Άγιος Ιερώνυμος. Βίος
Ο Όσιος Ιερώνυμος, κατά κόσμον Ευσέβιος Σωφρόνιος Ιερώνυμος, γεννήθηκε περί το 340 μ.Χ. και ήταν εξέχων χριστιανός μελετητής, θεολόγος και μεταφραστής της Βίβλου.
Ήταν μαθητής του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου και φίλος με τον Άγιο Αυγουστίνο Ιππώνος.
Ο Όσιος Ιερώνυμος είχε καταγωγή από τη Δαλματία. Μιλούσε πέντε γλώσσες: Ελληνικά, Λατινικά, Εβραϊκά, Περσικά και τη γλώσσα των Χαλδαίων. Σε μεγάλη ηλικία πήγε στη Βηθλεέμ και εκεί ασκήτευσε και συνέγραψε βιβλία.
Είναι γνωστός για τη μετάφραση των ιερών γραφών στα λατινικά (Βούλγατα ή Vulgata) και υπήρξε μια σημαντική προσωπικότητα της Εκκλησίας.
Νεανικά χρόνια και εκπαίδευση
Ο Ιερώνυμος γεννήθηκε σε χριστιανική οικογένεια στο Στρίντονιους, μια πόλη στα σύνορα μεταξύ Παννονίας και Δαλματίας, στη σημερινή Βοσνία/Ερζεγοβίνη. Βαπτίστηκε το 360, όταν ταξίδεψε στη Ρώμη, όπου έλαβε μια εμπεριστατωμένη εκπαίδευση υπό την καθοδήγηση του πατέρα του και αργότερα σπούδασε υπό τον Aelius Donatus. Στη Ρώμη, ο Ιερώνυμος έμαθε επίσης την Κοινή Ελληνική γλώσσα, η οποία θα αποδεικνυόταν αργότερα ανεκτίμητη στις βιβλικές του σπουδές.
Ταξίδια και θεολογικές σπουδές
Μετά τη φοίτησή του στη Ρώμη, ο Ιερώνυμος ταξίδεψε πολύ. Πήγε πρώτα στη Γαλατία και στη συνέχεια στο Τρίερ, όπου άρχισε τις θεολογικές του σπουδές. Το 373, ταξίδεψε ανατολικά μέσω της Θράκης και της Μικράς Ασίας, και τελικά εγκαταστάθηκε στην Αντιόχεια. Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου σοβαρής ασθένειας στην Αντιόχεια ο Ιερώνυμος βίωσε οράματα, τα οποία τον οδήγησαν να εγκαταλείψει τις κοσμικές σπουδές του και να αφιερωθεί στη μελέτη της Βίβλου.
Επιδιώκοντας μια ασκητική ζωή, ο Ιερώνυμος πήγε στην έρημο της Συρίας, όπου άρχισε να μελετά εβραϊκά και να γράφει. Το 378 επέστρεψε στην Αντιόχεια και χειροτονήθηκε ιερέας από τον επίσκοπο Παυλίνο. Στη συνέχεια ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί, συνέχισε τη μελέτη της Αγίας Γραφής υπό την καθοδήγηση του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου.
Επιστροφή στη Ρώμη και η Λατινική Βίβλος (Vulgata)
Ο Ιερώνυμος, προσκλήθηκε να συμμετάσχει στη σύνοδο του 382. Επέστρεψε στη Ρώμη και έγινε αναντικατάστατος για τον Πάπα Δαμασό στην επίλυση του σχίσματος της Αντιόχειας. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ανέλαβε την αναθεώρηση της Λατινικής Βίβλου, χρησιμοποιώντας ως πηγές την ελληνική Καινή Διαθήκη και τους Εβδομήκοντα, σε μια προσπάθεια να τερματίσει τις διαφορές που είχαν εισέλθει στα δυτικά κείμενα.
Η σημαντικότερη συνεισφορά του στη χριστιανική πίστη ήταν η μετάφραση της Βίβλου στα λατινικά, η Βουλγάτα, η οποία έγινε το επίσημο βιβλικό κείμενο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Ακολούθησε ασκητικό τρόπο ζωής του και ασκούσε κριτική στον εκκοσμικευμένο κλήρο. Ο Άγιος Ιερώνυμος απέκτησε τη φήμη του σκληρού επικριτή των κοσμικών υπερβολών και του ισχυρού υπερασπιστή της ορθόδοξης πίστης έναντι των αιρέσεων της εποχής του.
Μετά τον θάνατο του Πάπα Δαμασίου το 384, ο Ιερώνυμος, το 385, επέστρεψε στην Αντιόχεια.
Η ζωή στην Παλαιστίνη και μεταγενέστερα έργα
Στην Παλαιστίνη, ο Ιερώνυμος εγκαταστάθηκε σε ένα ερημικό κελί και ξεκίνησε τα σημαντικότερα έργα του. Στα τελευταία 34 χρόνια της ζωής του, δημιούργησε τα καλύτερά του σχολιαστικά κείμενα, τον διάλογο Κατά των Πελαγιανών (την πιο παθιασμένη πολεμική του) και την αναθεωρημένη μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης που στήριξε σε παλαιότερα κείμενα.
