Κάθε χρόνο, η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία τιμάει τη Ζωοδόχο Πηγή, δηλαδή την Παναγία. Η γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής είναι κάτι περισσότερο από μια ιστορική ανάμνηση – είναι μια μαρτυρία για τη διαρκή σημασία της Παναγίας και του Χριστού στη χριστιανική πίστη.
Η ανακάλυψη του Αγιάσματος της Ζωοδόχου Πηγής
Οι ρίζες της γιορτής βρίσκονται στον 5ο αιώνα, όταν ο βυζαντινός αυτοκράτορας Λέων Α΄, γνωστός και ως Λέων ο Θρακιώτης, ανακάλυψε μια ιερή Αγιάσματος κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Το θαύμα αποδόθηκε στην Παναγία, αυτό ο Αγιασμός έγινε προσκύνημα και οδήγησε στην κατασκευή της εκκλησίας της Ζωοδόχου Πηγής.
Η ιστορία αρχίζει με μια ταπεινή πράξη καλοσύνης. Πολύ πριν ανέλθει στο θρόνο, ο αυτοκράτορας Λέων Α’, στρατιώτης τότε, συνάντησε έναν τυφλό έξω από τη Χρυσή Πύλη της Κωνσταντινούπολης. Σε μια επίδειξη ενσυναίσθησης, ο Λέων αναζήτησε νερό για να σβήσει τη δίψα του άνδρα. Παρά την επιμελή αναζήτησή του, ο Λέων δεν μπόρεσε να βρει μια πηγή νερού, μια πράξη συμπόνιας που έθεσε σε κίνηση μια σειρά θεϊκών γεγονότων.
Ο Λέων άκουσε μια φωνή, που αργότερα αποκαλύφθηκε ότι ήταν της Παναγίας, η οποία του έδωσε εντολή να επιχειρήσει να μπει βαθύτερα στο δάσος. Υπακούοντας, ο Λέων ανακάλυψε μια πηγή και με το νερό της θεράπευσε την ασθένεια του τυφλού και επανέφερε την όραση στους οφθαλμούς του. Αυτή η θαυματουργική θεραπεία επιβεβαίωσε την θεϊκή παρουσία. Επίσης η προσφώνηση “Βασιλιάς” ήταν μια προφητεία που επαληθεύτηκε όταν ο απλός στρατιώτης Λέοντας έγινε Αυτοκράτορας.
Ο Αυτοκράτορας Λέων Α΄, συγκινημένος από αυτή την εμπειρία, φρόντισε να χτιστεί μια εκκλησία σε αυτή την αγιασμένη γη.
Θαύματα της Ζωοδόχου Πηγής
Όπως στην Κολυμβρήθρα του Σιλωάμ έτσι και στη Ζωοδόχο Πηγή ερχόντουσαν άρρωστοι που ικέτευαν τον Θεό για την ίασή τους. Τυφλοί, κουφοί, άνθρωποι με διάφορες αναπηρίες, θεραπεύτηκαν με θαύμα στη Ζωοδόχο Πηγή.
Αλλά και πολλοί Αυτοκράτορες και αξιωματούχοι έζησαν κάποιο θαύμα στη ζωή τους, μετά από προσευχή στην Παναγία τη Ζωοδόχο Πηγή. Πρώτος από όλους φυσικά ο Λέων Α ο Θραξ που αναφέραμε στη αρχή.
Θεραπεύτηκε από κάποια αρρώστια η Γλυκερία, συγγενής της Θεοδώρας, της συζύγου του Αυτοκράτορα Ιουστινιανού. Επίσης η Ευδοκία, αδερφή του Αυτοκράτορα Μαυρικίου και η Αυτοκράτειρα Ειρήνη. Η αυτοκράτειρα Ζωή, που δεν μπορούσε να αποκτήσει παιδιά, προσευχήθηκε στην Παναγιά στη Ζωοδόχο Πηγή και κατόπιν γέννησε τον Κωνσταντίνο τον Πορφυρογέννητο.
Τα μισοτηγανισμένα ψάρια στο Μπαλουκλί
Η γειτονιά στη Ζωοδόχο Πηγή είναι σήμερα γνωστή ως Μπαλουκλί. Στα τουρκικά η λέξη μπαλούκ σημαίνει ψάρι.
Ο θρύλος με τα μισοτηγανισμένα ψάρια στο Μπαλουκλί, λέει πως ένας καλόγερος τηγάνιζε ψάρια κοντά στη Ζωοδόχο Πηγή το 1453 κατά την Άλωση της Πόλης. Όταν του είπε ότι μπήκαν στην Πόλη οι Τούρκοι, δεν το πίστευε. Θα το πιστέψω μόνο εάν ζωντανέψουν ξανά αυτά τα ψάρια, είπε.
