Άγιοι επτά ιερομάρτυρες οι εν Χερσώνι επισκοπήσαντες. Βίος
Όταν αυτοκράτορας ήταν ο Διοκλητιανός, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Έρμων απέστειλε επισκόπους ιεραποστόλους -μεταξύ άλλων περιοχών- στην Κριμαία και στην χώρα των Σκυθών.
Πρώτος έφτασε στην Χερσώνα -την πρωτεύουσα της Κριμαίας- ο Βασιλεύς. Εκεί άρχισε να κηρύττει τον Χριστιανισμό αλλά οι ειδωλολάτρες όχι μόνο αρνήθηκαν να τον ακούσουν αλλά του επιτέθηκαν ξυλοκοπώντας τον άγρια και διώχνοντάς τον από την πόλη τους. Φεύγοντας από την Χερσώνα, ο Άγιος Βασιλεύς κατέλυσε σε ένα σπήλαιο του όρους Παρθενών. Εκεί προσευχόταν συνεχώς για το άπιστο ποίμνιό του μέχρι που τον κάλεσαν στο σπίτι του πρώτου άρχοντα της Χερσώνας. Ο γιος του πλούσιου αυτού ανθρώπου είχε πεθάνει και είχε εμφανιστεί στο όνειρο των γονέων του, παρακαλώντας τους να ζητήσουν από τον Άγιο Βασιλέα να προσευχηθεί για εκείνον. Ο Άγιος πράγματι άρχισε να προσεύχεται και να ραντίζει το σώμα του νεκρού παιδιού με αγιασμό. Ευθύς αμέσως το παιδί αναστήθηκε προς χάριν και δόξα του Ιησού Χριστού και όλοι όσοι ήταν παρόντες πίστεψαν στον Χριστιανισμό και ζήτησαν να βαπτιστούν. Οι φανατικοί όμως ειδωλολάτρες της πόλης άρπαξαν τον Άγιο Βασιλέα και δένοντάς τον, τον έσερναν στις οδούς ώστε να τον δουν σε αυτήν την κατάσταση “αδυναμίας” όλοι οι κάτοικοι. Ο Άγιος Βασιλέας με αυτόν τον μαρτυρικό τρόπο παρέδωσε την ψυχή του στον Κύριο.
Μετά από εκείνον, στην περιοχή και κατ’ εντολή πάντα του Πατριάρχη Ιεροσολύμων, έφτασαν ο Ευγένιος, ο Αγαθόδωρος και ο Ελπίδιος. Σε εκείνους είχε οριστεί να συνεχίσουν το έργο του Βασιλέα. Μόλις όμως ένα χρόνο αργότερα και εκείνοι έλαβαν το στέφανο του μαρτυρίου εξ αιτίας των ειδωλολατρών της πόλης.
Αργότερα, και ενώ πλέον αυτοκράτορας ήταν ο Κωνσταντίνος ο Μεγάλος, εστάλη από το πατριαρχείο Ιεροσολύμων στην Κριμαία ο Αιθέριος. Εκείνος βλέποντας από τις πρώτες κιόλας στιγμές της άφιξής του την αγριότητα των κατοίκων, μετέβη στην Κωνσταντινούπολη και εξασφάλισε ένα διάταγμα του αυτοκράτορα. Βάσει αυτού του διατάγματος θα προστατεύονταν οι Χριστιανοί της Χερσώνας και θα μπορούσαν μάλιστα να χτίσουν και την πρώτη Χριστιανική εκκλησία στην πόλη. Την τύχη των προηγουμένων επισκόπων δεν μπόρεσε να αποφύγει όμως ούτε αυτός. Κάποια στιγμή ο Άγιος Αιθέριος συνελήφθη από τους ειδωλολάτρες οι οποίοι τον έριξαν στον Δούναβη και έτσι παρέδωσε την ψυχή του στον Κύριο.
Επόμενος στη σειρά του επισκοπικού θρόνου της πόλης ήταν ο Άγιος Καπίτων. Εκείνος έλαβε μιας θερμής υποδοχής από τον κόσμο, αλλά και πάλι οι ειδωλολάτρες έδειξαν την δυσαρέσκειά τους. Αυτή τη φορά ζήτησαν από τον νέο Χριστιανό επίσκοπο να ρίξει τον εαυτό του στην πυρά, έτσι ώστε εάν σωθεί -ή πιο σωστά, αν τον σώσει ο Θεός του- να αποδειχτεί ότι ο Χριστός είναι ο μόνος και αληθινός Θεός. Πράγματι, έτσι συνέβη. Ο Άγιος εξήλθε από την πυρά αβλαβής και όλοι όσοι παρίσταντο βαπτίστηκαν Χριστιανοί. Πλέον ο Χριστιανισμός είχε -θα έλεγε κανείς- αποκτήσει βαθιά θεμέλια στην περιοχή της Κριμαίας. Και ο Άγιος Καπίτων όμως έλαβε τον στέφανο του μαρτυρίου όχι από τους ειδωλολάτρες της επισκοπής του, αλλά από κάποιους άλλους στις εκβολές του Δνείπερου όπου και εξώκειλε το πλοίο που τον μετέφερε κατά την επιστροφή του από ένα ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη.
Τελευταίος αλλά όχι λιγότερο σημαντικός από τους προηγουμένους στο έργο αλλά και στον μαρτυρικό θάνατο, υπήρξε ο Άγιος Εφραίμ. Εκείνος εστάλη στους ειδωλολάτρες της Σκυθίας, οι οποίοι τον συνέλαβαν και τον αποκεφάλισαν όταν εκείνος αρνήθηκε να λατρέψει τα είδωλα. Η παράδοση λέει ότι την ημέρα του μαρτυρικού του θανάτου -κάποιοι υποστηρίζουν ότι ήταν η ίδια ακριβώς ημέρα που παρέδωσε την ψυχή του στον Κύριο ο Άγιος Βασιλέας- ένα φωτεινό άστρο φάνηκε στον ουρανό πάνω από την σωρό του.
Άγιοι επτά ιερομάρτυρες οι εν Χερσώνι επισκοπήσαντες. Γιορτή
Τη μνήμη των Αγίων επτά ιερομαρτύρων των εν Χερσώνι επισκοπησάντων τιμούμε στις 7 Μαρτίου.
Άγιοι επτά ιερομάρτυρες οι εν Χερσώνι επισκοπήσαντες. Απολυτίκιο
Επτάριθμος σύλλογος Ιεραρχών ιερών, αγώσιν αθλήσεως την Εκκλησίαν Χριστού, ενθέως εφαίδρυναν, Ευγένιος Βασιλεύς τε, συν Εφραίμ Αιθερίω, Ελπίδιος και Καπίτων, Αγαθόδωρος άμα. Αυτών Χριστέ ικεσίαις πάντας ελέησον.