Η πνευματική διαθήκη του Αγίου Ιωάννη της Ρίλα. Με μια Ματιά
Ταπεινότητα: Ο Άγιος Ιωάννης τονίζει τη σημασία της ταπεινότητας και της αποφυγής της υπερηφάνειας. Προτρέπει τους μοναχούς να ζουν με απλότητα και να αποφεύγουν την επίδειξη.
Αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον: Η αγάπη είναι κεντρικό θέμα στη διαθήκη. Ο Άγιος Ιωάννης ενθαρρύνει τους μοναχούς να αγαπούν τον Θεό με όλη τους την καρδιά και να δείχνουν αγάπη και συμπόνια προς τους άλλους ανθρώπους.
Προσευχή και πνευματική ζωή: Η προσευχή και η πνευματική άσκηση είναι βασικά στοιχεία της μοναστικής ζωής. Ο Άγιος Ιωάννης δίνει οδηγίες για το πώς να προσεύχονται και να ζουν μια ζωή αφιερωμένη στον Θεό.
Υπομονή και αντοχή: Η υπομονή στις δοκιμασίες και η αντοχή στις δυσκολίες είναι επίσης σημαντικά θέματα. Ο Άγιος Ιωάννης ενθαρρύνει τους μοναχούς να παραμένουν σταθεροί στην πίστη τους, ακόμη και όταν αντιμετωπίζουν δυσκολίες.
Αποφυγή των υλικών αγαθών και των πειρασμών του κόσμου: Η αποφυγή της προσκόλλησης στα υλικά αγαθά και η εστίαση στα πνευματικά είναι ένα ακόμη σημαντικό μήνυμα της διαθήκης.
Αυτογνωσία και μετάνοια: Ο Άγιος Ιωάννης τονίζει τη σημασία της αυτογνωσίας και της συνεχούς μετάνοιας. Ενθαρρύνει τους μοναχούς να αναγνωρίζουν τα λάθη τους και να ζητούν συγχώρεση από τον Θεό.
Αδελφική αγάπη και ενότητα: Η διαθήκη προτρέπει τους μοναχούς να ζουν σε αρμονία και ενότητα, δείχνοντας αδελφική αγάπη και υποστήριξη ο ένας προς τον άλλον.
Αποφυγή της καταδίκης και της κριτικής: Ο Άγιος Ιωάννης συμβουλεύει να αποφεύγουμε την καταδίκη και την κριτική των άλλων, και να επικεντρωνόμαστε στη δική μας πνευματική πρόοδο.
Εργασία και προσφορά: Η εργασία θεωρείται σημαντικό μέρος της μοναστικής ζωής. Ο Άγιος Ιωάννης ενθαρρύνει τους μοναχούς να εργάζονται με ζήλο και να προσφέρουν στην κοινότητα.
Πίστη και εμπιστοσύνη στον Θεό: Η πίστη και η εμπιστοσύνη στον Θεό είναι θεμελιώδη στοιχεία της διαθήκης. Ο Άγιος Ιωάννης προτρέπει τους μοναχούς να εμπιστεύονται τον Θεό σε όλες τις πτυχές της ζωής τους.
Η πνευματική διαθήκη του Αγίου Ιωάννη της Ρίλα
Εγώ, ο ταπεινός και αμαρτωλός Ιωάννης, που δεν έκανα τίποτα καλό στη γη, όταν ήρθα σε αυτή την έρημο της Ρίλα, δεν βρήκα κανέναν άνθρωπο σε αυτήν, αλλά μόνο άγρια θηρία και δύσβατη έρημο. Και κατοικούσα εκεί μόνος μου μαζί με τα θηρία, χωρίς να έχω ούτε τροφή ούτε καταφύγιο- αλλά ο ουρανός ήταν το κάλυμμά μου και η γη το κρεβάτι μου και τα χόρτα η τροφή μου. Αλλά ο καλός Θεός, επειδή για την αγάπη του καταφρόνησα τα πάντα και υπέφερα πείνα και δίψα, κρύο και ζέστη από τον ήλιο και σωματική γύμνια, δεν με εγκατέλειψε καθόλου, αλλά, σαν ευεργετικός και τιμητικός Πατέρας, μου παρείχε αφειδώς κάθε αναγκαίο. Και τι θα αποδώσω στον Κύριο για όλα όσα μου έδωσε; Πολλές είναι οι ευεργεσίες Του προς εμένα, επειδή κοίταξε από τα άγια ύψη Του την ταπεινοφροσύνη μου και με βοήθησε να αντέξω τα πάντα – όχι εγώ, αλλά η δύναμη του Χριστού που είναι μέσα μου, διότι από Αυτόν προέρχεται κάθε αγαθό δώρο και κάθε τέλειο δώρο άνωθεν.
