Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός. Βίος
Ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, ο γενναίος υπέρμαχος της Ορθοδοξίας, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη περί το 1392-1393. Το 1418 εκάρη μοναχός στη Μονή Αγίου Γεωργίου των Μαγγάνων και έγινε και ιερέας. Το 1437 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Εφέσου.
Ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός συμμετείχε στη σύνοδο της Φλωρεντίας (ή σύνοδο της Φερράρας και της Φλωρεντίας), όπου γινόταν συζήτηση για την Ένωση Ορθοδοξίας και Καθολικισμού. Η Ένωση των Εκκλησιών ήταν μια πολιτική απόφαση του Αυτοκράτορα, πού έλπιζε ότι έτσι θα εξασφάλιζε βοήθεια από τη Δύση εναντίον των Οθωμανών Τούρκων. Από την άλλη πλευρά η Δύση είχε βρει την ευκαιρία να ταπεινώσει την Κωνσταντινούπολη, να επιβάλει τους δικούς της όρους αδιαπραγμάτευτα, ακόμη και το Φιλιοκβέ, αλλά και το Πρωτείο του Πάπα, το Καθαρτήριο Πυρ κ.α. Οι προθέσεις τους είχαν φανεί από το 1437. Όταν έφτασαν τα Βενέτικα καράβια με τη Βυζαντινή Αντιπροσωπεία, ο Πάπας Ευγένιος απαιτούσε να του φιλήσουν τα παπούτσια ως ένδειξη υποταγής ο Πατριάρχης Ιωσήφ Β’ και οι υπόλοιποι αξιωματούχοι – πράγμα που τελικά δεν έγινε.
Το Φιλιοκβέ (και εκ του Υιού) είναι η προσθήκη που έκαναν οι Ρωμαιοκαθολικοί στο Πιστεύω και οδήγησε στο Σχίσμα των Εκκλησιών. Ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός επέμενε να ξεκινήσουν οι συζητήσεις με την ανάγνωση των αποφάσεων και των πρακτικών των Αγίων Επτά Οικουμενικών Συνόδων, πράγμα που οι Καθολικοί αρνήθηκαν σθεναρά. Στην πορεία, ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός αποκάλυψε και απέδειξε ότι οι Λατίνοι παρέθεταν παραποιημένα τα Πατερικά χωρία για να υποστηρίξουν τις λαθεμένες θέσεις τους.
Τόσο ο Αυτοκράτορας όσο και ο Πάπας πίεζαν να ολοκληρωθούν οι μακροχρόνιες συζητήσεις με την υπογραφή της Ένωσης, άλλοτε με υποσχέσεις και χρήματα και άλλοτε με εκβιασμούς και απειλές. Όταν ο Πάπας Ευγένιος έμαθε ότι ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός δεν υπέγραψε την ένωση είπε χαρακτηριστικά: “Μάρκος ουχ υπέγραψεν, ουδέν εποιήσαμεν!”
Ο Αυτοκράτορας επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη με υπογεγραμμένη την απόφαση για την Ένωση. Ξεκίνησε την εφαρμογή της αλλά δεν τόλμησε να τη δημοσιοποιήσει. Ο λαός θεώρησε ληστρική τη Σύνοδο και ψευδή την Ένωση, καταλαβαίνοντας ότι η Ορθή Πίστη είναι στις θέσεις του Αγίου Μάρκου του Ευγενικού. Όταν τελούσαν τη Θεία Λειτουργία ο λατινόφρονων Πατριάρχης Μητροφάνης ή οι φιλενωτικοί κληρικοί, ο λαός αποχωρούσε σύσσωμος από το Ναό.
Ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός πέθανε στην Κωνσταντινούπολη στις 23 Ιουλίου 1451, αφήνοντας πίσω του πλούσιο συγγραφικό έργο πάνω σε θέματα πίστεως. Αλλά η πιο σπουδαία κληρονομιά που μας άφησε ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, είναι να εμμένουμε στην Ορθόδοξη Πίστη ακόμη κι αν όλοι οι άλλοι έχουν υποχωρήσει.
Η τοποθέτηση των Ιερών Λειψάνων του Αγίου Μάρκου Ευγενικού στον Ιερό Ναό του, στα Κάτω Πατήσια
Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός. Γιορτή
Τη μνήμη του Αγίου Μάρκου του Ευγενικού τιμούμε στις 19 Ιανουαρίου.
Απολυτίκιο του Αγίου Μάρκου του Ευγενικού
Θείας πίστεως, ομολογία, μέγαν εύρατο, η Εκκλησία, ζηλωτήν σε θείρε Μάρκε πανεύφημε, υπερμαχούντα πατρώου φρονήματος, και καθαιρούντα του σκότους υψώματα. Όθεν άφεσιν, Χριστόν τον θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν τοις σε γεραίρουσι.