Υπαπαντή

Στις 2 Φεβρουαρίου εορτάζεται η Υπαπαντή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Το 541 μΧ, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός καθιερώνει την εορτή της Υπαπαντής, της ημέρας δηλαδή που ο Ιησούς Χριστός προϋπαντήθηκε στον Ναό του Σολωμόντα από τον γέροντα ιερέα Συμεών.

Σύμφωνα με τον νόμο του Μωυσή, κάθε πρωτότοκο αρσενικό παιδί έπρεπε να αφιερώνεται στον Θεό και να προσφέρει, την τεσσαρακοστή ημέρα από τη γέννησή του, θυσία στον Θεό ένα ζεύγος τρυγόνων ή δυο νεοσσούς περιστερών (Λουκά β 22-24, Έξ. ιγ 2, Λευιτ ιβ 6-8). Έτσι η Θεοτόκος, 40 ημέρες μετά τη Γέννηση του Χριστού, πήγε τον υιό της στην Ιερουσαλήμ για να τον παρουσιάσει στο Ιερό.

Αυτή την ημέρα και την ώρα που έμπαιναν στον Ναό η Παναγία, ο Ιησούς Χριστός και ο Ιωσήφ ο μνήστωρ, βρέθηκε εκεί ο δίκαιος Συμεών, φωτισμένος από το Άγιο Πνεύμα, για να τους προϋπαντήσει στην είσοδο. Ο Συμεών, που ήταν ένας δίκαιος, ευλαβής και ηλικιωμένος ιερέας, είχε πληροφορηθεί από θεία αποκάλυψη, ότι δεν θα πεθάνει προτού δει τον αναμενόμενο Μεσσία και Σωτήρα του κόσμου.

Ο Συμεών περιμένει στην είσοδο του ναού κι εκεί συναντιέται με τον Ιησού, τον οποίο οδηγεί στο ιερό συνοδευόμενος από την Παναγία και τον Ιωσήφ. Ο Συμεών δέχτηκε στις αγκαλιές του τον Κύριο έχοντας καταλάβει από θεία φώτιση ότι αυτός είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας. Τότε ο Συμεών δοξάζει τον Θεό λέγοντας "Νυν απολύoις τον δούλον σου, Δέσποτα, κατά το ρήμα σου εν ειρήνη, ότι είδον οι οφθαλμοί μου το σωτήριόν σου, ο ητοίμασας κατά πρόσωπον πάντων των λαών, φως εις αποκάλυψιν εθνών και δόξαν λαού σου Ισραήλ". Η γνωστή φράση "Νυν απολύoις τον δούλον σου, Δέσποτα", που είναι η τρίτη και τελευταία Ωδή της Καινής Διαθήκης, ερμηνεύεται ότι ο Συμεών, με χαρά κλείνει τα μάτια του και παραδίδει την ψυχή του στον Θεό, έχοντας δει με τα μάτια του τον Σωτήρα του κόσμου. Γράφει χαρακτηριστικά ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης πως όλοι θα ήθελαν να είναι στην θέση του Συμεών του Θεοδόχου και να κρατούν στην αγκαλιά τους τον Δεσπότη Χριστό.

Η Παναγία και ο Ιωσήφ ο μνήστωρ θαύμασαν αυτά που έλεγε ο Συμεών ο Θεοδόχος. Τότε τους ευλόγησε ο Συμεών και είπε στην Θεοτόκο "Ιδού ούτος κείται εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών εν τω Ισραήλ και εις σημείον αντιλεγόμενον. Και σου δε αυτής την ψυχήν διελεύσεται ρομφαία, όπως αν αποκαλυφθώσιν εκ πολλών καρδιών διαλογισμοί". Προφητεύει ο δίκαιος Συμεών ότι ο Ιησούς Χριστός θα είναι σημείο αντιλεγόμενο, όσοι πιστέψουν σ' Αυτόν θα σώσουν τις ψυχές τους, κι όσοι δεν Τον πιστέψουν θα χαθούν. Προφητεύει ακόμη ο Συμεών τον ψυχικό πόνο που θα νιώσει η Παναγία ως μητέρα του Χριστού κατά την Σταύρωση.

Ο Άγιος Δαμασκηνός ο Στουδίτης ερμηνεύοντας την φράση "αποκάλυψις των διαλογισμών" γράφει ότι μετά την Σταύρωση και τα Θεία Πάθη, θα φανεί ποιοι είναι μαζί με τον Χριστό και ποιοι με τους διώκτες του.

Στον Ναό κατά την Υπαπαντή, βρισκόταν και η προφήτισσα Άννα, μια σεβάσμια γερόντισσα που περνούσε ημέρα και νύχτα στο ιερό με νηστεία και προσευχή. Η προφήτισσα Άννα αφού προσκύνησε τον Ιησού, δόξασε τον Θεό και έλεγε σε όλους ότι ήρθε ο Μεσσίας που θα φέρει την λύτρωση σε όλους τους πιστούς (Λουκά β 36-38).

Στις ημέρες μας, 40 ημέρες μετά την γέννηση ενός παιδιού, γίνεται ο σαραντισμός. Ο σαραντισμός είναι η προσφορά του νεογέννητου παιδιού στον Θεό και γίνεται σε μίμηση του σαραντισμού του Χριστού, είναι το πρώτο βήμα που κάνει το παιδί προς την Εκκλησία. Οι Πατέρες όρισαν τον αριθμό των 40 ημερών επειδή χρειάζεται κάποιο χρονικό διάστημα ο οργανισμός της γυναίκας για να επιστρέψει στην κατάσταση που ήταν πριν την εγκυμοσύνη. Στην ακολουθία του σαραντισμού ο ιερέας διαβάζει ευχές ευλογώντας το παιδί και την μητέρα.

Απολυτίκιο Υπαπαντής:
Χαίρε κεχαριτωμένη Θεοτόκε Παρθένε· εκ σου γαρ ανέτειλεν ο Ήλιος της δικαιοσύνης, Χριστός ο Θεός ημών, φωτίζων τους εν σκότει. Ευφραίνου και συ Πρεσβύτα δίκαιε, δεξάμενος εν αγκάλαις, τον ελευθερωτήν των ψυχών ημών, χαριζόμενον ημίν, και την Ανάστασιν.

Κοντάκιο Υπαπαντής:
Ο μήτραν παρθενικήν αγιάσας τω τόκω σου, και χείρας του Συμεών ευλογήσας ως έπρεπε, προφθάσας και νυν έσωσας ημάς, Χριστέ ο Θεός. Αλλ' ειρήνευσον εν πολέμοις το πολίτευμα, και κραταίωσον βασιλείς, ους ηγάπησας, ο μόνος φιλάνθρωπος.

Α.Α.

Ο κ. Ιωάννης Πανταζής μας έστειλε την εξής επισήμανση-διόρθωση, για την οποία και τον ευχαριστούμε πολύ:
Τον Κύριό μας Ιησού Χριστό, σαράντα ημερών παρουσίασαν στο ναό των Ιεροσολύμων ή ναό του Ηρώδη ή τρίτο ναό, η Παναγία μητέρα Του και ο Ιωσήφ. Ο πρώτος ναός του Σολομώντα καταστράφηκε από τον Ναβουχοδονόσορα το 587π.Χ και ο δεύτερος που φτιάχτηκε από τον Ζοροβάβελ δεν υπήρχε την εποχή της γέννησης του Χριστού.