Αγία Φιλοθέη. Βίος
Η Οσία Φιλοθέη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1522. Η μητέρα της ονομαζόταν Συρίγα και ο πατέρας της Άγγελος Μπενιζέλος. Οι γονείς της δεν μπορούσαν για πάρα πολλά χρόνια να κάνουν παιδί και παρακαλούσαν τον Θεό και την Παναγία να τους χαρίσει ένα παιδί. Μια μέρα, η Συρίγα προσευχόταν σε ένα Ναό της Θεοτόκου, αποκοιμήθηκε λίγο και είδε φως να βγαίνει απ’ την εικόνα της Θεοτόκου και να πηγαίνει στην κοιλιά της. Η ευσεβής Συρίγα κατάλαβε ότι αυτό ήταν ένα θείο μήνυμα και πράγματι σε λίγο καιρό εισακούστηκαν οι προσευχές της και έμεινε έγκυος.
Το κορίτσι το ονόμασαν Ρεβούλα και από μικρή ηλικία έδειχνε ότι ήταν προορισμένη και μεγάλα και θεάρεστα κατορθώματα. Όταν η Ρεβούλα έγινε 12 ετών την ζήτησε ένας άρχοντας σε γάμο. Η Ρεβούλα είχε από τότε την κλίση να γίνει μοναχή και ήθελε να φυλάξει την παρθενία της και να ζήσει ασκητικά. Μετά από πολλές πιέσεις των γονιών της παντρεύτηκε και πέρασε τρία πολύ δύσκολα χρόνια, επειδή ο σύζυγός της φερόταν τυραννικά, την στενοχωρούσε συνέχεια και την τιμωρούσε σκληρά. Η Ρεβούλα άλλες φορές προσευχόταν στον Θεό, άλλες πάλι νουθετούσε τον άνδρα της, μέχρι που τελικά ο σύζυγός της πέθανε.
Η Αγία Φιλοθέη (όπως ονομάστηκε η Ρεβούλα όταν έλαβε το μοναχικό σχήμα), μετά τον θάνατο του συζύγου της, περνούσε τον χρόνο της στο πατρικό της σπίτι με προσευχή και έχοντας συνεχώς στο μυαλό της τον Θεό. Οι γονείς της την πίεζαν πάλι να παντρευτεί, αλλά μάταια, η Αγία Φιλοθέη είχε αποφασίσει να γίνει μοναχή και μάλιστα είχε δει όραμα που υποστήριζε την σκέψη της. Δέκα χρόνια μετά τον θάνατο του συζύγου της, πέθαναν και οι γονείς της Οσίας Φιλοθέης.
Η Αγία Φιλοθέη είδε σε όραμα τον Απόστολο Ανδρέα τον Πρωτόκλητο να της λέει να οικοδομήσει μοναστήρι, και πράγματι έφτιαξε ένα μοναστήρι το οποίο αφιέρωσε στον Άγιο Ανδρέα και το προικοδότησε με μετόχια και υποστατικά, χρυσοΰφαντα ιερατικά και σκεύη.
Αφού έφτιαξε το μοναστήρι, έγινε μοναχή και ονομάστηκε Φιλοθέη. Την ακολούθησαν και οι υπηρέτριες που είχε στο πατρικό της σπίτι και έγιναν και εκείνες μοναχές. Πολλές ακόμη νέες με πίστη στον Θεό και κλίση για το μοναχικό σχήμα, ήρθαν στο μοναστήρι του Αγίου Ανδρέα και έγιναν μοναχές. Η Αγία Φιλοθέη καθημερινά έδειχνε τις αρετές της – την πραότητα της γνώμης της, την συμπόνια, την φιλανθρωπία για όσους είχαν ανάγκη. Έκτισε νοσοκομεία και ξενοδοχεία σε απόσταση από το μοναστήρι και επισκεπτόταν και η ίδια τους ασθενείς, προσπαθώντας να τους βοηθήσει πνευματικά.
Από την φιλόπτωχη δράση της Αγίας Φιλοθέης έφτασε το μοναστήρι σε κατάσταση φτώχειας. Οι καλόγριες, επειδή βρέθηκαν να στερούνται τα αναγκαία προς το ζην, άρχισαν να γογγύζουν κατά της Αγίας Φιλοθέης και να μικροψυχούν. Η Αγία Φιλοθέη δεν έπαψε να τις νουθετεί και να τις λέει να έχουν πίστη στον Θεό. Θύμιζε σε αυτές την ρήση ζητείτε την Βασιλεία του Θεού και την δικαιοσύνη και αυτά όλα θα προστεθούν σε εσάς. Και πραγματικά, όπως πάντα ο Θεός αφού δοκιμάσει ανταμείβει αυτούς που πιστεύουν σε Αυτόν – μετά από κάποιες ημέρες δυο άρχοντες ήρθαν στο μοναστήρι και άφησαν πολλά χρήματα μετά το προσκύνημά τους.
Εκείνο το καιρό υπήρχαν στην Αθήνα διάφορες γυναίκες που είχαν αιχμαλωτιστεί από τους Τούρκους. Η Αγία Φιλοθέη έκανε ό,τι μπορούσε για να τις ελευθερώσει και να τις βοηθήσει. Θα αναφερθούμε παρακάτω σε ένα χαρακτηριστικό περιστατικό. Τέσσερις υποδουλωμένες γυναίκες το έσκασαν από τους αφέντες τους και κατέφυγαν στην Αγία Φιλοθέη. Η Αγία Φιλοθέη τις είπε να μην λυπούνται για την σκλαβιά τους, να στέκονται με ανδρεία στην πίστη τους και έψαχνε την κατάλληλη στιγμή για να τις στείλει στους τόπους τους.
