Ο Άγιος Κωνσταντίνος –ο Μέγας Κωνσταντίνος, όπως έχει μείνει στην ιστορία- είναι ίσως ο Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας που δέχτηκε, τόσο από σύγχρονους του ιστορικούς όσο και από ιστορικούς των μετέπειτα αιώνων, τις μεγαλύτερες κατηγορίες. Προσπάθησαν να τον κηλιδώσουν κατηγορώντας τον για πολλά και σοβαρά ανομήματα. Τόσα ανομήματα που ο μέσος άνθρωπος –που δεν έχει διαβάσει αρκετά- αναρωτιέται πως είναι δυνατόν μια τέτοια προσωπικότητα να συμπεριληφθεί ανάμεσα στους Αγίους της χριστιανοσύνης.
Σε αυτές τις κατηγορίες έρχεται να απαντήσει ο ερευνητής Κώστας Καραστάθης, μέσα από το βιβλίο του «Μέγας Κωνσταντίνος - Κατηγορίες και αλήθεια» που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2007 από τις εκδόσεις Μπαρτζουλιάνος.
Πρόκειται για μία ιστορική μελέτη του συγγραφέως με την οποία αποκαθίσταται η αλήθεια γύρω από το πρόσωπο του Μεγάλου Κωνσταντίνου καθώς τα διάφορα επιχειρήματα των πολέμιων του, ανατρέπονται με την χρήση ιστορικών πηγών, σύγχρονων του Αγίου.
Στις σελίδες του βιβλίου παρελαύνουν απόψεις και κείμενα πολλών ιστορικών –θετικά ή αρνητικά τασσόμενων στον Μέγα Κωνσταντίνο- όπως αυτά των: Γελάσιου, Ευάγριου, Ευνάπιου, Ευσέβιου, Ευτρόπιου, Θεοδώρητου, Ιουλιανού του Παραβάτη, Κύριλλου, Λακτάντιου, Ορόσιου, Ρουφίνου, Σωζομενού, Σωκράτη του Σχολαστικού, Ζώσιμου, και άλλων. Τα κείμενα αυτά σε συνδυασμό με την κοινή λογική αποτελούν τα «όπλα» του συγγραφέα αλλά και τον βασικό κορμό της μελέτης του.
Το ταξίδι - μάθημα στην ιστορία, με οδηγό τον Κώστα Καραστάθη, ξεκινά από τα δύσκολα χρόνια του Αγίου στην αυλή του Διοκλητιανού. Κατόπιν μας οδηγεί στα χρόνια που ο Μέγας Κωνσταντίνος έκανε καριέρα στο στρατό και συνεχίζει με την «απόδραση» του από το παλάτι του αυτοκράτορα Γαλέριου. Ακολουθεί ο θάνατος του Κωνστάντιου –ο Κωνστάντιος ήταν ο πατέρας του Αγίου και είχε το αξίωμα του Αυγούστου- και η διαδοχή του στο θρόνο από τον Μέγα Κωνσταντίνο. Μια διαδοχή που του έδωσε τον τίτλο του Καίσαρα -Γαλατίας, Ισπανίας και Αγγλίας-, μιας και ο Γαλέριος αρνήθηκε στον Άγιο Κωνσταντίνο τον τίτλο που έφερε ο πατέρα του, Κωνστάντιος.
Σημαντικό σημείο στο βίο του Αγίου είναι το όραμα με τον σταυρό και την φράση «Εν τούτω νίκα» στον ουρανό. Σημείο που καθόρισε την μετέπειτα πορεία του, και τον οδήγησε από την κόψη μεταξύ ειδωλολατρίας και χριστιανισμού στην Χριστιανική πίστη, κάνοντας τον έτσι τον πρώτο Χριστιανό αυτοκράτορα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Ο συγγραφέας - ερευνητής συνεχίζει την μελέτη του με τον ρόλο που έπαιξε ο Μέγας Κωνσταντίνος στην πρώτη οικουμενική σύνοδο που έλαβε χώρα στη Νίκαια της Βιθυνίας το 325 μ.Χ. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στις πνευματικές του ενασχολήσεις που φανερώνουν πως απείχε μακράν από ένα συνηθισμένο αυτοκράτορα της εποχής.
Ένα άλλο σημείο στο οποίο «στέκεται» ο Κώστας Καραστάθης είναι αυτό του θανάτου - δολοφονίας του Κρίσπου, γιου του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Φωτίζει τα γεγονότα και το παρασκήνιο αυτών φτάνοντας σε βάθος –ως την Damnatio Memoriae (την καταδίκη σε λήθη) για την οποία κατηγορούν ότι επέβαλε στον γιό του Κρίσπο και την Φαύστα, ο Κωνσταντίνος.
Από μια ιστορική μελέτη για τον Άγιο Κωνσταντίνο, δεν θα μπορούσε φυσικά να λείπει ένα από τα μεγαλύτερα έργα του, η μεταφορά της πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας από την Ρώμη στην νέα πόλη που χτίστηκε στη θέση του Βυζαντίου, την Κωνσταντίνου Πόλις (Κωνσταντινούπολη).
