Υπάρχει ένα πολύ ενδιαφέρον παιχνίδι που μπορείτε να παίζετε κάθε φορά που πάτε σινεμά. Απλώς μείνετε στη θέση σας, όταν οι τίτλοι του τέλους οποιασδήποτε αμερικανικής ταινίας αρχίσουν να πέφτουν και προσπαθήστε να βρείτε το πρώτο ελληνικό όνομα που θα εμφανιστεί στα credits. Όσες φορές και να το δοκιμάσετε, δεν πρόκειται ν’ αποτύχετε – πιστέψτε με, το κάνω εδώ και χρόνια – πράγμα που αποδεικνύει όχι μόνο το προφανές, ότι παντού υπάρχει ένας Έλληνας, αλλά κι ότι η ελληνική παρουσία στο Χόλιγουντ είναι τουλάχιστον υπολογίσιμη. Τον τελευταίο καιρό, όμως, κάτι δείχνει ν’ αλλάζει. Ψάχνοντας ελληνικά ονόματα στις ταινίες που παρακολουθείτε, δε σημαίνει απαραίτητα ότι θα πρέπει να μείνετε τελευταίοι στην αίθουσα, διαβάζοντας προσεκτικά το όνομα κάθε set dresser, best boy, ή dolly grip. Όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια ονόματα με καταλήξεις «-poulos», «-ides» ή «-akis» κάνουν την εμφάνισή τους στους τίτλους της αρχής, αποτελώντας πολλές φορές την ίδια την κινητήρια δύναμη χολιγουντιανών υπερπαραγωγών. Από ηθοποιούς, σκηνοθέτες, σεναριογράφους, μέχρι το ίδιο το αφεντικό της 20th Century Fox, η ελληνική κοινότητα του Χόλιγουντ μοιάζει ν’ αποκτά πλέον τη δική της δυνατή φωνή.
Αν, όμως, η επιτυχία του Γάμος αλά Ελληνικά έκανε «σικ το να είσαι Έλληνας στο Χόλιγουντ», όπως λέει η πρωταγωνίστρια και σεναριογράφος του Νία Βαρντάλος, η ελληνική παρουσία στη βιομηχανία του θεάματος κάθε άλλο παρά καινούρια είναι. Από τους αδελφούς Σκούρα, που ήταν από τους πρώτους που επένδυσαν σε κινηματογραφικές αίθουσες, όταν το σινεμά ήταν ακόμα μια πρωτοποριακή ιδέα με αβέβαιο μέλλον, φτάνοντας ν’ αποτελούν μεγιστάνες του αμερικανικού σινεμά, με τον Σπύρο να είναι πρόεδρος της 20th Century Fox στην εποχή της μεγαλύτερης ακμής της και τον Γιώργο να διευθύνει τη United Artists, μέχρι σήμερα, που η Fox διοικείται από έναν ακόμη Έλληνα, τον Τζιμ Γιαννόπουλο, η λίστα των ελληνικών ονομάτων κάθε άλλο παρά αμελητέα είναι. Από τον Ηλία Καζάν και τον Τζον Κασαβέτη στις δεκαετίες του ‘50 και του ‘60, την Ολυμπία Δουκάκη, τον Μπίλι Ζέιν στο κοντινό παρελθόν και τον Αλεξάντερ Πέιν και τη Μέλινα Κανακαρίδη σήμερα, η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ να… μιλιέται στο Χόλιγουντ. Μόνο που, πλέον, η αμερικανική έκφραση «it’s all Greek to me», μοιάζει ν’ αποκτά ένα εντελώς καινούριο νόημα.