Και καθώς σας βλέπω σήμερα συγκεντρωμένους εν Κυρίω εδώ, όπου, όπως είπα, κανένας άνθρωπος δεν έχει κατοικήσει πριν, παρά μόνο άγρια θηρία, και επιπλέον, καθώς προαισθάνομαι ότι το τέλος της ζωής μου εδώ θα έρθει σύντομα, γι’ αυτό σκέφτηκα να σας αφήσω πριν από την αναχώρησή μου από εδώ την παρούσα πατρική μου κληρονομιά, όπως οι κατά σάρκα πατέρες αφήνουν στα παιδιά τους μια επίγεια κληρονομιά από ασήμι και χρυσό και άλλα πλούτη, έτσι ώστε όταν θυμάστε τον πατέρα σας, ο οποίος είναι άγιος με το Πνεύμα, να μην ξεχνάτε και την κληρονομιά του.
Γνωρίζω καλά, αγαπητοί εν Κυρίω, ότι εσείς, ως νέοι δόκιμοι, δεν έχετε ακόμη στερεωθεί στη μοναχική ζωή. Αλλά μη φοβάστε, διότι η δύναμη του Θεού φανερώνεται στην αδυναμία. Γι’ αυτό σκέφτηκα να σας γράψω αυτή την ακατέργαστη και αμάθητη διαθήκη μου, ώστε, έχοντας την πάντοτε στη μνήμη σας, να ενδυναμώνεστε εν σώματι και πνεύματι εν Κυρίω και να ευημερείτε στο φόβο του Θεού μέσω των αρετών. Έχω εμπιστοσύνη στον Θεό μου, τον οποίο υπηρέτησα από τα νεανικά μου χρόνια και εργάστηκα με επιμέλεια, ότι μετά την αναχώρησή μου αυτή η έρημος, η οποία μέχρι τώρα ήταν φοβερή και ακατοίκητη, θα κατοικηθεί από πολλούς κατοίκους της ερήμου και θα εκπληρωθεί και το ρητό που είναι γραμμένο πάνω της: “Η έρημος έχει πολύ περισσότερα παιδιά από αυτόν που έχει σύζυγο “1.
Γι’ αυτό, σας παρακαλώ, παιδιά μου, που σας συγκέντρωσα εν Κυρίω, σας παρακαλώ, να μην παραμελήσετε τη διδασκαλία του πατέρα σας, και μαζί με τον Απόστολο σας λέω: “Πάλι βασανίζομαι, μέχρις ότου φανερωθεί μέσα σας ο Χριστός”2. Σας παρακαλώ και σας ορκίζομαι με το φοβερό όνομα του Θεού, να μην παραβιάσετε ή εγκαταλείψετε τίποτε από αυτά μετά το θάνατό μου, αλλά όλα όσα έγραψα, όπως είναι γραμμένα, να τα κάνετε πλήρως, όπως έχετε και εσείς ορκιστεί ενώπιον του Θεού. Και όποιος παραβαίνει ή παραβιάζει κάτι απ’ αυτά, ας είναι καταραμένος και χωρισμένος από τον Πατέρα και τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, και ας μην έχει μερίδιο με τους αγίους που ευαρεστήθηκαν τον Θεό από τους αιώνες των αιώνων, αλλά το μερίδιο του ας είναι με εκείνους που σταύρωσαν τον Κύριο της δόξας και με τον Ιούδα τον προδότη του, και ας διαγραφεί από το βιβλίο των ζώντων και ας μην συγκαταλέγεται στους δικαίους.
