Δεκαοκτώ χρόνια μετά την επίσημη αναγνώριση του Άγιου Νεκτάριου ως Αγίου της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας (1961) και τριάντα χρόνια πριν από την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, κυκλοφόρησε το εξαιρετικό αυτό ανάγνωσμα του μοναχού Θεόκλητου Διονυσιάτου από τις εκδόσεις Υπακοή (1979). Ένα θαυμάσιο βιβλίο για την ζωή και το έργο του Αγίου που ακόμα και σήμερα παραμένει ένα από τα καλύτερα βιβλία που έχουν κυκλοφορήσει με θέμα τον Άγιο Νεκτάριο Πενταπόλεως.
Ο συγγραφέας έχει χωρίσει το πόνημα του σε δύο μέρη. Το Μέρος Α -που καταλαμβάνει τα 2/3 της έκτασης του βιβλίου- φέρει τον τίτλο: «Βίος και Πολιτεία του Αγίου». Σε αυτό παρουσιάζεται ο Βίος του Αγίου Νεκταρίου -με σχεδόν λογοτεχνικό τρόπο- από την νηπιακή του ηλικία έως την σεπτή κοίμηση του.
Οι σπουδές, η μοναχική καθιέρωση του, η δράση του ως διδάσκαλος, ιεροδιάκονος, ιερέας και Επίσκοπος Πενταπόλεως της Αιγύπτου, οι ενέργειες του ως διευθυντής της Ριζαρείου Σχολής επί 14 έτη, η πορεία του στο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας στην Αίγινα και το μακάριο τέλος του.
Ο Θεόκλητος Διονυσιάτης έχει συμπεριλάβει στην εργασία του αυτή πολλές λεπτομέρειες από την ζωή του Αγίου καθώς και σημαντικά στοιχεία για την εποχή και τους τόπους που έζησε ο Άγιος Νεκτάριος, βοηθώντας μας να καταλάβουμε το κοινωνικό, οικονομικό και πνευματικό πλαίσιο μέσα από το οποίο ξεχώρισε και έλαμψε ο χαρακτήρας του.
Σημαντικές επιστολές του ιδίου αλλά και προσώπων της εποχής του, φανερώνουν το παρασκήνιο σε διάφορες δοκιμασίες της ζωής του. Ορισμένα από τα θαύματα που έκανε εν ζωή καθώς και φωτογραφίες του αποτελούν τόσο εξαιρετικές πληροφορίες για τον μελετητή όσο και στολίδια για το ίδιο το βιβλίο.
Στο Μέρος Β, που φέρει τον τίτλο: «Η ζωή Του εναρθρωμένη στο Λόγο», γίνεται εκτενής αναφορά στο συγγραφικό έργο του Αγίου. Αξίζει να σημειώσουμε ότι εκτός από σοφός Ιεράρχης, ο Άγιος Νεκτάριος υπήρξε θεολόγος, συγγραφέας, λόγιος και επιστήμονας. Γνώριζε δε καλά τα Γαλλικά και τα Λατινικά.
Ασχολήθηκε με την συγγραφή βιβλίων την εποχή που στην Ελλάδα τα βιβλία ήταν σπάνιο είδος και δη τα ωφέλημα χριστιανικά αναγνώσματα. Έγραψε βιβλία: δογματικά, ηθικοπνευματικά, απολογητικά του Χριστιανισμού, ερμηνευτικά των Ευαγγελίων, συγγραφές ποιμαντικής επιστήμης και εκκλησιαστικής ιστορίας, εκκλησιαστική ποίηση, υμνολογία, κατηχητικά, ανθολογίες φιλοσοφικών και θρησκευτικών κειμένων, κηρυγματικοί λόγοι, μελέτες μοναχικού βίου, λειτουργικά και πατερικές εκδόσεις. Στο βιβλίο του μοναχού Θεόκλητου Διονυσιάτου «Ο Άγιος Νεκτάριος ο θαυματουργός» θα βρείτε ένα πλήρη κατάλογο των βιβλίων του Αγίου, με τις ημερομηνίες και τον τόπο που αυτά εκδόθηκαν.
Προς το τέλος του βιβλίου υπάρχουν τρία κείμενα του συγγραφέα με τους εξής τίτλους:
- Η στάση του Αγίου έναντι των Ιερών Εικόνων,
- Η στάση του Αγίου έναντι του μοναχισμού,
- Η στάση του Αγίου έναντι των αιρετικών,
τα οποία συμβάλουν και αυτά στο σκοπό του που δεν είναι άλλος από το να γνωρίσει ο αναγνώστης όσο γίνεται περισσότερο και καλύτερα την προσωπικότητα και τον λαμπρό χαρακτήρα του Ιεράρχη που έγινε ο Άγιος του 20ου αιώνα, ο Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως.
Β
Από το «αυτί» του βιβλίου μεταφέρουμε:
Στην εποχή μας, την ριπιζομένη «παντί ανέμω διδασκαλίας», είναι μια πραγματική ευλογία η παρουσία του γλυκυτάτου Πατέρα μας Αγίου Νεκταρίου, γιατί, με την αυθεντία της αγιοότητάς του, διασώζει τη δογματική και ηθικοπνευματική παράδοση της εκκλησίας από διάφορες απόπειρες νοθείας της. Από την άποψη αυτή, η προβολή του θείου Πατέρα και της αγιοπνευματικής διδασκαλίας του, είναι σήμερα εκ των ων ουκ άνευ.
Στην ορθόδοξο Ανατολή υπάρχει το μόνο αλάθητο δια τα «καθ' όλου» δογματικά και ηθικοπνευματικά προβλήματα, στις Οικουμενικές Συνόδους και στους κατ' ιδίαν Αγίους μας υπάρχει και η αυθεντική διδασκαλία στα θέματα της εν Χριστώ ζωής. Ενσωματωμένοι οι άγιοι δι' Αγίου Πνεύματος στην αγία παράδοση των ποικίλων πνευματικών εμπειριών, είναι οι μόνοι αληθινοί υποφήτες της ευαγγελικής διδαχής, που συγκροτούν την καθολική πατερική συμφωνία στο «μυστήριο της Θεολογίας».
(π. Θεόκλητος Διονυσιάτης)
