Πολυτεχνείο 1973 - 17 Νοέμβρη
Όλα ξεκίνησαν αρχές Νοέμβρη του 1973 όπου το μνημόσυνο για τον Γεώργιο Παπανδρέου μετατρέπεται σε μεγάλη διαδήλωση ενάντια στη Χούντα, που λήγει με ξυλοδαρμούς και συλλήψεις. Στις 14 Νοέμβρη οι φοιτητές στο Πολυτεχνείο προχωρούν σε κατάληψη. Ανάμεσά τους υπάρχουν πολλοί φοιτητές της Νομικής (είχε προηγηθεί η κατάληψή της τον Φεβρουάριο), εργάτες αλλά και απλοί πολίτες. Ο αγωνιστής Νίκος Ξυλούρης δεν έχασε την ευκαιρία να μπει στο, υπό κατάληψη Πολυτεχνείο, για να δώσει κουράγιο και να εμψυχώσει τους φοιτητές. Η αστυνομία έχει έντονη παρουσία, αλλά όλο και περισσότεροι πολίτες μπαίνουν στο Πολυτεχνείο και στέκονται δίπλα στους φοιτητές.
Τα συνθήματα που ακούγονται και γράφονται σε πανό στο Πολυτεχνείο δεν είχαν πια σαν αντικείμενο μόνο την Παιδεία αλλά στρέφονται κατά του καθεστώτος: "Παπαδόπουλε φασίστα, παρ' τη Δέσποινα την πλύστρα, πάρ' τη Δέσποινα κι εμπρός, δεν σε θέλει ο λαός", "Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία", "Λαέ σπάσε τις αλυσίδες", "Έξω αι ΗΠΑ", "Κάτω η Χούντα", "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ", "Σήμερα πεθαίνει ο Φασισμός", "Εδώ θα γίνει Ταϊλάνδη" (αναφορά στην φοιτητική εξέγερση που ξεκίνησε τον Ιούλη του 1973 στην Ταϊλάνδη και συντέλεσε στον τερματισμό σαραντάχρονης στρατιωτικής δικτατορία τον Οκτώβρη του 1973).
Οι φοιτητές συναρμολογούν έναν ραδιοφωνικό πομπό και σύντομα δέχονται βοήθεια ραδιο-πειρατών ώστε το σήμα να φτάνει σε όλη την Αθήνα με αντιδικτατορικά συνθήματα και κάλεσμα στον αγώνα: «Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ Πολυτεχνείο! Σας μιλά ο Ραδιοφωνικός Σταθμός των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων. Κάτω η χούντα, κάτω ο Παπαδόπουλος, έξω οι Αμερικάνοι, κάτω ο φασισμός, η χούντα θα πέσει από το λαό. Λαέ, κατέβα στο πεζοδρόμιο, έλα να μας συμπαρασταθείς, τη λευτεριά σου για να δεις. Ο αγώνας είναι παλλαϊκός, αντιδικτατορικός, αντιχουντικός, αγώνας! Αυτόν τον αγώνα μόνο εσύ μπορείς να τον κάνεις. Η Ελλάδα κυβερνάται από ξένα συμφέροντα! Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος προσπαθεί τώρα να καλυφθεί πίσω από μια μάσκα δημοκρατίας με την ψευτο-κυβέρνηση Μαρκεζίνη και τις ψευτο-εκλογές που προκηρύσσει». Είναι 15 Νοέμβρη 1973, ημέρα Πέμπτη, και φοιτητές προχωρούν σε καταλήψεις πανεπιστημιακών κτιρίων στην Θεσσαλονίκη και στην Πάτρα.
Την Παρασκευή 16 Νοέμβρη ο συγκεντρωμένος λαός γύρω από το Πολυτεχνείο ξεπερνάει τις 100.000 και αυξάνεται διαρκώς. Αργά το απόγευμα ο Παπαδόπουλος δίνει εντολή στην αστυνομία να χτυπήσει. Πέφτουν δακρυγόνα αλλά και σφαίρες χτυπάν θανάσιμα τους άοπλους πολίτες και φοιτητές. Οικοδόμοι και εργάτες τα βάζουν με τους αστυνομικούς κρατώντας καδρόνια ή ό,τι βρουν σε οικοδομές, ανατρέπουν μεγάλα οχήματα και στήνουν οδοφράγματα στους γύρω δρόμους.
