Η ζωή στη Μινωική Κρήτη: τα ανάκτορα ως αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική έκφραση της εποχής και ως κέντρα διοίκησης και οργάνωσης της οικονομικής, κοινωνικής και θρησκευτικής ζωής. Η Μινωική θαλασσοκρατορία.
Η Μινωική γραφή. Η καταστροφή του Μινωικού πολιτισμού. Σχετικοί μύθοι.
Η ζωή στις Μυκήνες: τα μυκηναϊκά κέντρα. Η ζωή των Μυκηναίων σε συσχετισμό με τη ζωή των Μινωιτών. Η τέχνη και η θρησκεία τους. Ο μύθος του Ηρακλή. Η εξάπλωση της μυκηναϊκής κυριαρχίας: Κρήτη, Κύπρος. Η παρακμή. Η αργοναυτική εκστρατεία. Ο Τρωικός πόλεμος και οι περιπέτειες του Οδυσσέα.
«Αμύγδαλο»: το πρώτο εργαλείο που κατασκεύασε ο άνθρωπος: υλικά κατασκευής του και χρήσεις
Ο άνθρωπος κατασκευαστής: η γη πριν από εκατομμύρια χρόνια. Η μορφή της γης πριν από την εμφάνιση του ανθρώπου. Μεταβολές από φυσικές αιτίες και από την επέμβαση του ανθρώπου. Η Αιγαιίδα.
Στοιχεία από την καθημερινή ζωή του ανθρώπου και από τον τρόπο που ικανοποιούσε τις βασικές του ανάγκες (τροφή, ντύσιμο, κατοικία κ.τ.λ. ): αποτελέσματα της προσαρμοστικότητας και επινοητικότητας του ανθρώπου.
Περίοδος των παγετώνων: αλλαγές στη ζωή των ζώων και του ανθρώπου. Ο άνθρωπος επιβιώνει σε αντίθεση με τα ζώα που εξαφανίστηκαν. Στοιχεία από την πανίδα και τη χλωρίδα της Ελλάδας εκείνης της μακρινής περιόδου.
Η ανακάλυψη της φωτιάς: ποια ανάγκη οδήγησε στην ανακάλυψη της φωτιάς, πως συνέβη το κεφαλαιώδους σημασίας γεγονός. Τι πρόσφερε η φωτιά στον άνθρωπο. Ο μύθος του Προμηθέα.
Τσεκούρι: το πρώτο σύνθετο εργαλείο του ανθρώπου. Κατασκευή και χρήση του. Άλλα εργαλεία και όπλα. Επιπτώσεις τους στη ζωή του ανθρώπου. Μετάβαση από το στάδιο του συλλέκτη σ' εκείνο του κυνηγού. Συμβολική χρήση του τσεκουριού σε διάφορες εποχές και πολιτισμούς.
Η σπηλιά ως κατοικία του ανθρώπου: πότε και πως ο άνθρωπος χρησιμοποίησε τις σπηλιές ως κατοικία. Τι πρόσφερε η σπηλιά στον άνθρωπο. Ελληνικά σπήλαια που χρησιμοποιήθηκαν ως κατοικίες. Συσχετισμοί με μύθους.
Ο άνθρωπος σχηματίζει οικογένεια: παράγοντες που συντέλεσαν σ' αυτό. Επιπτώσεις της οικογενειακής ζωής στα μέλη της οικογένειας και στην αύξηση του πληθυσμού.
Η γλωσσική επικοινωνία των ανθρώπων: ο ρόλος της οικογένειας και της συμβίωσης των ανθρώπων στην ανάπτυξη της ομιλίας. Η συμβολή του ομαδικού κυνηγιού και της συνεργασίας σε αυτό.
Β
Ο σοφός, «σύγχρονος» άνθρωπος της προϊστορίας: ο έμφρων άνθρωπος (homo sapiens).
Χαρακτηριστικές διαφορές του από τον άνθρωπο κατασκευαστή (homo faber). Τα εργαλεία και τα όπλα του. Βελτίωση της κυνηγετικής τέχνης.
Ο άνθρωπος ανακαλύπτει τη φύση, επινοεί διάφορους τρόπους κυνηγιού και φτάνει στη διαμόρφωση της ανιμιστικής αντίληψης. Επιπτώσεις του ανιμισμού στις σχέσεις του ανθρώπου με τη φύση.
Ο άνθρωπος «συνομιλεί» με τη φύση: ο μάγος. Η εμφάνιση του μάγου ως συνέπεια της ανιμιστικής αντίληψης. Ο ρόλος του μάγου και η θέση του στην ομάδα. Μαγική ικανότητα και γνώση. Συσχετισμός με σημερινούς «μάγους».
Ο άνθρωπος εκφράζεται με την τέχνη. Ζωγραφική σε βράχους και σε άλλα αντικείμενα. Σχέση της ζωγραφικής με το κυνήγι, τον ανιμισμό και τη μαγεία. Σπήλαιο Αλταμίρας.
Ο άνθρωπος κατασκευάζει τις πρώτες κατοικίες του. Ανάγκες που επέβαλαν την κατασκευή κατοικίας και δυνατότητα του ανθρώπου να παραμείνει στο ίδιο μέρος για μεγαλύτερο διάστημα. Συσχετισμοί με σημερινές κατοικίες.