Και πάνω απ’ όλα σας κληροδοτώ να διατηρήσετε την αγία πίστη αμόλυντη και αμόλυντη από κάθε βλασφημία, όπως την παραλάβαμε από τους αγίους πατέρες, χωρίς να την αναμειγνύετε με ξένα και διαφορετικά δόγματα. Να στέκεστε καλά και να τηρείτε τις παραδόσεις που ακούσατε και είδατε από μένα. Μη στρέφεστε ούτε προς τα δεξιά ούτε προς τα αριστερά, αλλά βαδίζετε στη βασιλική οδό. Προσέχετε τους εαυτούς σας από τις εγκόσμιες παγίδες, και να θυμάστε πάντοτε για ποιο λόγο φύγατε από τον κόσμο, και για ποιο λόγο περιφρονείσατε τον κόσμο, και ό,τι είναι στον κόσμο.
Πάνω απ’ όλα να προσέχετε το φίδι της πλεονεξίας, διότι η πλεονεξία είναι η ρίζα όλων των κακών, σύμφωνα με τον απόστολο, ο οποίος την αποκαλεί δεύτερη ειδωλολατρία. Διότι για τον μοναχό ο πλούτος δεν είναι ασήμι και χρυσός, αλλά η τέλεια ανιδιοτέλεια,3 η παραίτηση από το θέλημά του και η μεγάλη ταπείνωση. Δεν σας τα λέω αυτά σαν από δικές μου εντολές, αλλά τις εντολές του Χριστού σας θυμίζω. Διότι Εκείνος είπε στους αγίους μαθητές Του και μέσω αυτών σε όλους όσοι έχουν απαρνηθεί τον κόσμο: “Μην έχετε ούτε χρυσό, ούτε ασήμι, ούτε χαλκό στις ζώνες σας, ούτε σάκο “4 κλπ… Ο χρυσός και το ασήμι είναι μεγάλος εχθρός του μοναχού και σαν φίδι δαγκώνουν αυτόν που τα κατέχει. Αν έχουμε αδιαμφισβήτητη ελπίδα στον Θεό, Εκείνος δεν θα μας αφήσει να στερηθούμε τίποτε, γιατί ο Ίδιος λέει: “Και αν μια γυναίκα ξεχάσει τα παιδιά της, εγώ δεν θα σας ξεχάσω”5. Και πάλι: “Αλλά ζητάτε πρώτα τη βασιλεία του Θεού και τη δικαιοσύνη Του, και όλα αυτά θα σας προστεθούν”6. Γιατί στην αρχή, όταν ήρθα σ” αυτή την έρημο, ο πονηρός προσπάθησε να με πειράξει και με την αγάπη για το ασήμι, και ο ευσεβής βασιλιάς 7 μου έστειλε πολύ χρυσάφι. Όταν αρνήθηκα να το δω για χάρη του Κυρίου, κατάλαβα ότι επρόκειτο για προδοσία του διαβόλου. Δεν το δέχτηκα, αλλά το επέστρεψα σ’ αυτόν που το έστειλε, γιατί έτσι σκέφτηκα μέσα μου: Αν ήθελα να έχω χρυσό και ασήμι και τέτοια παρόμοια πράγματα, γιατί ήρθα σ’ αυτή τη φοβερή και δύσβατη έρημο, όπου δεν βρήκα κανέναν άνθρωπο παρά μόνο άγρια θηρία. Και έτσι απελευθέρωσα τον εαυτό μου από τις πονηριές του κακού πειρασμού, ο οποίος προσπαθεί να μας εμποδίσει με εκείνα τα πράγματα που έχουμε αρνηθεί οικειοθελώς. Γι’ αυτό μην αναζητάτε τίποτε από αυτά τα πράγματα. Ο Ουράνιος Πατέρας σας γνωρίζει πριν από εσάς τους αιτούντες τι χρειάζεστε.
