Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης. Βίος
Ο Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης γεννήθηκε γύρω στο 930μ.Χ. στην Τραπεζούντα. Ο πατέρας του πέθανε πριν γεννηθεί ο Άγιος, ενώ η μητέρα του λίγο καιρό μετά την γέννηση του, αλλά αφού προηγουμένως είχε προλάβει να τον βαπτίσει και να του δώσει το όνομα Αβράμιος.
Τον ορφανό Αβράμιο ανέλαβε να προστατέψει και να μεγαλώσει μια Μοναχή, φίλη της μητέρας του. Κοντά σε αυτή ο Άγιος γνώρισε και αγάπησε τον Χριστιανισμό και την μοναχική ζωή. Όταν ο Άγιος ήταν επτά ετών, πέθανε η μοναχή που τον είχε μεγαλώσει μέχρι τότε.
Ένας Βυζαντινός αξιωματούχος, που εκείνο τον καιρό βρισκόταν στην Τραπεζούντα, πήρε υπό την προστασία του τον Άγιο Αθανάσιο. Φρόντισε αφενός να τον στείλει στην Κωνσταντινούπολη και αφετέρου να αναθέσει την μόρφωση του σε ένα σοφό διδάσκαλο της Πόλης, τον Αθανάσιο. Στην Κωνσταντινούπολη ο Άγιος Αθανάσιος βρήκε κατάλυμα στο σπίτι μιας ξαδέλφης του, η οποία ήταν παντρεμένη με έναν αξιωματικό που ονομαζόταν Ζεφινεζέρ. Ζώντας στο σπίτι του Ζεφινεζέρ και σπουδάζοντας στην σχολή του Αθανάσιου, τα χρόνια πέρασαν και ο Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης κατάφερε από μαθητής να γίνει διδάσκαλος στην σχολή που φοιτούσε.
Η προσωπικότητα, η σοφία και η επιστημονική κατάρτιση του Αγίου, μεγαλώνουν συνεχώς την φήμη του ως διδασκάλου. Πολλοί φοιτητές εγκαταλείπουν τις σχολές τους και γράφονται στην σχολή που διδάσκει ο Άγιος. Αυτό το γεγονός δημιουργεί την δυσαρέσκεια των άλλων σχολών της Βασιλεύουσας. Ο Άγιος μη θέλοντας να δημιουργήσει έχθρες και στενοχώριες στον διδάσκαλο του Αθανάσιο, εγκαταλείπει την διδασκαλική του δράση.
Για ένα διάστημα εγκαταλείπει την Πόλη και ταξιδεύει μαζί με τον Ζεφινεζέρ ως την Λήμνο. Ο Ζεφινεζέρ έχει γίνει πια στρατηγός. Μαζί θα επιστρέψουν και πάλι στην Κωνσταντινούπολη. Όταν επέστρεψε στην Πόλη, ο Άγιος Αθανάσιος γνωρίστηκε με τον Όσιο Μιχαήλ τον Μαλεΐνο, που εκείνο τον καιρό ήταν ηγούμενος σε ένα μοναστήρι στην Βιθυνία της Μικράς Ασίας. Μαζί με τον Όσιο Μιχαήλ γνώρισε και τον ανιψιό του Μιχαήλ, Νικηφόρο. Ο Νικηφόρος έμελλε να γίνει αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ο γνωστός Νικηφόρος Φωκάς. Αυτό όμως είναι κάτι που έγινε μερικά χρόνια αργότερα. Προς το παρόν ο Νικηφόρος είναι στρατηγός της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Όταν ο Όσιος Μιχαήλ επέστρεψε στην Βιθυνία, ο Άγιος Αθανάσιος τον επισκέφθηκε στο μοναστήρι και του εκδήλωσε την θέληση του να γίνει μοναχός. Ο Όσιος Μιχαήλ τον έχρησε μοναχό και του έδωσε το όνομα Αθανάσιος. Μέχρι τότε, όπως έχουμε αναφέρει, ο Άγιος ονομαζόταν Αβράμιος.
Τέσσερα χρόνια έμεινε στο μοναστήρι ο Άγιος Αθανάσιος και κατόπιν αποσύρθηκε στην έρημο με σκοπό να συνεχίσει τον μοναχικό του βίο ως ασκητής. Εκεί πήγε και τον συνάντησε ο Νικηφόρος Φωκάς όταν βρέθηκε κάποια στιγμή στην περιοχή. Μετά την επίσκεψη του Νικηφόρου, ο Άγιος κλήθηκε από τον Όσιο Μιχαήλ να επιστρέψει στο μοναστήρι. Εκεί ο Όσιος Μιχαήλ τον όρισε πνευματικό πατέρα του Νικηφόρου. Η φήμη του Αγίου ταξίδεψε ως την Πόλη και πολλοί Βυζαντινοί έρχονταν στο μοναστήρι της Βιθυνίας για να τον γνωρίσουν και να λάβουν την ευλογία του.
