Αργεάδες

Οι Αργεάδες ήταν η δυναστεία που κυβέρνησε την Μακεδονία από τον 8ο π.Χ. αιώνα μέχρι το 306 π.Χ.

Ο Αεροπός, ο Γαυάνης και ο Περδίκκας ήταν τρία αδέρφια, απόγονοι του Ηρακλείδη Τημένου. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι ήταν στη δούλεψη ενός βασιλιά της Άνω Μακεδονίας, ο οποίος αποφάσισε να τους διώξει όταν παρατήρησε η βασίλισσα ότι το ψωμί που έψηναν για τον Περδίκκα φούσκωνε πολύ περισσότερο απ' τα άλλα. Οι τρεις αδελφοί ζήτησαν πληρωμή για τις υπηρεσίες τους κι ο βασιλιάς αρνήθηκε δείχνοντας τις στάχτες που εκείνη τη στιγμή φωτίζονταν απ' τον ήλιο. Ο μικρότερος απ' τους τρεις, ο Περδίκκας, χάραξε τρεις φορές έναν κύκλο με το μαχαίρι κι έκανε πως παίρνει τον ήλιο και τον βάζει στον κόρφο του, δεχόμενος την "πληρωμή". Έχει ενδιαφέρον αυτό το σημείο να το συγκρίνουμε με την σχέση του Ηρακλή με τον Ευρυσθέα, αλλά και με την γενικότερη πεποίθηση των Δωριέων (συμπεριλαμβανομένων των Μακεδόνων) ότι η καταγωγή τους είναι από τον Ηρακλή (όπως γράψαμε και νωρίτερα ο Τήμενος ήταν γιος του Ηρακλή).

Ο βασιλιάς αυτός, αποφάσισε να τους καταδιώξει, αλλά δεν κατάφερε τίποτα. Ο Περδίκκας, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο και τον Θουκυδίδη, ίδρυσε το Μακεδονικό Βασίλειο. Ο τίτλος Αργεάδες προέρχεται από το Άργος, τόπο καταγωγής των Τημενίδων.

Οι Μακεδόνες είναι ένα ενδιαφέρον παράδειγμα ποιμενικού φύλου. Γενάρχης τους θεωρείται ο Μακεδνός ή Μακεδόνας, γιος του Δία και της Θύιας. Από αυτόν πήραν το όνομά τους οι Μακεδόνες, και το Μακεδονικό Βασίλειο με τη σειρά του έδωσε το όνομά του στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας. Μέχρι τον 4ο αιώνα π.Χ. ο πληθυσμός της Μακεδονία ήταν αγρότες και δεν είχαν διακριθεί ιδιαίτερα στις τέχνες ή στα γράμματα. Η έλλειψη οργανωμένου στρατού είχε σαν αποτέλεσμα να τους υποτάξουν εύκολα οι Πέρσες.

Ο γιος του βασιλιά Αμύντα Α, Αλέξανδρος Α, σκότωσε το 513 π.Χ. τους Πέρσες πρεσβευτές, επειδή κατά την διάρκεια συμποσίου προς τιμή των κατακτητών, αυτοί πρόσβαλλαν τις γυναίκες των Αργεάδων και ήθελαν να κοιμηθούν μαζί τους. Όταν, στη συνέχεια, αναγκάστηκε ως βασιλιάς πια να 'ναι υποτελής των Περσών, νιώθοντας ισχυρό τον δεσμό με τους υπόλοιπους Έλληνες, έστελνε κρυφά μηνύματα στον ελληνικό νότο σχετικά με τις κινήσεις και τα σχέδια των Περσών. Η βοήθεια του Αλεξάνδρου έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μάχη των Θερμοπυλών και στη μάχη των Πλαταιών. Στον Αλέξανδρο δόθηκε ο τίτλος Φιλέλλην, που εκείνη την εποχή δεν είχε την έννοια του φιλέλληνα (όπως για παράδειγμα οι ξένοι φιλέλληνες που βοήθησαν την Ελληνική Επανάσταση), αλλά την έννοια του φιλοπάτρη.

Ο Φίλιππος B είχε μεγάλες πολιτικές φιλοδοξίες που μπορούν να συγκριθούν με τις αντίστοιχες του Δημοσθένη. Ο Φίλιππος ήθελε να γίνει Στρατηγός Αυτοκράτωρ των Ελλήνων και να επιτεθεί στους Πέρσες. Έτσι, αποφάσισε να κάνει ριζικές αλλαγές στη διοίκηση της Μακεδονίας, αλλαγές για τις οποίες είχε θέσει βάσεις ο Αρχέλαος. Ο Φίλιππος Β οργάνωσε τον στρατό (μακεδονική φάλαγγα, πεζεταίροι, σάρισσα), κι έφερε φιλοσόφους για να διδάξουν τον γιό του Αλέξανδρο. Ο Αλέξανδρος Γ, που η ιστορία τον ονόμασε Μέγα Αλέξανδρο, έμελε να πραγματοποιήσει τα όνειρα του Φιλίππου καταλύοντας την Περσική Αυτοκρατορία. Ο Αλέξανδρος Γ θεμελίωσε τον Ελληνιστικό Πολιτισμό και επηρέασε με τον τρόπο του τον Δυτικό Πολιτισμό συνολικά.