Ούτε να επιδιώκετε να γίνετε γνωστοί και αγαπητοί στους βασιλείς και στους άρχοντες της γης, ούτε να ελπίζετε σ’ αυτούς, εγκαταλείποντας τον Βασιλιά των ουρανών, στον οποίο έχετε γίνετε πολεμιστές και κάνετε πόλεμο, όχι εναντίον σάρκας και αίματος, αλλά εναντίον του άρχοντα του σκότους αυτού του αιώνα. Αλλά και ο προφήτης Ιερεμίας μας προειδοποιεί, μιλώντας έτσι: “Καταραμένος ο άνθρωπος που εμπιστεύεται τον άνθρωπο”8 κ.λπ… Και όταν απαριθμεί τα κακά, προσθέτει: “Μακάριος ο άνθρωπος που εμπιστεύεται τον Κύριο”9. Μη σκέφτεστε: Τι θα φάμε ή τι θα πιούμε ή τι θα ντυθούμε; Διότι όλα αυτά τα ζητούν τα έθνη. 10 Ιδού τα πουλιά του ουρανού, που δεν σπέρνουν, ούτε θερίζουν, ούτε συγκεντρώνουν σε αχυρώνες, και ο Πατέρας σας, που είναι στους ουρανούς, τα τρέφει. 11 Αφού βγείτε από τον κόσμο, μη γυρίσετε πίσω, ούτε με το σώμα σας ούτε με το μυαλό σας- επειδή, λέγεται: Όποιος έβαλε το χέρι του στο άροτρο και κοιτάζει πίσω, δεν είναι κατάλληλος για τη βασιλεία τού Θεού. 12 Αλλά και ο απόστολος διδάσκει: Ξεχνώντας αυτά που είναι πίσω μου, και φτάνοντας προς αυτά που είναι μπροστά μου. 13 Και τι σημαίνει: Ξεχνώντας αυτά που είναι πίσω μου, παιδιά μου; Τίποτε άλλο, παρά να παραδώσουμε εξ ολοκλήρου στα βάθη της λήθης όλα όσα, έχοντας αναχωρήσει από τον κόσμο, εγκαταλείψαμε και περιφρονήσαμε για χάρη του Θεού, για να αγωνιστούμε για το κατόρθωμα που είναι μπροστά μας, στο οποίο μας κάλεσε ο υποτακτικός μας, ο πανάγαθος Θεός μας, ο Κύριος Ιησούς Χριστός, ο οποίος ευαρεστήθηκε να μας δώσει τον καλό ζυγό Του να τον σηκώσουμε, γιατί ο ζυγός Του είναι εύκολος και το φορτίο Του ελαφρύ 14.
Και ακριβώς όπως σας συγκέντρωσε με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, έτσι προσπαθείτε επίσης να ζήσετε με μια συμφωνία και με ένα μυαλό, με την ίδια αναπνοή, μόνο για να δείτε την αιώνια ανταμοιβή που ο Θεός έχει ετοιμάσει για όσους Τον αγαπούν. Ο κοιτώνας 15 είναι πολύ πιο χρήσιμος για τους μοναχούς από τη μοναξιά, επειδή η μοναξιά δεν είναι κατάλληλη για πολλούς, αλλά για λίγους που τελειοποιούνται σε όλες τις μοναστικές αναζητήσεις. Η κοινή ζωή είναι χρήσιμη για όλους, καθώς και τα εγχώρια βιβλία μιλούν πολύ γι ‘ αυτό και μας διδάσκουν. Ο Δαβίδ λέει:”πόσο καλό και πόσο ευχάριστο είναι για τους αδελφούς να ζουν μαζί”.17 Ένας άλλος εκκλησιαστικός υμνογράφος, συγκινημένος από το πνεύμα, ψάλλει σ ‘ αυτό: “επειδή, σ’ αυτό ο Κύριος υποσχέθηκε αιώνια ζωή”.18 δεν λέει ο ίδιος ο καλός μας Κύριος Ιησούς Χριστός με το αγνότερο στόμα του:”όπου δύο ή τρεις είναι συγκεντρωμένοι στο όνομά μου, εκεί είμαι ανάμεσά τους”.19 αλλά οι Θεοφόροι Πατέρες μας, μιλώντας για τη ζωή του ερημίτη, λένε: Αλίμονο σε αυτόν που είναι μόνος, γιατί αν πέσει, δεν υπάρχει κανείς να τον σηκώσει. Γι ‘ αυτό, τα παιδιά, μην παραμελούν την κοινή ζωή, που επαινείται από το Άγιο Πνεύμα μέσω προφητικών χειλιών, αλλά το επιβεβαιώνουν και είναι σαν ένα σώμα στον Κύριο, έχοντας διαφορετικά μέλη, μερικά αντιπροσωπεύουν το κεφάλι που διατάζει, άλλα τα πόδια που εργάζονται και φορούν, άλλα τα μέλη του σώματος που αποτελούνται από όλα υπάρχει μόνο ένα πνευματικό σώμα στον Κύριο, ελεγχόμενο και ελεγχόμενο από μια έξυπνη και λεκτική ψυχή (με την πνευματική έννοια) και τίποτα δεν χωρίζεται. Και όταν εδραιωθεί μια τέτοια παραμονή και ζωή στον Θεό, τότε ο ίδιος θα είναι ανάμεσά σας, κυβερνώντας σας αόρατα.