Β
Ο άνθρωπος παραγωγός: νέες αλλαγές στη φύση δημιουργούν νέα κρίση για τον άνθρωπο. Λιώνουν οι πάγοι και το κλίμα γίνεται σαν το σημερινό.
Αλλάζει η χλωρίδα και η πανίδα. Ο άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά από τα ζώα και όχι μόνο προσαρμόζεται αλλά και αξιοποιεί τις νέες συνθήκες. Αλλαγές παρατηρούνται και στη ζωγραφική του. Επιλέγει τόπους για μόνιμη εγκατάσταση. Κριτήρια για την επιλογή του τόπου. Διεύρυνση των ανθρώπινων ομάδων & της συνεργασίας. Αρχή του καταμερισμού της εργασίας. Τελειοποίηση εργαλείων και όπλων.
Ο άνθρωπος εξημερώνει ζώα και καλλιεργεί τη γη. Από τροφοσυλλέκτης και κυνηγός, γίνεται κτηνοτρόφος και γεωργός.
Η παραγωγή της τροφής: επαναστατική αλλαγή στη ζωή του ανθρώπου. Ο μύθος της Δήμητρας.
Β
Ο άνθρωπος σχηματίζει τους πρώτους συνοικισμούς. Σέσκλο, Διμήνι, Χοιροκοιτία. Προϋποθέσεις για τη δημιουργία οικισμών. Συνέπειες. Ομοιότητες και διαφορές οικισμών.
Ο άνθρωπος κατασκευάζει πήλινα σκεύη, εμπορεύεται και ταξιδεύει. Τρόπος κατασκευής των πήλινων δοχείων και χρήση τους. Ανταλλαγή προϊόντων: η πρώτη μορφή εμπορίου. Τα πρώτα πλοία. Συσχετισμοί με αντίστοιχες σημερινές δραστηριότητες.
Η πρώτη έκφραση του θρησκευτικού συναισθήματος. Η θεότητα της μεγάλης μητέρας. Άλλες θεότητες.
Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί τα μέταλλα: ανακαλύπτει και χρησιμοποιεί το χαλκό και άλλα μέταλλα. Που και πως ανακαλύφθηκε ο χαλκός. Χρήσεις των μετάλλων. Συνέπειες από τη χρήση τους. Ο μύθος του χάλκινου γίγαντα Τάλω. Συσχετισμοί με ανακαλύψεις νέων υλικών σήμερα.
Η ζωή των ανθρώπων εξελίσσεται διαφορετικά από τόπο σε τόπο. Οι εξελίξεις στην Αίγυπτο και τη Μεσοποταμία. Η διαφοροποίηση των εξελίξεων στην Ελλάδα. Παράγοντες εξέλιξης. Συσχετισμοί με σημερινές καταστάσεις.
Η ζωή στα νησιά του Β. Αιγαίου και τις Κυκλάδες στην πρώιμη και μέση Χαλκοκρατία. Ανάπτυξη της ναυτιλίας, του εμπορίου και της μεταλλουργίας. Παράγοντες της ανάπτυξης. Ο ρόλος των νησιών στην επικοινωνία ανάμεσα στην Ηπειρωτική Ελλάδα και τη Μ. Ασία. Πειρατεία.
Η ζωή στην Ηπειρωτική Ελλάδα την ίδια περίοδο. Θέσεις οικισμών, είδη σπιτιών, ασχολίες κατοίκων. Σύγκριση με τη ζωή στα νησιά και τις χώρες της Ανατολής. Καταστροφές οικισμών.
Μετάβαση από την Προϊστορία στην Πρωτο-ιστορία: η ζωή στη Μινωική Κρήτη και στις Μυκήνες: η αυγή του πολιτισμού στην Ευρώπη (απόψεις ιστορικών, αρχαιολόγων, φιλολόγων για τα κριτήρια της μετάβασης).
Τα θαυμαστά ανάκτορα της Κρήτης: Κνωσός. Στοιχεία του μεγέθους, των χώρων, της λειτουργίας, των ανέσεων και της καλλιτεχνικής τους διακόσμησης. Ο Μίνωας ως εκπρόσωπος αυτής της εποχής. Οι καταστροφές των ανακτόρων.
Η ζωή των Μινωιτών στα ανακτορικά κέντρα και την ύπαιθρο. Συγκεντρωτική οργάνωση και θεοκρατική διοίκηση. Ασχολίες των κατοίκων. Γιορτές και διασκεδάσεις. Η θέση της γυναίκας.
Η Μινωική θαλασσοκρατορία. Ο πλούτος των Μινωιτών αποτέλεσμα της θαλασσοκρατορίας τους. Μινωικά πλοία. Επέκταση και ανάπτυξη του εμπορίου. Η εξασφάλιση της απαραίτητης ειρήνης. Ναυτικές και εμπορικές βάσεις. Κυριαρχία σε άλλους τόπους.
Η ανάπτυξη της τέχνης και η θρησκευτική ζωή στη Μινωική Κρήτη. Ζωγραφική, κεραμική, μεταλλοτεχνία κ. ά. Χαρακτηριστικά των θεμάτων και της τεχνοτροπίας. Ο ρόλος της τέχνης στη ζωή των Μινωιτών. Θρησκεία, θρησκευτικές γιορτές, τόποι λατρείας, ο ρόλος του βασιλιά και της βασίλισσας.
