Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης (ή Κρονστάνδης). Βίος
Ο Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης γεννήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 1829 σε μια φτωχή οικογένεια στο χωριό Σούρα της περιφέρειας Πινέζσκι του Αρχανγκέλσκ. Λόγω κακής υγείας, βαπτίστηκε ανήμερα της γέννησής του. Του δόθηκε το όνομα Ιωάννης προς τιμή του Αγίου Ιωάννη της Ρίλας. Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόγονοί του από τον πατέρα του, υπηρέτησαν ως ιερείς για τουλάχιστον 350 χρόνια.
Νεανικά χρόνια και πνευματική διαμόρφωση
Αρίστευσε στις θρησκευτικές σπουδές από νεαρή ηλικία, φοιτώντας σε ιερατική σχολή και τελικά στη Θεολογική Ακαδημία της Αγίας Πετρούπολης.
Έζησε μια περίοδο βαθιάς κατάθλιψης κατά τη διάρκεια των σπουδών του, την οποία ξεπέρασε με την έντονη προσευχή και τη μελέτη των Πατέρων της Εκκλησίας.
Ιεροσύνη και διακονία στην Κρονστάνδη
Χειροτονήθηκε ιερέας το 1855 και τοποθετήθηκε στον καθεδρικό ναό του Αγίου Ανδρέα στην Κρονστάνδη, μια ναυτική βάση κοντά στην Αγία Πετρούπολη.
Ο Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης παντρεύτηκε το 1855 την Ελιζαβέτα Κονσταντίνοβνα Νεσβίτσκαγια, κόρη του ιερέα του καθεδρικού ναού. Μαζί με τη σύζυγό του μεγάλωσαν τις δύο κόρες της αδελφής του, την Άννα-Ελισαβέτα και τη Ρουφίνα, σαν δικά τους παιδιά.
Ο Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης υπηρέτησε ως ιερέας και αρχιερέας του καθεδρικού ναού του Αγίου Ανδρέα στην Κροστάνδη.
Έμεινε στην ιστορία για τις δημόσιες εξομολογήσεις του, τα θαύματά του, το πνευματικό και το φιλανθρωπικό του έργο.
Υποστήριζε τη συχνή εξομολόγηση και την συχνή Θεία Κοινωνία (ασυνήθιστο για την εποχή).
Χαλάρωση ορισμένων προϋποθέσεων για τη λήψη της Θείας Κοινωνίας, ιδίως για τις γυναίκες.
Ο Ιωάννης της Κροστάνδης συμμετείχε σε μεγάλο βαθμό στην εκκλησιαστική αναγέννηση. Την περίοδο που έδρασε παρατηρήθηκε αναζωπύρωση του θρησκευτικού ζήλου στη Ρωσία και η διακονία του Ιωάννη της Κροστάνδης επηρέασε σημαντικά τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.
Τα θαύματα που έκανε, οι θεραπείες αρρώστων, το προορατικό του χάρισμα και τα συναισθηματικά κηρύγματά του, συντέλεσαν στο να μεγαλώσει η φήμη του. Διεξήγαγε μαζικές εξομολογήσεις και προσέφερε πνευματική καθοδήγηση, προσελκύοντας χιλιάδες ανθρώπους από όλη τη Ρωσία. Ακόμη, κάθε μέρα λάμβανε περί τις 6.000 επιστολές και τηλεγραφήματα από όλη τη Ρωσία και το εξωτερικό! Όλοι ήθελαν την ευλογία ενός τέτοιου πνευματικού πατέρα.
Ακολουθώντας το παράδειγμα του Θεανθρώπου, πλησίασε τους ανθρώπους που ζούσαν στο περιθώριο, αλκοολικούς, αλήτες και απελπισμένους, τους έφερε κοντά στο Χριστό και τους βοήθησε να αντιμετωπίσουν και να λύσουν τα προβλήματά τους.
Αναδύθηκε μια μικρή αίρεση, οι «Ιωαννίτες», που διακήρυττε τον Ιωάννη ως την ενσάρκωση του Θεού. Ο ίδιος ο Ιωάννης κατήγγειλε αυτές τις ακραίες απόψεις.
Κοινωνική εργασία και φιλανθρωπία:
Πίστευε ακράδαντα στην κοινωνική αλληλεγγύη και στη βοήθεια όσων είχαν ανάγκη, ανεξαρτήτως καταγωγής ή πίστης.
Ίδρυσε το «Σπίτι της Βιομηχανίας» το 1882, ένα πολύπλευρο ίδρυμα που παρείχε:
Καταφύγιο για τους άστεγους (έως και 40.000 ετησίως).
Σχολεία για παιδιά.
Ορφανοτροφείο.
Νοσοκομείο.
Δωρεάν δημόσια βιβλιοθήκη.
Εργαστήρια για τους φτωχούς με σκοπό την απόκτηση εισοδήματος.
Δωρεάν τραπεζαρία.
Συγκέντρωσε σημαντικά κεφάλαια για φιλανθρωπικούς σκοπούς, διανέμοντας προσωπικά μεγάλα ποσά σε όσους είχαν ανάγκη.
