Οι Νύμφες και οι Νεράιδες

Οι μυθολογικές νύμφες ήταν παρθενικές θεότητες της φύσης που ζούσαν μέσα ή κοντά στις πηγές, τις κρήνες, ή στα ρυάκια (και λεγόντουσαν Ναϊάδες), στις κοιλάδες και στους λειμώνες (και λεγόντουσαν Ναπαίες), στα όρη (Ορειάδες), ή στα δάση, τα δέντρα τα άλση (Δρυάδες και Αμαδρυάδες). Ωκεανίδες λεγόντουσαν οι νύμφες που ζούσαν στις πηγές και θεωρούνταν κόρες του Ωκεανού ενώ Νηρηίδες λεγόντουσαν αποκλειστικά οι νύμφες της θάλασσας. Σαν τοπικές θεότητες, είχαν και κάποιες ειδικές ονομασίες, ανάλογα με τον τόπο διαμονής τους. Έτσι οι νύμφες της Δωδώνης λεγόντουσαν Δωδωνίδες, της Νύσης λεγόντουσαν Νησιάδες κτλ.

Οι Νύμφες αποκαλούνταν επίσης κόρες του Δία. Είχαν το χάρισμα της μαντείας και ενέπνεαν ενθουσιασμό στους ποιητές και τους μουσικούς. Οι ποιητές και οι μουσικοί αυτοί ονομάζονταν νυμφόληπτοι. Οι νύμφες δεν ήταν αθάνατες αλλά ζούσαν πολλά χρόνια χωρίς να γερνάνε ποτέ. Λατρεύοντας τις οι άνθρωποι τους προσέφεραν γάλα, κατσίκια, πρόβατα, ελαιόλαδο και κρασί. Οι νύμφες στην τέχνη παρασταίνονται σαν ωραίες γυναίκες. Τα αρχαία χρόνια παρασταίνονταν ντυμένες, ενώ αργότερα γυμνές ή ελαφρά ντυμένες. Συχνά παρασταίνονταν να κρατάνε στα χέρια τους υδρία ή κόγχη, όρθιες ή γονατιστές, να πίνουν νερό ή να ξεκουράζονται κοντά σε πηγή, να παίζουν ή να χορεύουν. Κάποιες φορές παρασταίνονταν μαζί με άλλους θεούς, τον Πάνα, τον Απόλλωνα, τον Ερμή ή ακόμη και με τις Χάριτες. Θεωρούνταν δε, συγγενείς με τις Ώρες αλλά και τις Χάριτες.

Στην νεότερη Ελληνική παράδοση, την θέση των Νυμφών την πήραν οι Νεράιδες. Η ονομασία Νεράιδες προήλθε από αυτή των αρχαίων Νηρηίδων. Θεωρείτο πως κατοικούσαν σε υγρά σπήλαια (Νεραϊδόσπηλα), σε όρη, σε ιαματικές πήγές και γενικότερα σε έρημες και απρόσιτες περιοχές. Αποτελούσαν δε έναν άλλο, ανώτερο από αυτόν των ανθρώπων, κόσμο. Νυμφεύονταν αρσενικά πνεύματα, τους Νεράιδους.

Η ομορφιά τους ήταν τόση ώστε την λέξη Νεράιδα την χρησιμοποιούμε ακόμη και σήμερα για να εκφράσουμε μεγάλη καλλονή. Ωστόσο σε πολλές παραδόσεις οι Νεράιδες αναπαριστούνται με πόδια κατσίκας ή γαϊδουριού, πράγμα που αποδεικνύει την σύγχυση των Νεράιδων με τα δαιμόνια.

Οι Νεράιδες, όπως και οι Νύμφες των αρχαίων, πλένονται τα μεσάνυχτα στα νερά των πηγών, και κανείς δεν πρέπει να τολμήσει να πλησιάσει στις πηγές ή να πιει απ’ το νερό τους, για να μη γίνει νεραϊδοπαρμένος (ή νυμφόληπτος). Στην αρχαιότητα μάλιστα με τον όρο νυμφόληπτος περιέγραφαν και τον τρελό. Μετά το λουτρό, οι Νεράιδες καλωπίζονται στα σπήλαια ή δίπλα στα ρυάκια. Την νύχτα χορεύουν κι όποιοι τις δουν είτε χάνουν τα λογικά τους είτε παθαίνουν επιληψίες.

Οι Νεράιδες εξασκούν την επιβλαβή τους δύναμη κυρίως το μεσημέρι και «λαβώνουν» όσους ανθρώπους περνούν από τον τόπο που μένουν οι Νεράιδες. Αρπάζουν τους νέους και τα παιδιά και τους μεταφέρουν στα σπήλαια για να ζήσουν μαζί με αυτές. Οι Νεράιδες μπερδεύονται στους θρύλους του λαού με τις Άρπυιες όπως δηλώνει και η πρόληψη ότι όταν πνέει σφοδρός άνεμος οφείλεται στο πέρασμα των Νεράιδων.

Οι Νεράιδες, όπως και οι αρχαίες Νύμφες, υφαίνουν πολύ λεπτό ύφασμα, πολλές φορές παντρεύονται θνητούς ή και θνητοί αρπάζουν με μαγικά τεχνάσματα Νεράιδες, ακριβώς όπως η Ωκεανίδα Θέτις από τον Πηλέα, πατέρα του Αχιλλέα. Οι Νεράιδες έχουν πολλές ομοιότητες και με τις Μοίρες, αφού έχουν επίδραση στα νεογνά, αλλά και με τις αρχαίες θεότητες που είχαν σχέση με τον τοκετό. Τέλος οι Νεράιδες διατήρησαν πολλά χαρακτηριστικά των Μελιών νυμφών της αρχαιότητας, οι οποίες γεννήθηκαν από την Γη και από το αίμα των γεννητικών οργάνων του Κρόνου και ήταν σκληρές και κακοποιοί.

O.K.