Αυτοί όμως που είχαν αγοράσει σαν σκλάβες τις αιχμάλωτες γυναίκες, έμαθαν ότι βρίσκονταν στο μοναστήρι. Έτρεξαν εκεί, άρπαξαν με βία την Αγία Φιλοθέη και την παρουσίασαν στον τοπικό άρχοντα για να καταλήξει η Αγία στην φυλακή. Η Αγία Φιλοθέη δεν φοβήθηκε τα επικείμενα βασανιστήρια και όταν της ζήτησαν να φανερώσει πού είναι κρυμμένες οι γυναίκες, το αρνήθηκε σθεναρά. Πλήθος μουσουλμάνων μαζεύτηκε έξω από το δικαστήριο και φώναζαν κατά της Αγίας Φιλοθέης “ένοχος θανάτου εστί”, όπως φώναζαν και οι Ιουδαίοι κατά του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Ο κριτής της πρότεινε να αλλαξοπιστήσει, αλλιώς θα μαρτυρούσε, εκείνη απάντησε με γενναιότητα ότι προτιμά το μαρτύριο παρά να αρνηθεί την χριστιανική της πίστη. Βρέθηκαν κάποιοι Χριστιανοί οι οποίοι μεσολάβησαν στον κριτή και τον έπεισαν να ελευθερώσει την Αγία Φιλοθέη.
Η Αγία Φιλοθέη συνέχισε τον αγώνα της. Επισκέφτηκε ένα μετόχι του μοναστηριού στην Τζιά, όπου διέμεναν οι μοναχές που για διάφορους λόγους δεν μπορούσαν να μένουν στην Αθήνα, κατήχησε και εμψύχωσε τις μοναχές κι αργότερα επέστρεψε πίσω.
Ένας νέος τσομπάνης, που από μικρή ηλικία έκλεβε κι έκανε διάφορες κακίες, κατά παραχώρηση Θεού δαιμονίστηκε και έτρεχε γυμνός στις σπηλιές και στα βουνά. Πολλές φορές ερχόταν στα συγκαλά του και προσπαθούσε να βρει γιατρειά στα μοναστήρια της περιοχής. Μια μέρα τον οδήγησαν στην Αγία Φιλοθέη, η οποία τον σπλαχνίστηκε, προσευχήθηκε με θέρμη στον Θεό και γλύτωσε τον νέο από τη μάστιγα του διαβόλου. Ο νέος αποφάσισε να γίνει μοναχός και πέρασε την υπόλοιπη ζωή του με μετάνοια και άσκηση σε ένα ανδρικό μοναστήρι.
Πολλοί απ’ την πόλη των Αθηνών αλλά και από τα περίχωρα έρχονταν για σωματικές και πνευματικές γιατρειές στην Αγία Φιλοθέη. Για να μην ενοχλούνται οι μοναχές, που όλο και μεγάλωνε ο αριθμός τους, η Οσία Φιλοθέη έφτιαξε και δεύτερο μοναστήρι στα Πατήσια, περιοχή που ήταν πιο μακρινή και πιο ήσυχη.
Κάποιοι Τούρκοι, που έτρεφαν από παλιά μίσος για την Αγία Φιλοθέη, πήγαν μια νύχτα στο μοναστήρι στα Πατήσια. Οι μοναχές και η Οσία Φιλοθέη έκαναν ολονύκτιο ακολουθία για την γιορτή του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου. Πέντε Τούρκοι χτύπησαν με ραβδιά την Αγία Φιλοθέη και την άφησαν μισοπεθαμένη. Μετά από λίγο καιρό η Αγία Φιλοθέη πέθανε από τις πληγές που τις είχαν προκαλέσει και έτσι παρέδωσε το πνεύμα της στις 19 Φεβρουαρίου του 1589.
Αγία Φιλοθέη. Γιορτή
Στις 19 Φεβρουαρίου τιμάει η Εκκλησία μας την μνήμη της Οσίας Φιλοθέης.
Είκοσι ημέρες μετά το μαρτύριο της Οσίας Φιλοθέης, ο τάφος της έβγαλε μύρο και ένα χρόνο μετά, όταν έγινε η ανακομιδή της, βρέθηκε το τίμιο λείψανό της ακέραιο, ευωδιαστό και ανέβλυζε μύρο.
Απολυτίκιο της Οσίας Φιλοθέης
Αθηναίων η πόλις η περιώνυμος, Φιλοθέην τιμά την οσιομάρτυρα και ασπάζεται αυτής το θείον λείψανον, ότι εβίωσε σεμνώς και μετήλλαξε το ζην αθλήσει και μαρτυρίω, και πρεσβεύει προς τον Σωτήρα, διδόναι πάσι το θείον έλεος.
Έτερο απολυτίκιο της Οσίας Φιλοθέης
Αθηνών των κλεινών τε νυν και πάλαι το βλάστημα και των χθες και πρώην οσίων το αρίζηλον καύχημα τιμήσωμεν εν ύμνοις οι πιστοί, Οσίαν Φιλοθέην ευλαβώς ότι τον Χριστόν ευτόνως πάντων των γεηρών αντήλλαξεν. Έχουσα ουν συμπρεσβευτήν τον παμμέγαν Διονύσιον, σώζε τους προσκυνούντας, ευσεβώς το πάνσεπτον σκήνος σου.
Έτερο απολυτίκιο της Οσίας Φιλοθέης
Οσίων την έλλαμψιν, εισδεδεγμένη σεμνή, την πόλιν εφαίδρυνας, των Αθηναίων τη ση, ασκήσει και χάριτι, συ γαρ εν ευποιίαις, διαλάμπουσα Μήτερ, ήθλησας δι’ αγάπην, ευσεβώς του πλησίον, διο σε ω Φιλοθέη, Χριστός εδόξασε.
A.A.