Αδερφοί και Πατέρες, Χριστιανοί μου, θα σας μιλήσω με όσο το δυνατόν περισσότερο απλά λόγια και θα αποφύγω τα υψηλά πνευματικά νοήματα, όσο μπορώ.
Κάποιος νέος κάποτε ζώντας ακόμα άσωτη ζωή, θέλησε κάποια Κυριακή να πάει στην εκκλησία από περιέργεια.
Στο κήρυγμά του ο λειτουργός ιερέας μίλησε για τη μετάνοια.
Ο νέος συγκλονίστηκε τόσο πολύ, τόσο βαθιά, ώστε αποφάσισε να αλλάξει η ζωή.
Μετά το πέρας της θείας λειτουργίας ζήτησε να εξομολογηθεί.
Εξομολογήθηκε και την επομένη αποσύρθηκε στην ερημική του εξοχική κατοικία και έκλαιγε νύχτα-μέρα για τις αμαρτίες του.
Κατά παράδοξο όμως τρόπο δεν μπορούσε να παρηγορηθεί.
Μια νύχτα σαν σε όραμα βλέπει τον Κύριο τριγυρισμένο από ουράνιο φως, και με καλοσύνη τον ρωτάει με τη γλυκύτατη εκείνη φωνή του:
-Τι έχεις παιδί μου και κλαις με τόσο πόνο;
-Κλαίω Κύριε γιατί έπεσα, έπεσα.
είπε με απόγνωση ο αμαρτωλός νέος
-Ε, τότε σήκω.
-Δεν μπορώ μόνος Κύριε.
Τότε άπλωσε το θεϊκό του χέρι ο Βασιλεύς της αγάπης, ο φιλάνθρωπος Κύριος και τον βοήθησε να σηκωθεί.
Εκείνος όμως δε σταμάτησε να κλαίει και τον ρωτάει ο Κύριος.
-Τώρα γιατί κλαις;
-Πονώ Χριστέ μου γιατί σε λύπησα. Ξόδεψα τον πλούτο των χαρισμάτων σου και τα νιάτα μου στις ασωτίες.
Έβλεπε τότε με στοργή το χέρι του φιλανθρώπου Δεσπότη στο κεφάλι του πονεμένου αμαρτωλού, και του είπε με πολλή ιλαρότητα, αφού για μένα κλαις τόσο πολύ και εγώ ξέχασα όλες σου τις αμαρτίες.
Ο νέος, σήκωσε τα μάτια του για να ευχαριστήσει τον Σωτήρα Χριστόν, μα εκείνος είχε εξαφανιστεί.
Λυτρωμένος πλέον από το βάρος της αμαρτίας και αναγεννημένος επέστρεψε στο σπίτι του.
Από τότε έγινε το πιο λαμπρό παράδειγμα ενός πιστού χριστιανού, μέσα και έξω από το σπίτι του με λόγια και με έργα.
Χριστιανοί μου, αυτή η ιστορία έχει να μας διδάξει πολλά.
Και το πρώτο είναι η ανάγκη του τακτικού εκκλησιασμού από όλα τα μέλη της οικογένειας, διότι η Θεία Λειτουργία με τις ιερές ψαλμωδίες, τα αναγνώσματα, το κήρυγμα και ειδικά την Θεία Κοινωνία, παρέχουν τις προϋποθέσεις της σωτηρίας μας.
Ο λόγος του Θεού που ακούγεται είναι ο σωτήριος σπόρος που σπέρνεται στις καρδιές των χριστιανών και αν μένει η καρδιά αποδειχθεί γη αγαθή, τότε ο σπόρος μεγαλώνει και αποδίδει καρπούς μετανοίας 30%, 60%, 100%.
Μετάνοια σημαίνει, μετάνοια σημαίνει ολοκληρωτική αλλαγή της ζωής μας, την άρνηση της αμαρτίας με όλη μας την καρδιά.
Μίσος για το διάβολο, τα πάθη μας και τις αδυναμίες μας.
Δυνατή απόφαση να μην ξαναπέσουμε στα ίδια.
Να αισθανθούμε ως αμαρτωλοί ότι ζούμε σε ένα στάβλο μαζί με τους χοίρους. Απέναντι, δε, από τον στάβλο βρίσκεται η πολυτελής βίλα του πατέρα μας.
Και τότε να πούμε: Μα καλά τρελάθηκα; Εδώ ο πατέρας μου έχει ένα παλάτι με όλα τα αγαθά. Και εγώ κάθομαι εδώ μέσα στις βρωμιές; Μέσα στην κοπριά;
Γυρίζω πίσω!
Επιστρέφω δηλαδή στο σπίτι.
Συμφιλιώνομαι με τον Θεό Πατέρα μου και με τον κάθε αδελφό που έβλαψα και αρχίζω μια καινούργια ζωή αναγεννημένος πλέον και δεδικαιωμένος.
Άρα με τα έργα μετανοεί ο Χριστιανός και όχι με τα λόγια.
“Όλοι οι πνευματικοί, όλοι μαζί οι πατριάρχες, όλοι οι αρχιερείς και όλος ο κόσμος να σε συγχωρέσουν, είσαι ασυγχώρητος αν δεν μετανοήσεις έμπρακτα”, λέγει ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός.
Εάν δηλαδή δεν μισήσουμε την αμαρτία και αν δεν πονέσουμε για το κακό που κάναμε στην ψυχή μας και στις ψυχές των άλλων, προσέξτε το αυτό και στις ψυχές των άλλων κάνουμε ζημιά με τη δική μας αμαρτία, και δεν αλλάξουμε ζωή, τότε η μετάνοια μας δεν είναι αληθινή, δεν είναι τίποτα.
Εδώ όμως αδελφοί μου πρέπει να αναφέρουμε μερικούς τρόπους εξομολογήσεως χριστιανών που δεν είναι καθόλου σύμφωνα με το πνεύμα του μυστηρίου της ιεράς εξομολογήσεως.
Πρώτον
Η εξομολόγησης δεν είναι φιλική συζήτησης με τον πνευματικό.
Ούτε μπορούμε να έρθουμε και να καθίσουμε μπροστά του, καθισμένοι σταυροπόδι.
Δεύτερον
Δεν είναι ξερή απαρίθμηση των αμαρτημάτων που αναφέρονται σε μια κόλλα χαρτί.
Είμαστε αυτό είμαστε αυτό, είμαστε το άλλο, δεν είναι εξομολόγηση
Τρίτον
Δεν είναι αναφορά των καλών μας έργων
Τέταρτον
Δεν είναι μετάθεσης της ευθύνης προς τους άλλους. Τότε, στην ουσία εξομολογούμαστε τις αμαρτίες των άλλων και όχι τις δικές μας
Πέμπτον
Υπάρχει μια κατηγορία Χριστιανών που είναι όλο δικαιολογίες. Είναι μεν αμαρτωλοί, ναι μεν έπεσαν σε σοβαρά λάθη, στην Α ή στη Β θανάσιμη αμαρτία, αλλά φταίνε πάντοτε οι άλλοι.
