Η μάχη αρχίζει
Μόλις οι Μακεδόνες ετοιμάστηκαν με την ησυχία τους, μπήκαν σε παράταξη μάχης και ξεκίνησαν. Τώρα, μέσα στον απέραντο κάμπο, φάνηκε πόσο λίγοι ήταν. Οι Πέρσες αναθάρρεψαν. Ασφαλώς ήταν ένα εύκολο παιχνίδι αυτός ο πόλεμος. Από την άλλη μεριά οι Έλληνες δεν μπορούσαν παρά να νιώσουν δέος μπροστά σ’ αυτή την ανθρωποθάλασσα, που δεν είχε τελειωμό. Λογιών λογιών πολεμιστές γέμιζαν τον τόπο. Άλλοι είχαν στο κεφάλι φτερά και άλλοι σαρίκια, άλλοι ήταν σιδερόφρακτοι και άλλοι ημίγυμνοι. Σα να μην έφταναν όλα αυτά, υπήρχαν οι ελέφαντες, που οι περισσότεροι Έλληνες τους αντίκρυζαν για πρώτη φορά, και τα δρεπανηφόρα άρματα, για τα οποία είχαν διαδώσει πολλές ιστορίες οι κατάσκοποι του Δαρείου. Έλεγαν δήθεν ότι τα άρματα αυτά ενεργούν κεραυνοβόλα, ότι σκορπίζουν παντού το θάνατο και τίποτε δεν μπορεί να αντισταθεί μπροστά τους.
Οι Μακεδόνες προχωρούσαν με τάξη, χωρίς να βιάζονται και χωρίς να μιλούν. Η διαταγή που τους έδωσε ο Αλέξανδρος ήταν να παραμείνουν σιωπηλοί μέχρι να φτάσει η ώρα να χιμήξουν στον εχθρό. Τότε θα φώναζαν όλοι μαζί την πολεμική τους κραυγή και θα αντηχούσε η μουσική.
Μπροστά πήγαινε ο Αλέξανδρος καβάλα στον Βουκεφάλα. Η αστραφτερή του στολή έλαμπε στο φως του ήλιου. Τα ασπρόχρυσα φτερά της περικεφαλαίας του ανέμιζαν. Δίπλα του, καβάλα στο δικό του άλογο, βάδιζε ο μάντης Αρίστανδρος, φορώντας χρυσή κορώνα και κρατώντας στο χέρι κλωνάρι από δάφνη. Προσεύχονταν δυνατά παρακαλώντας τους θεούς να στείλουν ένα μήνυμα. Τη δύσκολη εκείνη ώρα έπρεπε να βρει μια αφορμή να ενθαρρύνει τους στρατιώτες. Ξαφνικά φάνηκε ψηλά στον ουρανό ένας αετός. Ο Αρίστανδρος βρήκε το σημάδι που ήθελε. Φώναξε δυνατά ότι το μήνυμα ήταν χαρούμενο και ότι θα νικήσουν οι Μακεδόνες και θα δοξαστούν. Αυτό ήταν. Κάτι τέτοιο ήθελαν την ώρα εκείνη για να ενθαρρυνθούν και να πέσουν στη μάχη σαν λιοντάρια.
Το σχέδιο της μάχης στην πρώτη φάση που θα συναντούσαν τον εχθρό ήταν απλό. Την δεξιά παράταξη ή πτέρυγα την οδηγούσε ο Αλέξανδρος και την αριστερή ο Παρμενίων. Επειδή όμως οι Έλληνες ήταν λίγοι, υπήρχε κίνδυνος να τους κυκλώσουν οι Πέρσες και να τους υπερφαλαγγίσουν. Γι’ αυτό ο Αλέξανδρος ετοίμασε μια δεύτερη γραμμή στις δύο άκρες του στρατού και μετακινήθηκε ο ίδιος ακόμα δεξιότερα. Με την διάταξη αυτή προχωρούσαν οι Έλληνες την ώρα που οι Πέρσες αποφάσισαν κι αυτοί να πέσουν στη μάχη.
Ο Δαρείος διέταξε τους σιδερόφρακτους Σκύθες ιππείς να χτυπήσουν το θεσσαλικό ιππικό με τον Παρμενίωνα. Τα βόρεια άρματα των Περσών μαζί με το άλλο αμέτρητο ιππικό τους έπεσαν επάνω στους Μακεδόνες ιππείς που προχωρούσαν με τον Αλέξανδρο δεξιά.
Η μεγαλύτερη μάχη της εκστρατείας πλησίαζε. Από τη μια μεριά ο περσικός χείμαρρος, από την άλλη η οργάνωση, η τάξη, η πειθαρχία και το θάρρος των Ελλήνων. Η τέχνη του πολέμου μπορούσε να κάνει τους λίγους να νικήσουν τους πολλούς.
