Το 326 η Αγία Ελένη πήγε στους Αγίους Τόπους και έκανε ανασκαφές στις περιοχές που έζησε ο Χριστός. Κατάφερε έτσι να βρει τον τόπο της Σταύρωσης στο Γολγοθά και τον κενό Τάφο του αναστηθέντα Ιησού Χριστού. Μετά από πολλές προσπάθειες βρήκαν τρεις σταυρούς. Του Ιησού και των δύο ληστών.
Σύμφωνα με την παράδοση κοντά στους σταυρούς φύτρωνε βασιλικός και η ευωδία του τράβηξε την προσοχή της Αγίας Ελένης ώστε να τους ανακαλύψουν. Αλλά η Αγία Ελένη δεν μπορούσε να ξέρει ποιος από τους τρεις ήταν ο Σταυρός του Κυρίου μας. Πράγμα που ανακάλυψε με θαυματουργικό τρόπο. Έβαλε πάνω στους σταυρούς το πτώμα μιας γυναίκας και προσευχήθηκε στον Θεό. Όταν ακούμπησε τη νεκρή γυναίκα στον Τίμιο Σταυρό εκείνη αναστήθηκε, και όλοι δόξασαν τον Θεό.
Η Αγία Ελένη διέταξε και γκρέμισαν τον ναό της Αφροδίτης και έχτισαν στη θέση του τον Ναό της Αναστάσεως του Κυρίου. Παρέδωσε τον Τίμιο Σταυρό στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Μακάριο και η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού έγινε στις 14 Σεπτεμβρίου 335.
Το 614 οι Πέρσες κατέλαβαν την Παλαιστίνη και πήραν τον Τίμιο Σταυρό ως λάφυρο. Ο Αυτοκράτορας Ηράκλειος νίκησε τους Πέρσες το 628, μετέφερε τον Τίμιο Σταυρό στην Κωνσταντινούπολη στις 14 Σεπτεμβρίου 629 και στη συνέχεια στην Ιερουσαλήμ.
Στη γιορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, που είναι ημέρα αυστηρής νηστείας, ο ιερέας μοιράζει στους πιστούς κλωνάρια βασιλικού, εις ανάμνησιν της θαυματουργικής εύρεσής του.
Εορτή της Υψώσεως του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού
Την Ύψωση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού τιμούμε στις 14 Σεπτεμβρίου.
Απολυτίκιο της Υψώσεως του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού
Σώσον Κύριε τον λαόν σου και ευλόγησον την κληρονομίαν σου, νίκας τοις Βασιλεύσι κατά βαρβάρων δωρούμενος και το σον φυλάττων δια του Σταυρού σου πολίτευμα.
Για να διαβάσετε τους Χαιρετισμούς του Τιμίου Σταυρού κάντε κλικ εδώ.