από το Ορεινό Μέλι
Είναι εύκολο να διαβάσετε τη μείωση του πληθυσμού τον εντόμων ως 60% λιγότερο, αλλά στην πραγματικότητα είναι εξήντα φορές λιγότερο!
Δηλαδή εκεί που είχε πιάσει 473 χιλιοστόγραμμα τώρα βρήκε μόλις 8…
Το ακόμα πιο τρομακτικό ήταν ότι η μελέτη του Λίστερ επιβεβαίωνε μια άλλη μελέτη που είχε προκαλέσει έντονη ανησυχία παγκοσμίως λίγο καιρό πριν. Την περίφημη μελέτη του Κρέφελντ. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Θυμάστε πότε ήταν η τελευταία φορά που καθώς κάνατε ποδήλατο «φάγατε» κάποιο έντομο; Ή ότι υπήρχε μια εποχή που κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού, χρειαζόταν να καθαρίζετε το παρμπρίζ του αυτοκινήτου σας, από τα έντομα που έπεφταν επάνω; Που πήγαν λοιπόν όλα αυτά τα έντομα;
Την αίσθηση αυτή την είχαν τόσο πολλοί άνθρωποι που οι εντομολόγοι έδωσαν ένα όνομα στο φαινόμενο αυτό. Το ονόμασαν το φαινόμενο του παρμπρίζ. Όμως η ανθρώπινη αίσθηση είναι εντελώς αναξιόπιστη για να βασιστεί πάνω της μια επιστημονική μελέτη. Χρειάζονται στοιχεία.
Το 70% όλων των ειδών του πλανήτη είναι έντομα. Έτσι ποτέ δεν πέρασε απ’ το μυαλό των εντομολόγων του παρελθόντος ότι θα μπορούσαν να εξαφανιστούν. Η καταμέτρηση άλλωστε είναι μια εργασία πολύ αργή, κουραστική και απίστευτα βαρετή. Κι όμως υπήρξαν κάποιοι που το έκαναν…
Το Κρέφελντ βρίσκεται μισή ώρα έξω από το Ντίσελντορφ. Εκεί βρίσκεται η Εντομολογική Ένωση του Κρέφελντ (EVK), η οποία αποτελείται κατά κύριο λόγο από ερασιτέχνες. Βέβαια η επιστήμη της εντομολογίας χρωστάει πάρα πολλά στους ερασιτέχνες, στους φυσιοδίφες και στους χομπίστες.
Για παράδειγμα ο συγγραφέας Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ ήταν ένας παθιασμένος εντομολόγος με εξειδίκευση στις μπλε πεταλούδες και οι γνώσεις μας σήμερα γι αυτές οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στις παρατηρήσεις του.
Η EVK ιδρύθηκε το 1905. Το κτήριο στο οποίο λειτουργούσε καταστράφηκε μετά το βομβαρδισμό των Βρετανών κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όμως τα μέλη της είχαν προλάβει να μεταφέρουν τα πολύτιμα αρχεία που περιείχαν καταχωρήσεις από το 1860 σε μια υπόγεια αποθήκη.
Ο Μάρτιν Σονγκ είναι επιμελητής εκεί από το 1987, όταν αντικατέστησε τον θρυλικό Ζίγκφριντ Σίμορεκ στον οποίο είχε απονεμηθεί επίτιμο διδακτορικό από το Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης παρά το γεγονός ότι δεν είχε καταφέρει να μπει στο πανεπιστήμιο.
Επί χρόνια χρησιμοποιούσαν πολύ σχολιαστικά και με αυστηρά πρότυπα την παγίδα Μαλαίζ. Μια παγίδα εντόμων που μοιάζει με σκηνή και παγιδεύει τα έντομα σε ένα μπουκάλι που περιέχει αιθανόλη. Το Κρέφελντ είχε αυτό το οποίο μας έλειπε. Πολυετή σύνολα δεδομένων.
Επειδή όμως ήταν αδύνατη η αναγνώριση όλων των εντόμων στα μπουκάλια η ομάδα χρησιμοποίησε μια τυποποιημένη μέθοδο για τη ζύγιση των εντόμων στην αιθανόλη, φέρνοντας στο φως κάτι ακόμα πιο τρομακτικό!
Αυτό που χάθηκε! Αριστερά Αύγουστος 1994 και δεξιά Αύγουστος 2016. Στην ίδια ακριβώς τοποθεσία, τις ίδιες ακριβώς ημέρες. Παρόμοια κατάσταση και σε άλλες 63 περιοχές στη Γερμανία. Συγκλονιστικά αποτελέσματα: μείωση 75% στη βιομάζα εντόμων μεταξύ 1989 και 2016.
Η έρευνα δημοσιεύεται και οι τίτλοι των ειδησιογραφικών πρακτορείων σε όλο τον κόσμο είναι βαρύγδουποι: «Αρμαγεδδών», «Αποκάλυψη», «Χάος», «Κατάρρευση».
Η μείωση του βάρους αυτού του μείγματος έχει τελείως διαφορετικό νόημα από την εξαφάνιση κάποιων ειδών. Δεν έχουμε να κάνουμε απλώς με κάποια είδη υπό εξαφάνιση, αλλά αποδεικνύεται ότι όλα τα έντομα στο σύνολό τους έχουν αποδεκατιστεί τις τελευταίες δεκαετίες.
