ΤΟ ΟΡΦΑΝΟΤΡΟΦΕΙΟ ΧΑΛΚΗΣ ΕΩΣ ΤΗΝ ΑΝΑΚΩΧΗ «ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΤΩΝ ΟΡΦΑΝΩΝ»
Το ορφανοτροφείο αυτό το συναντάμε για πρώτη φορά στο Βυζάντιο ως μονή της Παναγίας της Καμαριώτισσας. Βρισκόταν σε πλαγιά μέσα σε δάσος και η ίδρυση της πιθανολογείται ότι φτάνει έως τον 8ο αιώνα. Με το πέρασμα του χρόνου το μοναστήρι ανακαινίζεται προστίθενται και άλλα κτήρια και μεγαλώνει. Το 1831 ανακαινίζεται για μια ακόμα φορά και μεταμορφώνεται σε μεγαλοπρεπές. Το κτήριο της μονής μεγαλώνει και γίνονται οι απαιτούμενες προσθήκες, παίρνει το σχήμα Π όπου περιέκλειε και τους ναΐσκους της Καμαριώτισσας και του Προδρόμου. Εδώ θα ιδρυθεί και θα στεγαστεί το Ελληνικό φροντιστήριο το οποίο αργότερα έγινε πιο γνωστό με το όνομα Σχολή Των Ελλήνων Εμπόρων. Με το πέρασμα του χρόνου όλο και ανακαινίζεται και γίνεται πιο λαμπρή. Το 1879 αριθμούσε 260 μαθητές από τον Πόντο, την Καππαδοκία, τα Βαλκάνια, την Αλεξάνδρεια, τη Μασσαλία και την Κωνσταντινούπολη.
Η Ελληνοεμπορική Σχολή φιλοξενήθηκε στο μοναστήρι της Παναγίας για ογδόντα χρόνια περίπου. Στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο επειδή είχε επιταχθεί το ορφανοτροφείο της Πριγκήπου, το Πατριαρχείο αναγκαστικά τερμάτισε την λειτουργία της Σχολής το μετέτρεψε σε ορφανοτροφείο και στέγασε τα ορφανά. Παράλληλα ίδρυσε και αστική σχολή (Δημοτικό). Όπως προκύπτει από το αρχείο του Άρη Κυριαζή 20 ορφανά της Πάνορμου θύματα των μετατοπισμών τα συναντάμε στης 17 Αυγούστου του 1916 όταν η εφορεία του ορφανοτροφείου της Πριγκήπου με πρόεδρο της τον Μητροπολίτη Χαλκηδόνος κ. Γρηγόριο τα τοποθέτησε στο ορφανοτροφείο Χάλκης. Την 6 Δεκεμβρίου του 1916 και το κτήριο αυτό επιτάχθηκε από της Τουρκικές αρχές οι οποίες μετέφεραν τους μαθητές της Τουρκικής Ναυτικής Εμπορικής Σχολής Κασήμ Πασά. Τα ιερά σκεύη και τα παιδιά μεταφέρθηκαν στη γειτονική Θεολογική Σχολή Χάλκης (Υπάρχουν αυτή την περίοδο και άλλα πιο μικρά ορφανοτροφεία δεν γίνεται αναφορά χάριν συντομίας και επειδή είναι λίγο εκτός θέματος. Αρκεί να ξέουμε ότι και αυτά παίζουν κάποιο ρόλο).
Την περίοδο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου 1914-18 τα ορφανά περιπλανιόνται και ταλαιπωρούνται. Στην Αν. Θράκη, στον Πόντο, στην Καππαδοκία, στα Μικρασιατικά Παράλια της Προποντίδας, στην Δυτική Μ. Ασία και στην Κωνσταντινούπολη τα συστηματικά ορφανοτροφεία που ιδρύθηκαν γι’ αυτό τον σκοπό επιτάσσονται από τις Τουρκικές αρχές. Στεγάζονται σε ακατάλληλα κτήρια όπως σχολεία, εκκλησίες, σπίτια που δεν ήταν κτισμένα γι’ αυτό τον σκοπό, πολλά δε πήγαιναν στην Κωνσταντινούπολη. Στις επαρχίες πολλά περιπλανιόταν στους δρόμους, άλλα στεγάστηκαν σε Τουρκικά σπίτια και ιδρύματα περισσότερα όμως από αυτά είναι εξισλαμισμένα και μάλιστα μετά την ανακωχή το Πατριαρχείο θα κάνει ατελείωτους αγώνες για να τα πάρει πίσω. Στο βιβλίο «Παλιννόστηση Στις Γλυκές Πατρίδες» υπάρχει πληρέστατη αναφορά στο θέμα αυτό. Εδώ θέλω να κάνω ένα δικό μου σχόλιο. Κατά την ταπεινή μου άποψη υπερέχει το γεγονός ότι τα παιδία γλίτωσαν. Όλα τα άλλα διορθώνονται.
