Λίγα λόγια: Ταξί στην Τεχεράνη – Taxi Tehran – 2015
Ο βραβευμένος Ιρανός σκηνοθέτης Jafar Panahi, μεταμφιέζεται σε οδηγό ταξί και γυρίζει μια ταινία στους δρόμους της Τεχεράνης.
Διάρκεια:
82 λεπτά
Υπόθεση
Ένας οδηγός ταξί δουλεύει στους δρόμους της Τεχεράνης. Τριγυρίζοντας σε δρόμους γεμάτους με κίνηση, δεν αργεί να βρει τον πρώτο πελάτη. Όπως γινόταν και στην Ελλάδα παλιότερα, κατά τη διάρκεια της διαδρομής το σύνηθες είναι να παίρνει άλλους επιβάτες.
Το ταξί του δεν είναι σαν όλα τα υπόλοιπα ταξί που κυκλοφορούν στην Ιρανική πρωτεύουσα. Υπάρχουν σε διάφορα σημεία του κρυμμένες κάμερες που καταγράφουν τις συζητήσεις του οδηγού με τους πελάτες.
[δείχνει την κάμερα απορημένος]
-Αντικλεπτικό είναι αυτό;
-Ναι. Περίπου.
-Πολύ καλό φαίνεται. Στη δουλειά μου ασχολούμαι με τέτοια πράγματα.
Το ταξί σταματάει και μπαίνει μέσα μία δασκάλα. Ο πρώτος επιβάτης λέει ότι έκλεψαν τις ρόδες από το φθηνό αμάξι ενός γνωστού του. Είναι έξαλλος με τους κλέφτες, υποστηρίζει ότι θα έπρεπε να εκτελούνται περισσότεροι και να εφαρμόζονται πιο αυστηρά οι νόμοι του κράτους και η σαρία (ο ισλαμικός νόμος). Η δασκάλα διαφωνεί έντονα και αναπτύσσει τα επιχειρήματα της, για να εισπράξει την ειρωνεία και απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς από τον πρώτο. Ο επόμενος επιβάτης συστήνεται ως Omid και αναγνωρίζει στο πρόσωπο του οδηγού ταξί τον διάσημο Ιρανό σκηνοθέτη Jafar Panahi.
Εσείς ταξιτζής; Αποκλείεται κύριε Panahi. Γυρίζετε ταινία;
Ο Omid έχει video club και στο παρελθόν είχε πουλήσει ταινίες στον Panahi και στον γιο του. Τώρα πουλάει πειρατικά αντίγραφα DVD, αμερικάνικων και όχι μόνο ταινιών, που δεν έχει επιτραπεί να κυκλοφορήσουν στο Ιράν.
Περαστικοί σταματούν το ταξί και βάζουν στο πίσω κάθισμα έναν τραυματισμένο άντρα και τη σύζυγό του. Πρέπει να πάνε επειγόντως στο νοσοκομείο, επειδή έπαθαν ατύχημα με μοτοσυκλέτα. Ο άνδρας δε φορούσε κράνος, χτύπησε στο κεφάλι, έχει τρομοκρατηθεί και πιστεύει ότι πεθαίνει. Θέλει να γράψει, να υπαγορεύσει ή έστω να βιντεοσκοπήσει τη διαθήκη του, αλλιώς – σύμφωνα με το νόμο – η περιουσία του θα περάσει στους αδερφούς του και η γυναίκα του θα μείνει στους πέντε δρόμους.
Από τους επόμενους επιβάτες ξεχωρίζει η Hana και η ακτιβίστρια δικηγόρος Nasrin Sotoudeh. Η Hana είναι η ανιψιά του Panahi και θέλει να γίνει σκηνοθέτις όταν μεγαλώσει. Είναι συνέχεια με τη κάμερά της στα χέρια της και τραβάει οτιδήποτε της φανεί ενδιαφέρον. Στο σχολείο της ανέθεσαν ως εργασία να γυρίσει μια ταινία μικρού μήκους. Υπάρχουν όμως μια σειρά από περιορισμούς. Οι καλοί της ταινίας πρέπει να έχουν ισλαμικά και όχι περσικά ονόματα και δεν πρέπει να φοράνε γραβάτα. Η ταινία πρέπει να σέβεται την ισλαμική ηθική και την μαντήλα. Να μη δείχνει επαφές ανδρών με γυναίκες. Να μην αναφέρεται σε πολιτικά ή οικονομικά θέματα. Να μην έχει βία και να μην έχει “χυδαίο ρεαλισμό”.
