Είναι γνωστό σε όλους μας, ότι όσοι Έλληνες ζουν στην Ελλάδα, άλλοι τόσοι είναι διασκορπισμένοι στα πέρατα της Γης. Ομογενείς που έχουν οργανώσει στον τόπο που κατοικούν ελληνικές κοινότητες, και που αγωνίζονται να κρατήσουν ζωντανή την Πατρίδα χιλιάδες μίλια μακριά από το σταυροδρόμι των τριών ηπείρων, που είναι ο φυσικός της χώρος.
Ο συνήθης τρόπος για να γνωρίσουμε αυτούς τους συμπατριώτες μας είναι κάποιες εκπομπές στην τηλεόραση (κυρίως στο κανάλι της ΕΤ3). Πρόσφατα ανακάλυψα και ένα άλλο δίαυλο που επιτελεί αυτό τον σκοπό. Ένα θαυμάσιο βιβλίο με θέμα του την κοινότητα που έχουν οργανώσει εδώ και ένα αιώνα οι Έλληνες της Νοτίου Ουαλίας, με κέντρο το Κάρντιφ (Cardiff). Το συνέγραψε -μετά από πολύχρονη έρευνα σε αρχεία και προφορική επικοινωνία με ηλικιωμένους Έλληνες μετανάστες στην Ουαλία- ο
πρεσβύτερος Αναστάσιος Δ. Σαλαπάτας και το κυκλοφόρησαν οι Εκδόσεις Diaspora Books το 1993.
Πρόκειται για ένα εξαιρετικό ανάγνωσμα, το οποίο ο συγγραφέας έχει αφιερώσει στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο Α’, και ως εξώφυλλο φέρει μια φωτογραφία από τα εγκαίνια του Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου στο Κάρντιφ τον Απρίλη του 1919. Τον Ιερό αυτό ναό, στις μέρες μας, υπηρετεί ως Ιερέας ο συγγραφέας του βιβλίου.
Το «
Ο Ελληνισμός στη Νότια Ουαλία» εντάσσεται στην σειρά “Ελληνισμός Εκτός Ελλάδας”. Μια σειρά που αναπτύχθηκε μέσα από τις δραστηριότητες του Κέντρου Μελετών για τον Ελληνισμό της Διασποράς (ΚΕΜΕΔΙ), ένα φιλανθρωπικό οργανισμό με έδρα το Λονδίνο και σκοπό την προαγωγή της ιστορίας και εξέλιξης των ελληνικών κοινοτήτων στη Βρετανία και σε άλλα μέρη του κόσμου. Το πόνημα αυτό, του
πρεσβύτερου Αναστάσιου Δ. Σαλαπάτα, που είναι χωρισμένο σε δύο μέρη, προλογίζει ο σεβασμιότατος Αρχιεπίσκοπος Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας κ.κ. Γρηγόριος.
Στο πρώτο μέρος παρουσιάζεται η ιστορική εξέλιξη της κοινότητας του Κάρντιφ. Μιας κοινότητας που δημιουργήθηκε από Έλληνες ναυτικούς που έφτασαν και εγκαταστάθηκαν εκεί στα μέσα του 19ου αιώνα. Στις αρχές του 20ου αιώνα οργανώθηκαν, οικοδόμησαν τον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου και δημιούργησαν κοινότητα με καταστατικό που εγκρίθηκε με Βασιλικό διάταγμα το 1910. Γίνονται γνωστά σε εμάς τα πρώτα χρόνια της κοινότητας καθώς και τα ονόματα των 22 εφημέριων της κοινότητας από το 1873 έως σήμερα. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στον αρχιμανδρίτη Γεννάδιο Θέμελη που «υπηρέτησε» τον ναό και την κοινότητα του Κάρντιφ από το 1917 έως το 1928 όπου και εκοιμήθη. Ήταν ένας αξιοθαύμαστος Ιερέας και Άνθρωπος που ανέπτυξε παράλληλα με τα ιερατικά του καθήκοντα και σημαντική δράση προς όφελος της κοινότητας.
Στο δεύτερο μέρος, υπό τον τίτλο “Σύλλογοι και Εκδηλώσεις” γνωρίζουμε την δράση διαφόρων συλλόγων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, μεταξύ των οποίων οι:
- Σύνδεσμος κυριών και βοηθητική αδελφότητα κυριών «Η Ζωοδόχος Πηγή».
- Ελληνική Ορθόδοξος Νεολαία και ο Ελληνικός Φοιτητικός Σύλλογος.
- Ελληνοκυπριακή Αδελφότητα Ουαλίας.
- Ο Σύνδεσμος Κερκυραίων Ρωμαιοκαθολικών «Ο Άγιος Σπυρίδων».
- Εταιρεία Φίλων της Ελληνικής Γλώσσας και Τέχνης.
Στον επίλογο του «
Ο Ελληνισμός στη Νότια Ουαλία», μαθαίνουμε για τη σημερινή κατάσταση της κοινότητας και τις προοπτικές για τον πολιτιστικό εμπλουτισμό της ζωής των 2.000 περίπου αδερφών μας στην νότιο Ουαλία.
Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα παραρτήματα στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου. Σας μεταφέρω τους τίτλους για να πάρετε μια γεύση:
1. Το πρώτο καταστατικό της κοινότητας.
2. Κείμενα κι έγγραφα από το Αρχείο της Κοινότητας.
3. Επιλεγμένα άρθρα από το φυλλάδιο «Διακονία».
4. Σύντομη αναφορά στην πολιτική, κοινωνική και οικονομική κατάσταση της νότιας Ουαλίας.
5. Διάφορες φωτογραφίες.
Δεν θα μπορούσα, όμως, να κλείσω αυτό το κείμενο αν δεν έγραφα δύο λόγια σχετικά με τον συγγραφέα του, τον
πρεσβύτερο Αναστάσιο Δ. Σαλαπάτα. Είναι ένας άνθρωπος που αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για όλους μας. Έχει σπουδάσει θεολογία στο πανεπιστήμιο Αθηνών και Εκκλησιαστική Ιστορία στο πανεπιστήμιο του Κάρντιφ. Παράλληλα με την ιερατική και κοινωνική του δράση, έχει εκδώσει ιστορικές μελέτες, φιλοσοφικά δοκίμια και άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά. Υπηρετώντας με τον καλύτερο τρόπο το ποίμνιο του, και με δικές του προσπάθειες εξέδωσε ένα μηνιαίο φυλλάδιο, την «Διακονία», και ένα εβδομαδιαίο, το «Λόγος Κυρίου». Η «Διακονία» συνεχίζει να εκδίδεται μέχρι σήμερα.
Του αξίζουν θερμά συγχαρητήρια για την πολύπλευρη δράση του και απέραντη αγάπη και εκτίμηση -που είμαι βέβαιος ότι την έχει- από το ποίμνιο του. Εγώ θα ήθελα απλά να του ευχηθώ, μέσα από αυτές τις γραμμές, καλή συνέχεια στο εξαιρετικό και θεάρεστο έργο του.