Ο Άγιος όμως δεν επιθυμούσε τιμές και δόξα. Το μόνο που ήθελε ήταν να προσεύχεται στον Ιησού Χριστό και να διάγει ένα απλό και ενάρετο βίο. Για τον λόγο αυτό, ο Άγιος Αθανάσιος έφυγε από το μοναστήρι της Βιθυνίας και πήγε στο μοναστήρι του Ζυγού στο Άγιο Όρος. Εκεί παρουσιάστηκε με το όνομα Βαρνάβας, προσπαθώντας έτσι να κρυφτεί και να αποφύγει τις επαφές με τους Βυζαντινούς. Η ταυτότητα του όμως δεν έμεινε κρυφή για πολύ καιρό. Ο Λέων Φωκάς ανακάλυψε τον Άγιο Αθανάσιο, όταν επισκέφθηκε το Άγιο Όρος με σκοπό να ευχαριστήσει την Παναγία για την νίκη του επί των Σκυθών.
Από τον Λέων έμαθε ο Νικηφόρος που βρίσκεται ο Άγιος και πριν ξεκινήσει για την Κρήτη, οπού θα πολεμούσε τους Αγαρηνούς, έστειλε απεσταλμένους στο Άγιο Όρος ζητώντας από τον Άγιο να τον συναντήσει στην Κρήτη. Πράγματι ο Άγιος ταξίδεψε ως εκεί και συνάντησε τον Νικηφόρο, ο οποίος εντωμεταξύ είχε νικήσει τους Αγαρηνούς και είχε επαναφέρει την τάξη στο νησί. Κατά την διάρκεια αυτής τους της συνάντησης, ο Νικηφόρος εκδήλωσε την επιθυμία του να γίνει μοναχός. Για τον λόγο αυτό ζήτησε από τον Άγιο Αθανάσιο να κτίσει μια εκκλησία και ένα ησυχαστήριο στο Άγιο Όρος. Ο Άγιος τον προέτρεψε να περιμένει και το θέλημα του Θεού θα φανεί. Ο Άγιος Αθανάσιος επέστρεψε στο Άγιο Όρος, ενώ ο Νικηφόρος Φωκάς πήρε τον δρόμο για την Βασιλεύουσα.
Από την Κωνσταντινούπολη ο Νικηφόρος έστειλε αντιπροσώπους στον Άγιο Αθανάσιο και του ζητούσε να κάνει πράξη αυτά που του είχε ζητήσει στην Κρήτη. Μαζί με τις ικεσίες του αυτές έστειλε στον Άγιο και χρυσό με το οποίο θα καλύπτονταν τα έξοδα ανέγερσης της εκκλησίας και του ησυχαστηρίου. Ο Άγιος πείστηκε ότι ο Νικηφόρος θα ακολουθήσει τελικά τον μοναχικό βίο και έτσι με πολλούς κόπους έκτισε ένα μοναστήρι και μια εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο.
Το μοναστήρι κτίστηκε και πολλοί μοναχοί, υπό την καθοδήγηση του Αγίου Αθανασίου, ζούσαν εκεί. Εκεί ο Άγιος Αθανάσιος εφάρμοσε καινοτομίες στο μοναστικό βίο του Αγίου Όρους. Οι μοναχοί άρχισαν να καλλιεργούν την γη και να συνδυάζουν την προσευχή μαζί με την εργασία και την δημιουργία. Για τον λόγο αυτό ο Άγιος Αθανάσιος θεωρείτε ότι διοργάνωσε το Άγιο Όρος. Μέχρι τότε οι μοναχοί εκεί ζούσαν περισσότερο ασκητικό παρά μοναστικό βίο.
Ο Νικηφόρος αθέτησε όμως την υπόσχεση που είχε δώσει στον Άγιο Αθανάσιο και αντί για μοναχός έγινε αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Ο Άγιος στενοχωρημένος από αυτή την απόφαση του Νικηφόρου, εγκατέλειψε το μοναστήρι της Λαύρας, έτσι είχε ονομαστεί, και ταξίδεψε μέχρι την Κύπρο. Εκεί είδε ένα όραμα, στο οποίο ο Θεός τον καλούσε να επιστρέψει στο μοναστήρι. Το μοναστήρι αυτό είναι, η γνωστή στις μέρες μας μονή Μεγίστης Λαύρας.
Σαράντα χρόνια έζησε ο Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης στην μονή. Με την χάρη του Ιησού Χριστού είχε αρχίσει, ενόσω ήταν ακόμα εν ζωή, να πραγματοποιεί θαύματα μεταξύ των οποίων και η ίαση πολλών βαριά αρρώστων.
Κατά την διάρκεια της οικοδομήσεως ενός ναού, καθώς ο Άγιος επιθεωρούσε τις εργασίες, κατέρρευσε ένα τμήμα του κτίσματος. Για τρεις ώρες έμεινε ο Άγιος εγκλωβισμένος στα ερείπια δοξολογώντας συνεχώς τον Κύριο. Όταν τον απεγκλώβισαν ο Άγιος Αθανάσιος είχε παραδώσει την ψυχή του στον Δημιουργό.
Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης. Γιορτή
Τη μνήμη του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη τιμούμε στις 5 Ιουλίου.
Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης. Απολυτίκιο
Την εν σαρκί ζωήν, σου κατεπλάγησαν, Αγγέλων τάγματα, πώς μετά σώματος, προς αοράτους συμπλοκάς, εχώρησας πανεύφημε, και κατετραυμάτισας, των δαιμόνων τας φάλαγγας, όθεν Αθανάσιε, ο Χριστός σε ημείψατο, πλουσίαις δωρεαίς, Διό Πάτερ, πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.