Μην ψάχνετε να καθίσετε στις πρώτες θέσεις και να έχετε αρμοδιότητες, αλλά θυμηθείτε αυτόν που είπε: “Όποιος θέλει να είναι ο πρώτος ανάμεσά σας, ας είναι ο σκλάβος όλων”.20 Διαλέξτε για τον εαυτό σας μέντορες και διορίστε ως ανώτερους εκείνους που σας έχει δείξει ο Θεός, δηλαδή ανθρώπους για τους οποίους όλοι συμφωνούν για τις πνευματικές τους επιδιώξεις και ξεπερνούν όλους σε νοημοσύνη και πνευματική λογική, και που είναι σε θέση να βόσκουν το ποίμνιο που τους έχει ανατεθεί καλά και με φόβο Θεού στα βοσκοτόπια της ευσέβειας και των ζωοδόχων εντολών του Χριστού. Είναι καλύτερο να ζητήσετε καθοδήγηση από τον Θεό παρά να ακολουθείτε τη δική σας γνώμη. Αν, όπως λέει ο μεγάλος μας Πατέρας και μοναχικός μέντορας, ο όσιος Εφραίμ ο Σύρος, αρχίσεις να επιθυμείς όλες τις αρχές και την προεδρία, και όλους τους ηγεμόνες, και όλους τους μέντορες, και τους διερμηνείς και τους δασκάλους, και η διαφωνία, οι διαμάχες, η αντιπαλότητα, η συκοφαντία, η περιφρόνηση, ο φθόνος και άλλα πάθη άσεμνα για τους μοναχούς μεγαλώνουν μέσα σας, τότε ξέρετε ότι ο Χριστός δεν είναι ανάμεσά σας, διότι ο Χριστός δεν είναι δάσκαλος της διαμάχης και της διαφωνίας, αλλά της ειρήνης και της ενότητας.
Προσεύχεται στον Θεό και στον Πατέρα για τους αγίους μαθητές του, για να είναι ένα, δηλαδή με μία γνώμη, και όχι μόνο αυτοί, αλλά και όλοι όσοι μέσω αυτών πιστεύουν σ’ Αυτόν, λέγοντας έτσι: “Άγιε Πατέρα, φύλαξέ τους στο όνομά Σου, για να είναι ένα, όπως είμαστε κι εμείς “21. Και αλλού: “Προσεύχομαι όχι μόνο γι” αυτούς, αλλά και γι” αυτούς που με τον λόγο τους πιστεύουν σ’ εμένα, για να είναι όλοι ένα “22. Και έτσι να είστε και εσείς ένα. Έχετε ειρήνη μεταξύ σας, διότι αυτός23 λέει στους μαθητές του: “Ειρήνη αφήνω σε σας- την ειρήνη μου σας δίνω “24. Αλλά ποια είναι αυτή η ειρήνη του Χριστού; Ο ίδιος λέει ξανά, λέγοντας: “Δεν σας δίνω όπως δίνει ο κόσμος. “25 Αυτή η ειρήνη του Χριστού ξεπερνάει κάθε κατανόηση. 26 Αλλά και ο απόστολος μάς διδάσκει, λέγοντας: “Να έχετε ειρήνη με όλους τους ανθρώπους και αγιότητα, χωρίς την οποία κανείς δεν θα δει τον Κύριο.” 27 Να έχετε, λοιπόν, αυτή την ειρήνη μεταξύ σας και με πολλή κατανόηση και διάκριση να διατάσσετε τα πάντα σύμφωνα με τον Θεό, για να μην εξοργίζετε τον αγαθό κυρίαρχο Θεό μας.
