Σκέψεις για μια φετινή ψυχωφελή Τεσσαρακοστή, Μητροπολίτης Μεσογαίας Νικόλαος

Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως

https://youtube.com/watch?v=HwBbTnVqyO0

Σκέψεις για μια φετινή ψυχωφελή Τεσσαρακοστή

Προς τον ευσεβή λαό της καθ’ ημάς ῾Ιεράς Μητροπόλεως

Αγαπητοί μου αδελφοί, χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε.

Ζούμε χωρίς αμφιβολία όχι απλά δύσκολες, αλλά και αποκαλυπτικές στιγμές. Τα όσα συμβαίνουν γύρω μας και οι καθημερινές δραματικές αλλαγές, τα αιφνιδιαστικά περιοριστικά μέτρα, ο βομβαρδισμός των ψυχοπλακωτικών ειδήσεων και εικόνων, όλα είναι ασφαλώς πρωτοφανή και παραπέμπουν σε εσχατολογικούς λόγους του Κυρίου, στο βιβλίο της Αποκαλύψεως, στην αίσθηση της παντελούς ανεπάρκειας του ανθρώπου.

Όλοι κλεισμένοι στα σπίτια μας, σαν να περιμένουμε μια επερχόμενη καταιγίδα. Οι δρόμοι άδειοι. Πιθανή απαγόρευση και της κυκλοφορίας. Μόνιμη συντροφιά η τηλεόραση και το διαδίκτυο. Η αλήθεια μπερδεμένη με υπερβολές η παραπλανητικές ειδήσεις. Φόβος, ένταση, αναστατωμένο θυμικό, αγωνία, κόπωση, τεταμένες σχέσεις, εγωισμοί που μέχρι τώρα ήτανε κρυμμένοι, βγαίνουν στην επιφάνεια. Σκηνικό σκοτεινό και καταθλιπτικό. «Πυρσός ουδαμού». Φως πουθενά.

Η αλαζονεία της επιστήμης και της τεχνολογίας σε συντριβή, ο άνθρωπος της αποκρυπτογράφησης του γονιδιώματος και των βιοτεχνολογικών θαυμάτων, της τεχνητής γονιμοποίησης, της τεχνητής νοημοσύνης, της ρομποτικής και της νανοτεχνολογίας, των ασύλληπτων επιτευγμάτων, της «κατάκτησης» του σύμπαντος, ο ψεύτικος γίγαντας της γνώσης και δυνάμεως, πλήρως ταπεινωμένος, απόλυτα ισοπεδωμένος, κυνηγάει έναν νανοιό που έχει αναστατώσει την οικουμένη και έχει παραλύσει τα πάντα και αδυνατεί να τον αντιμετωπίσει. Και το χειρότερο, παραμένει αταπείνωτος ακόμη. Δεν βλέπει τον Θεό. Δεν πιστεύει στον Θεό. Δεν Τον θέλει. Θεός πουθενά στον ορίζοντα. Ούτε τώρα. «Χριστός καθεύδει!»

Τελικά, δεν μπορούμε να αγκαλιαστούμε ούτε να φιληθούμε ούτε να δώσουμε τα χέρια μας. Με μάσκες στα πρόσωπα, με οσμή απολυμαντικού, σε απόσταση μεταξύ μας, με απαγορεύσεις και πρόστιμα αν βρεθούμε μαζί περισσότεροι από δέκα, ανήμποροι να συμφιλιωθούμε με την πιεστική πραγματικότητα. Η Εκκλησία που ενώνει την οικουμένη, που συγχωρεί, που αγκαλιάζει, σιγά σιγά φαίνεται να στερείται τη λατρευτική της δυνατότητα. Χάσαμε τη σύναξη μας ως πιστοί, απαγορεύτηκε η κοινωνία μας με τον Χριστό, δεν μας επιτρέπεται ούτε η τέλεση της θείας Ευχαριστίας, της αναίμακτης θυσίας, «υπέρ του σύμπαντος κόσμου». Ευτυχώς, «προσωρινά» και όχι από έχθρα και πολεμική διάθεση. Μάλλον από σύνεση και λίγη ολιγοπιστία. Έτσι θέλουμε να πιστεύουμε.

