Το τέλος του πολέμου
Οπωσδήποτε οι Άγγλοι μπορούσαν να συνεχίσουν τον αγώνα. Είχαν τα μέσα, αλλά η κοινή γνώμη, ο κόσμος ήθελε να γίνει ειρήνη. Και η ειρήνη υπογράφτηκε δύο χρόνια αργότερα, στις 3 Σεπτεμβρίου 1783 στις Βερσαλίες. Ίσως, μερικοί, από τότε ακόμη, μπορούσαν να καταλάβουν πόσο μεγάλη ήταν η σημασία αυτού του γεγονότος, αλλά οι περισσότεροι το μόνο που διείδαν ήταν ότι θα ξανάρχιζε το πολύ αποδοτικό εμπόριο ανάμεσα στην Αμερική και στην Αγγλία.
Η παράδοση του Γιορκτάουν, που οφείλονταν κυρίως στην παρέμβαση του ναυάρχου Γκρας, στον κόλπο του Τσέζαπηκ, ήταν ένα μικρό στρατιωτικό επεισόδιο. Σήμερα όμως που βλέπουμε το επεισόδιο αυτό κάτω από τον φακό της Ιστορίας, διαπιστώνουμε τη μεγάλη επίδραση που είχε στη Γαλλία, την Αγγλία και την Αμερική και είναι δύσκολο να φανταστούμε πώς θα ήταν ο κόσμος σήμερα, αν αυτή η μάχη, που δεν ήταν ούτε αιματηρή ούτε ένδοξη, δεν είχε γίνει ποτέ.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
1. Bury, J.B., The Idea of Progress. London,1920.
2. Venturi, F., Utopia and Reform in the Enlightenment. Κέιμπριτζ, 1971.
3. Wade. I., The Intellectual Origins of the French Enlightenment. Πρίνστον, 1971.
Β
Στ) Από το Αούστερλιτς στο Βατερλό
Ο Ναπολέων αυτοκράτορας
Η περίφημη γαλλική επανάσταση έγινε στις 14 Ιουλίου 1789. Τότε που ο λαός της Γαλλίας, έχοντας για αρχηγούς μερικούς άξιους ανθρώπους, έδιωξε τον βασιλιά Λουδοβίκο 16ο.
Τα χρόνια πέρασαν. Ένα νέο γαλλικό κράτος γεννήθηκε. Ξαφνικά, το πρωί της 2ας Δεκεμβρίου 1804 ολόκληρη η Ευρώπη γύρισε έκπληκτη το βλέμμα της προς την Παναγία των Παρισίων, όπου ένας μικρόσωμος Κορσικανός στρατηγός επρόκειτο να στεφθεί αυτοκράτορας με την θέληση του γαλλικού λαού.
Με κραυγές υπέρ πατρίδος οι Σκωτσέζοι αυτοί ορμούν εναντίον των Γάλλων.
Την επομένη της στέψεως ο νέος αυτοκράτορας των Γάλλων απηύθυνε στην Αυστρία και την Αγγλία μήνυμα ειρήνης. Όμως αυτοί που πήραν το μήνυμα δεν το πίστεψαν. Αντί να αφοπλιστούν, συμμάχησαν πάλι με τον Τσάρο της Ρωσίας και ετοιμάστηκαν για πόλεμο.
Οι νίκες της Μεγάλης Στρατιάς
Σωστά κατάλαβαν όλοι ότι ο Ναπολέων δεν είχε στο νου του την ειρήνη και δεν έμενε με σταυρωμένα τα χέρια. Εδώ και τρία χρόνια περισσότεροι από 100.000 άνδρες στα στρατόπεδα κοντά στη Βουλώνη περίμεναν την ευκαιρία να επιτεθούν στην Αγγλία. Η μεγάλη Στρατιά, όπως την έλεγαν, ήταν έτοιμη. Τρία χρόνια αναμονής ήταν ό,τι χρειάζονταν για μια εντυπωσιακή νίκη. Έτσι ο Ναπολέων με μεγάλη χαρά δέχονταν τις ειδήσεις ότι οι αντίπαλοί του ετοιμάζονταν επίσης για πόλεμο. Κανείς στρατηγός ποτέ δεν προετοίμασε με τόσες λεπτομέρειες την σύγκρουσή του με τον εχθρό, όσο ο Ναπολέων στην εκστρατεία του εναντίον των άλλων ευρωπαϊκών δυνάμεων. Μήνες πιο πριν είχε κανονίσει την πορεία που θα ακολουθούσε η Μεγάλη Στρατιά, τα σημεία συγκεντρώσεως, τα σημεία όπου θα έδινε μάχες, τα σχέδια μάχης, ακόμα σχεδόν και τις ημερομηνίες. Η εκστρατεία αυτή που κατέληξε στον θρίαμβο του Αούστερλιτς ήταν το αριστούργημα της ζωής του Ναπολέοντα.
