Ρήγας Βελεστινλής (ή Ρήγας Φεραίος)
Ο Ρήγας Βελεστινλής ή Ρήγας Φεραίος (επίσης σε κάποιες πηγές Φερραίος) γεννήθηκε στο Βελεστίνο (αρχαίες Φέρες) στη Θεσσαλία το 1757 (ή το 1752). Οι γονείς του ήταν πρόκριτοι και ο πατέρας του δολοφονήθηκε από τους Γενίτσαρους. Η εποχή που ο Ρήγας Βελεστινλής ήταν παιδί ήταν η εποχή της μεγαλύτερης τουρκικής καταπίεσης στη Θεσσαλία. Ο Ρήγας Φεραίος ήταν ιδιαίτερα καλός στα γράμματα και ήδη από την εφηβεία του είχε μια αισιοδοξία για την απελευθέρωση απ’ τους Τούρκους.
Ο Ρήγας Φεραίος σπούδασε στη Ζαγορά και κατόπιν μελέτησε τις πλούσιες βιβλιοθήκες των μοναστηριών στο Άγιο Όρος. Πέρασε ένα χρονικό διάστημα στα βουνά με τους κλέφτες στον Όλυμπο. Όταν ο Ρήγας Βελεστινλής επέστρεψε στην ιδιαίτερη πατρίδα του για να δουλέψει ως δάσκαλος, έγινε μάρτυρας απίστευτων θηριωδών των Τούρκων. Απελπισμένος αναχώρησε για την Κωνσταντινούπολη. Εκεί, ο Ρήγας Φεραίος παρουσιάστηκε στον Αλέξανδρο Υψηλάντη (παππού του γνωστού ήρωα τους 1821) που τότε ήταν διερμηνέας. Ο Υψηλάντης, ενθουσιασμένος από την παιδεία και τον πατριωτισμό του Φεραίου τον προσέλαβε ως γραμματέα του. Ο Ρήγας Φεραίος συμπλήρωσε τις γνώσεις του στο πλάι του Υψηλάντη και αργότερα, το 1786, με τις συστάσεις του, προσλήφθηκε ως γραμματέας του ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας Μαυρογένους στο Βουκουρέστι.
Ο Ρήγας Βελεστινλής βρήκε στο Βουκουρέστι ευήκοα αυτιά για τις ιδέες του περί εξέγερσης του Έθνους κατά των Τούρκων. Οι πύρινοι λόγοι του και τα ποιήματά του συγκίνησαν τόσο τον ηγεμόνα όσο και το περιβάλον του. Και ενώ ο Ρήγας Φεραίος είχε καταφέρει να συστήσει την Μεγάλη Πατριωτική Εταιρεία, που θεωρείται από ορισμένους πρόδρομος της Φιλικής Εταιρείας, οι Τούρκοι δολοφονούν τον ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας και ο Αλέξανδρος Υψηλάντης έχει περιπέσει σε δυσμένεια. Ο Ρήγας Φεραίος κατάφερε να συγκεντρώσει υλικά και ηθικά μέσα από τους Έλληνες της Αυστρίας για να βοηθήσει την προετοιμασία του Αγώνα. Ο Χιώτης Στρατής Αργέντης διέθεσε στον Ρήγα Φεραίο σχεδόν ολόκληρη την περιουσία και ο Ρήγας Φεραίος μαζί με τον Χριστόφορο Περραιβό, ξεκίνησαν με μεγάλη θέρμη τις ενέργειές τους στη Βιέννη της Αυστρίας.
Ο Ρήγας Βελεστινλής σχεδίασε και εκτύπωσε χάρτη των ελληνικών χωρών (Χάρτα του Ρήγα) και τύπωσε τον Θούριο και τα άλλα πατριωτικά του τραγούδια, γεμάτα παραινέσεις προς τους Έλληνες να αποτινάξουν τον ζυγό του τυράννου.
Ο Ρήγας είχε την ελπίδα να πείσει τον Ναπολέοντα να βοηθήσει τους σκοπούς των Ελλήνων και του απέστειλε ένα υπόμνημα και δώρο. Ο Ναπολέων τον προσκάλεσε στη Βενετία για να συναντηθούν και να του παρουσιάσει ο Ρήγας Φεραίος τις σκέψεις του. Ο Φεραίος, κατευθυνόμενος στην Βενετία, έστειλε στην Τεργέστη τις αποσκευές του και τα βιβλία του ώστε να ταξιδεύει μόνος και να μην κινήσει τις υποψίες των Αυστριακών. Τα βιβλία του όμως κατασχέθηκαν, κι όταν ο Ρήγας και ο Χριστόφορος Περραιβός έφτασαν στην Τεργέστη στις 9 Ιανουαρίου 1797 συνελήφθησαν και φυλακιστήκαν. Ο σπουδαίος Ρήγας Βελεστινλής κατάφερε να απελευθερωθεί ο Χριστόφορος Περραιβός – “αυτός ο νέος κατάγεται από την Θεσσαλία και πηγαίνει στην Ακαδημία της Παυΐας να σπουδάσει ιατρική, κατά σύμπτωση τον πήρα μαζί μου ως συνοδοιπόρο από την Βιέννη ως την Τεργέστη και όχι παραπάνω”, τους είπε και τους έπεισε. Όταν κατόπιν έμαθε για την κατάσχεση των επιστολών του και των κειμένων του ομολόγησε και σήκωσε όλο το βάρος των ευθυνών ο ίδιος. Η αυστριακή κυβέρνηση παρέδωσε τον Ρήγα Φεραίο, τον Στρατή Αργέντη, τον Ζητσαίο, τον Αντώνιο Κορώνιο και άλλους στους Τούρκους. Η θύελα διαμαρτυριών του ευρωπαϊκού τύπου για την ενέργεια των Αυστριακών δεν είχε κανένα αποτέλεσμα. Ο Ρήγας Φεραίος και οι γενναίοι σύντροφοί του θανατωθήκαν δια αποκεφαλισμού και ριχθήκαν στον Δούναβη στις 11 Ιουνίου του 1798.
