Η πανεύφημος νύμφη
Η Αγία μας Εκκλησία ονομάζει την Αγία Αικατερίνη «πανεύφημον νύμφην Χριστού». Είναι γνωστό ότι η Εκκλησία είναι φειδωλή εις την απονομή τίτλων και χαρακτηρισμών και εξ όσων γνωρίζω, δεν έχει χαρακτηρίσει άλλη Αγία ή Οσία, νύμφη του Χριστού.
Με τις φτωχικές μου δυνάμεις θα προσπαθήσω να εξηγήσω για ποιους λόγους απενεμήθη ο τίτλος αυτός εις την Αγία.
Η Αικατερίνη γεννήθηκε σε αριστοκρατική και πλούσια οικογένεια ήταν κόρη του άρχοντα Κώνστα είχε ωραιότατη μορφή και απέκτησε πάρα πολύ μεγάλη μόρφωση. Μιλούσε όλες τις ξένες γλώσσες της εποχής της και είχε σπουδάσει γεωμετρία, φιλοσοφία, την αρχαία ελληνική γραμματεία και την λατινική.
Από μικρή ηλικία ασπάστηκε τον Χριστιανισμό, έλαβε το όνομα Αικατερίνη, το οποίο σημαίνει πάντα καθαρή και άρχισε να κηρύτει τον Χριστό και να ζει κατά το θέλημά Του. Σε ηλικία 18 ετών παρουσιάστηκε στον βασιλιά Μαξέντιο και του ζήτησε να μη καταδιώκει τους Χριστιανούς. Πέτυχε τότε να φέρει εις τον χριστιανισμό την σύζυγό του.
Η εξυπνάδα, η σοφία, η σωματική ωραιότητα και η περιουσία της έκαναν την Αικατερίνη περιζήτητη νύμφη, Η ίδια είχε αφιερώσει την ζωή της εις τον Σωτήρα Χριστό και δεν ήθελε να παντρευτεί. Εις τις πιέσεις των δικών της ανθρώπων απαντά: «Βρείτε ένα νέο να μου μοιάζει στα τέσσερα χαρίσματα που ομολογείτε, ότι ξεπερνώ τις άλλες νέες και τότε να τον κάνω σύζυγό μου, γιατί δεν καταδέχομαι να πάρω κατώτερό μου. Ερευνήστε αν υπάρχει κάποιος όμοιός μου στην ευγένεια, στον πλούτο, στη σοφία, και στην ωραιότητα. Αν του λείπει κάτι απ’ αυτά δεν είναι άξιος για μένα».
Όλοι γνώριζαν ότι ήταν αδύνατο να βρεθεί νέος ανώτερος από την Αικατερίνη και της έλεγαν ότι ο υιός του βασιλιά της Ρώμης και άλλοι ευγενείς είναι πλουσιότεροι από αυτήν αλλά υστερούν εις την σοφία και την ομορφιά. Η κόρη αρνείτο να παντρευτεί κάποιον ο οποίος ήταν κατώτερος αυτής.
