Ερωτήσεις ανακεφαλαιωτικές Ρωμαϊκής και Βυζαντινής Ιστορίας
- Ποιες ήταν οι τάξεις των πλούσιων πολιτών στην αρχαία Ρώμη το 2ο αι. π.Χ. και ποια ήταν η οικονομική βάση της καθεμιάς;
- Ποια μορφή παίρνει το πολίτευμα στα χρόνια του Διοκλητιανού και του Μ. Κωνσταντίνου; Να τη συγκρίνετε με το σύστημα της Τετραρχίας.
- Ποια είναι τα στοιχεία που συνθέτουν τη φυσιογνωμία του Βυζαντίου στα πρώτα χρόνια της διαμόρφωσής του;
- Να χαρακτηρίσετε τον Ιουστινιανό από τις ενέργειές του κατά τη Στάση του Νίκα.
- Αν το κίνημα της Εικονομαχίας συνέβαινε στις μέρες μας, θα έπαιρνε τόση έκταση όση έλαβε στη βυζαντινή εποχή; Ναι, όχι και γιατί;
- Να σχολιάσετε το «Αλληλέγγυον» του Βασιλείου Βουλγαροκτόνου.
- Ποιες οι συνέπειες του σχίσματος του 1054;
- Σε ποιο αποτέλεσμα κατέληξε η Σύνοδος της Φερράρας – Φλωρεντίας και ποιες αντιδράσεις προκάλεσε η απόφαση της Συνόδου στο Βυζάντιο;
- Ποιοι ήταν οι σπουδαιότεροι συνεργάτες του Ιουστινιανού; Ποιες οι φιλοδοξίες του στην εξωτερική πολιτική;
- Ο χαρακτήρας και οι συνέπειες των επιδρομών στη Βαλκανική.
Επαναληπτικές ερωτήσεις Ρωμαϊκής και Βυζαντινής Ιστορίας
- Γιατί έπρεπε να αναθεωρηθεί και να κωδικοποιηθεί η νομοθεσία επί αυτοκράτορος Ιουστινιανού;
- «…Και όταν η φυγή γενικεύτηκε και είχαν σκοτωθεί πολλοί από το πλήθος, ο Βοραίδης και ο Ιούστος, ανεψιοί του αυτοκράτορα Ιουστινιανού, κατέβασαν από το θρόνο του ιπποδρόμου τον Υπάτιο, χωρίς κανείς να τολμάει να τους εμποδίσει, και τον έφεραν και τον παράδωσαν στον αυτοκράτορα. Και σκοτώθηκε πάνω από 30.000 λαός εκείνη την ημέρα». Προκόπιος, Ιστορία των πολέμων Ι, ΧΧΙV, 50-54 (μτφρ.) Να σχολιάσετε το απόσπασμα. Σε ποιο γεγονός αναφέρεται;
- Να διατυπωθούν οι κρίσεις σας πάνω στο έργο του Ιουστινιανού (εξωτερική-εσωτερική πολιτική).
- Ποια ήταν η κύρια αιτία των πολέμων με τους Πέρσες και ποια η κατάληξη των πολέμων αυτών;
- Τι απέδειξε και ποιες άλλες συνέπειες είχε η κατάκτηση της Ιταλίας απ΄τους Λογγοβάρδους;
- Τι ήταν οι Δήμοι και ποια τα καθήκοντά τους;
Ανακεφαλαιωτικές ερωτήσεις Ρωμαϊκής & Βυζαντινής Ιστορίας
- Ποια ήταν η κύρια αιτία των πολέμων με τους Πέρσες και ποια η κατάληξη των πολέμων αυτών;
- «Βγήκε τότε ο Ναρσής ο κουβικουλάριος στον Ιππόδρομο και κατόρθωσε να πάρει με το μέρος του μερικούς απ΄τους Βένετους, εξαγοράζοντάς τους με χρήματα. Κι αυτοί άρχισαν να φωνάζουν: Ιουστινιανέ Αύγουστε, συ νικάς. Κύριε σώσε το βασιλιά Ιουστινιανό και τη βασίλασσα Θεοδώρα. Τότε το πλήθος διασπάστηκε και οι στασιαστές άρχισαν να χτυπιούνται μεταξύ τους».
Θεοφάνης, Χρονογραφία (μτφρ.) Να σχολιάσετε το απόσπασμα. Σε ποια γεγονότα αναφέρεται;
- Το νομοθετικό έργο του Ιουστινιανού (να αναφερθούν τα έργα). Ποια η σημασία του;
- Τι γνωρίζετε για τα «Εξαρχάτα»;
- «Οι στρατιωτικές δαπάνες και ο αγώνας κατά των εχθρών χρειάζονται μεγάλη φροντίδα και χωρίς χρήματα αυτά τα πράγματα δεν είναι δυνατόν να γίνουν. Το ζήτημα δεν παίρνει καμμιά αναβολή και ούτε είναι δυνατό να ανεχθούμε να ελαττωθεί η ρωμαϊκή γη …. Γι αυτό πρέπει να εισπράττονται οι δημόσιοι φόροι τακτικά και πρόθυμα και στις ορισμένες προθεσμίες». Απόσπασμα απ’ τη Νεαρά VIII, X του Ιουστινιανού. (μτφρ.) Ποιες οι προϋποθέσεις για την επιτυχία της εξωτερικής πολιτικής του, όπως ο ίδιος ο Ιουστινιανός τις περιγράφει;
- Τα αίτια της Στάσης του Νίκα. Γιατί απέτυχε και ποιες συνέπειες είχε;
- Ποια ήταν η συμπεριφορά των δυνατών και για ποιους αποτελούσε απειλή;
Ανακεφαλαιωτικές ερωτήσεις Βυζαντινής Ιστορίας
- Τι γνωρίζετε για την παλαιοχριστιανική τέχνη;
- «…Και δε γράψαμε το νόμο στην πατροπαράδοτη γλώσσα (λατινική) αλλά σ΄ αυτή την κοινή, την ελληνική, ώστε να γίνει γνωστός σε όλους, αφού θα μπορούν να τον καταλάβουν εύκολα…». Απόσπασμα από τη «Νεαρά» VII, I του Ιουστινιανού (μτφρ.) Να σχολιαστεί το απόσπασμα.