Τα έντομα είναι ζωτικής σημασίας για το οικοσύστημα καθώς επικονιάζουν, αποτελούν τροφή για άλλα ζώα και κατά την αποσύνθεση τους ανακυκλώνουν θρεπτικές ουσίες στο έδαφος.
Πόσο σοβαρή είναι λοιπόν η κατάσταση; Μπορεί να αντιστραφεί;
Κάποιο μέσο έγραψε ναι «αρκεί να ξανασχεδιαστεί με πιο βιολογικό τρόπο η γεωργία και να γίνονται αυστηρότεροι έλεγχοι στα φυτοφάρμακα». Αρκεί όμως απλά μια στροφή προς τη βιολογική γεωργία για να αναστραφεί η κατάσταση;
Όπως μας έδειξε η έρευνα του Λίστερ όχι! Διαπιστώθηκε μείωση ακόμα και σε απομακρυσμένο, προστατευόμενο τροπικό δάσος, όπου δεν υπάρχουν φυτοφάρμακα ή απώλεια ενδιαιτημάτων, δύο καθοριστικούς παράγοντες στην μελέτη του Κρέφελντ.
Η κυριότερη αιτία εκεί ήταν η κλιματική αλλαγή. Τα έντομα των τροπικών δασών είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε θερμοκρασιακές μεταβολές. π.χ. έχει παρατηρηθεί μείωση της γονιμότητας σε σκαθάρια που εκτέθηκαν εργαστηριακά σε υψηλότερες θερμοκρασίες.
Δεν αρκεί λοιπόν απλώς μια στροφή προς τη βιολογική γεωργία όταν τα κρουαζιερόπλοια για παράδειγμα, χρησιμοποιούν μαζούτ συμβάλλοντας σημαντικά στην ατμοσφαιρική ρύπανση, ή όταν η ταχύτατα αναπτυσσόμενη βιομηχανία του φοινικέλαιου απαιτεί συνεχώς νέα δάση για αποψίλωση κτλ.
Η εποχή που η οικολογία μπορούσε να σταθεί ως μονοδιάστατο κίνημα, αγνοώντας τα ταξικά ζητήματα έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Ένα σύστημα παραγωγής που σκοπό έχει την κυριαρχία πάνω στη φύση, αντιμετωπίζοντας τη βιόσφαιρα ως κάτι δίχως εγγενή αξία, ως έναν πόρο που πρέπει να αξιοποιηθεί από το κεφάλαιο, θα οδηγούσε αναπόφευκτα στην καταστροφή. Η φύση δεν είναι εμπόρευμα και οποιαδήποτε απόπειρα να θεωρηθεί ως τέτοιο και να ενταχθεί στους νόμους της αυτορυθμιζόμενης αγοράς είναι παράλογη.
Γι αυτό κάθε προσπάθεια σταδιακής και εκ των έσω αναμόρφωσης του σημερινού συστήματος είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.
Όσο δύσκολο κι αν φαντάζει αυτή τη στιγμή, είναι ώρα για ριζοσπαστικές αλλαγές γιατί όπως έλεγε ο Μπούκτσιν «εάν δεν κάνουμε το αδύνατο, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με το αδιανόητο».
Βασισμένο στην έρευνα της Μπρουκ Τζάρβις δημοσιογράφου των New York Times
Επιμέλεια: Στράτος Σαραντουλάκης – Ορεινό Μέλι
Βιβλιογραφία:
Η Γερμανική μελέτη του Κρέφελντ: More than 75 percent decline over 27 years in total flying insect biomass in protected areas Caspar A. Hallmann, Martin Sorg, Eelke Jongejans, Henk Siepel, Nick Hofland, Heinz Schwan, Werner Stenmans, Andreas Müller, Hubert Sumser, Thomas Hörren, Dave Goulson, Hans de Kroon
Η μελέτη του βιολόγου Μπραντ Λίστερ: Climate-driven declines in arthropod abundance restructure a rainforest food web Bradford C. Lister and Andres Garcia
Η μελέτη του 1995 για τα παιδιά στο Χιούστον: Environmental Views and Values of Children in an Inner-City Black Community Peter H. Kahn Jr., Batya Friedman
The shifting baselines syndrome Masashi Soga
Historical marine ecology Loren McClenachan
Παγίδα Μαλαίζ – Malaise trap Entomologischer Verein Krefeld (Εντομολογική Ένωση του Κρέφελντ)
Τροφικός καταρράκτης – Trophic cascade
Λειτουργική εξαφάνιση – Functional extinction Διαταραχή Κατάρρευσης Αποικιών:
Colony Collapse Disorder: A Descriptive Study Dennis vanEngelsdorp, Jay D. Evans, Claude Saegerman, Chris Mullin, Eric Haubruge, Bach Kim Nguyen, Maryann Frazier, Jim Frazier, Diana Cox-Foster, Yanping Chen, Robyn Underwood, David R. Tarpy, Jeffery S. Pettis
Art Shapiro’s Butterfly Project
Άλλες Γλώσσες
Η “Αποκάλυψη” των Εντόμων – el
De “apocalyps” van insecten – nl
Το άρθρο εκφράζει και αντανακλά τις προσωπικές θέσεις και απόψεις του συγγραφέα και αποτελεί έργο προσωπικής του έρευνας και εργασίας. Έχει γίνει προσπάθεια να σας παρέχει αντικειμενική πληροφόρηση, αλλά σε θέματα υγείας, διατροφής και όχι μόνο, πάντοτε πρέπει να ζητάμε τη συμβουλή ενός ειδικού.