Αλλά η μελέτη αυτή δεν σταματά εδώ. Με ατράνταχτα επιχειρήματα διασαφηνίζονται οι ενέργειες του Μεγάλου Κωνσταντίνου σε μικρά και μεγάλα θέματα διακυβέρνησης της αυτοκρατορίας. Φωτίζονται όλες οι «γωνιές» του βίου του, όπως: ο χαρακτήρας του, τα έργα του, η βάπτιση του και τέλος ο θάνατος του.
Αρκετές σελίδες όμως είναι αφιερωμένες, από τον συγγραφέα, και στον βίο της Αγίας Ελένης, της μητέρας του Αγίου Κωνσταντίνου. Παρουσιάζεται δε το έργο της -με εξέχουσα θέση σε αυτό να καταλαμβάνει η ανακάλυψη του Τιμίου Σταυρού και η ανέγερση των μεγάλων ναών στους Αγίους Τόπους.
Στο Επίμετρο, στο τέλος του βιβλίου, ο συγγραφέας έχει φυλάξει, για τον αναγνώστη του, αποσπάσματα επιστολών του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Επιστολές που είχαν ως αποδέκτη τον βασιλιά των Περσών Σαπώρην, τον επίσκοπο Ιερουσαλήμ Μακάριο, την Σύνοδο της Τύρου, τον Ευσέβιο και τους αιρετικούς.
Εδώ κάπου τελειώνει αυτό το υπέροχο ταξίδι. Αν με ρωτήσετε γιατί να διαβάσετε αυτό το εξαίσιο βιβλίο θα σας απαντήσω λέγοντας σας πότε δεν πρέπει να το διαβάσετε. Μην το επιλέξετε αν αυτό που ζητάτε είναι ένα ανάλαφρο ανάγνωσμα για την παραλία. Μην μπείτε στον κόπο να το ανοίξετε αν αυτό που θέλετε είναι να «σκοτώσετε» ευχάριστα την ώρα σας. Γι’ αυτό τον σκοπό υπάρχουν κάποια άλλα βιβλία.
Το «Μέγας Κωνσταντίνος - Κατηγορίες και αλήθεια», του Κώστα Β. Καραστάθη, είναι μια πολύτιμη επιστημονική μελέτη. Το ευχάριστο βέβαια είναι ότι είναι γραμμένη έτσι που θυμίζει έντονα ιστορικό μυθιστόρημα με την διαφορά ότι όλα τα γεγονότα και τα πρόσωπα είναι αληθινά. Ο συγγραφέας αποκαλύπτει στον αναγνώστη του ένα ολόκληρο κόσμο κάνοντας τον να ξεχνά εντελώς ότι στα χέρια του κρατά ένα ιστορικό πόνημα. Ένα πόνημα στο οποίο υπάρχουν πάρα πολλές παραπομπές στα κείμενα της εποχής, οι οποίες όχι μόνο δεν ενοχλούν αλλά συμβάλουν τόσο στην ευχάριστη και ρέουσα ανάγνωση του βιβλίου όσο και –κυρίως- στην επιστημονική του αξία.
Αν θέλετε ένα βιβλίο που πραγματικά «αξίζει να το διαβάσετε» και που θα άρει τις τυχόν αμφιβολίες που είχατε γύρω από το πρόσωπο του Αγίου Κωνσταντίνου, το «Μέγας Κωνσταντίνος - Κατηγορίες και αλήθεια», του Κώστα Β. Καραστάθη, είναι αυτό που ζητάτε. Καλή ανάγνωση.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε η Β΄ βελτιωμένη έκδοση του βιβλίου όπου μεταξύ άλλων περιέχει και δύο επιστολές που έστειλαν ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Χριστόδουλος καθώς και ο νυν Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμος, στον συγγραφέα, σχετικά με το εξαιρετικό αυτό βιβλίο - μελέτη του.
Β
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου μεταφέρουμε:
Ο Κ. Β. Καραστάθης με την παρούσα ιστορική έρευνά του στις πρωτογενείς ιστορικές πηγές των 4ου, 5ου και 6ου αιώνων μ.Χ. και σε μεταγενέστερες, φέρνει στο φως την ιστορική αλήθεια για όλα όσα οι φανατικοί παγανιστές συγγραφείς της εν λόγω χρονικής περιόδου κατηγορούν το μεγάλο μεταρρυθμιστή αυτοκράτορα και θεμελιωτή της Ορθοδοξίας. Επίσης, καταγίνεται και με όσα οι σύγχρονοι πολέμιοί του διαχέουν εναντίον του από τα Μ.Μ.Ε. και το Διαδίκτυο με προφανή σκοπό την αμφισβήτηση της αγιότητάς του και της αξίας του... Παράλληλα, για την πληρέστερη ενημέρωση του αναγνώστη, παραθέτει ο συγγραφέας τη συναρπαστική ιστορία της ζωής του μεγάλου αυτοκράτορα και με βάση τις ίδιες πάντα αρχαίες πηγές σκιαγραφεί την προσωπικότητα και το χαρακτήρα του. Τέλος, υπογραμμίζει την πελώρια προσφορά του στην ανθρωπότητα και στο χριστιανισμό, πράγματα που δικαιώνουν απόλυτα τόσο την Ιστορία, για την απονομή σ' αυτόν του τίτλου του Μεγάλου, όσο και την Εκκλησία για την αγιοποίησή του.