Τα μεσάνυχτα προς τις 17 Νοέμβρη τανκς κυκλοφορούν στους δρόμους της Αθήνας. Γερανοφόρα οχήματα απομακρύνουν τα εμπόδια και διαλύουν τα μπλόκα που είχε στήσει ο κόσμος. Τα μεγάφωνα και ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου απευθύνουν απεγνωσμένες εκκλήσεις: «Αδέλφια μας στρατιώτες! Αδέλφια μας στρατιώτες! Πώς είναι δυνατόν να πυροβολήσετε τ’ αδέρφια σας; Πώς είναι δυνατόν να χυθεί ελληνικό αίμα; Αφού όλοι πιστεύουμε στη λευτεριά! Εγώ πρώτος αρχίζω τον Εθνικό Ύμνο, το αιώνιο σύμβολο της ελευθερίας: “Σε γνωρίζω από την κόψη του σπαθιού την τρομερή, σε γνωρίζω από την όψη που με βία μετράει τη γη. Απ’ τα κόκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά και σαν πρώτα ανδρειωμένη, χαίρε, ω χαίρε λευτεριά!” … Ελληνικέ λαέ, πρέπει να μάθεις! Πρέπει να μάθεις ότι αυτή τη στιγμή αγωνίζονται τα παιδιά σου! Όλος ο ελληνικός λαός, και προπαντός ο λαός της Αθήνας, βρίσκεται στους δρόμους, μπροστά στα τανκς! Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ Πολυτεχνείο!»
Το συντονιστικό των φοιτητών ζητάει διαπραγματεύσεις, μα ο δικτάτωρ ετοιμάζει επίδειξη δύναμης για παραδειγματισμό των αντιφρονούντων. Τα τανκς και ο στρατός αποκλείουν το Πολυτεχνείο. Στις τρεις το πρωί, ξημέρωμα Σαββάτου 17 Νοέμβρη του 1973, δίνεται εντολή και το τανκς γκρεμίζει την είσοδο του Πολυτεχνείου ισοπεδώνοντας ότι εμπόδιο είχαν στήσει οι φοιτητές. Στρατιώτες, αστυνομικοί, μυστικοί αστυνομικοί και οπλισμένοι παρακρατικοί εισβάλουν στο Πολυτεχνείο. Χιλιάδες άνθρωποι συνελλήφθησαν και βασανίστηκαν, μα το μήνυμα είχε περάσει, οι μέρες της Χούντας ήταν μετρημένες. Πολλοί περισσότεροι φοιτητές και πολίτες το έσκασαν με όποιο τρόπο μπορούσαν, χαθήκαν στα στενά και αναζήτησαν καταφύγιο σε γνωστούς τους.
Η 17η Νοεμβρίου 1973 ήταν το σημείο καμπής της δικτατορίας του '67. Μολονότι δεν μπορούμε να πούμε ότι οι φοιτητές έριξαν την δικτατορία, η έντονη και επίμονη αντίδραση, η διαφορετική φωνή που ακούστηκε μέσα από το Πολυτεχνείο, και νωρίτερα μέσα από την κατάληψη της Νομικής, ταρακούνησε την Χούντα στα σαθρά της θεμέλια.
Η επέτειος της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου, κάθε χρονιά στις 17 Νοέμβρη, για κάποιους είναι σχολική εορτή, για ορισμένους ευκαιρία για κομματικές δηλώσεις, μα όπως κι αν έχει όλοι πρέπει να θυμόμαστε τις θυσίες που έγιναν και το αίμα που χύθηκε για να μπορούμε εμείς τώρα να ζούμε ελεύθεροι, να μπορούμε να εκφράζουμε τις απόψεις και τα πιστεύω μας, και να έχει Δημοκρατία η Ελλάδα.
Χούντα. Κάντε κλικ εδώ για να διαβάσετε για τα γεγονότα πριν και μετά το Πολυτεχνείο και να μάθετε περισσότερα για την Χούντα.
Κάντε κλικ εδώ για να δείτε βίντεο για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και του Νοέμβρη του 1973.
Επέτειος του Πολυτεχνείου. Δείτε το αφιέρωμα της Ματιάς για τις εθνικές εορτές, την 25η Μαρτίου 1821, την 28η Οκτωβρίου 1940, την 17η Νοεμβρίου κάνοντας κλικ εδώ!
Π.Α.