Η κληρονομιά του έργου του Ρήγα Φεραίου ήταν μεγάλη. Η φράση “Αρκετό σπόρο έσπειρα. Το έθνος μου θα θερίσει το γλυκό καρπό” αποδίδονται ως τα τελευταία λόγια του. Και πραγματικά ο σπόρος που έσπειρε έβγαλε σύντομα πλούσιο καρπό: την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
Δείτε το αφιέρωμα της Ματιάς για τις εθνικές εορτές, την 25η Μαρτίου 1821, την 28η Οκτωβρίου 1940, κάνοντας κλικ εδώ!
E.A.
Ρήγας Φεραίος 1757-1798 Ντοκιμαντέρ
Ντοκιμαντέρ του Γιώργου Λάγδαρη με τίτλο «Ρήγας Βελεστινλής 1757-1798», με θέμα τη ζωή του Ρήγα, από τη γέννηση ως το μαρτυρικό του θάνατο.
Η έρευνα και το κείμενο έγιναν από το Δημήτρη Καραμπερόπουλο, η αφήγηση από το Σταύρο Μαβίδη , ενώ η μουσική γράφτηκε από τον Ανδρέα Κατσιγιάννη.
Την ίδια χρονιά (2007), η μουσική της ταινίας κυκλοφόρησε και σε cd με τίτλο « Ήθελε να ‘ναι ελεύθερος » και εννέα οργανικά θέματα:
Web site: https://www.andreaskatsigiannis.gr/
1. Ζωή ελεύθερη
2. Σχολείο των ντελικάτων εραστών
3. Ο θρύλος
4. Στο φανάρι
5. Βλαχία
6. Θούριος
7. Χάρτα
8. Η προδοσία
9. Η λύτρωση
Οι ηχογραφήσεις έγιναν τον Απρίλιο και το Μάιο του 2007 στο στούντιο του Φίλιππου Ρέτσιου. Επιπρόσθετες ηχογραφήσεις έγιναν στο στούντιο Α440 του Γιώργου Ζαγόρη. Τα κομμάτια σόλο πιάνο ηχογραφήθηκαν στο studio Sierra με ηχολήπτη το Χρήστο Ζορμπά.
Έπαιξαν οι μουσικοί:
Ανέστης Λουλούδης: Κλασσική κιθάρα, μαντολίνο
Ανέστης Χουμπλής: Μαντολίνο
Νίκος Παπαθανασίου: Μαντόλα
Πασχάλης Αρβανιτίδης: Κρουστά
Βασίλης Αγροκώστας: Πολίτικη Λύρα, φλογέρα
Αχιλλέας Τίγκας: Νέι
Θέμης Βαγενάς: Τσέλλο
Νίκος Μπαϊμπάς: Κανονάκι
Φίλιππος Ρέτσιος: Κοντραμπάσο, συνθετικοί ήχοι
Νίκος Χρονόπουλος: Κρουστά
Νίκος Μέρμηγκας: Ούτι, σάζι, βιολιά, κοντραμπάσο
Σταύρος Κουσκουρίδας: Κλαρίνο
Γιώργος Ζαγόρης: Πιάνο
Ανδρέας Κατσιγιάννης: Σαντούρι, πέρσικο σαντούρι, πορτογαλλέζικο λαούτο, μαντολίνο, συνθετικοί ήχοι
Στο κομμάτι 9 παίζει το κουαρτέτο Slovenika. Εξάρχων ο Γιάννης Βαγενάς.
Η ενορχήστρωση είναι του Ανδρέα Κατσιγιάννη εκτός από το 4 που είναι του Νίκου Μέρμηγκα. Τη χορωδία στο 4 αποτελούν ο Ανδρέας Κατσιγιάννης, ο Νίκος Μέρμηγκας και ο Θοδωρής Μέρμηγκας. Η διεύθυνση παραγωγής είναι του Ανδρέα Κατσιγιάννη.
”Είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή να “ακουμπήσω” με τη μουσική μου την ιστορία και το θρύλο που δημιούργησε ο σπουδαιότερος άνδρας της νεότερης ιστορίας των Ελλήνων. Ένα μικρό δείγμα φόρου τιμής για το Ρήγα και για τα υπέροχα ταξίδια που έκανα ακολουθώντας τα ίχνη του.
Ευχαριστώ τους φίλους μουσικούς Νίκο Μέρμηγκα, Σταύρο Κουσκουρίδα, Βασίλη Αγροκώστα και ιδιαίτερα το Φίλιππο Ρέτσιο που στόλισαν με το παίξιμό τους τη μουσική μου.
Τελειώνοντας θα ήθελα να ευχαριστήσω για πολλοστή φορά το φίλο μου Γ. Λάγδαρη που μέσα από τη συνεργασία μας μου ανοίγει δρόμους για καινούργια ταξίδια ” .
Aνδρέας Κατσιγιάννης