Μερικά χρόνια νωρίτερα, όταν στο φεστιβάλ των Καννών μια μικρού βεληνεκούς ταινία, με τίτλο My Big Fat Greek Wedding, αναζητούσε υποψήφιους αγοραστές, ελάχιστοι μπορούσαν να φανταστούν τη συνέχεια. Το όνομα της Ρίτα Γουίλσον, συζύγου του Τομ Χανκς κι Ελληνίδας κατά το ήμισυ, στη θέση του παραγωγού, ήταν το μόνο αναγνωρίσιμο στοιχείο, αλλά σίγουρα δεν έδινε καμιά εγγύηση για την επικείμενη μεταμόρφωση της χαριτωμένης αυτής κωμωδίας, όχι μόνο στην πιο πετυχημένη ανεξάρτητη παραγωγή στην ιστορία του Χόλιγουντ, αλλά και σε αληθινό κοινωνικό φαινόμενο. Η αλήθεια είναι πως η ελληνική κουλτούρα, σε αντίθεση με την ιταλική, ή την ισπανική, δεν εκπροσωπήθηκε ποτέ όπως θα της έπρεπε στο αμερικανικό σινεμά. Ο Άντονι Κουίν, στον Ζορμπά, αποτελεί απλώς μια φωτεινή εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα, εν τούτοις τα πράγματα δείχνουν ν’ αλλάζουν άρδην. Με το κινηματογραφικό ενδιαφέρον για ένα σχεδόν νεκρό κινηματογραφικό είδος, το ιστορικό έπος, ν’ αναζωπυρώνεται, το Χόλιγουντ βρίσκεται να μελετά εμβριθώς την ελληνική ιστορία. Κι αν ο Αλέξανδρος του Όλιβερ Στόουν δεν ήταν αυτό που περιμέναμε, δυο ταινίες με θέμα τη Μάχη των Θερμοπυλών δίνουν αγώνα δρόμου, για να φτάσουν η μια πριν από την άλλη στις αίθουσες. Τι είναι όμως αυτό που ξαφνικά κάνει τις ελληνικές ιστορίες δημοφιλείς και το ελληνικό κινηματογραφικό «lobby» πιο ορατό από ποτέ; Είναι η προσπάθεια επανάληψης της μαγικής συνταγής της big fat Greek επιτυχίας του Γάμου, μια απλή συγκυρία ή, ίσως, κάτι πιο συγκροτημένο και ουσιαστικό;
Πίσω από το 300 Spartans, όσο και τον Αλέξανδρο, βρίσκεται, όχι τυχαία, η 20th Century Fox, ένα στούντιο που διοικείται από έναν Έλληνα. Ο Τζιμ Γιαννόπουλος αποτελεί ένα από τα πιο πετυχημένα και high profile αφεντικά των στούντιο σε μια εποχή που ο τρόπος με τον οποίο αυτά διοικούνται έχει αλλάξει ριζικά από τότε που η καρέκλα του «studio boss» ήταν επενδεδυμένη με λάμψη και glamour. Μ’ ένα σαφές όραμα, τόσο για το στούντιο, όσο και για το «προϊόν» του, ο Γιαννόπουλος δε διστάζει να πάρει ρίσκα ή ν’ ακολουθήσει το ένστικτό του και, χαράζοντας τη δική του γραμμή, βασιζόμενος στο ταλέντο ανθρώπων που εμπιστεύεται, έχει χαρίσει στη Fox μερικές από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της, από τον Τιτανικό μέχρι το Moulin Rouge. O ίδιος, αν κι αισθάνεται το ίδιο Έλληνας όσο και Αμερικανός, μιλά άπταιστα ελληνικά, κάνει διακοπές κάθε χρόνο στην πατρίδα κι ενδιαφέρεται να «συσπειρώσει» την ελληνική κοινότητα του Χόλιγουντ σε μια δημιουργική κατεύθυνση. Παραδέχεται, εν τούτοις, πως πάνω από το «εθνικό» ενδιαφέρον στο σινεμά υπάρχει κάτι που μετρά περισσότερο: μια καλή ιστορία και η προοπτική να κερδίσεις πίσω τα χρήματα που θα επενδύσεις στην αφήγησή της. Αυτό που ο Γάμος αλά Ελληνικά απέδειξε είναι πως, μια ιστορία που περιλαμβάνει μαυροφορεμένες γιαγιάδες, σουβλιστά αρνιά και ήχους μπουζουκιού, μπορεί να είναι το ίδιο ενδιαφέρουσα με οποιαδήποτε άλλη. Η σεναριογράφος και πρωταγωνίστριά του, Νία Βαρντάλος, είναι πεπεισμένη ότι οι Έλληνες μπορούν ν’ αφήσουν το σημάδι τους στο σινεμά, αν απλώς σταματήσουν να φοβούνται. Όταν η ίδια προσπαθούσε να μεταφέρει το θεατρικό της έργο στον κινηματογράφο, η πρώτη συμβουλή που έπαιρνε μαζί με την απόρριψη, ήταν ν’ αλλάξει την εθνικότητα των ηρώων σε ιταλική η ισπανική. Η ίδια, όμως, κατάφερε να κρατήσει αλώβητο ένα από τα πιο ουσιαστικά στοιχεία της ιστορίας. Αυτή, άλλωστε, μοιάζει να είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της ταινίας – εκτός φυσικά από την εισπρακτική - το γεγονός ότι ανοίγει το δρόμο στους, όχι και λίγους, Έλληνες του Χόλιγουντ να δοκιμάσουν ν’ αφηγηθούν ιστορίες που τους αφορούν, χωρίς να φοβούνται ότι δεν ενδιαφέρουν κανέναν άλλον.