Αν όμως υπάρχει κάποιος ανάμεσά σας που σπέρνει ζιζάνια, διχόνοιες και άλλες ταραχές, να τον απομακρύνετε αμέσως από το μέσον της συνάθροισης, για να μη μετατραπεί σε λάκκο,28 σύμφωνα με τα λόγια του Αποστόλου,29 και το κακό εξαπλωθεί ανάμεσα στους καλούς, και για να μην “ξεφυτρώσει κάποια πικρή ρίζα και κάνει κακό, και μολυνθούν από αυτήν πολλοί “30. Και ας μην ενοχλεί ο κακός λύκος το ειρηνικό ποίμνιο του Χριστού, γιατί και τέτοιοι θα έρθουν. Γι’ αυτούς ο Χριστός προείπε, λέγοντας: “Αλίμονο στον κόσμο εξαιτίας των πειρασμών, γιατί οι πειρασμοί πρέπει να έρθουν”.31 Γι’ αυτό, προσέξτε και από τέτοιους, ω άνθρωποι, και μην τους αφήνετε να κατοικούν ανάμεσά σας, αλλά διώξτε τους μακριά από σας, όπως ο βοσκός διώχνει τα ψωριάρικα πρόβατα από το καθαρό κοπάδι.
Καθώς όμως κατοικείτε μαζί για χάρη του Κυρίου και σηκώνετε ο ένας τα βάρη του άλλου, μην παραμελείτε και αυτούς που κατοικούν στη μοναξιά και περιπλανώνται σε ερήμους και βουνά και σπήλαια και γκρεμούς της γης (για τους οποίους ο κόσμος δεν ήταν άξιος)32 , αλλά βοηθήστε τους με ό,τι μπορείτε, για να τους έχετε33 ενώπιον του Θεού, διότι “μεγάλη δύναμη έχει η προσευχή του δικαίου “34.
Να μελετάτε το νόμο του Κυρίου μέρα και νύχτα, να διαβάζετε συχνά τα βιβλία των πατέρων,35 και να προσπαθείτε να γίνετε μιμητές των αγίων πατέρων μας Αντωνίου, Θεοδοσίου και άλλων, οι οποίοι με τα καλά τους έργα έλαμψαν ως φωστήρες στον κόσμο. Να τηρείτε τους κανόνες της Εκκλησίας, χωρίς να εγκαταλείπετε ή να παραμελείτε τίποτε από όσα έχουν καθιερωθεί από τους Αγίους Πατέρες.
Δεν πρέπει να παραμελείτε τη χειρωνακτική εργασία, αλλά να έχετε πάντα δουλειά στα χέρια σας. Να έχετε συνεχώς στα χείλη σας την προσευχή “Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλό” και μαζί με αυτήν να έχετε στο νου σας την ανάμνηση του θανάτου. Τέτοια ήταν η ενασχόληση των αρχαίων Πατέρων της Ερήμου, και δεν έτρωγαν μάταια το ψωμί τους, και όχι μόνο συντηρούσαν τον εαυτό τους με τον κόπο των χεριών τους, αλλά έδιναν και στους άπορους, και έτσι δεν διαψεύστηκε η ελπίδα τους. “Διότι είναι καλό να ενισχύεται η καρδιά με τη χάρη και όχι με το φαγητό, από το οποίο δεν ωφελήθηκαν όσοι το χρησιμοποίησαν “36, λέει ο Απόστολος και προσθέτει: “Η αδελφική αγάπη ας παραμείνει ανάμεσά σας- μην ξεχνάτε την παράξενη αγάπη, διότι μέσω αυτής κάποιοι, χωρίς να το γνωρίζουν, έδειξαν φιλοξενία σε αγγέλους “37.
Επιβεβαιώστε τους νεοφώτιστους ανθρώπους του ομόαιμου έθνους σας στην Πίστη και καθοδηγήστε τους να εγκαταλείψουν τα γελοία ειδωλολατρικά έθιμα και τα κακά ήθη που διατηρούν ακόμη και μετά τη μεταστροφή τους στην Ορθοδοξία. Αυτό όμως το κάνουν με αγένεια,38 και γι’ αυτό χρειάζονται κατανόηση.
