών εθνοτήτων, διαφορετικών χαρακτηριστικών, διαφορετικών πεποιθήσεων, διαφορετικών θρησκειών, διαφορετικών διατροφικών συνηθειών κ.α. εν πολλοίς διαφορετικής κουλτούρας. Οι διαφορετικοί αυτοί άνθρωποι εργάζονται και συνεργάζονται με άλλους διαφορετικούς ανθρώπους, άλλοτε αρμονικά κι άλλοτε όχι.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον διαφορών, ιχνηλατώντας ακριβώς αυτές τις διαφορές δίνεται η δυνατότητα μελέτης και των ομοιοτήτων, ώστε να αντλήσουμε όσα θετικά μπορούμε μέσα από την πολιτισμική ποικιλότητα, κατά την, αναγκαστική ή μη, αλληλεπίδρασή μας με άλλους ανθρώπους, διαφορετικούς από μας.
Οι παραπάνω κατευθυντήριες γραμμές που πρυτάνευσαν στη γόνιμη επικοινωνία μας, παρουσιάζοντας ευτυχείς συγκλίσεις με τη φιλοσοφία και την πρακτική του «νέου σχολείου» που πρέπει να ευνοεί και να διευκολύνει τις διεθνείς εκπαιδευτικές, μορφωτικές, πολιτιστικές και επιστημονικές ανταλλαγές, μας υπαγόρευσαν και τους ακόλουθους μελλοντικούς Στόχους:
α) Τον εμπλουτισμό της Σχολικής ζωής με τέτοιου είδους Προγράμματα,
β) Τον επαναπροσδιορισμό των μεθόδων διδασκαλίας και διδακτικής πράξης,
γ) Την ανάπτυξη ουσιαστικής διαπροσωπικής επικοινωνίας, την αποδοχή της ετερότητας μέσα από τη βαθύτερη γνωριμία της κουλτούρας του «άλλου»,
δ) Τον εμπλουτισμό της γλωσσικής δυνατότητας και την ανάπτυξη της φαντασιακής-συμβολικής ικανότητας των μαθητών,
ε) Την ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση των γονέων και των τοπικών κοινωνιών με στόχο το «άνοιγμα του σχολείου στην ευρύτερη πολυπολιτισμική κοινωνία της εποχής μας»,
στ) την ενίσχυση των μαθημάτων ειδικοτήτων (αγγλικά, πληροφορική, μουσική, αθλητικές δραστηριότητες, θεατρικό παιχνίδι...) και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών ώστε να προσδίδουν διαπολιτισμικό προσανατολισμό στο παρεχόμενο παιδαγωγικό και μορφωτικό τους έργο.
Οι υπεύθυνες καθηγήτριες του Προγράμματος
Ηλιάδη Αμαλία, Φιλόλογος
Μπαλαμώτη Φανή, Φιλόλογος