Φταίνε οι περιστάσεις, φταίει η κακιά τους τύχη, φταίνε τα μάγια που τους έκαναν οι άλλοι, φταίει ακόμα και η κακή συνείδηση.
Αυτοί δεν φταίνε ποτέ.
Είναι καλοί άνθρωποι.
Αγαπάνε όλο τον κόσμο, αλλά αμάρτησαν γιατί φταίνε οι άλλοι.
Έχουν μα την αλήθεια πολλές και καλές δικαιολογίες και μερικές είναι και πολύ λογικές.
Αλλά, Χριστιανοί μου, η δικαιολογία είναι δικαιολογία. Δεν είναι αναγνώρισης του σφάλματος που ξεκινάει από τον ίδιο τον εαυτόν μας.
Η δικαιολογία, λένε οι πατέρες είναι ο δικηγόρος του διαβόλου.
Θέλετε να το επαναλάβω; Όσοι δικαιολογούμαστε στην εξομολόγηση, καλούμε το διάβολο συνήγορο. Γιαυτό όποιος δικαιολογείται, ούτε σωστή εξομολόγηση κάνει, ούτε αληθινή μετάνοια έχει.
Έκτον
Δεν είναι επίσης εξομολόγησης, το να ζητάμε να μας διαβαστεί συγχωρητική ευχή, χωρίς να εξομολογηθούμε και αυτό διότι πιστεύουν ότι δεν έχουν αμαρτίες.
Ή άμα δεν έχουν αμαρτίες, αν δεν έχουν αμαρτίες, δεν τους χρειάζεται και η ευχή.
Είναι άγιοι να τους βάλουμε και μια μετάνοια.
Έβδομον
Δεν υπάρχει μετάνοια όταν οι εξομολογούμενοι αντιδρούν στις υποδείξεις του πνευματικού για κάποια αποχή από τη Θεία Κοινωνία, για εγκράτεια και προσευχή, για λογική νηστεία, για εκκλησιασμό, για μικρόπνευματικό αγώνα κλπ
Όγδοο
Άλλοι πάλι το έχουν δίπορτο και για να μην το πω και τρίπορτο.
Όποια γνώμη ή συμβουλή τους βολεύει, αυτή και ακολουθούν. Διότι πηγαίνουν σε δυο και τρεις πνευματικούς.
Από τις αντικρουόμενες όμως οδηγίες των δύο πετραχηλιών, δημιουργείται ψυχική ακαταστασία που αποτελεί άμεσο κίνδυνο για τη σωτηρία τους.
Ένατο
Υπάρχουν και αρκετοί χριστιανοί που αναζητούν πνευματικούς με προορατικά, με διορατικά ή και με προφητικά χαρίσματα.
Εξαιτίας αυτών των λανθασμένων αναζητήσεων, ο πατήρ Εφραίμ ο Κατουνακιώτης έλεγε τα εξής. Προσέξτε τον τι έλεγε.
«Με την ευχή του διαβόλου και την κατάρα του Θεού, βγήκε γύρω από το όνομά μου η φήμη ότι είμαι Άγιος και από τότε έχω χάσει την ησυχία μου»
Το επαναλαμβάνω «με την ευχή του διαβόλου, και την κατάρα του Θεού, βγήκε η φήμη ότι είμαι άγιος».
Άρα, αυτού του είδους οι χριστιανοί δεν ενδιαφέρονται για τη σωτηρία της ψυχής διαμέσου της αληθινής μετανοίας, αλλά ψάχνουν να βρουν μαγικές λύσεις για τα προβλήματά τους ή για να καμαρώνουν για τον Άγιο Πνευματικό που έχουν.
Μα όσο πιο πολύ Άγιος είναι ο Πνευματικός, τόσο και περισσότερο μεγαλώνουν οι ευθύνες μας απέναντι στον Άγιο Θεό.
Τα παραδείγματα που αναφέραμε είναι αρκετά, υπάρχουν και άλλα, και άλλα, αλλά θα φανεί ότι θίγω ορισμένους εξ ημών.
Εκείνο που μας ενδιαφέρει αυτή τη στιγμή είναι η αληθινή μετάνοια.
Η συναίσθηση της αμαρτωλότητας και της αθλιότητας μας, αδελφοί μου, μπορεί να μας έρθει και εντελώς απροσδόκητα, ύστερα από ένα κήρυγμα ή ύστερα από ένα συνταρακτικό γεγονός, είτε σε μας προσωπικά το γεγονός αυτό, είτε στην οικογένειά μας.
Και αυτό μπορεί να μας δημιουργήσει σεισμό μετάνοιας. Αληθινής μετάνοιας που για να διατηρηθεί με σοβαρότητα χρειάζεται αρκετός χρόνος, κόπους, θυσίες, άσκηση, πολλά καυτά δάκρυα και αγώνα πνευματικό μέρα νύχτα και πάντοτε κάτω από τη Χάρη του Αγίου Θεού.
Ολοκληρώνεται δε και πραγματοποιείται, με υπομονή πολύ και μυστικά στην καρδιά του μετανοούντος Χριστιανού.
Αρχίζει δηλαδή καθημερινός, σκληρός αγώνας για να κοπούν οι κακές συνήθειες.
Μετανόησες, συγχωρέθηκες, τις συνήθειες να κόψεις τώρα.
Να μαραθούν και να ξεριζωθούν τα πάθη.
Να εξαγνιστούν οι πέντε αισθήσεις.
Να περιοριστούν οι προσβολές των ακαθάρτων λογισμών από τη Χάρη του Θεού.
Να δημιουργηθούν νέες καλές συνήθειες.
Να πυκνώσει η συνειδητή συμμετοχή στα δύο σωστικά μυστήρια της Εκκλησίας μας και να αλλάξει ολόκληρος ο άνθρωπος ψυχοσωματικά.
Μετάνοια και εξομολόγηση είναι ακόμα, χριστιανοί μου, ένα ξέρασμα πνευματικό.
Ξερνάμε με πόνο ψυχής όσο δηλητήριο έχουμε πιει, ότι σάπιο έχουμε φάει.
Στην εξομολόγηση δηλαδή ξερνάμε το δηλητήριο της αμαρτίας και αν αυτό το δηλητήριο της αμαρτίας δεν το αποβάλλουμε αμέσως, υπάρχει κίνδυνος να μη γιατρευτούμε ποτέ και να πεθάνουμε μια για πάντα.
Μετά όμως από το μυστήριο της σειράς εξομολογήσεως απαιτείται άμεση συντηρητική αγωγή με τα φάρμακα που χορηγεί το μεγάλο θεραπευτήριο της Εκκλησίας μας.
