O λογότυπος, ο τίτλος του θεσμού και το σύνθημα του Συμβουλίου της Ευρώπης: Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Ευρώπη, μια κοινή κληρονομιά.
Ο τίτλος των φετινών εκδηλώσεων: Μάγοι, ξόρκια και φυλακτά: Η μαγεία στον αρχαίο και χριστιανικό κόσμο.
Η μαγεία πηγαίνει τόσο βαθιά μέσα στο χρόνο, από τη στιγμή που ο άνθρωπος αρχίζει να «ερμηνεύει» τον κόσμο γύρω του. Και δεν έχει πάψει να υπάρχει ακόμη και μέχρι σήμερα, στην εποχή του ορθολογισμού. Η μαγεία έχει να κάνει με το φόβο του Άλλου, του ανερμήνευτου, του υπερφυσικού και εκφράζεται από ένα σύνολο πρακτικών που βρίσκονται σε αντίθεση με τους κανόνες της ευρύτερης κοινωνίας, όποιοι κι αν είναι αυτοί. Η φύση και το βάθος της αντίθεσης αυτής ποικίλει κατά τόπους και εποχές.
Το θέμα της μαγείας επομένως, προσφέρεται για μια διαχρονική διαπραγμάτευση, από την αρχαιότητα μέχρι τα μεταβυζαντινά χρόνια και μπορεί να φωτιστεί από πολλές πλευρές: μαγεία και μύθος, μαγεία και θρησκεία, μαγεία και επιστήμη, μαγεία και φιλοσοφία, η μαγεία στην καθημερινή ζωή, η μαγεία ως κοινωνικό φαινόμενο, η μαγεία ως χαρτογράφηση του υπερφυσικού κόσμου, όπως τον αντιλαμβάνεται κάθε εποχή, αλχημεία, μάγοι και μάγισσες, αντικείμενα που σχετίζονται με τη μαγεία, κ.ά.
Πιο αναλυτικά, υποθεματικές που προκύπτουν από την προσέγγιση του θέματος μπορεί μεταξύ άλλων να είναι:
* Η ιστορία της μαγείας: Τι είναι μαγεία. Πώς ορίζεται το περιεχόμενό της. Εξωτερική και εσωτερική ερμηνεία της. Πώς ορίζει τη μαγεία η πολιτεία/ το κοσμικό κράτος και πώς το ιερατείο/ η Εκκλησία. Η μαγεία στην αρχαιότητα. Η μαγεία στο Βυζάντιο: συνέχεια, επιβίωση ή αναγέννηση; Σκοπός, μορφές, λειτουργία της μαγείας. Γοητεία-φαρμακεία-μαγγανεία-μαγεία. Η εξ ανατολών μαγεία. Ελλάδα και Ρώμη, Αίγυπτος. Συγκρητισμός. Θεσσαλία και Θράκη.
* Μαγεία και μυθολογία: Η μαγεία αντανακλάται στη μυθολογία, εάν αυτή θεωρηθεί σαν μια μορφή της φυσικής φιλοσοφίας. Η ομηρική μάγισσα Κίρκη, η Μήδεια, η Άρτεμις (Πότνια θηρών), η Εκάτη, Κένταυροι, Κένταυρος Χείρων. Εικονογραφία αγγείων, παραστάσεις σφραγιδόλιθων-φυλακτών. Σύμβολα και συμβολισμοί.
* Μαγεία και θρησκεία: Η μαγεία στο περιθώριο της επίσημης θρησκευτικής ζωής. Νυχτερινές ιδιωτικές τελετές. Διαχωρισμός και ερμηνεία των υπερφυσικών φαινομένων σε «άγια» και «δαιμονικά». Θαύματα και μαγικά κόλπα. Μαγεία και φιλοσοφία (Πλάτωνας, Γοργίας, Αριστοτέλης, Πυθαγόρειοι, Θεόφραστος, Μιχαήλ Ψελλός, Μιχαήλ Ιταλικός, κ.ά.). Μαγεία και αιρέσεις.
* Μαγεία και επιστήμες: Φιλοσοφία, Αστρολογία, Αλχημεία, Ιατρική, η μαγεία και το Δίκαιο (κοσμικό και εκκλησιαστικό).
* Η μαγεία και κοινωνία: Η μαγεία σε σχέση με την ιδεολογία και τους συμβολισμούς που παράγει κάθε κοινωνία. Πάροχοι και καταναλωτές της μαγείας (θέμα προσφοράς και ζήτησης). Τα κοινωνικά συμφραζόμενα: νόμοι, λογοτεχνία, βίοι αγίων, στοιχεία υλικού πολιτισμού. Λευκή και μαύρη μαγεία. Εγχώρια και εισαγόμενη. Κυριότερα θέματα της μαγείας, η υγεία και ο έρωτας. Κείμενα και αντικείμενα. Πρακτικές και πεποιθήσεις. Κομμάτι της καθημερινής ζωής ή μια απλή «υποσημείωση»; Κρατική και εκκλησιαστική ποινικοποίηση της μαγείας, περιθωριοποίηση. Εικονογραφία, αποδεκτά και μη αποδεκτά θέματα εικονογράφησης. Λογοκρισία.
* Μάγοι και μάγισσες: Ποιοι εξασκούσαν τη μαγεία; Άνδρες και γυναίκες. Η θέση τους στην κοινωνία. Οι μάγισσες της Θεσσαλίας, Θράκες, Εβραίοι. Μάγοι, μάντες, αστρολόγοι, ονειροκρίτες: σύγχυση, ομοιότητες, διαφορές. Σίμων ο Μάγος, Συμεών ο Σαλός, οσ. Ανδρέας ο Σαλός.
* Η μαγεία ως χαρτογράφηση του υπερφυσικού κόσμου: Οι ψυχές των νεκρών και οι περιπλανήσεις τους στον κόσμο. Θεοί και δαίμονες. Άγιοι και δαίμονες. Ονόματα και κατηγοριοποίηση των δαιμόνων. Χριστιανική εικονογραφία. Σύμβολα και συμβολισμοί.
* Μαγεία και υλικός πολιτισμός: Τα αρχαιολογικά συμφραζόμενα της μαγείας. Φυλακτά, σφραγιδόλιθοι, μαγικοί πάπυροι, αποτροπαϊκές πινακίδες, κατάδεσμοι, ομοιώματα, λείψανα αγίων. Η μαγική βιβλιοθήκη των Θηβών. Μαγικά κείμενα σε επιγραφές, παπύρους, βυζαντινά και μεταβυζαντινά χειρόγραφα, ιατροσοφικούς κώδικες και ευχολόγια. Εικονογραφία. Σύμβολα.