Στο περιοδικό Εκκλησιαστική Αλήθεια στις 15 Σεπτεμβρίου του 1917 αναφέρεται στην Κωνσταντινούπολη και γράφει ότι στο Πέρα υπήρχαν δυο ορφανοτροφεία στο Γαλατά και στην Ξυλόπορτα από ένα τα οποία φιλοξενούσαν συνολικά 500 παιδιά.
Πριν όμως συνεχίσουμε θα πρέπει να κάνουμε μια διακοπή από το κυρίως θέμα μας και να δούμε τι έγινε την περίοδο της ανακωχής έτσι θα καταλάβουμε καλύτερα και το αρχείο που παρατίθεται πιο κάτω.
ΑΝΑΚΩΧΗ ΤΟΥ ΜΟΥΔΡΟΥ
Ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος έληξε με τη νίκη των συμμάχων και φυσικά της Ελλάδος. Η Τουρκία με τους δικούς της συμμάχους υπογράφουν την ανακωχή του Μούδρου ως ηττημένοι στην Λήμνο (17 - 20 Οκτωβρίου 1918). Οι σύμμαχοι στην Κωνσταντινούπολη εγκατέστησαν συμμαχική κατοχή και κράτησε 5 χρόνια παρά 40 μέρες.
ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΘΕΝΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο παράλληλα με την υπογραφή της Ανακωχής είχε την προορατικότητα ότι θα άρχιζαν να παλιννοστούν οι πρόσφυγες από τους τόπους που ήταν μετατοπισμένοι στις πατρίδες τους. Ίδρυσε μαζί με τους ομογενείς της Κωνσταντινούπολης την « Πατριαρχικήν Κεν. Επ. ΥΠ. Τ. ΜΕΤ. ΕΛΛ. ΠΛΗΘ.» υπό την προεδρεία του Τοποτηρητού του Οικουμενικού Θρόνου Μητροπολίτου Προύσης Δωροθέου. Αποτελούνταν από επιφανείς μητροπολίτες της Μ. Ασίας και από εξαιρετικούς λαϊκούς οι οποίοι είναι καμάρι της ρωμιοσύνης ακόμα και σήμερα. Είχε σκοπό την περίθαλψη την παλιννόστηση και την εγκατάσταση των εκτοπισμένων των βαλκανικών και των μετατοπισμένων του Α’ παγκοσμίου πολέμου ξανά στις γενέτειρες τους. Ας σημειώσουμε εδώ ότι χάρη σ’ αυτό το έργο επανήλθε η εθνολογική ισορροπία της Αν. Θράκης και με την συνθήκη των Σεβρών την πήραν οι Έλληνες (Π. Κ. Επ σελ. 60 Παλιννόστ. Στ. Γλ. Πατ. 1918-22 σελ. 62 και 105-106).
Από τους πρώτους τιτλότυπος της Π.Κ.Ε.Υ.Τ.Μ.Ε.Π.
(Διότι πρώτα στεγάστηκε στο Μινέρβα Χάνι)
Ο τιτλότυπος της Π.Κ.Ε.Υ.Τ.Μ.Ε.Π στα Γαλλικά
Β
Ένας από τους τιτλότυπους της Π.Κ.Ε.Υ.Τ.Μ.Ε.Π.
Β
Μία από της σφραγίδες της Π.Κ.Ε.Υ.Τ.Μ.Ε.Π.
Β
Aνάγλυφη σφραγίδα της Π.Κ.Ε.Υ.Τ.Μ.Ε.Π.
Β
Μία από της σφραγίδες της Π.Κ.Ε.Υ.Τ.Μ.Ε.Π.
Β
Η Σφραγίδα της Υποεπιτροπής της Π.Κ.Ε.Υ.Τ.Μ.Ε.Π. της Αμισού
Σαμψούντα (Πόντος) Στην Γαλλική Γλώσσα
Το Χειρόγραφο πρέπει να είναι του Ιερομάρτυρα Επισκόπου Ζήλων Ευθύμιου