Αν, τε γω πάλι, η εξομολόγησή μας δεν είναι ειλικρινής και ολοκληρωμένη αυτό σημαίνει δύο πράγματα.
Ή λέμε τις μισές αλήθειες, γιατί φοβόμαστε να δούμε ποιος είναι ο πραγματικός εαυτός μας, από ντροπή, πιθανόν.
Ή πως συνειδητά θέλουμε να συνεχίσουμε την αμαρτία. Αυτό όμως είναι εμπαιγμός του μυστηρίου και Θεός ου μυκτηρίζεται.
Αυτή η τακτική δυστυχώς γίνεται αφορμή στο να επιστρέφουμε χωρίς να το καταλαβαίνουμε, στα ίδια σκοτάδια της αμαρτίας και να τρεφόμαστε ιδανικά από την πληθώρα των παθών μας.
Δεν θέλουμε δηλαδή να δούμε τον παλιάνθρωπο που κρύβουμε μέσα μας.
Έναν άνθρωπο γεμάτο εγωισμό, υπερηφάνεια και φιλαυτία.
Έναν πεισματάρη γεμάτο θυμό και οργή.
Έναν άνθρωπο γεμάτο κακίες και αισχρότητες.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην έχουμε τη συντριβή της μετανοίας. Άρα η εξομολόγησις μας δεν είναι εξομολόγησης. Απλώς ξεγελάμε τον εαυτό μας.
Ο Θεός όμως που δεν θέλει τον θάνατον του αμαρτωλού, ώστε το επιστρέψε και ζει εαυτόν, επεμβαίνει πολλές φορές με τρόπους δυναμικούς και συχνά οδυνηρούς για να μας φέρει στα συγκαλά μας, να μας φωτίσει και να μας βάλει μυαλό.
Δηλαδή η Θεία Χάρις ξυπνά την κοιμισμένη, ή πωρωμένη συνείδησή μας και ενεργοποιείται η προαίρεσή μας, ξανά για μια νέα αρχή για ένα καινούριο αγώνα ειλικρινούς μετανοίας.
Μας έχουμε όμως υπόψη μας ότι όλοι εμείς οι αγωνιζόμενοι πιστή ορθόδοξοι χριστιανοί είμαστε μέλη του θεαδρικού σώματος της Εκκλησίας του Χριστού, με ατέλειες και αδυναμίες, που τύνουμε εργαζόμενοι τις Ευαγγελικές εντολές από το κατ εικόνα στο καθ ομοιώσιν.
Στον σκοπό αυτό ή στην προσπάθεια αυτή, πρέπει ο ένας να βοηθάει τον άλλον, ως μέλη της αυτής οικογένειας.
Άλλωστε αυτό το συνιστά και ο αγιογραφικός λόγος λέγοντας «Αδελφός υπό αδελφού βοηθούμενος ως πόλης οχυρά» και όχι να καταδικάζουμε ή να κατακρίνουμε ο ένας τον άλλον, για τις τυχόν φανερές του αδυναμίες και πτώσεις.
Και ας μην ξεχνάμε ότι επειδή είμαστε όλοι αμαρτωλοί και φέρουμε μέσα μας την ανθρώπινη πεπτοκία φύση, την πεσμένη φύση μας, στο σφάλμα που έπεσε σήμερα ο αδελφός, αύριο μπορεί να πέσουμε εμείς.
Το βεβαιώνει και μια λαϊκή παροιμία που μας λέγει «το δένδρο που περιγελάς, στην πόρτα σου φυτρώνει»
Κατακρίνοντας λοιπόν τον πλησίον, τον συγκρίνουμε με τον εαυτόν μας και αυτό μας παρασύρει στην πλάνη της αυτοδικαιώσεως. Αναφερόμενε δε συνεχώς στα δικά μας δήθεν καλά έργα, φτάνουμε στο σημείο να πιστεύουμε ότι και ο Θεός είναι υποχρεωμένος απέναντί μας.
Ούτε λίγο, ούτε πολύ, μας χρωστά και τον παράδεισο.
Η ζωή όμως είναι γεμάτη βάσανα και θλίψεις και όταν αυτές έρχονται στο σπιτικό μας, αμέσως γογγύζουμε και τα βάζουμε με τον Θεό λέγοντας «Μα εγώ στη ζωή μου έκανα μόνο καλά, γιατί να μου στείλει ο Θεός αυτό το κακό» ή « τι του έφταιξα του Θεού και με βασανίζει τόσο πολύ, μήπως οι άλλοι είναι καλύτεροι. Κοιτάξτε εκείνους, στον Θεό δεν πιστεύουν, Εκκλησία δεν πηγαίνουν, κλέφτες είναι, εργοστάσια έχουν, όλα τους πάνε καλά»
Λέγονται κι άλλα πολλά που δεν χρειάζονται να αναφερθούν, αυτά είναι αρκετά σαν παραδείγματα.
Δυστυχώς, ξεχνάμε ότι ο Θεός δεν μας έταξε καλοπέραση αλλά σταυρό και θλίψεις, όπως και ο ίδιος τα υπέμεινε εν τω κόσμο τούτο θλίψην έξικεν
στενή η πύλη και τεθλιμμένη οδός, η απάγωσα εις την ζωήν
ώστις θέλει ο πίσωμα ελθύν, απαρνησάστο εαυτόν και ράτω των σταυρών αυτού καθημέραν
καθημέραν
και ακολουθεί τον ίδιο
Ας επανέρθουμε όμως στην αληθινή μετάνοια και μάλιστα όπως τη βλέπει ο Μέγας Βασίλειος.
Ο Άγιος Βασίλειος χαρακτηρίζει την αμαρτία σαν αρρώστια της ψυχής και προτείνει για φάρμακο γιατρειάς τη μετάνοια.
Για την αμαρτία σου να κλαις, λέγει ο Άγιος, διότι αυτή είναι εκείνη που συντελεί στην αρρώστια της ψυχής σου ακόμη και στον αιώνιο θάνατό της. Η αμαρτία σου είναι άξια πένθους και πηγή των στεναγμών.
Μακάρι για τις αμαρτίες σου να χύνεις κάθε μέρα δάκρυα μετανοίας και να μην σταματάν να ανεβαίνει από το βάθος της καρδιάς σου ο στεναγμός.
Και ρωτώ κι εγώ, αν όλοι οι Άγιοι κλαίνε για τις ασήμαντες αμαρτίες τους, εγώ κι εσύ τι πρέπει να κάνουμε;
Και ο Άγιος συνεχίζει, “και ο Απόστολος Παύλος έκλαιγε αφού εδίωξε την εκκλησία του Χριστού και ομολογούσε συντετριμμένος ότι ο Θεός αμαρτωλούς ήρθε να σώσει, ον πρώτος ειμή εγώ. Δεν έλεγε ήμουν, αλλά είμαι. Είμαι αμαρτωλός.”
