Το «Οι κόρες του νερού» είναι ένα μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτης, το Σεπτέμβρη του 2002. Η συγγραφέας του, η Φιλομήλα Λαπατά, μας ταξιδεύει σε τόπους και χρόνους μακρινούς χρησιμοποιώντας ως όχημα την ζωή τεσσάρων γυναικών: της Αικατερίνης, της Ναταλίας, της Αντωνίας και της Φιλομήλας.
Η Αικατερίνη γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στην Ελληνική παροικία της Βραΐλας, της εμπορικής πόλης στο Δέλτα του Δούναβη, στον Πόντο. Μοναχοκόρη της Αντιγόνης και του Αριστείδη Ανδριώτη...
...
Κανείς δεν μπορούσε να την πει ωραία την Αικατερίνη, σύμφωνα με τα κλασικά πρότυπα της εποχής, μα είχε μια γλύκα και μια εσωτερικότητα που της χάριζαν πνευματικότητα και της έδιναν έναν αέρα αρχοντιάς και κύρους. «Η αρχόντισσα», έτσι την ήξεραν όλοι και αυτό το όνομα της έμεινε μέχρι το θάνατό της. Μουσική, ποίηση, ζωγραφική, ξένες γλώσσες ήταν οι σπουδές της, σ' ένα σπίτι που από πολύ νωρίς ήταν ανοιχτό σε όλο το μορφωμένο κόσμο της πόλης και οι συζητήσεις όπου κυριαρχούσαν οι φιλελεύθερες ιδέες και οι ιδέες του Διαφωτισμού ήταν καθημερινό γεγονός.
...
Παντρεύτηκε τον Αλέξανδρο Χατζηγιάννη και απέκτησαν τρία παιδιά: την Αμαλία, την Αντιγόνη και την Ναταλία. Η Ναταλία είναι η δεύτερη ηρωίδα της συγγραφέως. Μια γυναίκα απαράμιλλης ομορφιάς...
...
Ότι ήταν εκπληκτικά ωραία το έβλεπε καθημερινά, ιδίως στα μάτια όσων την αντίκριζαν για πρώτη φορά. Ήταν μια έκπληξη που τους άφηνε όλους αμήχανους, ενώ οι πιο αγαθοί γύριζαν κρυφά την πλάτη κι έκαναν το σταυρό τους. Το αισθανόταν στο βλέμμα των δασκάλων της, στη στάση της μητέρας της, στην προστασία της νάνης Ίρινα, στην αδυναμία που της είχε ο πατέρας της -«μεγάλος γυναικάς και γνώστης του ωραίου φύλου», όπως έλεγε η ντόνα Αννίκα- στη ζήλια των μεγάλων αδελφών της. Από πολύ νωρίς κατάλαβε ότι η ομορφιά της ήταν το διαβατήριό της στη ζωή, πολύ πιο σημαντικό και σπουδαίο και από την ίδια την περιουσία που της άφησε ο παππούς της και που θα της ανήκε μόλις ενηλικιωνόταν.
...
...ένα διαβατήριο, που θα έκανε πολλές αντρικές καρδιές να χτυπούν δυνατά, και μερικές εξ αυτών να σταματήσουν για πάντα να χτυπούν! Αυτό το τελευταίο ήταν και η αιτία που η οικογένεια αναγκάστηκε να μετεγκατασταθεί στην Βιέννη και την ίδια να την αποκαλούν -όσοι γνώριζαν τα γεγονότα στη Βραΐλα- "Μάγισσα". Τα παραμύθια με μάγισσες, έχουν όμως και πρίγκιπες... ο πρίγκιπας της Ναταλίας, άκουγε στο όνομα Γεώργιος Πατρίκειος και ήταν σπουδαίος γιατρός στην Κωνσταντινούπολη. Παντρεύτηκαν, έφτιαξαν το σπιτικό τους στην Πόλη και απέκτησαν μία κόρη, την Αντωνία. Το τρίτο κεντρικό πρόσωπο στο «Οι κόρες του νερού», της Φιλομήλας Λαπατά.
Η Αντωνία λόγω κάποιων δραματικών γεγονότων πέρασε τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια στο πατρικό σπίτι της μητέρας της στην Βραΐλα...
...
Και υπερισχύοντας το κύτταρο της προγιαγιάς της, της Αντιγόνης Ανδριώτη, έγινε μια καταπληκτική νοικοκυρά και μαγείρισσα, που άφησε όνομα για το ταλέντο της στα οικιακά, την εξαιρετική της προσωπικότητα -που ακτινοβολούσε την καθημερινή σοφία της ζωής- και την αμέριστη κατανόηση και αγάπη της για τους συνανθρώπους της. Έμεινε στην ιστορία της οικογένειας ξακουστή για την καλοσύνη της. Εκείνα τα χρόνια, μα και αργότερα, άνθρωποι που είχαν ανάγκη χτύπαγαν την πόρτα της και έβρισκαν πάντα ζεστό φαγητό και μια καρδιά γεμάτη αγάπη, έτοιμη ν' ακούσει τα βάσανα τους και να τους συμπονέσει.