Παρά ταύτα, η απαγόρευση της λατρείας είναι λάθος που πρέπει να διορθωθεί. Σε καμμία χώρα δεν συνέβη κάτι τέτοιο ποτέ, παρά μόνο στην Ελλάδα. Η λατρεία δεν απαγορεύθηκε ούτε και από το Σοβιετικό καθεστώς. Μόνον ο Εμβέρ Χότζα το έκανε στην Αλβανία. Οι συνάξεις μπορεί να απαγορευθούν, οι ναοί μπορεί να κλείσουν, η λατρεία όμως και η τέλεση της θείας Ευχαριστίας με κανέναν τρόπο. Μας κόπηκε η αναπνοή. Ελπίζουμε ότι η Ιερά Σύνοδος στα πλαίσια της ευθύνης και αποστολής της θα βοηθήσει την Κυβέρνηση να το καταλάβει. Είναι δυνατό να έρθει το Πάσχα και να μη δοξάσουμε τον Αναστάντα; Είναι δυνατό να έχουμε λάβει όλα τα μέτρα και από τον ορίζοντά μας να έχει εξορισθεί ο Θεός; Είναι δυνατόν να έχουμε Μεγάλη Πέμπτη και να είμαστε όλοι ακοινώνητοι, ακόμη και οι ιερείς;

Προς το παρόν, ζούμε με τη νοσταλγία των εμπειριών μας και με την προσδοκία της εκκλησιαστικής χαράς και ελπίδας μας. Πρέπει όμως και μπορούμε να ζήσουμε την πίστη και την κοινωνία μας με τον Κύριο και με φρόνημα θυσίας.

Όλοι γύρω μας κάνουν θυσίες και υποβάλλονται σε στερήσεις. Οι θυσίες που έχει κάνει η Κυβέρνηση στο δικό της επίπεδο είναι θαυμαστές. Αλλά και όλη η κοινωνία που έχει μάθει αλλιώς να ζει. Τι να πεί κανείς για όλους αυτούς που με τόσο κίνδυνο και αυταπάρνηση διακονούν τους ασθενείς; Πόσοι δεν αρρώστησαν από αυτούς; Πόσοι δεν τσακίστηκαν από την εξάντληση και την υπερένταση; Αυτοί που προσβλήθηκαν χωρίς να το καταλάβουν και χωρίς να φταίνε; Οι συγγενείς τους που μένουν στο ίδιο σπίτι αλλά δίχως επικοινωνία; Όλοι αυτοί προξενούν τον θαυμασμό μας και μας εμπνέουν. Γι’ αυτό τους ευγνωμονούμε.

Όλων ο δρόμος περνάει από μια θυσία. Και ο δικός μας, αν θέλουμε να είμαστε ακόλουθοι του Εσταυρωμένου. Πολλοί διαμαρτύρονται που σήμερα Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως δεν θα προσκυνήσουν στους ναούς. Έχουν δίκιο. Όπως και οι ιερείς μας θα μείνουν αλειτούργητοι τέτοια μέρα. Ακόμη περισσότερο. Ο λαός βέβαια έχει τρόπο να κρατήσει την πίστη του, οι ιερείς όμως χωρίς θυσιαστήριο πως να διατηρήσουν την ταυτότητα της ιερωσύνης τους; Καλούμαστε να κάνουμε όλοι τη θυσία μας, μάλιστα θυσιάζοντας προς καιρόν και την πνευματική τροφή μας. Εξάλλου η Θεία Κοινωνία δεν είναι δικαίωμα ούτε θέλημα που διεκδικείται, αλλά ευλογία που προσφέρεται σε μας, αν και ανάξιοι, ως χάρις, δώρο, φάρμακο και ζωή. Ας σκεφθούμε πόσες φορές μέχρι τώρα κοινωνήσαμε αναξίως και ας δεχθούμε ότι ο Ίδιος ο Κύριος μέσα από τα γεγονότα μας βάζει ένα επιτίμιο για τις αμαρτίες μας, για την αναξιότητά μας, όχι η Κυβέρνηση.