Τότε, θαυματουργικά, τα ψάρια ζωντάνεψαν και πήδηξαν από το τηγάνι του για να πέσουν στο νερό. Το νερό του αγιάσματος της Ζωοδόχου Πηγής!
Ψάρια σαν κι αυτά υπάρχουν και σήμερα στο Μπαλουκλί. Από τη μια μεριά είναι μαύρα, λες και ήταν στο τηγάνι!
Ο θρύλος με τα μισοτηγανισμένα ψάρια λέει ότι τα ψάρια θα είναι έτσι μέχρι την Απελευθέρωση της Κωνσταντινούπολης.
Γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής
Η Ζωοδόχος Πηγή τιμάται την Παρασκευή της Διακαινησίμου Εβδομάδας.
Η Εκκλησία γιορτάζει αυτή τη γιορτή την Παρασκευή μετά το Πάσχα, με αφορμή τα εγκαίνια της εκκλησίας που χτίστηκε από τον αυτοκράτορα Λέοντα Α. Ωστόσο, η σημασία αυτής της ημέρας υπερβαίνει την απλή ανάμνηση ενός ιστορικού γεγονότος. Χρησιμεύει ως μια ζωντανή επιβεβαίωση της ζωντανής παρουσίας της Παναγίας και του ρόλου της στη Σωτηρία. Η Υπεραγία Θεοτόκος, ως μητέρα του Ιησού Χριστού, ο οποίος έφερε τη ζωή και τη σωτηρία στον κόσμο.
Ο εορτασμός επεκτείνεται επίσης στον προβληματισμό σχετικά με τη ζωή και τις διδασκαλίες του Ιησού Χριστού, ιδιαίτερα την υπόσχεσή του για Αιώνια Ζωή. Ως Χριστιανοί, η έννοια της Αιώνιας Ζωής αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της πίστης μας, παρέχοντας παρηγοριά και ελπίδα. Μέσω της θυσίας και της ανάστασής του, ο Χριστός αποκάλυψε τον εαυτό του ως την αληθινή πηγή της ζωής, προσφέροντας στους πιστούς την υπόσχεση της αθανασίας και μια βαθιά σύνδεση με το θείο.
Σε έναν κόσμο που έχει εμμονή με τον υλικό πλούτο και τα επίγεια αγαθά, αυτή η γιορτή αποτελεί μια επίκαιρη υπενθύμιση για να επικεντρωθούμε στις πνευματικές αναζητήσεις και τις αιώνιες ανταμοιβές που φέρνουν. Ενθαρρύνει τους πιστούς να επαναπροσδιορίσουν τις αξίες τους, δίνοντας προτεραιότητα στην πίστη, τη συμπόνια και την επιδίωξη της θείας χάρης έναντι των πρόσκαιρων επίγειων επιδιώξεων.
Απολυτίκιο της Ζωοδόχου Πηγής
ήχος α
Ζήλος ένθεος καταλαβών σε, του γνωσθέντος σοι σαρκός εν είδει, ζηλωτήν εν Αποστόλοις ανέδειξε και του Δεσπότου ζηλώσας τον θάνατον, δια Σταυρού προς Αυτόν εξεδήμησας, Σίμων ένδοξε Χριστόν τον Θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.
ήχος πλάγιος α (τον Συνάναρχον Λόγον)
Η αναβλύζουσα Θειον ύδωρ αθάνατον, η προχέουσα ρείθρα ζωής αέναα· τοις προστρέχουσι πιστώς τη Ζωοδόχο σου Πηγή και ταύτα αρυoμένοι, βραβεύεις νυν τε παρθένε ρώσιν και θεραπείαν, και συμφορών απολύτρωσιν.
Κοντάκιο της Ζωοδόχου Πηγής
Ἦχος πλ. δ΄. Τῇ Ὑπερμάχῳ.
Ἐξ ἀκενώτου σου Πηγῆς Θεοχαρίτωτε, ἐπιβραβεύεις μοι πηγάζουσα τὰ νάματα, ἀενάως τῆς σῆς χάριτος ὑπὲρ λόγον· τὸν γὰρ Λόγον ὡς τεκοῦσα ὑπὲρ ἔννοιαν, ἱκετεύω σε δροσίζειν με σῇ χάριτι, ἵνα κράζω σοι· Χαῖρε ὕδωρ σωτήριον.
Μεγαλυνάριο της Ζωοδόχου Πηγής
Ύδωρ το ζωήρυτον της Πηγής, μάννα το προχέον, τον αθάνατον δροσισμόν το νέκταρ το Θείον την ξένην άμβροσίαν το μέλι το εκ πέτρας, πίστει τιμήσωμεν.