- Ποιοι ήταν οι σπουδαιότεροι λόγοι της μεταφοράς της πρωτεύουσας της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη;
- Τι γνωρίζετε για τη μάχη στο Ματζικέρτ; Ποια η σημασία και οι συνέπειες του γεγονότος αυτού για τη Βυζαντινή αυτοκρατορία;
- Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους: Πότε έγινε; Ποιοι ήταν οι επικεφαλής των δύο πλευρών και ποιες προετοιμασίες έκαναν πριν από την πολιορκία;
- Τι ξέρετε για το βυζαντινό θεσμό των θεμάτων;
Θέματα συνθετικών εργασιών στη Βυζαντινή Ιστορία
- Η Εκπαίδευση και τα σχολεία στο Βυζάντιο
- Η θέση των αγίων στη βυζαντινή κοινωνία
- Ο γάμος και ο έρωτας στους βυζαντινούς
- Ιερά λείψανα και δεισιδαιμονίες στο Βυζάντιο
- Θεάματα και λαϊκές διασκεδάσεις στο Βυζάντιο
- Η καθημερινή ζωή στην Κωνσταντινούπολη
- Η αγροτική ζωή στο Βυζάντιο
- Βυζαντινά ενδύματα και φορεσιές
- Το βυζαντινό νόμισμα και η σημασία του
- Οι «δυνατοί» στο Βυζαντινό κράτος
- «Προσωπογραφία» του Βασιλείου Β΄ Βουλγαροκτόνου
- Τα «θέματα» του βυζαντινού κράτους
- Η νομοθεσία των Ισαύρων αυτοκρατόρων
- Μεγάλοι ιστορικοί της Βυζαντινής Περιόδου
- Σχέσεις κράτους και εκκλησίας στο Βυζάντιο
- Τα δημόσια θεάματα και ο Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης
Περίοδος Εικονομαχίας (717-867μ.Χ.)
Κρίσιμη περίοδος: εχθροί του Βυζαντίου: Άραβες, Σαρακηνοί πειρατές, Βούλγαροι, στροφή του Πάπα προς τους Φράγκους, απομάκρυνση Δύσης από τη Βυζαντινή επιρροή, εσωτερική κρίση: Εικονομαχία
Αντιμετώπιση της κρίσης:
Α) Δυναστεία Ισαύρων: 717-802.
Β) Διάδοχοι Ισαύρων: 802-820.
Γ) Δυναστεία Αμορίου: 820-867.
- Αγώνες των Ισαύρων με τους Άραβες και τους Βουλγάρους.
- 717: απόκρουση των Αράβων στην Κων/πολη: υγρόν πυρ: νίκη ιστορικής σημασίας, ισάξια με τη νίκη στο Μαραθώνα.
- 732: απόκρουση των Αράβων στο Πουατιέ από τον Κάρολο Μαρτέλ: περιορισμός των Αράβων στην Ισπανία.
- 740: νίκη των Βυζαντινών κατά των Αράβων στο Ακροινό της Φρυγίας.
- Κων/νος Ε΄: πρώτος Βουλγαροκτόνος: 9 εκστρατείες κατά των Βουλγάρων = απαλλαγή Βυζαντίου από τον Βουλγαρικό κίνδυνο.
- Βουλγαρικοί πόλεμοι του Βυζαντίου: προσπάθεια ένταξης των Βουλγάρων στην Βυζαντινή επικράτεια.
Β
Βουλγαρικοί και Αραβικοί πόλεμοι στα χρόνια των διαδόχων και της δυναστείας του Αμορίου (802-826)
- Νικηφόρος Α΄εναντίον Κρούμου (Κρούμος: ικανός Βούλγαρος ηγεμόνας που αναδιοργάνωσε το κράτος των Βουλγάρων): νίκη του Κρούμου, ακμή και επέκταση των Βουλγάρων.
- Αντεπίθεση του Βυζαντίου: Λέων Ε΄ο Αρμένιος: κατατρόπωση Βουλγάρων στη Μεσημβρία (813): θάνατος Κρούμου.
- Επί Μιχαήλ Β΄Τραυλού (δυναστεία του Αμορίου), ξεσπά η στάση – επανάσταση του Θωμά Καππαδόκη-823: κατάληψη της Κρήτης από τους Σαρακηνούς πειρατές (Άραβες τυχοδιώκτες απ’ την Ισπανία)-Χάνδακας-Ηράκλειο: ορμητήριο των πειρατών της Μεσογείου, το ίδιο η Σικελία & η Σαρδηνία.
- Καταστροφή της Σωζόπετρας, πατρίδας του Χαλίφη από τον αυτοκράτορα Θεόφιλο. Εκδίκηση των Αράβων: καταστροφή του Αμορίου της Φρυγίας, πατρίδας του Θεόφιλου: ο πόλεμος μεταξύ Αράβων και Βυζαντινών λαμβάνει ιερό χαρακτήρα.
- 842: θάνατος αυτοκράτορα Θεόφιλου από λύπη.
- Μιχαήλ Γ΄: οι στρατηγοί Βάρδας και Πετρωνάς κατατροπώνουν τους Άραβες (863): η δύναμη των Αράβων εξασθενεί και το Βυζάντιο παίρνει την πρωτοβουλία.
