Νερά κελαρυστά που έπαιρναν το δρόμο τους σκορπώντας τους θησαυρούς τους κατηφορίζοντας. Όλες οι αποχρώσεις του πράσινου στα φυτά και στα δέντρα, που έσφυζαν από υγεία και ζωή.
Κι οι άνθρωποι ξωμάχοι, γνώστες της τέχνης του ξινιαριού, του δρεπανιού, της γκλίτσας και της επιβίωσης από τα μικράτα τους, πάλευαν να δαμάσουν μια γη στοιχειωμένη από την πέτρα.
Ποτάμι το νερό κι η γη λιγοστή γι' αυτό την τιμούσαν και την προστάτευαν με ξερολιθιές-ζωγραφιές από χέρια έμπειρα που γνώριζαν τα μυστικά της πέτρας.
Με την ίδια πέτρα έχτιζαν τα σπίτια τους δεμένα με πελεκητά αγκωνάρια ν' αντέχουν στα χρόνια και να στεγάζουν τις χαρές και τις λύπες της γενιάς τους. Λιτά, με στενά τα παραθύρια τους σαν πολεμίστρες να στοχεύουν τους βοριάδες το καταχείμωνο τις μακρόσυρτες νύχτες που η μεγάλη φαμίλια μαζεύονταν γύρω από τη φωτιά να φάει μια μπουκιά ψωμί και να ζεστάνει το σώμα και την ψυχή της.
Μόνο οι τοξωτές καμάρες των σπιτιών, σαν τα φρύδια των κοριτσιών του χωριού, σχημάτιζαν ένα μικρό μπαλκόνι να κουρνιάζει, ο ήλιος τις ατέλειωτες μέρες της απουσίας τους, στο μεροδούλι σε ξένο βίος.
Και πολλά τα ξωκλήσια τους για να προστατεύουν οι άγιοί τους όσους αφήνοντας την ψυχή τους πίσω κίνησαν να βρουν απάγκιο σ' άλλη γη μακρινή που μόνο το νοιάξιμο κι η προσευχή της μάνας τους έφθανε ίσαμε κει τα χρόνια εκείνα.
Άφθαστοι στη δουλειά, πρώτοι στο χορό στα πανηγύρια και στους γάμους θαρρείς κι οι ήχοι της πίπιζας και του νταουλιού γήτευαν τη ζωή που τους παίδευε.
Μια λεβεντιά είχε το τραγούδι τους καθώς έπαιρναν να το λένε όλοι μαζί στις χαρές.
Σύσσωμοι στα ξόδια για να ξεπροβοδίζουν τους δικούς τους και να ξορκίζουν το θάνατο.
Η σκέψη τους είχε μια σπιρτάδα ασκημένη από τη δυσκολία της ανεύρεσης του επιούσιου.
Δεν χαρίζονταν ο ένας στον άλλο μα πολύ περισσότερο στους απέξω, τους εκτός του συναφιού τους.
Έμοιαζε να είναι μια φυλή ξεχωριστή, με δικά της χαρακτηριστικά. Αν εξαιρέσουμε την πλευρά τους που είχε σχέση με τα χωρατά που έκανε ο ένας στον άλλο που κι αυτά ξεπερνούσαν τα ανεκτά όρια, με τους αρχαίους Σπαρτιάτες θα μπορούσε κανείς να τους παρομοιάσει, για τη σκληρότητα προς τον εαυτό τους και προς τους άλλους.
Διπλά τα ονόματα ένα το επίσημο μόνο στα χαρτιά κι άλλο το ανεπίσημο με το οποίο τους αποκαλούσαν μεταξύ τους και που τους το είχαν δώσει είτε για κάποιο χαρακτηριστικό της φυσιογνωμίας τους ή για ένα ψεγάδι στο φέρσιμο τους...
Δε γνωρίζω να υπάρχει άλλο μέρος στην επικράτεια με ανάλογη πρακτική. Δυσκολεύονται στ' αλήθεια πολύ όσοι δε μεγάλωσαν σ' αυτό τον τόπο να γνωρίσουν τους ανθρώπους του.
Καρυά, ένα χωριό σα σμάρι μελισσών που ξεκινά από τη ρίζα του βουνού και ξεχύνεται ίσαμε κάτω. Καρυές, βατομουριές, πλατάνια, αηδόνια μες στις φυλλωσιές, συκιές, «κήποι κρεμαστοί» φυτεμένοι στο λιγοστό χώμα που με κόπο το συγκρατούσαν οι ξερολιθιές.
Ευωδιές του βουνού, ήχοι κουδουνιών κι ένα δάσος ψηλά για να μεταγγίζει με τις φλέβες του τη γη και τους ανθρώπους με ζωή. Αλεπούδες, ασβοί, χελώνες, λαγοί... ένας κόσμος σιωπηλός και πολύβουος σοφά δομημένος.
Είναι ο τόπος του καπετάν Δαγρέ, είναι ο κόσμος αυτός που μας εμπιστεύτηκαν οι δικοί μας άνθρωποι, όσοι πια αναπαύονται στο Κοιμητήρι του χωριού για να ξεκουραστούν από τον κάματο.