Επιπλέον, απουσιάζουμε μεν από τους ναούς και στερούμεθα τη θεία λειτουργία, αλλά όλα συμβαίνουν με την ευλογία της υπεύθυνης για τη σωτηρία και τον αγιασμό μας Εκκλησίας. «Αυτή γαρ αγρυπνεί υπέρ των ψυχών ημών». Ο Θεός φωτίζει τη Σύνοδο περισσότερο από εμάς. Γι’ αυτό και δεν κρίνουμε τις αποφάσεις της, αλλά ταπεινά εκφράζουμε τον πόνο μας και υπακούουμε στις υποδείξεις της. Μήπως αυτό το φρόνημα μας οδηγεί νομοτελειακά σε αυτό που δεν σκεπτόμαστε και είναι όχι η μετάνοια των άλλων αλλά η προσωπική δική μας μετάνοια; Μεγαλύτερος εχθρός και από τον ιο και ενδεχομένως τις Υπουργικές Αποφάσεις είναι μάλλον ο εαυτός μας.

Η περίοδος που διανύουμε μπορεί να εξελιχθεί στην πιο «ψυχωφελή Τεσσαρακοστή» της ζωής μας. Η ωφέλεια που συνήθως προέρχεται από την ευλογία του εκκλησιαστικού τυπικού, τις ακολουθίες, τις συνάξεις, τις εορτές και ιδιαίτερα τις θείες λειτουργίες, φέτος θα προκύψει από άλλους δρόμους και άλλα μέσα που το θησαυροφυλάκιο της Εκκλησίας διαθέτει.

(α) Η ορατή απειλή της ασθένειας, σε συνδυασμό με την ανυπαρξία προληπτικών εμβολίων η θεραπευτικών φαρμάκων, κάνει ευδιάκριτο τον θάνατο και ευκολότερα μας βάζει στην προοπτική του. Λίγη σκέψη για την αιωνιότητα μέσα από φόβους, ανασφάλειες, ερωτήματα και αγωνίες, μπολιασμένη με λίγη πίστη, εσωτερική προσευχή, ελπίδα στην πρόνοια του Θεού, παράδοση στο θέλημά Του μπορεί μεγάλη ωφέλεια να προξενήσει, που σε άλλη περίσταση δεν θα την είχαμε. Ποτέ δεν θα μπορέσουμε να καταλάβουμε το πάθος του Κυρίου, αν δεν διαλεχθούμε με τον δικό μας θάνατο.

(β) Η ευθύνη μας απέναντι των άλλων, προκειμένου να μη βλάψουμε την υγεία τους, η μέριμνά μας γι’ αυτούς με όποιο τίμημα, η προσφορά της αγάπης μας χωρίς εκδηλώσεις εγγύτητας, το να προτάξουμε την αξία της ζωής τους ως μεγαλύτερη της δικής μας, δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητες αρετές και δεν έχουμε συχνά τέτοιες ευκαιρίες και αφορμές.

(γ) Η ανάγκη υπέρβασης του μαζικού πανικού, της αίσθησης αδιεξόδου, της στενοχωρίας, μας οδηγεί σε βαθύτερη και αυθεντικότερη στροφή προς τον Θεό, προς την Παναγία και τους Αγίους μας. «Επί τον Κύριον ελπίδα πας τις κεκτημένος υψηλότερός εστί πάντων των λυπούντων». Καιρός αυτό που ψάλλουμε με τα χείλη να το ζήσουμε και με την καρδιά.

(δ) Οι νέες συνθήκες ζωής μας επιβάλλουν αιφνίδια αλλαγή και των προγραμμάτων μας. Υποχρεωνόμαστε να προσαρμοσθούμε σε μία πραγματικότητα για την οποία δεν είμαστε καθόλου έτοιμοι και η οποία δεν μας είναι καθόλου βολική ούτε φυσικά επιθυμητή. Ο,τι θέλημα δεν μπορούσαμε μέχρι τώρα να κόψουμε, τώρα μας κόβεται και μάλιστα χωρίς προσπάθεια. Ευκαιρία μοναδική να ησυχάσουμε, να δούμε την αλήθεια μας, να εξομολογηθούμε μυστικά, να προσευχηθούμε απερίσπαστα.