Η μητέρα της ήταν Χριστιανή και επιθυμούσε η κόρη της να νυμφευτεί. Πήρε την Αικατερίνη και πήγαν στον σοφό γέροντα πνευματικό της για να τον συμβουλευτούν. Ο σοφός πνευματικός αφού άκουσε με προσοχή το οικογενειακό πρόβλημα σκέφθηκε να την προσελκύσει εις τον Χριστό. Της είπε, λοιπόν, ότι γνωρίζει ένα άνθρωπο ο οποίος σε υπερβαίνει σε όλα τα χαρίσματα και σε άλλα αναρίθμητα. Η ωραιότητά του νικά στη λάμψη τον ήλιο, η σοφία του κυβερνά όλα τα όντα, ο πλούτος του διαμοιράζεται σ’ όλο τον κόσμο και δεν λιγοστεύει ποτέ, η ευγένειά του είναι ασύλληπτη και ακατανίκητη. Η κόρη νόμισε ότι πρόκειται για άρχοντα επί της γης και ρώτησε αν πράγματι τα προσόντα αυτά ήταν πραγματικά και ποιου υιός ήταν. Έλαβε την εξής απάντηση Αυτός δεν έχει πατέρα εις την γη γεννήθηκε υπερφυσικά από μια Υπεραγία Παρθένο, που αξιώθηκε για την αγιότητά Της να μείνει αθάνατος εις την ψυχή και εις το σώμα. Αμέσως η κόρη ερωτά: “Είναι δυνατό να δω τον νέο, για τον οποίο διηγείσαι τόσα θαυμαστά”; Η απάντηση του πνευματικού πατρός: “Αν κάνεις ό,τι σου πω θα αξιωθείς να δεις το πρόσωπό Του”. Αμέσως ο ασκητής δίδει εις την Αικατερίνη μια εικόνα με την Παναγία να κρατά εις την αγκάλη Της το Θείο Βρέφος και της λέγει: “Αυτή είναι η αειπάρθενος μητέρα Εκείνου. Πάρε την και αφού κλείσεις καλά την πόρτα του δωματίου σου κάμε ολονύκτια προσευχή και παρακάλεσε αυτήν που ονομάζεται Μαρία, να σου δείξει τον Υιό Της. Ελπίζω αν παρακαλέσεις με πίστη να σε ακούσει”.
Πήρε η Αικατερίνη την εικόνα και όλη τη νύκτα κλεισμένη στο θάλαμό της προσευχόταν, όπως της είπε ο γέροντας. Από τον κόπο κοιμήθηκε και βλέπει σε όραμα την Παναγία με το θείο Βρέφος. Αλλά είχε στραμμένο το πρόσωπό του προς τη Μητέρα του, έτσι η κόρη έβλεπε τα νώτα του, επιθυμώντας να δει από μπροστά πήγε προς το άλλο μέρος, αλλά ο Χριστός έστρεφε πάλι το πρόσωπό του. Τούτο έγινε τρεις φορές. Τότε άκουσε την Παναγία να λέει: “Κοίταξε, παιδί μου, τη δούλη σου Αικατερίνη, πόσο είναι ωραία και καλή”. Η απάντηση του Βρέφους: “Είναι σκοτεινή και άσχημη, τόσο που δεν μπορώ να την δω καθόλου”.
Και ο διάλογος συνεχίστηκε…
– “Δεν είναι πάνσοφη παραπάνω από όλους τους ρήτορες, πλούσια και ευγενής”;
– “Μητέρα μου, είναι αμαθής και πολύ χαμηλά όσο βρίσκεται σε τέτοια κατάσταση, ώστε δεν πρέπει να με δει εις το πρόσωπο”.
– “Σε παρακαλώ, παιδί μου, να μην περιφρονήσεις το πλάσμα σου, αλλά να την νουθετήσεις και να την οδηγήσεις για να απολαύσει τη δόξα σου και να δη το πρόσωπό σου, που επιθυμούν και οι Άγγελοι να βλέπουν”.
– “Ας πάει εις τον γέροντα που της έδωσε την εικόνα και ας κάνει ό,τι τη συμβουλεύσει και τότε θα με δει”.
Την άλλη μέρα ξεκίνησε το πρωί με λίγες γυναίκες κι έφθασε στο κελί του γέροντα. Με δάκρυα του διηγήθηκε το όραμα και του ζήτησε τη συμβουλή του. Ο όσιος διηγήθηκε όλα τα Μυστήρια της αληθινής πίστεως, αρχίζοντας από τη δημιουργία του ανθρώπου. Μετά την κατήχηση η Αγία αποθέτοντας τον παλαιό άνθρωπο και φορώντας στολή θεοΰφαντη, γύρισε στα ανάκτορα.
