Αληθής λόγος Τέταρτος: Η κιβωτός της αλήθειας
Τα επόμενα χρόνια, το όνομα του παρακατιανού εκείνου Αρμένη, του Αυτοκράτορα Λέοντος Γ΄ του Ισαύρου, επρόκειτο να συνδεθεί με την έναρξη της μεγαλύτερης εμφύλιας διαμάχης της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, την Εικονομαχία. Χιλιάδες εικόνες, θα συγκεντρώνονταν και θα καταστρέφονταν ως είδωλα (εκτός φυσικά από τις 88 όλες κι όλες φορητές εικόνες του Παντοκράτορα). Ατέλειωτα τετραγωνικά μέτρα τοιχογραφιών θα επιχρίονταν, προοιωνίζοντας την μοίρα της διακόσμησης των ναών στα κατοπινά, οθωμανικά χρόνια. Άνθρωποι ευσεβέστατοι θα αντήλλασσαν αναθέματα και κατάρες, ή θα οδηγούνταν στον θάνατο και τον εξευτελισμό. Το μεγάλο φιλολαϊκό νομοθετικό έργο εκείνης της εποχής θα παραγνωρίζονταν, για να εκτιμηθεί πολύ αργότερα, χωρίς πάντως να γίνουν ποτέ γνωστοί οι συντάκτες της περίφημης «Εκλογής».
Καθώς ο Μελάγχθων άνοιγε την επιστολή που θα πυροδοτούσε τον αλληλοσπαραγμό στις τάξεις της αυτοκρατορίας, ο Χαρίδημος, έχοντας οικοδομήσει και περιτοιχίσει την Μονή, ετοιμάζονταν να διαβάσει το επόμενο κεφάλαιο της δικής του μοίρας. Ήδη από την πρώτη επιστολή είχε οδηγίες να τελειώσει τις οικοδομικές εργασίες έως την άνοιξη του 721. Βοηθοί του, στο τιτάνιο αυτό έργο, ήταν 88 μοναχοί, επιλεγμένοι με αυστηρά κριτήρια από τα χωριά της Λακωνίας. Προερχόμενοι άπαντες εκ της πενίας, ηλικίας 12 έως 17 ετών, εμφάνιζαν χρόνια κύστη κόκκυγος με συρίγγιο. Η ύπαρξη του συριγγίου ήταν απαραίτητη, διότι απέκλειε τα παθολογικά αίτια και προσδιόριζε την δημιουργία της κύστης κατά την εμβρυακή ηλικία. Αυτό, και μόνον αυτό, σύμφωνα με τις οδηγίες αλλά και τις δικές του ιατρικές γνώσεις, εξασφάλιζε την ελληνικότητα των παιδιών εκείνων. Την βιολογική. Διότι την πνευματική θα την αποκτούσαν μεγαλώνοντας πλάι στον Ηγούμενό τους και ανάμεσα στους χίλιους επτακόσιους έντεκα τόμους της βιβλιοθήκης της Μονής. Αυτοί χτίσανε το καθολικό, που η τράπεζά του έκρυβε στην πραγματικότητα τα οστά των γονέων των δυο φίλων. Οι γονείς εκείνοι υποτίθεται πως αναπαύονταν σε δυο κενοτάφια πίσω από το Ιερό του Παντοκράτορα, στην Πόλη. Το γεγονός αυτό, φυσικά, σήμαινε πως η περίλαμπρη εκκλησία που είχαν χτίσει δεν ήταν καν Ναός, αφού στερούνταν λειψάνων Αγίων!
Τούτο όμως δεν εμπόδιζε τον Χαρίδημο να τελεί απαρεγκλίτως όλες τις προβλεπόμενες ιεροπραξίες, που για τον ίδιο δε σήμαιναν τίποτα, πέρα από την τέλεια παραλλαγή των αληθινών του στόχων. Εξ’ άλλου δεν χειροτονήθηκε ποτέ, από κανέναν αληθινό επίσκοπο. Από καιρό είχε κατανοήσει το κακό που είχαν προκαλέσει στην ανθρωπότητα τα πάσης φύσεως ιερατεία. Ο μυστικισμός των Πυθαγορείων, πάντα του προκαλούσε αγανάκτηση. Πολύ περισσότερο, όταν γνώριζε πως εκείνοι οι τόσο υπερτιμημένοι ψευδοεπιστήμονες δυνάστευαν μια ολόκληρη πόλη, στο όνομα της σπουδαιοφανούς βαρβαρικής τους λατρείας. Όσο για τα Αθηναϊκά ιερατεία, και μόνο το γεγονός πως εγκλώβισαν με τις διαμάχες τους τον πατέρα της δραματικής ποίησης, εξορίζοντάς τον και αποστερώντας του την τόσο αγαπημένη του πατρίδα, αρκούσε για να του προκαλούν αποστροφή. Τα κατοπινά, ακόμα και το χριστιανικό, δεν ήταν παρά κακέκτυπα των προηγουμένων, και ανάξια της προσοχής του. Για ‘κείνον, μόνο το μοντέλο των Δελφών, στο βαθμό που αποτελούσε πολιτικό μάλλον, παρά θρησκευτικό κέντρο, ήταν αποδεκτό. Το θείο, έλεγε και ξανάλεγε ο δάσκαλός του Λέων, στέκεται πάνω και πέρα από τα σύμβολα που οι άνθρωποι έχουν επινοήσει για το κατανοούν. Αυτός όμως είχε προχωρήσει πιο μακριά από τον θρησκευόμενο Λέοντα. Απέρριπτε τελείως την ιδέα πως κάτι έξω από τον κόσμο μπορούσε να μας εξουσιάζει και θεωρούσε την επιστήμη, την πραγματική επιστήμη, ως οδηγό της δικής του ζωής. Η απογοήτευση που ένοιωσε, όμως, διαβάζοντας και κατανοώντας την δεύτερη επιστολή, ήταν τεράστια, διότι το κείμενο αυτό των οκτώ γραμμών ανέτρεπε όλα του τα σχέδια.