Είχα πολλά ακόμη να σας πω, αγαπητοί μου εν Κυρίω, αλλά δεν είναι δυνατόν να τα γράψω όλα. Σας παραδίδω σ’ Αυτόν που είναι η πηγή κάθε Σοφίας και κάθε Νοήματος και ο αληθινός Παρηγορητής, το Άγιο και Ζωοποιό Πνεύμα, για να σας κάνει ο ίδιος σοφούς, λογικούς, φωτισμένους, διδαγμένους και καθοδηγούμενους σε κάθε καλό έργο.
Σας αφήνω τώρα τον αγαπημένο μας αδελφό Γρηγόριο στη θέση μου για διδάσκαλο και προϊστάμενο, για τον οποίο όλοι σας βεβαιώνετε ότι μπορεί να σας καθοδηγήσει καλά και σύμφωνα με τον Θεό, και με ομοφωνία τον επιλέξατε για προϊστάμενό σας, αν και δεν ήθελε, αλλά από υπακοή και ταπεινότητα υπάκουσε στο αίτημά σας. Κατόπιν39 – οποίον θα σας δείξει ο Θεός.
Εγώ όμως επιθυμώ στο εξής να παραμείνω στη σιωπή και την ακινησία, για να μετανοήσω για τις αμαρτίες μου και να ζητήσω έλεος από τον Θεό. Και να αναφέρετε πάντα εμένα, τον αμαρτωλό πατέρα σας, στις προσευχές σας, για να λάβω έλεος την ημέρα της Κρίσεως, διότι δεν έχω κάνει τίποτε καλό στη γη και φοβάμαι την κρίση και το μαρτύριο που ετοιμάζεται για αμαρτωλούς σαν εμένα. Είθε η χάρη του Θεού να είναι με όλους σας, να σας σκεπάζει και να σας προστατεύει από κάθε κακό. Αμήν.
Γράφτηκε το έτος 6449 (941 μ.Χ.) από τη δημιουργία του κόσμου, την 25η ημέρα του Μαρτίου.
Εγώ, ο ταπεινός και πολύ αμαρτωλός Ιωάννης, πρώτος κάτοικος της ερήμου της Ρίλα, υπογράφω ιδιοχείρως και βεβαιώνω τα παραπάνω.
1 Ησαΐας 54:1.
2 Γαλ. 4:19.
3 Εθελοντική φτώχεια, β.
4 Matt. 10:9.
5 «Θα ξεχάσει η γυναίκα το παιδί που θηλάζει ή θα λυπηθεί τον γιο της κοιλιάς της; Αν όμως αυτή ξεχάσει, εγώ δεν θα σε ξεχάσω» (Ησ. 49:15).
6 Ματθ. 6:33.
7 Ο Άγιος Βασιλεύς Πέτρος, β΄ρ.
8 Ιερ. 17:5.
9 Ιερ. 17:7.
10 Ματθ. 6:31-32.
11 Ματθ. 6:26.
12 Λκ. 9:62.
13 Φιλ. 3:13.
14 Ματθ. 11:30.
15 Η συνύπαρξη των μοναχών σε αδελφότητα, β. ρ.
16 Οι σχέσεις, οι πτυχές των σχέσεων, b. r.
17 Ψαλμ. 132:1.
18 Από τα βαθμιαία αντίφωνα του κεφ. 8.
19 Ματθ. 18:20.
20 Μαρκ. 10:44.
21 Ιωάννης 17:11.
22 Ιωάννης 17:20-21.
23 Χριστός, β.
24 Ιωάννης 14:27.
25 Ibid.
26 Ησ. 9:7.
27 Εβρ. 12:14.
28 Γάγγραινα.
29 2 Τιμ. 2:17.
30 Εβρ. 12:15.
31 Ματθ. 18:7.
32 Εβρ. 11:38.
33 Για σένα, β. ρ.
34 Ιάκωβος 5:16.
35 Βιβλία των Αγίων Πατέρων, β. ρ.
36 Εβρ. 13:9.
37 Εβρ. 13:1-2.
38 Από πνευματική άποψη, β. ρ.
39 Μετά απ’ αυτόν, β. ρ.