Ο Οκτώβρης ή Οκτώβριος είναι ο δεύτερος μήνας του Φθινοπώρου και ο δέκατος μήνας του έτους. Έχει 31 ημέρες και από μικρούς μας ταλαιπωρούσε με την ορθογραφία του μιας και δεν έχει το «μ» που έχουν οι διπλανοί του μήνες Σεπτέμβριος, Νοέμβριος κτλ.

Άλλες ονομασίες του μήνα Οκτωβρίου είναι και Αϊ Δημήτρης ή Αϊ Δημητριάτης (από την θρησκευτική γιορτή του Αγίου Δημητρίου στις 26 του μήνα), Σπαρτός ή Σποριάς ή Σπάρτης (γιατί οι γεωργοί σπέρνουν) και Βροχάρης (για τις ευεργετικές για τα φυτά βροχές του). Επίσης ο Οκτώβρης λέγεται και μικρό καλοκαιράκι εξ αιτίας της καλοκαιρίας που επικρατεί τις μέρες του, επιτρέποντας έτσι τις γεωργικές εργασίες που είναι απαραίτητες.

Το όργωμα και η σπορά των χωραφιών καθώς επίσης και το φύτεμα των «χειμωνιάτικων λαχανικών», το μάζεμα (κατέβασμα) των κοπαδιών στα χειμαδιά και γενικότερα η προετοιμασία για τον επερχόμενο χειμώνα έχουν την τιμητική τους. Οι κρασοπαραγωγοί ανοίγουν ανήμερα του Αγίου Δημητρίου τα βαρέλια με το νέο κρασί της χρονιάς. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας συνηθίζουν να πηγαίνουν στην εκκλησία ένα μπουκάλι με αυτό το κρασί για να το ευλογήσει ο ιερέας. Ετοιμασίες όμως για το χειμώνα (και ιδιαίτερα μετά τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου) γίνονται και στα σπίτια. Στρώνονται στα πατώματα χαλιά, μοκέτες, χράμια, κουρελούδες και οτιδήποτε ανάλογο θα μας κρατήσει ζεστούς τους επόμενους μήνες. Σε πολλά νοικοκυριά αλλάζονται οι κουρτίνες, καθώς αντικαθίστανται οι λεπτές καλοκαιρινές με τις βαριές χειμωνιάτικες. Μια άλλη σημαντική αλλαγή στα σπίτια είναι η αλλαγή των ρούχων στις ντουλάπες. Αποθηκεύονται τα καλοκαιρινά ρούχα και στη θέση τους μπαίνουν τα ζεστά χειμωνιάτικα. Ο Οκτώβριος εξάλλου είναι ο μήνας που αλλάζουν στολές τα σώματα ασφαλείας.

Οι παροιμίες για τον μήνα Οκτώβριο φαίνονται να προτρέπουν έντονα τους γεωργούς να σπείρουν τα χωράφια τους, αλλιώς η σοδειά τους θα είναι μικρή. Επίσης σύμφωνα με αυτές τα κουκιά καλό είναι να σπέρνονται του Αγίου Λουκά (18 Οκτωβρίου). Αναφορές ακόμα, στις παροιμίες, υπάρχουν και για το κατέβασμα των κοπαδιών στα χειμαδιά.

Οι μεγάλες θρησκευτικές γιορτές του μήνα Οκτώβρη είναι οι:
2 Κυπριανού ιερομάρτυρα
3 Διονυσίου Αρεοπαγίτου
6 Αγίου Θωμά
14 Νέας Οσίας Παρασκευής
18 Ευαγγελιστού Λουκά
20 Αγίου Γερασίμου
21 Χριστοδούλου
26 Αγίου Δημητρίου
27 Αγίου Νέστωρα και Αγίου Λούπου
28 Αγίας Σκέπης
Πιο γνωστές από όλες είναι φυσικά:
- Η γιορτή του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτη πολιούχου της Αθήνας (ημέρα που όλα τα σχολεία του δήμου της Αθήνας είναι κλειστά).
- Η γιορτή του Αγίου Δημητρίου που είναι πολιούχος της Θεσσαλονίκης (ημέρα που όλα τα σχολεία του δήμου της Θεσσαλονίκης είναι κλειστά). Προς τιμήν του Αγίου οι Θεσσαλονικείς εδώ και αρκετούς αιώνες διοργανώνουν γιορτές με το όνομα «Δημήτρια» οι οποίες γνώρισαν τη μεγάλη τους ακμή τον 13ο με 14ο αιώνα. Ακολούθησε η παρακμή τους και τα τελευταία χρόνια, από το 1966 γίνεται μια προσπάθεια να ξαναζωντανέψει ο θεσμός. Ιδιαίτερα μετά το 1999, τα Δημήτρια έχουν γίνει και πάλι ευρύτερα γνωστά στον Ελλαδικό χώρο και περιλαμβάνουν ένα πλήθος εκδηλώσεων.
- Η γιορτή της Αγίας Σκέπης που είναι την ίδια μέρα με την Εθνική επέτειο του ΟΧΙ. Επέτειο που γιορτάζεται η άρνηση της Ελλάδας, μέσω του στόματος του Ιωάννη Μεταξά, να επιτρέψει στα Ιταλικά στρατεύματα να καταλάβουν τη χώρα. Μην παραλείψετε να δείτε το αφιέρωμά μας στην 28η Οκτωβρίου 1940 κάνοντας κλικ εδώ.

Μια άλλη σημαντική μέρα του Οκτωβρίου είναι η τελευταία μέρα του (31 Οκτωβρίου), που είναι παγκόσμια ημέρα Αποταμίευσης. Οι μεγαλύτεροι σίγουρα θυμόμαστε τις ατελείωτες εκθέσεις των μαθητικών μας χρόνων για αυτή την ημέρα.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο μήνας πήρε την ονομασία του από τη Λατινική λέξη octo (οκτώ) μιας και στα αρχαία Ρωμαϊκά χρόνια ήταν ο όγδοος μήνας. Αργότερα, όταν έγινε ο δέκατος μήνας, δεν άλλαξε το όνομά του. Μέσα στον μήνα Οκτώβριο έγινε και η αλλαγή του ημερολογίου από το Ιουλιανό στο Γρηγοριανό. Η αλλαγή αυτή έγινε από τον Πάπα Γρηγόριο τον 13ο το 1582 μ.Χ. Μάλιστα την 4η Οκτωβρίου του 1582 διαδέχτηκε η 15η, αφού έπρεπε να προστεθούν αυτές οι ημέρες. Στην Ελλάδα βέβαια η αλλαγή αυτή έγινε το 1924.

Ο Οκτώβριος είναι ένας μήνας που έχει και βροχερές μέρες αλλά και ημέρες με λιακάδα. Γενικά η όλη προετοιμασία για το χειμώνα δημιουργεί ένα μελαγχολικό κλίμα στους περισσότερους αλλά υπάρχουν και οι εραστές του Φθινοπώρου που γι’ αυτούς ο Οκτώβριος είναι ένας από τους ομορφότερους μήνες του έτους.