Έχοντας τελέσει τον πανηγυρικό Εσπερινό του Ευαγγελισμού, είχε αποσυρθεί στο Ηγουμενείο. Στο φως μιας λαμπάδας, φτιαγμένης από το κερί του ευάριθμου μελισσιού της μονής, διάβασε την οδηγία του ανώνυμου αποστολέα, που ήταν βέβαιος πως δεν ταυτίζονταν ούτε με τον πατέρα του, ούτε με τον δάσκαλό του. Έπρεπε να αριθμήσει και να ταξινομήσει τα βιβλία της μονής βάσει μιας αριθμητικής ακολουθίας(*) που υπάκουε στον κανόνα της χρυσής τομής. Τα ήδη αριθμημένα βιβλία θα αναταξινομούνταν βάσει της ακολουθίας και μέχρις εξαντλήσεως των τόμων. Κατόπιν, θα άρχιζε η ανάγνωση και αντιγραφή των περιεχομένων τους. Τέλος, στα νέα κείμενα θα επισημαίνονταν η σελίδα και ο στίχος της σελίδας αυτής, που θα αντιστοιχούσε στον αριθμό του βιβλίου. Δηλαδή, ο πρώτος στίχος της πρώτης σελίδας του πρώτου βιβλίου, ή ο όγδοος στίχος της όγδοης σελίδας του όγδοου βιβλίου. Κατανοούσε πως οι σεσημασμένοι στίχοι συνέθεταν ένα νέο κείμενο, το οποίο τον άφηνε παγερά αδιάφορο, όπως και η όλη συνωμοτική διαδικασία που υπηρετούσε, μόνο ως φόρο τιμής στον σπουδαίο του δάσκαλο. Αυτός ήταν εκεί για την μελέτη. Μια μελέτη που είχε ξεκινήσει από την πρώτη κι όλας μέρα της εγκατάστασής του στην σπηλιά πάνω από τα ερείπια του ναού του Δία. Όταν άνοιξε τα επτασφράγιστα κιβώτια και έπιασε στα χέρια του τα πολύτιμα αυτά κειμήλια της επιστήμης, ένοιωσε ίσως για πρώτη φορά στη ζωή του, την ανατριχίλα ενός μύστη - αυτός ο ορθολογιστής. Αγνοούσε και την ύπαρξη ακόμα τούτης της συλλογής. Πώς μπόρεσαν να του την κρύβουν τόσον καιρό;
Αυτό όμως που τον τρόμαξε, αυτό που τον εξόργισε πραγματικά, δεν ήταν ούτε η απόκρυψη της συλλογής, ούτε το γεγονός πως ολοφάνερα υπηρετούσε ένα Ιερατείο, αλλά το γεγονός πως ήταν πλέον παγιδευμένος. Δε θα έφευγε ποτέ από αυτό το μοναστήρι, για να ταξιδέψει στους σπουδαίους προορισμούς των ονείρων του. Η τελευταία γραμμή της επιστολής τον προειδοποιούσε, όχι τόσο με το νόημα της, όσο με αυτό που προέκυπτε από μια αποκωδικοποίηση της φράσης «Το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον»! Η τελευταία αυτή φράση, αποκομμένη τελείως από το κυρίως σώμα της επιστολής, ήταν ολοφάνερη προσθήκη του δασκάλου του. Ήταν η προειδοποίηση για το τέλος που τον περίμενε.
(*) Πρόκειται για τους περίφημους αριθμούς Fibonacci. Η μορφή της ακολουθίας είναι η εξής: 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, …, Ενώ ο λόγος δύο διαδοχικών όρων τείνει στην χρυσή τομή. Οι αριθμοί Fibonacci είναι το αριθμητικό σύστημα της Φύσης. Εμφανίζονται παντού, από τη διάταξη των φύλων στα φυτά, μέχρι το μοτίβο των πετάλων σε ένα λουλούδι, τα κομμάτια ενός κουκουναριού και τις βαθμίδες ενός ανανά. Οι αριθμοί Fibonacci βρίσκουν εφαρμογή, ή διέπουν, την ανάπτυξη κάθε ζωντανού οργανισμού, ένα απλό κύτταρο, ένα σπυρί σιταριού, μια κυψέλη μελισσών και ίσως την ίδια την ανθρωπότητα.
Β
Η νουβέλα «Ο θρύλος του θανάτου των Μοναχών» γράφτηκε από τον ΕΝΙΑΥΤΟΝ και δημοσιεύθηκε στο blog: 28 days in February 2006 (https://february2006.blogspot.com). Στην Ματιά δημοσιεύεται με την άδεια του συγγραφέα της, τον οποίο και ευχαριστούμε θερμά.