Άγιος Ιερώνυμος: Θάνατος και κληρονομιά
Ο Ιερώνυμος πέθανε στις 30 Σεπτεμβρίου 420, κοντά στη Βηθλεέμ, όπου είχε αρχικά ταφεί. Το σώμα του λέγεται ότι μεταφέρθηκε στην εκκλησία της Σάντα Μαρία Ματζόρε στη Ρώμη, αν και υπάρχουν διάφοροι ισχυρισμοί ότι κάποια λείψανα βρίσκονται αλλού.
Η ζωή και το έργο του Αγίου Ιερωνύμου ως μελετητή, θεολόγου και μεταφραστή της Βίβλου είχαν βαθύτατο αντίκτυπο στην ανάπτυξη της Δυτικής Εκκλησίας. Οι πολύγλωσσες ικανότητές του, η συναναστροφή του με εξέχουσες χριστιανικές προσωπικότητες και η μετάφραση της Βουλγάτας εδραίωσαν τη θέση του ως μια σημαντική προσωπικότητα της χριστιανικής ιστορίας. Ως ασκητής και υπερασπιστής της ορθόδοξης πίστης, η κληρονομιά του Αγίου Ιερωνύμου συνεχίζει να εμπνέει και να επηρεάζει τους χριστιανούς σήμερα.
Άγιος Ιερώνυμος. Γιορτή
Ο Άγιος Ιερώνυμος γιορτάζει στις 15 Ιουνίου.
Άγιος Ιερώνυμος. Απολυτίκιο
Ήχος δ´. Καταβασιά Ταχύ προκατάλαβε.
Σοφία και χάριτι κεκοσμημένος λαμπρώς, οσίως εβίωσας εν εγκρατεία πολλή, σοφέ Ιερώνυμε· όθεν της του Σωτήρος Εκκλησίας εδείχθης, πάμφωτος λύχνος Πάτερ αρετών ταις ακτίσι· και νυν Χριστόν δυσώπησον υπέρ των τιμώντων σε.
Ήχος α´. Της ερήμου πολίτης.
Την σοφίαν τιμήσας Ιερώνυμε Όσιε, παρ’ αυτής ετιμήθης ουρανίοις χαρίσμασι, και γέγονας φωστήρ περιφανής, βιώσας ώσπερ άγγελος εν γή· διά τούτο σου την μνήμην την ιεράν, τελούμεν ανακράζοντες· δόξα τώ σε δοξάσαντι Χριστώ, δόξα τώ σε στεφανώσαντι, δόξα τώ χορηγούντι διά σού, χάριν ημίν και έλεος.
Άγιος Ιερώνυμος. Κοντάκιο
Ήχος β´. Τους ασφαλείς.
Τον ευκλεή, των αρετών διδάσκαλον, και μυστικήν, της ευσέβειας σάλπιγγα, Ιερώνυμον τον μέγιστον, μελωδικώς ανευφημήσωμεν εν κόσμω γάρ οσίως πεπολίτευται, και μύστης της σοφίας ώφθη ένθεος, αιτούμενος πάσι θείαν έλλαμψιν.
Άγιος Ιερώνυμος. Μεγαλυνάριο
Χαίροις ενάρετου βίου εικών, και του Παρακλήτου, ενδιαίτημα ιερόν χαίροις συνωνύμων, των σών προστάτης θείος, και πρέσβυς προς τον Κτίστην, ώ Ιερώνυμε.
Άγιος Ιερώνυμος. Οίκος
Σοφίαν εκ νεότητος ποθήσας, και ταύτην ολοτρόπως εκζητήσας, των εν τώ κόσμω αγαθών, ως σφαλλομένων νουνεχώς, εμίσησας την σχέσιν και τον ζυγόν του Σωτήρος άρας, ασκητικής ζωής προς τελειότητα έδραμες, απαρνησάμενος σαυτόν, και άπαν φρόνημα σαρκός, νεκρώσας θεοφόρε εντεύθεν τη προς Θεόν μυστική ενώσει, εν μετοχή θεία εθεώθης, και της σοφίας τον δοτήρα εθεράπευσας, τον δόντα σοι λόγον σοφίας και γνώσεως· δι’ ό, σοφέ Ιερώνυμε, μοναστών υποφήτης και αλείπτης γέγονας, και Εκκλησίας λύχνος αείφωτος, αιτούμενος πάσι θείαν έλλαμψιν.
Άγιος Ιερώνυμος. Κάθισμα
Ήχος γ´. Θείας πίστεως.
Θείου Πνεύματος, τη επιπνοία, γλώσσαν ένθεον, καταπλουτήσας, μυστογράφος εδείχθης της χάριτος, την των Γραφών σαφηνίζων ακρίβειαν, και αρετών αναπτύσσων την έλλαμψιν όθεν πρέσβευε, θεόσοφε Ιερώνυμε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.