Άγιος Μερκούριος ο Μεγαλομάρτυρας. Βίος και Μαρτύριο
Ο Άγιος Μερκούριος, στρατιωτικός άγιος και Μεγαλομάρτυρας της Χριστιανικής πίστης, έζησε τον 3ο αιώνα μ.Χ. κατά τη διάρκεια της βασιλείας των Ρωμαίων αυτοκρατόρων Δεκίου, Γάλλου και Βαλεριανού.
Σύμφωνα με τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, ο Μερκούριος ήταν μεγαλόσωμος και ωραίος, με ξανθά μαλλιά και κόκκινα μάγουλα.
Γεννημένος στην Ανατολή, καταγόταν από Σκύθες. Ο πατέρας του, Γορδιανός, ήταν κρυφά Χριστιανός, ενώ υπηρετούσε ως έπαρχος ή/και υψηλόβαθμος αξιωματικός.
Στρατιωτική Σταδιοδρομία και Θεϊκή Παρέμβαση
Ο Μερκούριος ακολούθησε τα χνάρια του πατέρα του, κατατασσόμενος στο επίλεκτο ρωμαϊκό στράτευμα των Μαρκησίων. Κατά τη διάρκεια μιας μάχης εναντίον των βαρβάρων, ο Μερκούριος βρέθηκε αντιμέτωπος με υπέρτερες δυνάμεις.
Σε μια κρίσιμη στιγμή, ένας άγγελος Κυρίου, ντυμένος στα λευκά και κρατώντας ένα ξίφος, εμφανίστηκε μπροστά του, διαβεβαιώνοντας τον για τη νίκη και υπενθυμίζοντας του να μην ξεχάσει τον Χριστό που θα του χάριζε τη νίκη. Ο άγγελος παρότρυνε τον Μερκούριο να εμπιστευτεί τη βοήθεια του Χριστού και του έδωσε το ξίφος, προφητεύοντας παράλληλα το μαρτύριο που θα ακολουθούσε.
Ενθαρρυμένος από το θείο όραμα, ο Μερκούριος όρμησε στη μάχη με υπεράνθρωπη τόλμη. Σκότωσε τον αρχηγό των βαρβάρων, Ρήγα, τρέποντας τους εχθρούς σε φυγή.
Η νίκη του έγινε θρύλος, προκαλώντας τον θαυμασμό του αυτοκράτορα Δεκίου. Ο Δέκιος τον ανακήρυξε αρχιστράτηγο της Ανατολής, προσφέροντας του πλούσια δώρα και τιμές.
Από την Επίγεια Δόξα στην Ομολογία Πίστεως
Θαμπωμένος από την ξαφνική δόξα, ο Μερκούριος ξέχασε προσωρινά την υπόσχεσή του στον άγγελο. Ξέχασε τον Χριστό και παρασύρθηκε από τις τιμές και την κοσμική ζωή.
Σε ένα όνειρο, όμως, ο άγγελος επανεμφανίστηκε, υπενθυμίζοντας του την αληθινή του αποστολή: να μαρτυρήσει για τον Χριστό.
Ο άγγελος τον προειδοποίησε για το μαρτύριο που τον περίμενε.
Αφυπνισμένος πνευματικά, ο Μερκούριος άρχισε να συμπεριφέρεται διαφορετικά, αποφεύγοντας τα γλέντια και τις κοσμικές εκδηλώσεις και βυθίστηκε σε περισυλλογή και προσευχή.
Όταν ο Δέκιος διέταξε να γίνει θυσία στην Αρτέμιδα, ο Μερκούριος αρνήθηκε να συμμετάσχει. Ομολόγησε ανοιχτά την πίστη του στον Χριστό ενώπιον του Δεκίου και απέρριψε τα στρατιωτικά του αξιώματα.
Αποποιούμενος τα αξιώματα και τις τιμές, παρέδωσε στον αυτοκράτορα τη ζώνη και τα παράσημά του, λέγοντας: “Γυμνός εξήλθον εκ της κοιλίας της μητρός μου, γυμνός και απελαύσομαι”.
Ένα θείο φως τον έλουσε, αποκαλύπτοντας τη χάρη που τον σκέπαζε.