(ε) Το σύνθημα πάνω στο οποίο στηρίζεται η εκστρατεία της Κυβέρνησης για την προστασία μας είναι το «Μένουμε Σπίτι». Είναι ασφαλώς λίγο δύσκολο να περιορισθούμε όλοι μαζί στα σπίτια μας και ο κίνδυνος να μεταδώσουμε ο ένας στον άλλο το ιο των εντάσεων, των ψυχολογικών μας εκρήξεων, των διαφωνιών η να προβάλλουμε αμοιβαίως τους φόβους και τις ανασφάλειές μας η τις ιδιορρυθμίες, τα πείσματα και τις διαφορετικές συνήθειές μας είναι ορατός. Όπως όμως προέτρεψε ο Αρχιεπίσκοπός μας, καλό είναι να μετατρέψουμε τα σπίτια μας σε εκκλησίες. Μαζί να προσευχηθούμε, μαζί να μελετήσουμε, μαζί να αγωνισθούμε, μαζί να αγιασθούμε. Αλήθεια, γιατί όχι;

(στ) Υπάρχει και κάτι ακόμη που θα μπορούσε πολύ να ωφελήσει. Είναι η αγόγγυστη υποταγή στις άβολες για μας αποφάσεις των αρμοδίων. Όπως γράφει στους Ρωμαίους ο θείος Παύλος: «Πάσα ψυχή εξουσίαις υπερεχούσαις υποτασσέσθω· ου γαρ εστιν εξουσία ει μη υπό Θεού» (Ρωμ. ιγ΄ 1), η υποταγή στην εξουσία είναι υποταγή στον Θεό. Όπως όλοι οι πολίτες του τόπου υποτάσσονται στις υποδείξεις της πολιτείας, το ίδιο θα κάνουμε κι’ εμείς. Και ο Θεός θα ευλογήσει και εκείνους και εμάς.

(ζ) Φαίνεται πως η παρούσα Σαρακοστή θα είναι περίοδος μεγάλων και επώδυνων στερήσεων. Θα είναι όντως νηστεία. Την εβδομάδα που μας πέρασε, καθημερινά η Εκκλησία μας μας θύμιζε την παραβολή του Ασώτου, ο οποίος τότε «ήλθε εις εαυτόν», όταν «ήρξατο υστερείσθαι» (Λουκ. ιε΄ 17,14). Εάν η στέρηση δεν είναι συνέπεια της αμαρτίας μας, αλλά παραχώρηση Θεού «διά τας αμαρτίας ημών», τότε θα μπορούσε να μας βοηθήσει να έρθουμε εις εαυτόν, λίγο να καταλάβουμε την αλήθεια μας, την αξία των ευλογιών και των δώρων του Θεού, να μετανοήσουμε, να δούμε καθαρότερα τον προορισμό μας.

Αγαπητοί μου αδελφοί, σήμερα η Εκκλησία μας μας προβάλλει τον Σταυρό σε προσκύνηση. Ας τον προσκυνήσουμε είτε στα σπίτια μας, είτε όσοι μπορέσετε να περάσετε από τους ναούς, όλοι όμως μέσα στην καρδιά μας. Ο Τίμιος Σταυρός θα είναι εκτεθειμένος για προσκύνηση στους ναούς μας όλη την εβδομάδα. Αν δεν υπάρξει απαγόρευση κυκλοφορίας, θα μπορείτε να τον προσκυνήσετε. Ας ακουμπήσουν στον σταυρό του Κυρίου όχι τα χείλη μας ούτε μόνο τα δάκρυα από το παράπονο για τα όσα συμβαίνουν, αλλά ας τον ποτίσουν τα δάκρυα της μετάνοιάς μας και της ευχαριστίας μας για το πάθος και τη θυσία Του. Αντί να πάμε στον ναό, ας γίνουμε εμείς ναός Του, αντί να προσκυνήσουμε τις εικόνες, ας αφήσουμε να αναστηθεί η πεσούσα εικόνα Του μέσα μας∙ μαζί με τον πόθο μας να τρεφόμεθα με το αίμα της θυσίας του Κυρίου, ας γίνουμε εμείς θυσία για τον Χριστό.

