Κυδωνιά ή Κυδωνέα (Cydonia, γαλλ. Cognassier, αγγλ. Quince, τουρκ. Αϊβά)

Το φυτό Κυδωνέα ανήκει στην τάξη των ροδωδών και περιλαμβάνει τέσσερα είδη, που ευδοκιμούν κυρίως στην Ασία, θάμνοι ή μικρά φυλλοβόλα δέντρα, καρποφόρα και κοσμητικά. Το γνωστότερο είδος είναι η Κυδωνέα η κοινή (Cydonia vulgaris), δέντρο καρποφόρο, ιθαγενές φυτό της Περσίας και άλλων περιοχών της Ανατολής, η γνωστή σε όλους μας Κυδωνιά.

Η Κυδωνιά εισάχθηκε στην Ελλάδα κατά τους αρχαίους χρόνους. Τα κυδώνια, ο καρπός της, ήταν αφιερωμένος στην θεά Αφροδίτη και οι αρχαίοι συγγραφείς, ανάμεσά τους ο Διοσκορίδης, ο Θεόφραστος και ο Αθήναιος, τα διέκριναν σε κυδώνια μήλα («μικρά, περιφερή και εύοσμα») και σε στρουθία («μεγαλύτερα και εύχρηστα»). Από τα κυδώνια προέκυπτε ο κυδωνίτης οίνος ή οίνος διά μήλων που είχε θεραπευτικές χρήσεις, το μήλινο έλαιο, μήλινο μύρο, ροδόμηλο, υδρόμηλο, μηλόμελι και ο μηλοπλακούς, που πιθανότατα ταυτίζεται με το σημερινό κυδωνόπαστο. Σήμερα, ψήνουμε τα κυδώνια με μέλι ή ζάχαρη και παρασκευάζουμε γλυκά όπως το ρετσέλι ή το κυδωνόπαστο.

Οι σπόροι του καρπού της Κυδωνιάς είναι πολύ βλενούχοι και χρησιμοποιούνται ως μαλακτικά (Semina Cydoniorum). Το δε ξύλο της είναι σκληρό και χρησιμοποιείται κυρίως σε τορνευτικά έργα. Από τα διάφορα είδη Κυδωνιάς ξεχωρίζει η Πορτογαλλική ή Λυσιτανική (Cydonia vulgaris lucitanica) η οποία έχει μεγάλους καρπούς με πολύ ωραία ευωδιά. Υπάρχει επίσης και η ποικιλόφυλλος (Cydonia vulgaris marmorata).

Η Κυδωνιά ευδοκιμεί σε έδαφος αρδευόμενο ή νοτερό, πολλαπλασιάζεται εύκολα με μοσχεύματα και παραφυάδες, αναπτύσσεται πολύ γρήγορα μα δεν ζει πολλά χρόνια. Η Κυδωνιά χρησιμοποιείται για να εμβολιάσουμε τη Μηλιά, την Απιδιά και άλλα δέντρα. Η Κυδωνιά κινδυνεύει περισσότερο μάλλον από τα ξυλοφάγα και τα φύλλα της προσβάλλονται από το μικρολεπιδόπτερο έντομο Carpocapsa pomana.

Τα άλλα τρία είδη του γένους της Κυδωνιάς, η Κυδωνέα η μαύλειος (Cydonia maulei), η Κυδωνέα η ιαπωνική (Cydonia japonica) και η Κυδωνέα η σινική (Cydonia chinensis), ευδοκιμούν κυρίως στην Κίνα και στην Ιαπωνία.

Δοκιμάστε τις συνταγές μας για κυδώνι γλυκό κάνοντας κλικ εδώ!

Α.Α.