Ο Αλεξάντερ Πέιν, σκηνοθέτης και σεναριογράφος του Σχετικά Με Τον Σμιντ και του Πλαγίως, είναι ένας από τους ανθρώπους που θα μπορούσαν και θα ήθελαν ν’ αφηγηθούν «ελληνικές» ιστορίες, που ν’ αφορούν περισσότερους από τους ανθρώπους που, απλώς, μιλάνε την ίδια γλώσσα. Έχοντας σκηνοθετήσει δυο εξαιρετικές ταινίες «μικρού βεληνεκούς», το Πολίτης Ρουθ και το Εκλογές, ο Πέιν, ή Παπαδόπουλος αν προτιμάτε, μπήκε στην κατηγορία των «μεγάλων» όταν το σενάριό του για τις Εκλογές βρέθηκε υποψήφιο για Όσκαρ. Ο Αλεξάντερ μπορεί να μη μιλάει άψογα ελληνικά (αυτό δεν τον σταματά από το να προσπαθεί), εν τούτοις δηλώνει απερίφραστα το ενδιαφέρον του να γράψει και να σκηνοθετήσει μια ταινία με ελληνική χροιά. Ίσως τώρα να είναι η πιο κατάλληλη στιγμή. Ο Τζέφρι Ευγενίδης, από την άλλη, συγγραφέας του Αυτόχειρες Παρθένοι και συν-σεναριογράφος, μαζί με τη Σοφία Κόπολα, της μεταφοράς του στο σινεμά, διαπραγματεύεται ήδη τη μεταφορά του τελευταίου του βιβλίου, «Middlesex» στο σινεμά. Ένας άλλος συνάδελφός του, ο Τζορτζ Πελεκάνος, έχει ήδη εναποθέσει ένα από τα βιβλία του στα χέρια τού σκηνοθέτη τού Λος Άντζελες, Εμπιστευτικό και του 8 Mile, Κέρτις Χάνσον, ενώ φιλοδοξεί να βρει τον κατάλληλο άνθρωπο για να μεταφέρει στην οθόνη το πιο προσωπικό από τα έργα του, το «The Big Blowdown». Ποιος θα μπορούσε να μεταφέρει τα σενάριά τους στο σινεμά; Γιατί όχι άνθρωποι σαν τον Νικ Κασαβέτη (γιο του Τζον), ο οποίος έχει σκηνοθετήσει ταινίες σαν το She’s So Lovely, με τον Σον Πεν ή το John Q, με τον Ντένζελ Ουάσινγκτον. Ο γιος του Ηλία Καζάν, Νίκολας, είναι, ίσως, ένας από τους πιο επιτυχημένους σεναριογράφους του Χόλιγουντ, έχοντας στο βιογραφικό του μια υποψηφιότητα για Όσκαρ με το Γύρισμα της Τύχης. Γιατί όχι κάποιος σαν τον Τζορτζ Μίλερ, τον Ελληνο-Αυστραλό σκηνοθέτη του Mad Max ή του Babe. Ποιος θα μπορούσε να πρωταγωνιστεί; Ηθοποιοί τόσο διαφορετικοί κι αναγνωρίσιμοι, από την Τζένιφερ Άνιστον και τον Ηλία Κοτέα, μέχρι τη Μελίνα Κανακαρίδη, που έκανε τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο να μιλήσει ελληνικά στο 15 Λεπτά, τη Νία Βαρντάλος ή τον Μπίλι Ζέιν. Στην πραγματικότητα, μια τέτοια ταινία θα μπορούσε να γίνει έχοντας μόνο ελληνικής χροιάς ονόματα στο credit list της, καθώς, ρίχνοντας μια ματιά στη λίστα των ανθρώπων που βρίσκονται ψηλά στην ιεραρχία της αμερικανικής βιομηχανίας του θεάματος, οι γνώριμες καταλήξεις είναι πάντα εκεί...