Στο σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα, ο Κύριος μας δείχνει τον αιώνιο δρόμο της σωτηρίας μας και τον ουσιαστικό της προσκύνησης του Τιμίου Σταυρού: «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι» (Μαρκ. η΄ 34). Ας σηκώσουμε κι εμείς το βάρος της φετινής στερήσεως ως τον σταυρό μας και ας Τον ακολουθήσουμε. Αυτή θα είναι η καλύτερη προσκύνηση.

Επιτρέψτε μου, να τελειώσω ως ο ταπεινός Επίσκοπός σας, με ένα προσκλητήριο:

Ας υποδεχθούμε όλοι τη δοκιμασία ως ευλογία,
τον πειρασμό ως ευκαιρία στροφής προς τον Χριστό,
τη στέρηση ως αφορμή μετανοίας,
τη δυσκολία ως άσκηση εν καιρώ νηστείας,
τον φόβο του τέλους ως προσδοκία του Θεού,
τον σκανδαλισμό της σκέψης μας ως τον σταυρό που πρέπει να σηκώσουμε.

Και τότε θα αναστηθεί ο Χριστός μέσα μας, πριν αναστηθεί με τους εορτασμούς μας, τότε θα μας δοθεί «το σημείον Ιωνά», μεγαλύτερο από το θαύμα που προσδοκούμε, η ευλογία Του περισσότερη από αυτήν που φανταζόμαστε.

«Έτι γαρ μικρόν όσον όσον, ο ερχόμενος ήξει και ου χρονιεί» (Εβρ. ι΄ 37). Ο Κύριος έρχεται, δεν καθυστερεί. Τον περιμένουμε, Τον προσδοκούμε, Ζώντα και Αναστάντα.

Εύχομαι να ζήσουμε τον Τίμιο Σταυρό ως ζωή και ανασταση και να είναι βοήθειά μας και όλου του κόσμου.

Μετ’ ευχών και πολλής της εν Κυρίω αγάπης,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

† ῾Ο Μεσογαίας και Λαυρεωτικής ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Επιστολή προς την Υπουργό Παιδείας

Σπάτα, 30 Μαρτίου 2020

Αξιότιμη
κα Νίκη Κεραμέως
Υπουργό Παιδείας & Θρησκευμάτων

Αξιότιμη κα Υπουργέ,

Αφορμή για την επιστολή αυτήν, την οποία αποστέλλω και στον κ. Υπουργό Υγείας, αποτελεί η νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση που υπογρά­ψατε στις 28.3.2020 (Δ1α/ΓΠ.οικ. 21285 ΚΥΑ).

Ευθύς εξ αρχής, θα ήθελα να σας καταστήσω σαφές ότι δεν εκ­προσω­πώ κανέναν άλλον παρά τον εαυτό μου και μόνον, νομίζω όμως ότι οι σκέ­ψεις που ακολουθούν εκφράζουν την κοινή λογική και φυσικά τα αισθήματα πολλών συμπολιτών μας, μάλιστα και κατοίκων της Νότιας Αττικής και μεγάλου τμήματος της Ανατολικής, την εκκλησια­στική ευθύνη της οποίας έχω ως Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής.

Δεν αποτελεί κολακεία ούτε υποκρύπτει σκοπιμότητα το να εκφρά­σω τις ευχαριστίες μου και προς εσάς προσωπικά και προς την Κυβέρνηση για όσα πολλά και με περισσή σύνεση και τόλμη κάνετε για την προστασία και την ευημερία του λαού μας, κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες.

Παρά ταύτα, επιτρέψτε μου με όλον το σεβασμό στο πρόσωπο και στη θέση ευθύνης που κατέχετε να μοιραστώ κάποιες σκέψεις και ερωτή­ματά μου, όχι με διάθεση να σας ελέγξω, αλλά να συμβάλω κι εγώ στην καλύτερη ρύθμιση των θεμάτων που αφορούν τη λειτουργία της Εκκλησίας μας, μάλι­στα ύστερα και από την χθεσινή σας Απόφαση (ΚΥΑ) και κάτω από τα δεδομένα των ημερών.