Κάνοντας όμως μια παρένθεση, λέμε ότι στον νικητήριο κανόνα του Ιησού Χριστού, που βρίσκεται στο ωρολόγιον το Μέγα, στο τέλος υπάρχει μια προσευχή, που την απευθύνει παρακλητικά ο προσευχόμενος στον Κύριο και λέει:
Χάρισέ μη Κύριε το πολλάσι πτέσαντι δάκρυα κατ’ ανοίξιος, διότι ουκ’ έχου μετάνοιεν, ουκ’ έχου κατάνοιξεν, ουκ’ έχου δάκρυον παρακλητικόν.
Και πιο κάτω, δώρισέ μη μετάνοιεν ολόκληρον, και καρδίαν επίπονον της αναζήτης σου.
Κι ο Μανασσής στην προσευχή του παρακαλώντας τον Θεό, μεταξύ των άλλων λέγει
«Σίουν Κύριε, αίθου μετάνιεν επημεί το αμαρτωλό, διότι είμαρτον υπέρα ρυθμόν ψάμου θαλάσσης.
Επλύθηναν οι ανομίαι μου Κύριε, επλύθηναν οι ανομίαι μου και ουκ ειμιάξιος,
ατ’ εινείς ειδείν το ύψος του ουρανού, από το πλήθος των αδικιών.
Οι μάρτικα Κύριε, οι μάρτικα και τα σαν ομίας μου εγώ γινώσκω.
Η προσευχή αυτή του βασιλέως Μανασί υπάρχει στο Μεγάλο Απόδειπνο.
Άρα η αληθινή μετάνοια χαρακτηρίζεται με τα λίγα που είπαμε από τα παρακλητικά δάκρυα, την συντετριμμένη ομολογία, την κατάνυξη και τους στεναγμούς.
Από τότε, αδελφοί μου, που έπεσαν οι πρωτόπλαστοι, μέχρι και της Δευτέρας του Χριστού Παρουσίας, όλα αυτά τα χιλιάδες χρόνια ονομάζονται από τον Μέγα Βασίλειο αιών μας της μετανοίας.
Η αμαρτία μοιάζει με τη σκιά του ανθρώπου. Όπως λοιπόν μας ακολουθεί η σκιά μέχρι το θάνατό μας, έτσι και η αμαρτία δεν ξεκολλάει από πάνω μας παρά μόνο όταν πεθάνουμε.
Άρα η μετάνοια μας οφείλει να είναι καθημερινή και διαρκής, δηλαδή σε όλη μας τη ζωή, και επιλέξει αναφέρει το εξής ο Μέγας Βασίλειος:
«Ο αιώνας της παρούσης ζωής, είναι αιώνας μετανοίας, ενώ της άλλης ζωής είναι της ανταποδόσεως, αυτός, ο τωρινός, της υπομονής, κι εκείνος, της παρακλήσιος».
Τη μετάνοια, Χριστιανοί μου, της συνιστούσε ο Άγιος και στους ιερείς της επαρχίας του, κάνοντας ταυτόχρονα και μια ομολογία.
Εύχομαι σε όλους σας να ζείτε με δάκρυα και διαρκή μετάνοια, επειδή κι εγώ δεν κάνω τίποτε άλλο από το να παρακαλώ τον Θεό για τις αμαρτίες μου.
Και εδώ μπαίνει το ερώτημα.
Αν ένας Μέγας Βασίλειος παρακαλούσε συνεχώς των Θεών για τις αμαρτίες του, είχε δηλαδή συνεχή μετάνοια, εμείς οι άμοιροι και δυστυχείς τι πρέπει να κάνουμε;
Αυτό το βλέπουμε και σε άλλους Αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας, που και στο τέλος ακόμα της ζωής τους ζητούσαν μικρή παράταση αυτής της ζωής, για να βάλουν μια καινούργια αρχή μετάνοιας, για να την καλλιεργήσουν ακόμα περισσότερο.
Παράδειγμα ο Μέγας Σισώης.
Έλεγαν λοιπόν για τον Άγιο Σισώη, ότι όταν επρόκειτο να πεθάνει και μαζεύτηκαν οι πατέρες της σκήτης γύρω από το ξυλοκρέβατο, έλαμψε το πρόσωπό του σαν τον ήλιο και τους λέγει να ήλθε ο Αββάς Αντώνιος. Μετά από λίγο να ήλθε η χορεία των Προφητών και πάλι τον πρόσωπό του έλαμψε περίσσια και είπε να ήλθε και ο χορός των δώδεκα Αποστόλων. Έλαμψε το πρόσωπό του πάλι ακόμα πιο πολύ από θεϊκή λαμπρότητα και κάτι ψιθύριζε σαν να μιλούσε με κάποιους.
«Με ποιον μιλάς, Αβά» τον ρώτησαν.
Και εκείνος απάντησε «να ήρθαν οι άγγελοι να με πάρουν και τους παρακαλώ να με αφήσουν για να μετανοήσω λίγο ακόμη».
Το επαναλαμβάνω.
Ο μεγάλος Σισώης, ο μεγάλος αυτός Πατέρας και όσιος της Εκκλησίας μας, ζητούσε από τους Αγγέλους να τον αφήσουν να ζήσει λίγο ακόμα για να μετανοήσει.
Και του λέγουν οι γέροντες “δεν έχεις ανάγκη να μετανοήσεις αββά”.
Και τους είπε ο μεγάλος αυτός Άγιος “σας βεβαιώνω ότι δεν βλέπω να έχω κάνει ακόμη αρχή”, και τότε πληροφορήθηκαν όλοι τους
ότι ο Αββάς Σισώης είναι τέλειος, Άγιος.
Και πάλι ξαφνικά τον πρόσωπό του έλαμψε σαν τον ήλιο και φοβήθηκαν όλοι. Και τους λέγει “βλέπετε ήρθε ο Κύριος και λέγει φέρτε μου το σκεύος της ερήμου” και αμέσως παρέδωσε το πνεύμα και έγινε σαν αστραπή και γέμισε όλο το κελί από υπερκόσμιο φως και γλυκύτατη ευωδία.
Έτσι, αδελφοί μου, επιβεβαιώνεται ακόμη και από τους Αγίους η ανάγκη της αληθινής μετανοίας μέχρι το τέλος της ζωής μας.
Γιατί μετάνοια δεν έχουμε!
Δεν έχουμε.
Ένα άλλο βασικό θέμα που επισημαίνεται, όχι μόνο από το Μέγα Βασίλειο αλλά και από τους άλλους πατέρες της Εκκλησίας μας, είναι το θέμα της απογνώσεως και απελπισίας. Κι αν σε αυτήν προσθέσουμε και τις ενοχές, τότε η ψυχική κατάσταση του πεσμένου αμαρτωλού γίνεται τραγική. Κι αυτό διότι σκοτίζεται ο νους, θολώνει το μυαλό και μειώνονται κατά πολύ οι ψυχικές μας αντιστάσεις.