Μαρτύριο
Η ομολογία πίστης του Μερκουρίου εξόργισε τον Δέκιο, οδηγώντας τον σε φυλάκιση και φρικτά βασανιστήρια. Ο Δέκιος, οργισμένος, διέταξε τη φυλάκιση του Μερκουρίου και υπέβαλε τον άγιο σε φρικτά βασανιστήρια. Ο Δέκιος προσπάθησε να τον πείσει να απαρνηθεί τον Χριστό, υποσχόμενος μεγαλύτερες τιμές, αλλά ο Μερκούριος παρέμεινε ακλόνητος.
Δέθηκε σε τέσσερις στύλους, οι σάρκες του κόπηκαν με μαχαίρια, οι πληγές του κάηκαν με δαυλούς.
Τον κρέμασαν ανάποδα με μια βαριά πέτρα δεμένη στον λαιμό του και τον μαστίγωσαν ανηλεώς με μαστίγιο με χάλκινα βαρίδια.
Τον τρυπούσαν με πυρωμένες σούβλες σε όλο του το σώμα.
Σε όλη αυτή τη δοκιμασία, ο άγγελος Κυρίου τον ενδυνάμωνε, θεραπεύοντας τις πληγές του και ενισχύοντας την πίστη του.
Τα θαύματα αυτά προκάλεσαν δέος και αμηχανία στον Δέκιο, ο οποίος διέταξε την αποκεφάλιση του Μερκουρίου στην Καισάρεια.
Πριν από τον θάνατό του, ο Μερκούριος συγχώρεσε τους βασανιστές του και προσευχήθηκε για όσους θα τιμούσαν τη μνήμη του.
Ο Χριστός εμφανίστηκε μπροστά του, προσφέροντας του παρηγοριά και ενθάρρυνση.
Ο άγιος μάρτυρας αποκεφαλίστηκε στις 25 Νοεμβρίου σε ηλικία μόλις 25 ετών.
Μια γλυκιά ευωδία απλώθηκε στον τόπο του μαρτυρίου του και πολλοί ασθενείς θεραπεύτηκαν.
Θαύμα κατά του Ιουλιανού του Παραβάτη
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος Μερκούριος, περίπου εκατό χρόνια μετά το μαρτύριό του, εμφανίστηκε θαυματουργικά και σκότωσε τον Ιουλιανό τον Παραβάτη, τερματίζοντας τον διωγμό των Χριστιανών από τον ειδωλολάτρη αυτοκράτορα.
Ο Μέγας Βασίλειος, επίσκοπος Καισαρείας, είδε σε όραμα την Παναγία να καλεί τον Άγιο Μερκούριο για να αντιμετωπίσει τον Ιουλιανό.
Στη συνέχεια, ο Μέγας Βασίλειος διαπίστωσε ότι το λείψανο και τα όπλα του Αγίου Μερκουρίου έλειπαν από τον ναό, επιβεβαιώνοντας την αλήθεια του οράματος.
Ο Ιουλιανός ηττήθηκε χάρη στη θεϊκή παρέμβαση δια του Αγίου Μερκουρίου.
Άγιος Μερκούριος. Γιορτή
Η μνήμη του Αγίου Μερκουρίου τιμάται στις 25 Νοεμβρίου από την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Άγιος Μερκούριος. Λείψανα
Η Τίμια Κάρα του αγίου, μετά από πολλές περιπέτειες, φυλάσσεται σήμερα στο Μουσείο Τεχνών στο Βουκουρέστι.
Άγιος Μερκούριος. Απολυτίκιο
ήχος δ. Ταχύ προκατάλαβε (καταβασιά)
Ουράνιον Άγγελον, χειραγωγόν ασφαλή, προς δόξαν αρίδηλον, ως του φωτός κοινωνός, Μερκούριε έσχηκας· όθεν τώ αθανάτω, Βασιλεί πειθαρχήσας, ήθλησας υπέρ φύσιν, ως γενναίος οπλίτης· διό τους σοί προσιόντας, μάκαρ περίσωζε.
Άγιος Μερκούριος. Μεγαλυνάριο
Ώφθης νεανίας πανευπρεπής, οία στρατιώτης του Δεσπότου περιφανής· φύσεως γάρ ώρα. την άθλησιν ανθήσας, Μερκούριε θεόφρον, Χριστώ δεδόξασαι.