Ο Ναπολέων επιθεωρεί τη Μεγάλη Στρατιά. 100.000 άνδρες ορκίζονται στο όνομα του, έτοιμοι να σκοτωθούν εκτελώντας τις διαταγές του.
Την 25η Σεπτεμβρίου η Μεγάλη Στρατιά άρχισε να διασχίζει τον Ρήνο. Σε τρεις εβδομάδες σχεδόν 100.000 Αυστριακοί ήταν εκτός μάχης. Από τις 20 Οκτωβρίου ο δρόμος προς τη Βιέννη ήταν ελεύθερος.
Ο Ναπολέων δεν στάθηκε να αναπαυθεί. Ξεκίνησε για το βορρά, όπου τα υπολείμματα του αυστριακού στρατού ενώθηκαν με τον ρωσικό στρατό. Οι προφυλακές των αυστρορωσικών δυνάμεων βρίσκονταν στο Αούστερλιτς. Εκεί κοντά βρίσκονταν και οι δύο αυτοκράτορες, ο Αλέξανδρος της Ρωσίας και ο Φραγκίσκος της Αυστρίας. Εδώ ο Ναπολέων έμεινε αρκετές μέρες περιμένοντας να φτάσει όλος ο στρατός του.
Την παραμονή της μάχης του Αούστερλιτς ο Ναπολέων επισκέπτεται τους στρατιώτες του, επιθεωρεί τα κανόνια και τον εξοπλισμό, και ενθαρρύνει όλους. Το βράδυ αυτό ο Ναπολέων έδωσε εντολή να ανάψουν πολλές φωτιές στο στρατόπεδο.
Η νίκη στο Αούστερλιτς
Την 1η Δεκεμβρίου 1805, παραμονή της μάχης, ο Ναπολέων έλαβε όλα τα μέτρα, ώστε να εξασφαλίσει τη νίκη. Μίλησε στο στρατό, επιθεώρησε τα κανόνια, είδε τον οπλισμό των ανδρών, επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις, γύρισε όλο το στρατόπεδο και οι εχθροί έμειναν κατάπληκτοι ακούγοντας χιλιάδες στρατιώτες να φωνάζουν «Ζήτω ο Αυτοκράτορας» και βλέποντας 60.000 φωτιές να ανάβουν σε όλο το στρατόπεδο.
Πολλοί νεοσύλλεκτοι έχασαν το ηθικό τους όταν σκοτώθηκε ο δούκας του Μπρούνσβικ. Στον πίνακα αυτό βλέπουμε αξιωματικούς ντυμένους στα μαύρα να προσπαθούν να απομακρύνουν τον δούκα από το πεδίο της μάχης.
Η μάχη στις 2 Δεκεμβρίου άρχισε με βομβαρδισμό του πυροβολικού. Όταν ο βομβαρδισμός σταμάτησε φάνηκαν αμέσως τα λάθη του εχθρού. Οι Γάλλοι επωφελήθηκαν αμέσως. Η σύγκρουση ήταν τρομακτική.
Όταν στις 4 η ώρα το απόγευμα άρχισε ο αέρας να στροβιλίζει τα χιόνια, όλα είχαν τελειώσει. Περισσότεροι από 20.000 αιχμάλωτοι, 29.000 σκοτωμένοι, 40 σημαίες, 120 κανόνια, 20 στρατηγοί κ.λ.π. ήταν ό,τι άφησε ο εχθρός στο πεδίο της μάχης. Οι δύο αυτοκράτορες, Ρώσος και Αυστριακός, το «έσκασαν» για να σωθούν.
Ο Ναπολέων οδεύει προς το Αούστερλιτς επικεφαλής της Μεγάλης Στρατιάς. Ήταν τότε η εποχή των μεγάλων θριάμβων.