Σύμφωνα με αυτήν, συνεχίζεται η απαγόρευση όχι μόνο των θρησκευ­τικών συναθροίσεων, αλλά αυστηρώς και της τέλεσης ακολουθιών και της θείας λειτουργίας εντός των ιερών ναών.

1. Θεωρώ ότι η Απόφαση αυτή της Κυβέρνησης, η οποία όμως φέρει τη δική σας υπογραφή, παραβιάζει τα όσα διακηρύττονται περί των διακρι­τών ρόλων μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας. Ρόλος της πολιτείας ασφαλώς και είναι, στα μέτρα ευθύνης της για την προστασία του αγαθού της δημό­σιας υγείας, εφόσον έτσι κρίνει, να απαγορεύσει μεταξύ άλλων και τις θρη­σκευ­τικές συναθροίσεις. Η τέλεση όμως της θείας λατρείας για μας τους Ορθο­δόξους είναι αποκλειστικά «ρόλος», εμείς το ονομάζουμε αποστολή, και ευθύνη της Εκκλησίας. Συνε­πώς, μια απόφαση περιορισμού της θείας λα­τρείας δεν μπορεί να λαμβά­νεται μονομερώς από την πολιτεία, ή τουλά­χιστον χωρίς την σύμφωνη γνώ­μη της επίσημης Εκκλησίας ή πολύ περισσό­τερο με παράκαμψη ή και περιφρόνηση της Ιεράς Συνόδου. Βγήκαν δύο Αποφάσεις αγνοώντας παντε­λώς επίσημες Συνο­δικές Θέσεις και Αιτήματα χωρίς τη στοιχει­ώδη εκ προτέρων ενημέρωση ή συνεννόηση. Δεν είναι η Εκκλησία ένα άτακτο κοριτσάκι που του τραβάμε τα μαλλιά ή το χαστου­κίζουμε για να συμμορφωθεί. Ο θεσμικός σεβασμός τραυματίστηκε καίρια. Η Εκκλησία είχε και έχει πολύ λογικές λύσεις και προτάσεις στα πλαίσια της αποκλει­στικής αρμοδιότητάς της για να βοηθήσει την πολιτεία στον αγώνα της.

2. Απαγόρευση της θείας λατρείας δεν έχει γίνει ποτέ, ακόμη και από τα επισήμως ταυτιζόμενα με τον αθεϊσμό καθεστώτα, πλην του Εμβέρ Χότζα στην Αλβανία. Το σοβιετικό καθεστώς πολέμησε τη θρησκευτικό­τητα, εδίωξε την Εκκλησία, γκρέμισε ναούς, εξόντωσε κληρικούς, δεν απα­γό­ρευσε όμως τη λατρεία κεκλεισμένων των θυρών. Η Κυβέρνησή μας το έκανε!

3. Στις μέρες μας, κάτω από το καθεστώς της απειλής εξάπλωσης του κορωνοϊού, σε καμία άλλη χώρα πλην της Ελλάδας δεν έχει απαγο­ρευθεί η τέλεση της θείας λατρείας, ούτε στην Κύπρο, ούτε στις σλαβικές χώρες, ούτε στην Κορέα, ούτε στις εκκλησίες του Οικουμενικού Θρόνου. Εκεί το θέμα το ρύθμισαν οι αρμόδιες εκκλησίες μόνες τους, σεβόμενες ασφαλώς τις αποφά­σεις των κυβερνήσεων τους. Οι συναθροίσεις πάσης φύσεως, και οι θρησκευ­τικές, απαγορεύτηκαν, την λατρεία όμως κανείς δεν την ακούμπησε.

4. Με τη νέα Απόφαση (ΚΥΑ), ενώ επιτρέπεται η τέλεση θείων λειτουρ­γιών σε ναούς από όπου γίνεται αναμετάδοση μέσω τηλεοπτικού ή ραδιο­φωνικού σταθμού, ρητά απαγορεύεται η τέλεση σε ναούς με αναμετάδοση μέσω διαδικτύου. Γιατί αυτό; Το internet δημιουργεί μικρόβια και ιούς και η τηλεόραση όχι; Πού παραβιάζονται οι όροι υγιεινής προστασίας; Κάποιοι ναοί είναι ασφαλείς και οι υπόλοιποι όχι; Η διαδικτυακή αναμετάδοση δεν θα βοηθούσε να ελεγχθεί και η παρουσία κόσμου στους ναούς;