Η νίκη των Ελλήνων
Οι δύο στρατοί συγκρούστηκαν με ορμή. Πέρσες και Έλληνες χτυπήθηκαν σώμα με σώμα. Νέα κύματα του εχθρού, νέες εφεδρείες έπεφταν συνέχεια στη μάχη. Οι Θράκες που έμειναν στα μετόπισθεν του Αλέξανδρου με ελαφρό οπλισμό για να φυλάγουν τις αποσκευές και τους αιχμαλώτους βρέθηκαν σε δύσκολη θέση όταν οι Ινδοί του Δαρείου έπεσαν επάνω τους και οι αιχμάλωτοι απελευθερώθηκαν. Γρήγορα φάνηκε πως δεν μπορούσαν να αντέξουν. Σε λίγο δεν έμεινε κανείς όρθιος.
Τώρα οι Ινδοί, οι Πάρθοι και οι Πέρσες άρχισαν να χτυπούν το θεσσαλικό ιππικό από τα πλάγια. Η θέση του Παρμενίωνα γίνονταν δύσκολη. Η αριστερή πτέρυγα των Ελλήνων έπρεπε να πάρει την απόφαση να υποχωρήσει.
Τι έγινε όμως με την δεξιά πτέρυγα και τον Αλέξανδρο; Εδώ τα γεγονότα εξελίχθηκαν εντελώς αντίθετα. Ο Δαρείος έκανε ένα μεγάλο στρατηγικό λάθος, που στάθηκε η αιτία να χάσει τη μάχη. Βλέποντας τον Αλέξανδρο στα δεξιά, από τον φόβο του μήπως του επιτεθούν οι Μακεδόνες και τον υπερφαλαγγίσουν από την αριστερή του πτέρυγα, πήρε ιππικό από το κεντρικό μέτωπο και το έστειλε εναντίον του Αλέξανδρου. Έτσι το κέντρο άδειασε. Ο Αλέξανδρος το κατάλαβε αμέσως και έδωσε διαταγή να εισχωρήσουν οι άνδρες του στο κέντρο του εχθρού. Ο ίδιος κίνησε μπροστά, έχοντας μαζί του και την ίλη του Κλείτου.
Σε λίγο ο Δαρείος ένιωσε τους σαρισσοφόρους Μακεδόνες κοντά του. Αντίκρισε τον Αλέξανδρο, τα σηκωμένα δόρατα του εχθρού που στρέφονταν κατά πάνω του και άκουσε την πολεμική κραυγή των Μακεδόνων. Ήταν μια τρομερή κραυγή, που του θύμισε την μάχη της Ισσού. Όπως τότε, έτσι και τώρα έβλεπε τους φοβερούς αυτούς Μακεδόνες να έρχονται κατά πάνω του. Ασφαλώς θυμήθηκε το μακελειό της Ισσού, την φυγή του, την αδυναμία των Περσών, την ορμή των Ελλήνων. Δείλιασε. Μέσα στο σκοτισμένο μυαλό του μπέρδεψε σίγουρα το παρελθόν με το παρόν. Χωρίς ίσως να το συνειδητοποιήσει απόλυτα, γύρισε το άρμα του και έφυγε.
Έτσι άρχισε το μεγάλο κυνηγητό. Μπροστά ο Δαρείος με τους σωματοφύλακες, τους μεγάλους αξιωματούχους και τους θησαυρούς του. Πίσω ο Αλέξανδρος με το ιδιαίτερο σώμα του. Ήταν ένα κυνηγητό θανάτου.
Ο Μ. Αλέξανδρος μπαίνει στην σκηνή του να ξεκουραστεί την παραμονή της μεγάλης μάχης.
Την ώρα εκείνη οι Ινδοί έβαζαν φωτιά στο στρατόπεδο των Ελλήνων και έπεφταν επάνω στο ιππικό του Παρμενίωνα. Ο Αλέξανδρος έμαθε για την δύσκολη θέση των Ελλήνων, αναγκάστηκε να διακόψει το κυνηγητό του Δαρείου και να γυρίσει πίσω στη μάχη για να τους συνδράμει.
Ο αγώνας συνεχίστηκε. Οι Πέρσες χωρίς τον αρχηγό τους εξακολουθούσαν να πολεμούν, αλλά σιγά-σιγά φάνηκε πως η νίκη έγερνε προς το μέρος των Ελλήνων. Μόλις βεβαιώθηκε γι’ αυτό ο Αλέξανδρος έτρεξε πάλι να συνεχίσει το κυνηγητό του Δαρείου.
Ο ήλιος άρχισε να βασιλεύει. Ο αγώνας πήρε τέλος. Οι Έλληνες κέρδισαν τη μεγαλύτερη μάχη της ιστορίας τους. Το αμέτρητο πλήθος του εχθρού σκόρπισε στα γύρω βουνά και στα χωριά, κρύφτηκε όπου μπόρεσε. Ο Παρμενίων φρόντισε να μαζευτεί όλο το πολεμικό υλικό που άφησαν οι Πέρσες φεύγοντας. Ήξερε πως η εκστρατεία δεν τελείωσε ακόμα.