Στις 8 Νοεμβρίου 1977, ο Μανόλης Ανδρόνικος ανακάλυψε στην Βεργίνα, μετά από 15 χρόνια ερευνών, δύο Μακεδονικούς Βασιλικούς Τάφους. Οι Τάφοι αυτοί αποδόθηκαν στον Φίλιππο Β και στην γυναίκα του Ολυμπιάδα και ήταν πλούσιοι σε κτερίσματα και τοιχογραφίες. Αργότερα ανακάλυψε κι άλλους Βασιλικούς Τάφους, επιβεβαιώνοντας ότι η Βεργίνα ταυτίζεται με τις αρχαίες Αίγες, την πρωτεύουσα του Μακεδονικού Βασιλείου.

Το Αστέρι ή Ήλιος της Βεργίνας

Το Αστέρι της Βεργίνας, ή μάλλον πιο σωστά ο Ήλιος της Βεργίνας θεωρείται από πολλούς ερευνητές ως το σύμβολο της δυναστείας των Αργεάδων. Μολονότι συνεχίζουν να υπάρχουν αντιρρήσεις εντός της ακαδημαϊκής κοινότητας, όλο και περισσότερες ενδείξεις και αποδείξεις τείνουν να επιβεβαιώσουν ότι ο Ήλιος της Βεργίνας ήταν βασιλικό έμβλημα.

Καταρχήν, στον τάφο του Φιλίππου Β, η λάρνακα του βασιλιά είχε δεκαεξάκτινο ήλιο και της Ολυμπιάδας δωδεκάκτινο ήλιο - δείχνοντας έτσι την βασιλική ιεραρχία. Επίσης υπήρχαν πολλά χρυσά δισκάρια με ήλιους οκτώ ακτίνων, καθώς και τρεις ασπίδες που είχαν ανάγλυφες παραστάσεις λιονταριών και το αστέρι της Βεργίνας. Ο πρώην υπουργός Ν. Μάρτης, γνωστός για τα βιβλία και τις έρευνές του σχετικά με την ελληνικότητα της Μακεδονιάς, συνδέει τον ήλιο της Βεργίνας με την αναφορά του Ηροδότου για τον Περδίκκα. Επίσης στα βιβλία του αναφέρει ότι ο ήλιος της Βεργίνας κοσμούσε τις ασπίδες των αρχαίων Μακεδόνων πολεμιστών, την μία όψη αργυρών μακεδονικών νομισμάτων, αλλά χρησιμοποιούταν και από τους Διαδόχους στα ελληνιστικά βασίλεια.

Οι περισσότεροι μελετητές θεωρούν το 1977 ως ημερομηνία ανακάλυψης του Ήλιου της Βεργίνας. Κατά την έρευνα που κάναμε στα πλαίσια συγγραφής του άρθρου, βρήκαμε κατά τύχη σε ένα εγκυκλοπαιδικό λεξικό του 19ου αιώνα, τον Ήλιο της Βεργίνας να κοσμεί τον ώμο ενός Αθηναίου οπλίτη. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι υπάρχουν κι άλλες εμφανίσεις του συμβόλου στην Αρχαία Ελλάδα, σαφώς συνδεδεμένες με τους Αργεάδες, αλλά πριν το 1977 και τον Μανόλη Ανδρόνικο δεν είχε γίνει ο συσχετισμός και, προφανώς, το αγνοούσαν ως ένα απλό διακοσμητικό στοιχείο.

Δυναστεία των Αργεάδων

Περδίκκας 700-678
Αργέας 678-640
Φίλιππος 640-602
Αεροπός 602-576
Αλκέτας 576-547
Αμύντας Α 547-498
Αλέξανδρος Α 498-454
Περδίκκας Β 454-413
Αρχέλαος 413-399
Κρατερός 399
Ορέστης 399-396
Αρχέλαος Β 396-393
Αμύντας Β 393
Παυσανίας 393
Αμύντας Γ 393
Αργέας Β 393-392
Αμύντας Γ 392-370
Αλέξανδρος Β 370-368
Πτολεμαίος Α 368-365
Περδίκκας Γ 365-359
Αμύντας Δ 359-356
Φίλιππος Β 359-336
Αλέξανδρος Γ 336-323
Αντίπατρος (αντιβασιλέας της Μακεδονίας) 334-319
Φίλιππος Γ ο Αριδαίος (μόνο κατά τίτλο βασιλιάς) 323-317
Αλέξανδρος Δ (μόνο κατά τίτλο βασιλιάς) 323-310
Περδίκκας Δ (αντιβασιλέας της Μακεδονίας) 323-321
Αντίπατρος 321-319
Πολυπέρχων (αντιβασιλέας της Μακεδονίας) 319-317
Κάσσανδρος 317-306

Π.Α.