Εδώ μας βρίσκει ο διάβολος και διαμέσου των λογισμών μας λέγει συνεχώς:
«Για σένα πλέον δεν υπάρχει σωτηρία, δεν υπάρχει ελπίδα να σωθείς, δεν υπάρχει ελπίδα, άδικα εγώ σε καημένε, ο ίδιος είσαι πάλι, κοροϊδεύεις τον Θεό, ο Θεός σε σιχάθηκε» και άλλα παρόμοια τέτοια.
Με τις ενοχές, τις τύψεις και την απελπισία δεν καλλιεργείται ποτέ η μετάνοια.
Ποιο όμως είναι το βαθύ και αληθινό συναίσθημα της μετάνοιας ή λύπη;
Ο Άσωτος Υιός της γνωστής παραβολής που είπε ο Κύριος δεν αισθάνεται ενοχές. Ούτε και τον πιάνει απελπισία. Νιώθει η μονάχα βαθιά λύπη.
Λύπη για την κατάστασή του.
Λύπη γιατί έθλιψε και πόνεσε τον πατέρα του.
Λύπη γιατί δεν στάθηκε άξιος της αγάπης του πατρός του.
Είναι όμως βέβαιος πως ο πατέρας του εξακολουθεί να τον αγαπά.
Έχει την βεβαιότητα ότι θα τον ξαναδεχθεί, έστω και σαν δούλο.
Γι’ αυτό και αποφασίζει να επιστρέψει στο πατρικό του σπίτι κοντά στον πατέρα του και δεν διαψεύδεται.
Ας δούμε όμως επ’ αυτού τι μας λέγει ο Μέγας Βασίλειος.
Άραγε ποιο είναι το όριο των αμαρτιών που μπορεί να ελπίζει ο αμαρτωλός στη φιλανθρωπία του Θεού μέσω της μετανοίας του.
Ερωτά ο ίδιος ο Άγιος και ο ίδιος απαντά ως εξής:
«Εάν είναι δυνατόν να αριθμήσουμε το πλήθος των οικτιρμών του Θεού και να μετρήσουμε το μέγεθος του Θείου Ελέους, τότε ας απελπιζόμαστε και από τις δικές μας αμαρτίες».
Τα αμαρτήματα μας όμως, όπως είναι φυσικό, μπορούμε να τα μετρήσουμε. Επειδή όμως το έλεος του Θεού είναι άπειρον και το πλήθος των οικτιρμών Του αναρίθμητα, γι’ αυτό και δεν μας επιτρέπεται η απόγνωση.
Ούτε και οι ενοχές μας επιτρέπονται, ούτε και η απελπισία.
Τότε τι πρέπει να κάνουμε όταν αμαρτάνουμε;
Να αποκτήσουμε την επίγνωση της Θείας ευσπλαχνίας και να μισήσουμε τις αμαρτίες μας με όλη μας την καρδιά. Και τότε δια της μετανοίας η άφεσις είναι βεβαία, αφού παρέχεται δωρεάν από το Πανάγιον Αίμα του Σωτήρος Χριστού.
Το ότι δεν πρέπει να μας πιάνει απελπισία συνεχίζει ο Άγιος Βασίλειος το διδασκόμαστε σε πολλά μέρη της Αγίας Γραφής και με πολλούς τρόπους. Ιδιαίτερα όμως από την παραβολή του Κυρίου μας, Ιησού Χριστού, που αναφέρεται στον άσωτο γιο, που πήρε την πατρική περιουσία και την κατασπατάλησε στα διάφορα αμαρτήματα.
Η έμπρακτη όμως μετάνοια έγινε αιτία μεγάλης γιορτής και μάλιστα μεγάλης αξίας, αφού ενεδίθη την στολήν την πρώτη την ολόλαμπρη, και δαχτυλίδι στο χέρι του, και υποδήματα εις τους πόδας.
Και νέγαντες των μόσχων, των σιτευτών, λέγει ο Θεός Πατέρας, θίσατε, ότι ούτως ο Υιός μου νεκρός ειν και ανέζησε, και απολολώσιν και ευρέ.
Σε μια του όμως άλλη επιστολή, πολύ παρηγορητική, προς εκπεσούσα ψυχή γράφει τα εξής ο Μέγας Βασίλειος
“Όσο μας είναι δυνατόν αδελφή μου ψυχή, ας ανυψώσουμε τους εαυτούς μας απ’ την πτώση και ας μην απελπιζόμαστε. Με την προϋπόθεση όμως ότι θα απομακρυνθούμε γρήγορα από το κακό. Ο Χριστός ήρθε στον κόσμο για να σώσει τους αμαρτωλούς. Δεύτε προσκυνήσουμε και προσπέσομεν Αυτώ και κλαύσσομε ενώπιον αυτού μας λέγει «ο ψαλμωδός» στο Ψαλμό 94”
Ο Λόγος του Θεού βοά και κράζει προσκαλώντας όλους μας σε μετάνοια.
Υπάρχει οδός σωτηρίας, εάν θέλουμε, αφού ο Θεός είναι εκείνος που αφαιρεί κάθε δάκρυ από τα πρόσωπα όλων εκείνων που αληθινά μετανοούν. Έτοιμος είναι ο μεγάλος ιατρός των ψυχών να σου θεραπεύσει το πάθος.
Εκείνου λόγια είναι, εκείνο το γλυκύτατο και σωτήριο στόμα είπε, ου χρειανέχουσιν οι ισχύοντες ιατρού, αλλ’ η κακός έχοντες,
ο κύριος Θοκαλές η νικαίους αλαμαρτουλούς εις μετάνοιεν.
Ο Κύριος είναι εκείνος που θέλει να σε καθαρίσει από τον πόμον και το πείον της πληγής και να σου δείξει φως μέσα στο σκοτάδι.
Εσένα ζητεί ο Ποιμήν ο Καλός, εγκαταλείψας τα μη πεπλανημένα
Εάν παραδόσεις τον εαυτό σου σε αυτόν δεν θα διστάσεις και δεν θα απαξιωθεί ο φιλάνθρωπος Κύριος να σε κρατήσει πάνω στους δικούς του θεϊκούς όμους καταχαρούμενος που βρήκε το πρόβατο του το απολωλός.
Ο Θεός Πατέρας στέκεται και περιμένει την επάνοδό σου από την πλάνη της αμαρτίας.
Μόνο να επιστρέψεις και ενώ θα είσαι ακόμα μακριά, θα τρέξει και θα πέσει στον τράχηλο σου
και θα αγκαλιάσεις με πατρικούς ασπασμούς την καθαρισμένη ίδια από τη μετάνοια ψυχή σου
και θα την ενδύσεις με την πρώτη πάλλευκη στολή και θα σου βάλει δακτυλίδι στο χέρι
και υποδήματα στους πόδας που επέστρεψαν από τον κακό δρόμο της αμαρτίας
στο δρόμο του Ευαγγελίου της ειρήνης και της ελευθερίας.