Όλη τη νύκτα πέρασε προσευχόμενη μέχρι την ώρα που κοιμήθηκε και είδε σε οπτασία την Παρθένο με το βρέφος, που κοίταζε την Αικατερίνη, με πολύ ιλαρότητα. Στην ερώτηση της Θεομήτορος αν ήταν τώρα αρεστή η κόρη, ο Δεσπότης απάντησε: “Τώρα έγινε ένδοξη η άσχημη και σκοτεινή, η πτωχή και χωρίς γνώσι έγινε πλούσια και πάνσοφη, η καταφρονημένη και άσημη έγινε ευγενής και ένδοξη. Είναι στολισμένη με τέτοια χαρίσματα, ώστε επιθυμώ να τη μνηστευθώ για νύφη μου άφθορη”.
Δεν είμαι άξια, Υπερένδοξε Δέσποτα, να βλέπω τη βασιλεία σου, αλλά αξίωσέ με να συναριθμηθώ με τους δούλους σου. Η Θεοτόκος τότε πήρε το δεξί χέρι της κόρης και της είπε: Δώσε της, παιδί μου, δακτυλίδι σαν αρραβώνα, για να την αξιώσεις της βασιλείας σου. Τότε ο Κύριος της έδωσε ένα ωραίο δακτυλίδι λέγοντας: Σήμερα σε παίρνω για νύφη μου αιώνια και άφθορη. Να φυλάξεις αυτή τη συμφωνία. Να μην πάρεις άλλον νυμφίο στη γη. Από τη στιγμή εκείνη ελκύσθηκε η Αικατερίνη από τον Ουράνιο Νυμφίο και αιχμαλωτίσθηκε η καρδιά της από τον θείο έρωτα του Χριστού.
Ενώπιον του βασιλέως Μαξεντίου
Ο βασιλιάς Μαξέντιος καλεί με αυστηρή διαταγή του όλους τους υπηκόους του να προσέλθουν και να θυσιάσουν εις τα είδωλα. Οι υπήκοοι φοβούμενοι την θανατική καταδίκη προσήλθαν, πράγμα για το οποίο η Αγία στεναχωρήθηκε πολύ. Προσήλθε και στεναχωρημένη αλλά, με παρρησία κατέκρινε τον βασιλιά γιατί θυσιάζει και λατρεύει είδωλα και ψεύτικους θεούς. Μετά την θυσία ο βασιλιάς και η Αικατερίνη είχαν διάλογο όπου ομολόγησε την πίστη της εις το Χριστό και κατέκρινε την ειδωλολατρία. Ο βασιλιάς βρέθηκε σε δύσκολη θέση και της είπε ότι αυτός ως βασιλιάς δεν επιτρέπεται να συνομιλεί με γυναίκα.
Συνομιλία με τους σοφούς θανάτωση αυτών
Ο άρχοντας για να αποδείξει ότι η Αικατερίνη λέγει ψέματα την κάλεσε να συζητήσει με τους σοφούς της εποχής δημοσίως. Μόνη η Αγία απέναντι σε 50 ή κατ’ άλλους 150 σοφούς ειδωλολάτρες. Κατόρθωσε, βεβαίως, με την βοήθεια του Θεού να γίνουν χριστιανοί πολλοί σοφοί, τους οποίους ο άρχοντας διέταξε να αποκεφαλιστούν.
Ο βασιλιάς προσπαθεί να την πείσει να αλλαξοπιστήσει τάζοντας διάφορα και απειλές εκτοξεύοντας. Αλλά μάταια προσπαθούσε. Βράχος αμετακίνητος εις την Χριστιανική πίστη η Αικατερίνη και διατάζει να την φυλακίσουν μήπως και αλλάξει πίστη. Η Φαυστίνα σύζυγος του βασιλιά επιθυμούσε πολύ να γνωρίσει την Αικατερίνη και μια ημέρα κατά την οποία ο βασιλιάς απουσίαζε από την πόλη μαζί με τον στρατοπεδάρχη Πορφυρίωνα επισκέφτηκε εις την φυλακή την Αικατερίνη με αποτέλεσμα να γίνουν και οι δυο χριστιανοί και οι διακόσιοι στρατιώτες οι οποίοι τους συνόδευαν.
