(Αφιερωμένο στο περίφημο ναυάγιο της μεγάλης έκθεσης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου)
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο συνεχίζει με συνέπεια την υλοποίηση των στόχων του, ένας από τους οποίους είναι και η προσφορά μιας τουλάχιστον μεγάλης αρχαιολογικής περιοδικής έκθεσης κάθε χρόνο. Φέτος η έκθεση είναι αφιερωμένη στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων. Για πρώτη φορά παρουσιάζεται το σύνολο σχεδόν των αρχαιοτήτων που ανασύρθηκαν από τον χώρο του περίφημου ναυαγίου, το οποίο εντόπισαν σφουγγαράδες από τη Σύμη και η μερική ανέλκυσή του συνιστά την πρώτη μεγάλης έκτασης ενάλια έρευνα παγκοσμίως. Κατά την πρώτη φάση (1900-1901) την επιχείρηση ανέλαβαν οι Σύμιοι σφουγγαράδες με τη συνδρομή πλοίων του Βασιλικού Ναυτικού. Η δεύτερη φάση (1976) πραγματοποιήθηκε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία με τη βοήθεια του ωκεανογραφικού πλοίου του Ζακ Ιβ Κουστό «Καλυψώ».
Τα 378 εκθέματα εντάχθηκαν σε τέσσερις ενότητες.
• Το ιστορικό της ανέλκυσης – Η αυγή της Ενάλιας Αρχαιολογίας: Στην εισαγωγική ενότητα παρουσιάζονται το χρονικό των επιχειρήσεων της ανέλκυσης και των πρώτων συντηρήσεων των αρχαιοτήτων, καθώς και σχετικά κρατικά έγγραφα και δημοσιεύματα του Τύπου της εποχής.
• Το πλοίο του ναυαγίου – Το μέγεθός του, το πλήρωμα και οι επιβάτες: Παρουσιάζονται σπαράγματα από το κύτος του πλοίου με τη μολύβδινη επένδυση στο εξωτερικό του και άλλα εξαρτήματα από τον εξοπλισμό του (μετρητές – ανιχνευτές βυθού κ.ά.). Από τα σωζόμενα ευρήματα προκύπτει ότι το πλοίο ήταν φορτηγό (αρχ. ολκάς), εκτιμώμενης χωρητικότητας 300 τόνων. Εκτίθενται επίσης αγγεία, λυχνάρια, παιχνίδια κ.ά., τα οποία ανακαλούν την καθημερινότητα και τις συνήθειες των ανθρώπων του πλοίου.
• Η πορεία και το φορτίο: Τα χάλκινα και μαρμάρινα αγάλματα, τα γυάλινα αγγεία και τα χάλκινα σκεύη, καθώς και τα χρυσά κοσμήματα που εκτίθενται στην ενότητα αυτή είναι αντιπροσωπευτικά των έργων που ανασύρθηκαν από το ναυάγιο και αποτελούν μέρος μόνο του φορτίου του. Το υπόλοιπο καταποντίστηκε μαζί με το πλοίο σε πολύ μεγάλο βάθος. Τα έργα αυτά μαρτυρούν τις αισθητικές προτιμήσεις των παραγγελιοδοτών ή υποψήφιων αγοραστών, αλλά πρωτίστως αντικατοπτρίζουν το νέο ιστορικό φαινόμενο της εμπορίας έργων τέχνης, της πρώτης στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού.
• Ο περίφημος Μηχανισμός: Το 1/3 της έκθεσης αφιερώνεται σε αυτή τη μοναδική και παγκοσμίου ενδιαφέροντος συσκευή μαθηματικής και αστρονομικής επιστήμης. Πρόκειται για τον αρχαιότερο, πολυσύνθετο, αστρονομικό φορητό υπολογιστή, ένα αστρονομικό ημερολόγιο που προσδιόριζε τον χρόνο με βάση τις κινήσεις του Ήλιου, της Σελήνης και τις μεταξύ τους σχέσεις, δηλαδή τις εκλείψεις και τις κινήσεις άλλων γνωστών για την εποχή πλανητών, όπως έγραψε ο Price, μελετητής των θραυσμάτων το 1980.
Αμαλία Κ. Ηλιάδη
φιλόλογος-ιστορικός (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ΄ το Α.Π.Θ.)
Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων
[email protected]