και θα εξαγγείλει η μέρα χαράς και ευφροσύνης στους δικούς του Αγγέλους και Αγίους στον ουρανό
και θα γιορτάσει με κάθε λαμπροτρόπο τη σωτηρία σου.
Αμήν γαρ λέγω ημήν, ότι χαρά γίνεται εν ουρανό ενώπιον του Θεού,
επί ενή αμαρτωλό μετάνούντι.
και αν γι’ αυτό παραπονεθεί κάποιος από αυτούς που νομίζουν ότι στέκονται καλά και είναι δίκαιοι,
αυτός ο Παναγκάθος Θεός θα απολογηθεί για σένα λέγοντάς «έπρεπε κι εσύ να είχες χαρή και εφρανθή,
διότι η ψυχία αυτή ήταν νεκρή και ανεστήθη, χαμένη δε και ευρέχτη».
Όλα αυτά τα πολύ παρηγορητικά και φιλάνθρωπα λόγια χριστιανοί μου ήταν του Αγίου και Μεγάλου βασιλείου που χαρακτηρίζεται ως Άγιος αυστηρός και ασκητικός.
Κύριας όμως της αληθινής μετανοίας ήταν κατεξοχήν ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.
Ας δούμε όμως έστω και συνοπτικά μερικά αποσπάσματα από τις περίφημες αυτές ομιλίες του για τη μετάνοια και τους μετανούντας.
Στο θαύμα, αδελφοί μου, του παραλυτικού, του ερωμένου υπό τεσσάρων, το πρώτο πράγμα που είπε ο Κύριος ήταν «Τέκνον αφέοντες σου εαμαρτίες σου».
και ο Ιερός Χρυσόστομος ερμηνεύει
άθλησης αμαρτιών σημαίνει πηγή σωτηρίας και βραβείο μετανοίας
γιατί η μετάνοια είναι ιατρία που θεραπεύει την αμαρτία
είναι ακόμα ουράνιο δώρο και δύναμης θαυμαστή
δύναμης που με την Θεία Χάρη νικάει όλα τα κακά αποτελέσματα
παραβάσιος των Ευαγγελικών Εντολών, γι’ αυτό
δεν απορρίπτει τον Πόρνο
δεν απομακρύνει τον Μοιχό
δεν κατακρίνει την Μοιχαλίδα
δεν αποστρέφεται τον Μέθυσο
δεν συχαίνεται τον Ειδωλολάτρη
δεν αποδιώχνει τον Υβριστή
δεν αποπέμπει τον Βλάσφημο
Δεν αποκρούει ούτε ακόμη κι αυτόν τον υπερήφανο.
Αρκεί όλοι τους, κι ο καθένας χωριστά να μετανοήσουν.
Όλους τους δέχεται κι όλους τους αγκαλιάζει.
Ναι αδελφοί μου καταλήγει ο ιερός Χρυσόστομος,
η μετάνοια είναι το χωνευτήρι της αμαρτίας.
η μετάνοια είναι το χωνευτήρι της αμαρτίας.
Για την απόγνωση είπαμε αρκετά,
γι’ αυτό ας δούμε με δυο λόγια τι μας λέγει ο Άγιος Χρυσόστομος και για την τροπή.
Η τροπή δόθηκε από τον Θεό για να μας συγκρατεί από τον κατήφορο της αμαρτίας.
Και όμως, αυτό το δώρο το πήρε ο διάβολος και το έκαμε εμπόδιο για τη μετάνοια και την ιερά εξομολόγηση.
Πρόσεξε τι σου έκαμε ο διάβολος λέγει ο ιερός πατήρ.
Δύο είναι αυτά.
Η αμαρτία και η μετάνοια.
Η αμαρτία είναι οι θανατηφόρος πληγοί.
ενώ η μετάνοια είναι το θάρματο.
Η αμαρτία έχει την τροπή και η μετάνοια την παρουσία.
Η αμαρτία έχει το σάπισμα, έχει την αιμορραγία και τον θάνατο,
ενώ η μετάνοια προκαλεί την πλήρη θεραπεία.
Την τάξη αυτή την αντέστρεψε ο σατανάς
και έδωσε την παρρησία και τον κομπασμό στην αμαρτία και την τροπή στη μετάνοια
και όμως πρέπει να ντρέπεσαι και να ντρέπουν
όταν αμαρτάνουμε και όχι όταν εξομολογούμεθα
εκείνος λέγει πρέπει να ντρέπεσαι όταν αμαρτάνεις και όχι όταν εξομολογείς
Στη μετάνοια βρίσκεται η θεραπεία και κατακτάται η σωτηρία.
Όσον αφορά τη μετάνοια και τη σχέση της με το χρόνο που απαιτείται για αυτήν,
ο ιερός Χρυσόστομος λέγει τα εξής καταπληκτικά.
Δεν περιμένει ο Θεός να περάσει χρόνος από τη μετάνοια.
Ομολόγησες την αμαρτία σου με ειλικρίνεια?
Το επαναλαμβάνω, με ειλικρίνεια την ομολόγησες.
Δικαιώθηκες και συγχωρέθηκες.
Μετανόησης αληθινά.
Πελεήθηκες.
Δεν χρειάζεται πολλής χρόνος.
Ο τρόπος που μετανοείς σβήνει την αμαρτία.
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις
που περιμένει κάποιος αμαρτωλός
πολύ πολύ χρόνο
κι όμως μπορεί να μην κερδίσει τη σωτηρία του.
και αυτό διότι δεν μετανοεί ειλικρινά
ενώ κάποιος άλλος που εξομολογείται με ειλικρίνεια
και με σταθερεί την απόφαση να μη ξαναλειπήσει τον Θεό
τουλάχιστον μη θεληματικά αυτό που λέμε ακουσίως
αυτός αποβάλει την αμαρτία μέσα σε λίγες στιγμές
συμφορείται και δικαιώνεται
Αυτή είναι και η του Θεού άπειρη μακροθυμία και φιλανθρωπία.
Η έμπρακτη αυτή μετάνοια, λέγει σε κάποιο άλλο σημείο ο Ηρώς Χρυσόστομος,
έχει άμεση ευεργετική επίδραση πρώτα στους οικείους,
στην οικογένεια, στους συνανθρώπους,
στο κοινωνικό και επαγγελματικό περιβάλλον,
ακόμα και στους απογόνους.
Όλοι διδάσκονται και όλοι σιωπηλά παροτρύνονται
στην εξάσκηση της αρετής.