Όταν επέστρεψε ο βασιλιάς από το ταξίδι και έφεραν ενώπιόν του την Αικατερίνη ακμαία πληροφορείται από την ίδια ότι ο Πανάγαθος Θεός με ένα περιστέρι της εξασφάλιζε τροφή της. Επιχειρεί ο βασιλιάς εις την αρχή με κολακείες και υποσχέσεις να πετύχει την αλλαξοπιστία της μάρτυρος και μετά καταφεύγει εις τις απειλές και τη βία. Μάταιος ο κόπος και άκαρπη για μια φορά ακόμη η προσπάθειά του. Τελικά, αποφασίζει να θανατώσει την μάρτυρά με τον τροχό με τα μαχαίρια τα οποία όταν περιστρέφεται ο τροχός τεμαχίζουν το ανθρώπινο σώμα. Με θαυματουργικό τρόπο η Αικατερίνη βρέθηκε λυμένη από τον τροχό με τη βοήθεια ενός Αγγέλλου. Η σύζυγός μάταια προσπαθεί να τον συνεφέρει. Διατάζει να της κόψουν τους μαστούς και δέχεται τον στέφανο από τον αθλοθέτη Χριστό. Την επομένη ημέρα 24 Νοεμβρίου διατάζει την θανάτωση του στρατοπεδάρχη και των Χριστιανών στρατιωτών του. Άλλοι δέχονται τα στεφάνια της δόξης.
Την επομένη ημέρα πάλι προσπαθεί να μεταπείσει την Αγία με κάθε τρόπο, κολακείες, βία και απειλές. Όταν έφθασε η Αγία εις τον τόπο του μαρτυρίου προσευχήθηκε εις τον Κύριο λέγοντας «Κύριε Ιησού Χριστέ, σ’ ευχαριστώ, γιατί μου έδωσες υπομονή και οδήγησες τα βήματά μου. Συγχώρησε, Κύριε, τα σφάλματά μου και κράτησε αθέατο το σώμα μου από εκείνους, που θα το ζητούν. Φύλαξέ το σώο και ακέραιο, όπου ορίσεις συ ο Βασιλεύς μου. Δώσε τα προς το συμφέρον αιτήματα σ’ όσους Σε επικαλούνται. Αμήν».
Ο δήμιος με το ξίφος του αποκεφάλισε την Αγία και έλαβε και αυτή το Στεφάνι του μαρτυρίου και μπροστά εις τον θρόνο του Θεού μεσιτεύει για όλους εμάς. Ήταν η 25η Νοεμβρίου 307.
Η Αγία Αικατερίνη είναι προστάτης των μηχανικών, της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής (παλιά), Σητείας Κρήτης και της Κατερίνης εις τον Μητροπολιτικό Ναό της οποίας φυλάσσεται απότμημα του Ιερού Λειψάνου της και διοργανώνονται πολυήμερες εκδηλώσεις προς τιμή της.
Απολυτίκιο της Αγίας Αικατερίνης
Την πανεύφημον νύμφην Χριστού υμνήσωμεν, Αικατερίναν την θείαν και πολιούχον Σινά, την βοήθειαν ημών και αντίληψιν ότι εφήμωσε λαμπρώς τους κομψούς των ασεβών του Πνεύματος τη μαχαίρα, και νυν ως μάρτυς στεφθείσα, αιτείται πάσι το μέγα έλεος.
Κοντάκιο της Αγίας Ακατερίνης
Χορείαν σεπτήν ενθέως, φιλομάρτυρες, εγείρατε νυν γεραίροντες την πάνσοφον Αικατερίναν, Αύτη γαρεν σταδίω τον Χριστόν εκήρυξε και τον όφιν επάτησε ρητόρων την γνώσιν καταπτύσασα.
Μεγαλυνάριο της Αγίας Αικατερίνης
Έχει το σον πνεύμα ο ουρανός, σώμα δε θείον τεθησαύρισται εν Σινά, αίμα μαρτυρίου εν Αλεξανδρουπόλει, σοφή Αικατερίνα σκέπε τους δούλους σου.
Αρθρογράφος
Μυργιώτης Παναγιώτης
Μαθηματικός