5. Το όλο πλαίσιο ως έχει προκαλεί για παράνομες υπεκφυγές με τέλεση λειτουργιών «κρυφά» ή εκεί που δεν περιλαμβάνει η ΚΥΑ, με συνέπειες που δύσκολα θα ελεγχθούν και τότε θα δημιουργηθεί πρόβλημα με τη δημόσια υγεία. Αν οι ιερείς τελούν λειτουργίες στα σπίτια τους, σε αποθήκες, σε σαλόνια, σε ουδέτερους χώρους, σε ξωκλήσια που η πολιτεία τα μετέτρεψε σε μουσεία και δεν είναι πλέον χώροι θρησκευτικών συνα­θροίσεων, με πολύ περισσότερα άτομα, αυτό δεν προκαλεί ανησυχία στην Κυβέρ­νηση; Θα ήταν πιο ασφαλές σε λίγα τετραγωνικά να συγκεντρώνονται κρυφά άτομα ανεξέλεγκτα σε αριθμό (μέλη οικογένειας, συχνά πολύτεκνης κ.λπ.) από το να τελεσθεί η λειτουργία παρουσία 3 ή 5 ή 10 ατόμων σε ένα χώρο 200 ή 400 ή και περισσότερων τετραγωνικών; Αυτές τις παρεκκλίσεις θα μπορούσε να τις απαγορεύσει η Εκκλησία, πώς όμως θα τις ελέγξει η πολι­τεία, αν δεν συνεργαστεί μαζί της;

6. Τα μέτρα αυτά πληγώνουν βαθιά τους εχέφρονες πιστούς και θα εξαγριώσουν αυτούς από τους οποίους θέλουμε να προστατευθούμε και τους οποίους δύσκολα ελέγχουμε. Πώς θα ελεγχθεί ο φανατισμός, η παρα­νοϊκή εμπάθεια, ο εξαγριωμένος παραλογισμός; Επιπλέον, διχάζεται και ο λαός και προκαλείται σύγχυση, όταν δεν υπάρχουν αιτιολογημένες απα­ντή­σεις και λογικά επιχειρήματα και εξηγήσεις. Ποιος να καταλάβει ότι 5 άτομα σε ένα χώρο 300 τετραγωνικών, όταν λειτουργούνται, απειλείται η δημόσια υγεία;

7. Από τα μέτρα δεν εξαιρούνται τα μοναστήρια. Εκεί γιατί επιτρέ­πεται η κοινή ζωή, η κοινή τράπεζα και ρητά απαγορεύεται η θεία λατρεία, τη στιγμή που οι συνήθως λίγες μοναχές ή μοναχοί θα μπορούσαν να δια­σκορπιστούν μέσα στον ναό; Τους αναγνωρίζονται όλα πλην της λατρείας που είναι το κέντρο της ζωής τους. Γιατί να μη γίνονται οι ακολουθίες κεκλει­σμένων των θυρών αποκλειστικά για τα μέλη της μοναστικής αδελφότητος;

8. Σας προτείνουμε να ερωτηθεί ο κ. Τσιόδρας και να αποφανθεί για το αν η τέλεση της θείας λατρείας από τους ιερείς με πέντε ή δέκα ανθρώ­πους στις μεγάλες γιορτές, υπό την προϋπόθεση της αυστηρής τήρησης των όρων της Κυβέρνησης, ενέχει κίνδυνο μετάδοσης του ιού ή κάπως παραβιάζει το πνεύμα των μέτρων. Ας απαντήσει ο ίδιος και η ομάδα του με καθαρά επιστημονικά κριτήρια, όχι με βάση την ιδεολογία τους (τι πιστεύουν), αλλά αυστηρά στη βάση της επιστημονικής ειδικότητας τους (τι γνωρίζουν).