Τον προστάτεψαν με νύχια και με δόντια κι ήταν περήφανοι γι' αυτόν.
Νιώθω πολύ το σεβασμό τους αυτό, καθώς κατάγομαι από μια πατρίδα με περίσσια γη αλλά χωρίς σταγόνα νερό στα παιδικά μου χρόνια. Στην πεδιάδα της Θεσσαλίας είναι ο τόπος μου. Το μάτι σου χάνονταν στην απεραντοσύνη χωρίς να συναντά ένα δεντράκι να σκιάσεις το κεφάλι σου.
Δε γεννήθηκα λοιπόν ούτε μεγάλωσα στην Καρυά μα την αγάπησα για τη φυσική ομορφιά κι έπειτα για τις στιγμές που έζησα 30 χρόνια τώρα πλάι στους ανθρώπους της. Γιατί ένα υφαντό είναι η ζωή, άλλος βάζει το στημόνι άλλος το υφάδι και πορευόμαστε.
Τούτη την ομορφιά λοιπόν είναι ανάγκη να την προστατέψουμε και να την αναδείξουμε, έτσι όπως προστατεύουμε το νεογέννητο παιδί μας.
Κι είναι στ' αλήθεια τόσο ακριβή κι ευάλωτη γι' αυτό όλοι όσοι αγαπάμε αυτόν τον τόπο πρέπει ν' αφουγκραστούμε τις ανάγκες του.
Το νοιάξιμό μας ας ξεκινήσει από τη φυσιογνωμία του χωριού, από τα κτίσματα. Σεβασμός στην προϋπάρχουσα αρχιτεκτονική τόσο στην οικοδόμηση των σπιτιών, όσο και άλλων οικοδομημάτων που μπορεί να γίνουν μελλοντικά.
Αποκατάσταση και επαναλειτουργία των νερόμυλων που σίγησαν, ενός χαρακτηριστικού δομικού στοιχείου της Καρυάς.
Καθαρισμός του ρέματος που αποτελεί το φυσικό αιρ-κοντίσιον του χωριού.
Αξιοποίηση του πλατανοδάσους με δημιουργία πλακόστρωτων μονοπατιών για τους φυσιολάτρες και τους περιπατητές.
Πλακόστρωση των δρόμων.
Σταμάτημα της απόθεσης σκουπιδιών στο ρέμα που βρίσκεται στο δρόμο προς το Μάζι. Είναι ασέβεια πάνω στην ομορφιά ν' αποθέτουμε την ασχήμια, να καλύπτουμε τη ζωή με το θάνατο.
Ξέχωρα απ' όλα αυτά είναι ανάγκη να προστατέψουμε το δάσος. Το δάσος είναι ένας ζωντανός οργανισμός και πρέπει να το περιφρουρήσουμε από τους κινδύνους που διατρέχει (πυρκαγιά, ελλείψεις στον τομέα της πυρόσβεσης, επιδρομή εντόμων ή μυκήτων, ανεξέλεγκτη υλοτομία, παράνομες καταλήψεις ή εκχερσώσεις κ.λ.π.) γιατί Καρυά χωρίς δάσος είναι ο Σαμψών χωρίς την κόμη του.
Το δάσος είναι ένας θησαυρός που υπάρχει πλάι μας κι έχουμε χρέος να τον παραδώσουμε στις μελλούμενες γενιές. Πολύ περισσότερο σήμερα που το μέλλον του πλανήτη μας απειλείται. Αυτό είναι μια πράξη αγάπης προς τη ζωή και δάσος είναι ζωή.
Τέλος επειδή ο μίτος της ιστορίας του χωριού χάνεται μες στην αχλύ του χρόνου καλό θα είναι να διοργανωθεί ένα συνέδριο που θ' ασχοληθεί μ' αυτό τον τομέα. Όλοι μα ιδιαίτερα τα παιδιά μας πρέπει να γνωρίσουν την αφετηρία και την πορεία της γενιάς τους μέσα στο χρόνο.
Αξίζει πιστεύω αυτό το εγχείρημα, γιατί οι Καρυώτες ήταν φτιαγμένοι από γερό και πολύτιμο μέταλλο γι' αυτό κατάφεραν μ' ένα κομμάτι ψωμί στην τσέπη να κρατούν ολόρθη την ψυχή τους, να προκαλούν τη ζωή και να την κερδίζουν! |
Η Ντίνα Στεργιοπούλου είναι δασκάλα, σύζυγος του Κώστα Τρίχα (προέδρου του Προοδευτικού και Μορφωτικού Συλλόγου Καρυάς "Το Αρτεμίσιο").
Υ.Γ.:
Το κείμενο αυτό αφιερώνεται:
- Στον πατέρα, Παναή Βλάμη για την αγκαλιά που μου άνοιγε, όμοια με των γονιών μου.
- Στη μάνα, Αλέξω Βλάμαινα για το κοφτερό της μυαλό, την αξιοσύνη και την απλοχεριά της. |