...
...και όταν έφτασε η ώρα της Αντωνίας να παντρευτεί, ένωσε την ζωή της με εκείνη του Γεώργιου Μανωλάτου με τον οποίο απέκτησε τέσσερα παιδιά: τον Σπύρο, τον Νίκο, τη Φιλομήλα και την Ουρανία. Το τρίτο παιδί της Αντωνίας, η Φιλομήλα, θα είναι ο τέταρτος και τελευταίος σταθμός μας σε αυτό το ταξίδι.
...
Η Φιλομήλα με την παρουσία της έφτιαχνε τη διάθεση όλων, όπως οι πρώτες μυρωδιές της άνοιξης, και όλοι γύριζαν να την κοιτάξουν. Εκείνη φυσικά αγνοούσε τα βλέμματα, αλλά από τον τρόπο που σήκωνε το κεφάλι της και χαμογελούσε είχε επίγνωση της γοητείας της. Της άρεσε ο χορός και χόρευε με μια φυσική χάρη που ξετρέλαινε το δάσκαλο τους και έπαιζε, ακολουθώντας την παράδοση της οικογένειας στη μουσική, πιάνο από πολύ μικρή με μεγάλο πάθος και ταλέντο που δικαίωνε τη φήμη της της γιαγιάς της.
...
Και με την ιστορία αυτής της πανέμορφης γυναίκας, της Φιλομήλας, που ήταν γεμάτη αισθησιασμό, εγωισμό, αυθάδεια, περηφάνια και αλαζονεία κλείνει ο κύκλος του «Οι κόρες του νερού», της Φιλομήλας Λαπατά. Ένας μυθιστορηματικός κύκλος που άνοιξε το 1791 με την γέννηση της Αικατερίνης και έκλεισε κάπου εκεί στις αρχές του 20ου αιώνα με την μετεγκατάσταση της Φιλομήλας και της οικογένειας της στην μητέρα πατρίδα.
Στο «Οι κόρες του νερού» η συγγραφέας ξεδιπλώνει γεγονότα από την ζωή τεσσάρων ευκατάστατων γυναικών που έζησαν τον 19ο αιώνα σε ελληνικές παροικίες. Τεσσάρων γυναικών που ναι μεν τις συνέδεαν δεσμοί αίματος, αλλά παρ' όλο το πανομοιότυπο DNA τους, είχαν τεράστιες διαφορές στο χαρακτήρα και στον τρόπο που αντιμετώπιζαν τις διάφορες καταστάσεις της ζωής τους.
Μέσα από αυτές τις ζωές γνωρίζουμε την καθημερινότητα των πλούσιων Ελλήνων του εξωτερικού τα χρόνια που η Ελλάδα αποτίνασσε από τις πλάτες της τα 400 χρόνια τουρκικής σκλαβιάς και έκανε τις προσπάθειες της να γίνει ένα σύγχρονο κράτος. Τον τρόπο που αυτοί οι Έλληνες δημιουργούσαν και μεγάλωναν τις επιχειρήσεις τους, τον τρόπο που διασκέδαζαν, που ντύνονταν και γενικά όλες τις εκφάνσεις του βίου τους.
Αν έχετε όρεξη για ένα ταξίδι στο παρελθόν και συγκεκριμένα στη Βραΐλα, στη Βιέννη, στην Κωνσταντινούπολη και στην Αμβέρσα του 19ου αιώνα, η αμαξοστοιχία της Φιλομήλας Λαπατά, ξεκινά απ' όλα τα βιβλιοπωλεία της χώρας. Παρακαλώ επιβιβαστείτε...
Β
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου μεταφέρουμε:
Ελληνισμός της διασποράς, 1791-1913. Βραΐλα, Βιέννη, Κωνσταντινούπολη, Αμβέρσα. Με φόντο την πλούσια τοιχογραφία μιας εποχής χωρίς επιστροφή και με άξονα τις συνέπειες που έφεραν δύο μεγάλες οικολογικές καταστροφές στον ποταμό Δούναβη στη φύση και τη ζωή των ανθρώπων, τέσσερις Ελληνίδες, τέσσερις γενιές της ίδιας φαμίλιας, τέσσερις σπουδαίες γυναίκες μοιράζονται μέσα σε έναν ολόκληρο αιώνα το ίδιο κύτταρο και την ίδια απόγνωση. Αικατερίνη Χατζηγιάννη, η αρχόντισσα. Ναταλία Πατρικίου, η μάγισσα. Αντωνία Μανωλάτου, η προσαρμοστική. Φιλομήλα Λαπατά, η περήφανη. Στην Ευρώπη των πολιτισμικών αλλαγών του 19ου αιώνα και με ένα ελληνικό κράτος στα σπάργανα, κάθε ηρωίδα ζει τη δική της ιστορία με περιπέτειες, πάθη, μονομαχίες, έρωτες, δράματα και επίγνωση, με κοινό παρονομαστή πάντα την αναζήτηση του νοήματος της ζωής.