9. Έχει δημιουργηθεί το αίσθημα μιας εχθρικότητας και παράλογης πολε­μικής από την πλευρά της Κυβέρνησης προς την Εκκλησία ή ακόμη ότι έτσι υποθάλπεται η ύβρις, που κατά κόρον εκφράστηκε για το ιερότερο στοιχείο της πίστης των Ορθοδόξων, που είναι η Θεία Ευχαριστία. Πώς αυτό θα εξαλειφθεί;

10. Την Εκκλησία φαίνεται πως δεν την έχει καταλάβει η Κυβέρνηση. Ίσως να φταίμε κι εμείς. Η πίστη είναι πολύ βαθύ στοιχείο υπαρξιακής δύναμης στην ψυχή μας. Χωρίς αυτήν δεν μπορούμε να ζήσουμε, πολύ δε περισσότερο δεν υπάρχουμε. Αυτό έχει καίρια χτυπηθεί. Μας πνίγηκε η ζωή, μας κόπηκε η αναπνοή, μας απειλείται η ταυτότητα. Αυτό είναι η λειτουργία.

11. Αναγνωρίζουμε ότι τα μέτρα είναι προσωρινά, η κατάσταση εξαιρετικά δύσκολη, ότι στην ουσία το πρόβλημα είναι σε μία Κυριακή (5/4), στον Ακάθιστο Ύμνο (Παρασκευή 3/4) και στο Σάββατο του Λαζάρου (11/4). Ακολουθεί όμως η Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα. Και καταλαβαίνετε αυτό τι σημαίνει. Χωρίς τη συνεργασία της Εκκλησίας, με τραυματισμένη την εμπιστοσύνη και τον αμοιβαίο σεβασμό, πώς είναι δυνατόν να ρυθμι­σθεί το όλο θέμα;

Κα Υπουργέ, σας ζητώ συγγνώμη αλλά ο σκοπός της επιστολής μου δεν είναι να σας ελέγξει, αλλά να βοηθήσει στην εξεύρεση μιας πιο ορθο­λογικής Απόφασης, πολιτικά συνετότερης και εκκλησιαστικά δικαιότερης. Η συνεννόηση με την Εκκλησία, η συνεργασία μαζί της και ο αμοιβαίος σεβα­σμός και εμπιστοσύνη είναι μονόδρομος.

Επίσης η επιστολή μου θα δημοσιευθεί όχι για να ασκήσει μικρο­νοϊκά κάποια πίεση ή να εκβιάσει με κοσμική αντίληψη, αλλά για να κριθεί δημό­σια ως προς τη λογική της και το φρόνημά της, γιατί τα μέτρα που πήρε η Κυβέρνηση αφορούν τον δημόσιο βίο.

Η ισχύς της ΚΥΑ λήγει στις 11/4. Τί θα γίνει μετά; Είναι δυνατόν την Μεγάλη Πέμπτη που τιμούμε τον Μυστικό Δείπνο να μην τελέσουμε τη θεία Ευχαριστία; Είναι δυνατόν την Κυριακή των Βαΐων να μην ακουστεί το Ωσαννά στους ναούς μας, όπως έχουμε μάθει; Είναι δυνατόν τη Μεγάλη Παρασκευή να μη γίνει περιφορά του Επιταφίου μέσα στους ναούς; την Κυριακή του Πάσχα να απαγορεύσουμε το «Χριστός Ανέστη»; Είναι σαν να βάζουμε τον Χριστό μέσα στον τάφο πασχαλιάτικα και να Τον εμποδίζουμε να βγει. Εμείς πάντως πιστεύουμε με όλη τη δύναμη της ψυχής μας ότι ο Κύριος εξέρχεται και «ἐσφραγισμένου τοῦ μνήματος» και «εἰσέρχεται τῶν θυρῶν κεκλεισμένων». Και το κάνει πάντοτε. Και φέτος.

Το «Χριστός Ανέστη» πρέπει να ακουστεί, όχι μόνο στις καρδιές μας αλλά και σε όλους τους ναούς μας.

Περιμένουμε την κατανόηση σας και πριν πάρετε τις όποιες αποφά­σεις να συνεργαστείτε με τη Σύνοδό μας. Τα λάθη που έγιναν πρέπει να διορ­θωθούν, για να μην ακολουθήσουν τα μεγαλύτερα που δεν θεραπεύονται.

Με τιμή και σεβασμό

† Ο Μεσογαίας & Λαυρεωτικής Νικόλαος