Οι Έλληνες μπόρεσαν έτσι να φτάσουν έτσι μέχρι τον Ινδό ποταμό. Ύστερα από λίγα χρόνια ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν «πεπρωμένο» να πεθάνει. Το απέραντο ελληνικό κράτος του χωρίστηκε σε μικρότερα. Ωστόσο το άπλωμα του ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής γλώσσας είχε αποφασιστική επίδραση στην ανάπτυξη των περιοχών που κατέκτησε ο Αλέξανδρος. Ακόμα και σήμερα, σε μερικές περιοχές της Ασίας και των Ινδιών διατηρούνται λέξεις από την ελληνική γλώσσα που διαδόθηκε εκεί και στοιχεία, θρύλους και παραδόσεις από τον ελληνικό πολιτισμό καθώς οι ελληνικές δυνάμεις προχωρούσαν στο κατακτητικό και παράλληλα εκπολιτιστικό τους έργο.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
1. Γρυντάκης Ι., Διδακτική της Ιστορίας: Παράγοντες ιστορικής εξέλιξης, ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ, τ. 44-45, 1997, σ. 60.
2. Κυρκίνη Α., Η επικοινωνιακή προοπτική στις διδακτικές πρακτικές του μαθήματος της Ιστορίας, ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ, τ. 44-45, 1997, σ. 44.
3. Σκουλάτος Β., Η διδασκαλία της ιστορίας και η ανθρώπινη καλλιέργεια, ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ, τ. 13, 1980, σ. 67.
4. Βέικος Θ., Θεωρία και Μεθοδολογία της Ιστορίας, Θεμέλιο, Αθήνα 1987.
5. Βώρος Φ., Η διδασκαλία της Ιστορίας με αξιοποίηση της εικόνας, Παπαδήμα, Αθήνα 1993.
6. Κρεμμύδας Β., Μαρκιανός Σ., Ο αρχαίος κόσμος, τ. 1, Γνώση, Αθήνα 1982.
7. Burkert W., Αρχαίος ελληνικός πολιτισμός. Η επίδραση της Ανατολής, μετ. Αμ. Λογιάκη, Παπαδήμα, Αθήνα 2000.
8. Dihle Al., Οι Έλληνες και οι ξένοι, μετ. Τ. Σιέτη, Οδυσσέας, Αθήνα 1998.
9. ΙΕΕ, τ. Δ,Ε, ό.π.
10. Canfora L., Ελληνισμός. Ερμηνεία της Αλεξανδρινής εποχής, μετ. Σπ. Μαρκέτος, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1992.
11. Ευαγγελίδη Δ., Οι αρχαίοι κάτοικοι της Ηπείρου, Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών, Ιωάννινα 1962.
12. Habicht, Ch., Ελληνιστική Αθήνα, μετ. Γιάννης Κοίλης, Οδυσσέας, Αθήνα 1998.
13. Κρεμμύδας Β., Μαρκιανός Σ., Ο αρχαίος κόσμος. Ελληνιστικοί χρόνοι- Ρώμη, Γνώση, Αθήνα 1985.
14. Κωνσταντινόπουλος Γρ., Αρχαία Ρόδος, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1986.
15. Ντόκας Αγ. Ελληνιστικός πολιτισμός, Εστία, Αθήνα, χ.χ.
16. Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, Η Ελλάδα και ο Ελληνιστικός κόσμος, μετ. Α. Τσοτσορού-Μύστακα, Νεφέλη, Αθήνα 1996.
17. Roussel P., Δήλος, Η πανίερη νήσος, μετ. Αλίκη Τζεν, Δημιουργία, Αθήνα 1990.
18. Τσιμπουκίδης Δ., Ιστορία του Ελληνιστικού κόσμου, Παπαδήμα, Αθήνα 1983.
19. Walbank F.W., Ο Ελληνιστικός κόσμος, μετ. Τ. Δαρβέρης, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1993.
20. ΙΕΕ, τ. Ε, ό.π.
21. Canfora L., Η χαμένη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, μετ. Φοίβος Αρβανίτης, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1989.
22. El-Abbadi Mostafa, Η αρχαία βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, μετ. Λ. Κασίμη, Σμίλη, Αθήνα 1998.
23. Honour H., Fleming J., τ. 1, ό.π.
24. Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ό.π.
25. Pollit J., Η τέχνη στην ελληνιστική εποχή, μετ. Ανδρομάχη Γκαζή, Παπαδήμα, Αθήνα 1994.
26. Tarn W.W., Στρατιωτικές και ναυτικές εξελίξεις κατά την ελληνιστική εποχή, μετ. Δ.Ν.Παυλάκης, Φόρμιγξ, Αθήνα 1998.
27. Τιβέριος Μ., ό.π.
28. Τσιμπουκίδης Δ., Ιστορικά. Η αλληλεπίδραση του Ελληνικού και Ανατολικού πολιτισμού, Φιλιππότης, Αθήνα 1989.
29. Τσιμπουκίδης Δ., Ο Πολύβιος και η εποχή του, Καλέντης, Αθήνα 1990.