Ο Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης είχε εξαιρετική σχέση με τον Ντοστογιέφσκυ, αλλά έμεινε στην ιστορία για τη σύγκρουσή του με τον Λέοντα Τολστόι. Ο Τολστόι, ένας σπουδαίος λογοτέχνης, στα τελευταία χρόνια της ζωής του κήρυξε δικό του Ευαγγέλιο! Αφιέρωσε τουλάχιστον πέντε βιβλία/”μελέτες” σε μια χριστιανική “πίστη” κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του μυαλού του. Στην αίρεση του, ο Τολστόυ δεν πίστευε καν στην Αγία Τριάδα, οπότε ήταν λογικό ο Άγιος Ιωάννης να σταθεί δυναμικά απέναντί του.
Το 1906 έγινε μέλος της Ιεράς Συνόδου, του διοικητικού οργάνου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ωστόσο, δεν συμμετείχε στις συνεδριάσεις της. Για τρία χρόνια ταλαιπωρήθηκε με προβλήματα υγείας και κοιμήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 1908 (παλαιό ημερολόγιο).
Στην κηδεία του, που μπορεί να συγκριθεί με την κηδεία του Μεγάλου Βασιλείου, συμμετείχαν περίπου 20.000 άνθρωποι. Ο τάφος του βρίσκεται στην Πετρούπολη.
Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης (ή Κρονστάνδης). Γιορτή
Ο Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης γιορτάζει στις 20 Δεκεμβρίου.
Η Ρωσική Εκκλησία της Διασποράς (ROCOR) τον ανακήρυξε άγιο το 1964 και το Πατριαρχείο Μόσχας το 1990, αφού είχε πέσει η Σοβιετική Ένωση.
Είπε ο Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης (ή Κρονστάνδης)
Λάβετε, φάγετε. Πιείτε από την πηγή της αθανασίας. Ζήστε και μην πεθαίνετε με τον πνευματικό θάνατο.
Ν’ αντιμετωπίζεις τον κάθε άνθρωπο σαν κάτι καινούργιο μέσα στη δημιουργία. Να τον βλέπεις σαν το μεγαλύτερο θαύμα της σοφίας και της αγαθότητας του Θεού. Έτσι, όλους θα τους εκτιμάς, όλους θα τους αγαπάς και δεν θα περιφρονείς κανέναν.
Η σπατάλη είναι κλοπή της ιδιοκτησίας των φτωχών, διότι τα περισσεύματά μας ανήκουν σ’ αυτούς.
Σήμερα σπανίζουν τα θαύματα της αναστάσεως νεκρών, δηλαδή της αναστάσεως από το θάνατο του σώματος. Επιτελούνται όμως διαρκώς θαύματα αναστάσεως ψυχών από τον πνευματικό θάνατο. Και αυτό είναι σπουδαιότερο από την ανάσταση σωμάτων.
Η ζωή της καρδιάς είναι η αγάπη. Η αναπνοή της ψυχής είναι η προσευχή.
Για την πρώιμη ζωή του: «Από νεαρή ηλικία, λόγω της οικογενειακής ατμόσφαιρας, η θεία λατρεία και η αυστηρή νηστεία αποτέλεσαν τα θεμέλια της παιδικής μου κατήχησης».
Σχετικά με τον σκοπό της εκπαίδευσης: «Η εκπαίδευση πρέπει να είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εκπαίδευση της καρδιάς, η οποία έρχεται πρώτη».
Σχετικά με την κοινωνική δράση: «Η παιδεία της παιδείας είναι η αρχή της παιδείας: «Η βάση του φιλανθρωπικού μου έργου ήταν η οργάνωση εκείνων που μπορούσαν να βοηθήσουν. Με συχνά κηρύγματα ανέλυα τις πολύπλευρες αιτίες της φτώχειας και της επαιτείας στην Κρονστάνδη».
Για τις τελευταίες ημέρες του: «Δόξα τω Θεώ που έχουμε άλλες δύο ημέρες για να κάνουμε τα πάντα».
Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης (ή Κρονστάνδης). Απολυτίκιο
ήχος α. Της ερήμου πολίτης
Ιερέων εδείχθης, Ιωάννη, υπόδειγμα, πάσαν τήν Ρωσσίαν πληρώσας διδαχαίς ζωηφόροις σου ανέπνεις γαρ καθ ώραν τόν Χριστόν, αυτού τάς εντολάς αεί τηρών και θαυμάτων
επλουτίσθης επιρροαίς, φιλάνθρωπον έχων γνώμην. Δόξα τώ σέ δοξάσαντι Χριστώ, δόξα τώ σέ θαυμαστώσαντι, και τής Κρονστάνδης φλογερόν σε θύτην αναδείξαντα.
Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης (ή Κρονστάνδης). Κοντάκιο
ήχος πλάγιος δ. Τη υπερμάχω
Ναματουχίαις ζωηραίς καταρδευόμενος[cxvii], τήν Εκκλησίαν, Ιωάννη, κατεδρόσισας, ώσπερ άγγελος ενσώματος βιοτεύσας εν Χριστώ δέ οδηγών τούς προσιόντάς σοι, ενεργείαις των θαυμάτων και τοίς λόγοις σου, κράζειν έπειθες χαίροις, πάτερ τρισόλβιε.
Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης (ή Κρονστάνδης). Μεγαλυνάριο
Τού Καλού Ποιμένος καλός ποιμήν, μάκαρ Ιωάννη, γεγονώς και αγγελικώς τούτω καθ’ εκάστην παρεστηκώς ετρύφας τής ακηράτου δόξης, ής πάντες τύχοιμεν.