Και επειδή μετάνοια δεν είναι έργο μόνο μιας ημέρας
αλλά και συνεχής και ισόβιος,
αυτό έχει σαν συνέπεια να μεταμορφώνεται
ο μετανόν Χριστιανός και με τα δάκρυα από εκείνη
το πένθος και τη συντριβή που καλλιεργεί
και τον καθημερινό αγώνα που διεξάγει με νηστεία, αγρυπνία, προσευχή, εγκράτεια, θεία κοινωνία, προσοχής της αισθήσεις,
ιερά μελέτη, φιλευσπλαχνία, ελεημοσύνη κλπ κλπ
επιδρά πολύ ευεργετικά,
διά της χάριτος του Ιησού Χριστού,
σε όλα τα μέλη της οικογένειάς του,
ακόμη και σε ολόκληρον τον κόσμο.
Η καρπή της αληθινής μετανοίας
είναι πάντοτε φανερή και ωφέλιμη καταλήγει ο Ιερός Χρυσόστομος.
Πάρα πολλά είναι τα θέματα της μετανοίας,
με τα οποία ασχολείται, αδελφοί μου,
ο Άγιος αυτός Πατέρας.
Εμείς, όμως, θα κλείσουμε τη σημερινή μας ομιλία
με την ανάμνηση της αμαρτίας στον μετανούντα Χριστιανό.
Ο Θεός συγχωρεί και εξαλείφει
μια για πάντα της αμαρτίας μας
όσο θανάσιμες και αν είναι αυτές.
Εφόσον εξομολογηθήκαμε με απόλυτη ειλικρίνεια
και δεν τις θυμάται πλέον.
Αλλά εμείς όμως θα πρέπει να τις έχουμε διαρκώς μπροστά μας.
Και επιλέξει, τονίζει ο Άγιος τα εξής.
Και όταν ο Θεός σου έχει συγχωρήσει και τις πιο βαριές σου θανάσιμες αμαρτίες,
εσύ χάρη της ψυχικής σου ασφάλειας,
να τις έχεις πάντοτε μπροστά στα μάτια σου.
Γιατί όποιος θυμάται τα σφάλματα του παρελθόντος, αποστρέφεται από μελλοντικές παρεκτροπές
και όποιος πονάει αληθινά για τα πρώτα του λάθη, προφυλάσσει οπωσδήποτε τον εαυτό του από την επανάληψή τους.
γι’ αυτό και ο Δαβίδ λέγει και ομολογεί
«και η αμαρτία μου εν όποιον μου
εστι δι’ απαντός
και την ανομία μου εγώ γινός»
Η διπλή δηλαδή αμαρτία της μοιχείας και του φόνου
βρίσκεται διαρκώς μπροστά στα μάτια μου
λέγει ο προφήτης Δαβίδ
διότι όποιος υποφέρει για τα θανάσιμα αμαρτήματα
των παρελθόντων ημερών
τόσο και πιο πολύ φυλάγει τον εαυτόν του
στο να μην ξαναπέσει
στα ίδια στις επόμενες ημέρες.
Και το ότι απαιτεί από μας ο Θεός
αυτή τη στάση
άκουσε τι μας λέγει διαμέσου
το Προφήτου Ησαΐα
τεσσαρακοστών τρίτων τεφάλιων
ΣΤΙΧΙ 2526
Εγώ ειμί, εγώ ειμί ο εξαλήφων τα σανομία σου ένε και νεμού
και τα σαμαρτία σου και ου μνηστήσομαι
Σοι δε μνησθήτη και κρυφόμεν
λέγε σοι τα ανομία σου πρώτος, είν’ αδικαιωθείς
Ας ερμηνεύσουμε τώρα τους στίχους μαζί με τα σχόλια του Ιερού Χρυσοστόμου.
«Εγώ είμαι, εγώ και μόνος εγώ είμαι που σβήνω και εξαλείφω της ανομίας σου εξαιτίας της αγαθότητός μου
και της αμαρτίες σου δεν θα τις ενθυμηθώ ποτέ, σοι δε μνήσθητη.
Σι όμως πρέπει να θυμάσαι τις ανομίες σου και τις πτώσεις σου
και ενθυμούμενος αυτές, έλα να δικαστούμε και να αναμετρηθούμε μαζί.
Εγώ είμαι ο αναμάρτητος Θεός, ο Πανάμωμος, ο Πανάσπιλος, ο Πανάγαθος, ο Παντελεήμων,
και εσύ ο Αμαρτωλός.
Για αυτό λέγε εσύ πρώτος στα σανομία σου,
ή να δικαιωθείς.
Λέγε εσύ πρώτος τις ανομίες σου,
τις αμαρτίες σου,
τις πονηρίες σου,
τις κακίες σου,
και αναγνωρίζοντας αυτές,
διότι της μετανοίας και μόνον
θα συγχωρεθείς και θα δικαιωθείς.
Και προσέξτε αδελφοί μου,
δεν είπε ο Θεός
λέγε εσύ πρώτος τις αμαρτίες σου,
για να μη κολαστείς, αλλά για να δικαιωθείς.
Και δικαιώνεσαι επειδή τις ομολογείς με συντριβή και πόνο.
Δηλαδή, με αληθινή μετάνοια.
Συνεχίζοντας δε ο Ιερός Χρυσόστομος κάνει ένα άλμα πνευματικό.
Ελάτε μαζί να ανέβουμε τώρα αυτό το άλμα και να το κάνουμε μαζί να το κάνουμε.
που δύσκολα μπορεί να το φτάσει ο Χριστιανός εκείνος που μέσα του δεν καλλιεργήθηκε η αληθινή μετάνοια,
το πνεύμα της αληθινής συντριβής, όπως την ορίζει η Ορθόδοξη διδασκαλία του Ιερού Ευαγγελίου.
Λέγει ο Χρυσόστομος
«Ο Θεός εξαλείφοντας τα αμαρτήματά σου
ούτε ούλες αφήνει
ούτε ίχνη επιτρέπει να παραμείνουν
αλλά μαζί με την υγεία της ψυχής
χαρίζει και την ομορφιά
και μαζί με την απαλλαγή από την κόλαση
προσφέρει και την δικαίωση».
και κάνει άλλο ένα άλμα λίγο ψηλότερα πνευματικά
ανεβαίνει ψηλότερα λέγει και βεβαιώνει κάτι το ασύλληπτο για τα ανθρώπινα πεπερασμένα μυαλά μας
τι λέγει ο Χρυσόστομος
Ότι αυτόν που αμάρτησε κατά τον πλέον χειρότερο τρόπον, αφού αποκτήσει την αληθινή μετάνοια,
με ποταμούς δακρύων μέρα-νύχτα, αυτόν τον εξυψώνει με εκείνον που δεν αμάρτησε,
που δεν αμάρτησε και που δεν είχε τις ίδιες και όμοιες πτώσεις.
Να, ποια είναι η δύναμη της μετανοίας, αλλά της αληθινής σου! Όχι της υποκριτικής, όχι της φαρισαϊκής, όχι της ψεύτικης, όχι αυτής που συνεχώς δικαιολογείται, όχι αυτής που συνεχώς μεταθέτει ευθύνης, αλλά αυτή που ζεις μέσα σου με πόνο ψυχής γιατί λύπησες τον Πατέρα σου τον Θεό.