Η Nasrin Sotoudeh είναι μια δικηγόρος που υπερασπίζεται πολιτικούς κρατούμενους στο Ιράν. Έχει μια ανθοδέσμη κόκκινα τριαντάφυλλα. Τα πηγαίνει σε μια κοπέλα που συνελήφθη επειδή προσπάθησε να μπει σε ένα γήπεδο βόλεϋ για να παρακολουθήσει ένα παιχνίδι. Κάτι τέτοιο απαγορεύεται στο Ιράν. Ο Panahi γνωρίστηκε με την Sotoudeh όταν τον είχαν συλλάβει επειδή γύριζε ταινίες με απαγορευμένο περιεχόμενο…
Κριτική και εντυπώσεις
Τα δικαστήρια στο Ιράν έχουν απαγορέψει στον Jafar Panahi να γυρίζει ταινίες. Καταδικάστηκε μάλιστα και σε φυλάκιση για αντικυβερνητική προπαγάνδα, ποινή που δεν εκτελέστηκε ποτέ, πιθανότατα για να αποφύγει η κυβέρνηση τη διεθνή κατακραυγή. Όπως και να έχει, ο Panahi δε σταμάτησε το έργο του και το “Ταξί στην Τεχεράνη” ( “Taxi Tehran” ) είναι η τρίτη ταινία που γυρίζει κρυφά. Ξεκίνησε γράφοντας με το κινητό του, τις συζητήσεις του με τυχαίους επιβάτες. Όταν κάποιος του διαμαρτυρήθηκε, συνειδητοποίησε ότι προσπαθώντας να γυρίσει ταινία θα δημιουργήσει πρόβλημα σε απλούς πολίτες. Έτσι έβαλε τις κρυφές κάμερες στο αμάξι και χρησιμοποίησε ερασιτέχνες ηθοποιούς και φίλους του.
Οι συζητήσεις των επιβατών με τον οδηγό του ταξί, αναδεικνύουν τα κοινωνικά προβλήματα στο σύγχρονο Ιράν. Η φτώχεια, οι εκτελέσεις, τα δικαιώματα των γυναικών – τόσο ως σύζυγοι, όσο και ως πολίτες – οι πολιτικές διώξεις και η λογοκρισία στον κινηματογράφο, παρουσιάζονται με ζωντανό τρόπο στην ταινία από τον ιδιαίτερα έξυπνο και ταλαντούχο κινηματογραφιστή Jafar Panahi. Υπάρχουν πολλές ομοιότητες με καταστάσεις που είτε ζούμε σήμερα στην Ελλάδα, είτε τις ζήσαμε τον περασμένο αιώνα ( για παράδειγμα κατά τη Χούντα των Συνταγματαρχών ). Η πιο σημαντική ομοιότητα είναι οι άνθρωποι. Άνθρωποι που προσπαθούν να επιβιώσουν οικονομικά, άνθρωποι που προσπαθούν να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους. Άνθρωποι που πιστεύουν ό,τι τους σερβιριστεί και άνθρωποι που προσπαθούν να διαβάσουν ανάμεσα από τις γραμμές.
Η ταινία “Ταξί στην Τεχεράνη” ( “Taxi Tehran” ) δεν έλαβε έγκριση από το Υπουργείο Πολιτισμού του Ιράν. Έτσι απαγόρεψαν στον Panahi να διανέμει την ταινία και να βάλει τίτλους αρχής και τίτλους τέλους. Η ταινία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ του Βερολίνου και κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο και το Βραβείο Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI).
Στους ελληνικούς κινηματογράφους κυκλοφορεί σε διανομή Feelgood Entertainment και η avant premiere έγινε στις 7 Μαρτίου 2016 στον κινηματογράφο “Δαναός”. Αξίζει να τη δείτε.
Ταξί στην Τεχεράνη – Taxi Tehran – Trailer (Greek subs)
Συντελεστές
Σενάριο
Jafar Panahi
Σκηνοθεσία
Jafar Panahi
Ηθοποιοί
Jafar Panahi – Jafar Panahi
Hana Saidi – Hana Saidi
Nasrin Sotoudeh – Nasrin Sotoudeh
επιβάτης 1
δασκάλα
Omid, πωλητής πειρατικών DVD
τραυματισμένος άνδρας
σύζυγος τραυματία
κυρία με τα ψάρια στη γυάλα 1
κυρία με τα ψάρια στη γυάλα 2
παλιός γείτονας
πωλητής πειρατικών CD
εργαζόμενος στο καφέ
νύφη
γαμπρός
φωτογράφος
αγόρι ρακοσυλλέκτης
άνδρας στο μηχανάκι 1
άνδρας στο μηχανάκι 2
Παραγωγή και Διανομή
Jafar Panahi Film Παραγωγήs
Memento Films
Feelgood Entertainment
Α.Α.
Ταξί Στην Τεχεράνη
Περίληψη
Ένα κίτρινο ταξί διασχίζει τους ζωντανούς και πολύχρωμους δρόμους της Τεχεράνης. Πολλοί και διαφορετικοί επιβάτες μπαίνουν στο ταξί, κι ο καθένας εκφράζει ειλικρινά τις απόψεις του, ενώ τους παίρνει «συνέντευξη» ο οδηγός, που δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον σκηνοθέτη, τον Τζαφάρ Παναχί. Η κάμερά του, τοποθετημένη στο ταμπλό του αυτοκινήτου του (που έχει μετατραπεί σε κινούμενο κινηματογραφικό στούντιο), συλλαμβάνει το πνεύμα της ιρανικής κοινωνίας μέσα από αυτήν την κωμική και δραματική διαδρομή. Χρυσή Άρκτος και βραβείο FIPRESCI στο φεστιβάλ Βερολίνου [cine.gr]