Το ποια θα είναι η τιμητική τους θέση και δόξα στους ουρανούς για τον καθένα χωριστά, για αυτόν που δεν αμάρτησε Θανάσιμα και γι’ αυτόν που αμάρτησε Θανάσιμα, αυτό είναι άλλο πράγμα που μόνον ο Θεός ο Πανάγαθος το γνωρίζει εκεί στους ουρανούς
εδώ είναι το ίδιο εκεί διαφέρει
αστήρα από αστέρος
διαφέρει κατά τη λάμψη και κατά τη δόξα
γι’ αυτό και τονίζει ιδιαίτερα ο Ιερός Χρυσόστομος
την υπενθύμιση των αμαρτημάτων μας
και μάλιστα κατά τη διάρκεια των συντετριμμένων μας προσευχών
ανεξάρτητα έχουμε πάρει την άφεση στην ιερά μας εξομολόγηση
δηλαδή και μετά την εξομολόγηση συνεχώς θα μετανοείς και θα μετανοούμε
και θα συντριβούμεσθαι και θα κλαίμε για τις αμαρτίες μας και την αμαρτωλότητά μας
Μάλιστα δε συνεχίζει ο Άγιος αυτή η ενθύμηση των αμαρτιών μας και των φοβερών πτώσεών μας που γίνεται με δάκρυα και συντριβή
ούτε μας ντροπιάζει ούτε και μας τρομάζει αλλά αντίθετα μας καθιστά μπροστά στα μάτια του Θεού λαμπρούς και αστραφτερούς
και δεν μας κάνει τόσο λαμπρούς μπροστά στο θρόνο του Θεού
η απαρίθμησης των καλών μας έργων
και των δήθεν αρετών μας
όσο η μνημόνευσης των αμαρτημάτων μας
Όχι εγώ δεν είμαι ως περιληπή των ανθρώπων
Όχι εγώ δεν είμαι άρπαγας κλέφτης κτλ
Όχι από δεκατό σακτόμε, όχι νηστεύοντες του Σαμπάτου, αλλά ο Θεός μου, η λάστη τύνη του αμαρτωλό, και συγκεκριμένα είναι αυτό και αυτό και αυτό.
Αυτά μας λέγει ο Ιερός Πατέρας για να τα έχουμε υπόψη μας όλοι εμείς που από ντροπή ή από μια αξιοκατάκριτη αξιοπρέπεια, το τονίζω αυτό, αξιοκατάκριτη αξιοπρέπεια, δεν λέμε και δεν ομολογούμε τις αμαρτίες μας και δεν προσπαθούμε να τις ξεχάσουμε, για να μην έχουμε τάχα ενοχές και καταπιέσεις στη συνείδησή μας.
Ας μη μας ξεγελάει λοιπόν και μας κοροϊδεύει συνεχώς και κάθε μέρα ο διάβολος.
Στην παραβολή του Τελώνου και Φαρισαίου συνεχίζει ο ιερός Χρυσόστομος, τον Φαρισαίο που απαρίθμησε τα κατορθώματά του, τον σιχάθηκε ο Θεός.
Ενώ τον Τελώνη που ομολόγησε την αμαρτωλότητά του και ζήτησε το έλεος του τον αγάπησε και τον δόξασε.
Η απαρίθμηση λοιπόν, των δήθεν καλών μας πράξεων και των δήθεν αρετών που νομίζουμε ότι έχουμε και των δήθεν θυσιών που πιστεύουμε ότι κάνουμε, μας οδηγούν στην υπερηφάνεια και στον κομπασμό, δηλαδή στην καταδίκη μας.
Ενώ η ενθύμησης των αμαρτημάτων μας, συγκρατεί τη διάνοια μας από την υπερηφάνεια, ταπεινώνει τους λογισμούς μας, συγκρατεί τις αισθήσεις μας, αυξάνει την επιείκεια και τη συγχωρητικότητά μας στα λάθη των αδελφών μας και πλούσια προσελκύει την εύνοια του Θεού.
Γι’ αυτό και ο ίδιος ο Χριστός εντέλλεται
«Όταν ποιήσετε πάντα τα διάταχθέντα ημίν λέγεται ότι δούλοι άχρείοι εσμέν ότι ο φίλω μεν ποιήσε πε ποιήκαμεν»
Λουκάς ΙΖ 10, αδερφοί και πατέρες, και χριστιανοί μου, είπαμε ότι η αληθινή μετάνοια έχει και τη σωστή εξομολόγηση.
Και όμως είδαμε, πιθανόν από άγνοια, τρόπους εξομολογήσεως που δεν ανταποκρίνονται καθόλου στο πνεύμα του ιερωτάτου αυτού μυστηρίου.
Εμάς όμως μας απασχόλησε κυρίως η θανάσιμη αρρώστια της αμαρτίας, όπως μας την περιέγραψαν ο Μέγας Βασίλειος και ο Ιερός Χρυσόστομος.
Είδαμε ακόμα και περιγράψαμε τα φάρμακα που προσφέρει το άπειρον έλεος και η φιλανθρωπία του Αγίου Θεού, μέσα από την αληθινή μετάνοια, τη συντριβή της καρδιάς και τα καυτά δάκρυα.
Σε εμάς τώρα εναπόκειται ποιες αποφάσεις θα πάρουμε πριν να είναι πολύ, πολύ αργά.
Και είναι βεβαιωμένο εκ των προτέρων ότι οι σωτήριες αποφάσεις με την έμπρακτη μετάνοια θα μεταμορφώσουν τη ζωή μας, θα μας δικαιώσουν και θα μας οδηγήσουν στη θεία μακαριότητα της Βασιλείας του Θεού. Όχι μόνο τώρα και στους αιώνας των αιώνων.
Οι ολιγωρίες όμως και οι χλιαρότητες, οι αναβολές και οι αμφιβολίες, όπως και οι πολλές δικαιολογίες για έμπρακτη μετάνοια πιθανόν να αποβούν για όλους μας ολέθριες και καταστρεπτικές, με τραγική συνέπεια τον αιώνιο θάνατο της ψυχής μας, δηλαδή την κόλαση.
Αλήθεια αδελφοί μου, εμείς όλοι ποιες αποφάσεις θα πάρουμε;
Τις καλές ή τις κακές;
Τις σωστές ή τις λανθασμένες;
Αυτές που θα μας οδηγήσουν στον Παράδεισο ή αυτές που θα μας οδηγήσουν στην Κόλαση;
Ελπίζω και το εύχομαι να πάρουμε όλοι μας, πρώτος εγώ και ύστερα όλοι εσείς, τις σωστές και σωτήριες αποφάσεις.
Αμήν. Και ευχαριστώ πολύ που ήρθατε.