Γράφει ο Δημήτρης Κραουνάκης
Φωτογραφίες από το αρχείο του.
Γνώρισα την κα Αλίκη το 1982. Την συνάντησα στο σπίτι -της μητέρας της- στην Βασ. Σοφίας στην Ρηγίλλης. Αφορμή μια συνέντευξη για το «Ρομάντσο» στο οποίο έγραφα τότε. Η Αλίκη βρισκόταν λίγα χρόνια στην Ελλάδα, μετά την 36χρονη παραμονή της στην Αμερική. Ένα χρόνο πριν είχε χάσει τον σύντροφο της Νίκο Νικολαΐδη [τον γνωστό δημοσιογράφο και συγγραφέα Πωλ Νορ]. Λίγο πριν είχε χάσει και την μητέρα της την μεγάλη Ελληνίδα πρωταγωνίστρια Κυβέλη.. Και βέβαια και η ίδια είχε αρκετά προβλήματα με τις εγχειρήσεις που είχε κάνει στα μάτια.. Παρ όλα αυτά την βρήκα -αγχωμένη- αλλά μέσα στην χαρά της προετοιμασίας του νέου της θεάτρου!.
Έκανε τότε ένα νέο «ξεκίνημα» στην Ελλάδα και ας ήταν.. 75 ετών!!
Τέτοια όρεξη για ζωή είχε η Αλίκη, τέτοια ζωντάνια που την μετέδιδε σε όσους ήταν κοντά της.. Χαιρόταν την κάθε στιγμή σαν να ήταν η τελευταία και έκανε σχέδια πολλά για το μέλλον!!!… Θυμάμαι μου έλεγε: «Να χαίρεσαι την κάθε γουλιά νερό που πίνεις»!..
Εκείνη η συνέντευξη -που ήταν η αφορμή να γνωριστούμε- δεν δημοσιεύθηκε τότε στο «Ρομάντσο», ένα μικρό κομμάτι της μπήκε αργότερα στο περιοδικό «Ένα».
Κάποιους μήνες μετά μου τηλεφώνησε ο αγαπημένος φίλος Γιώργος Τάκης και με ρώτησε αν με ενδιαφέρει να συνεργαστώ με την Αλίκη στο θέατρο της, την «Πύλη». Με τον Γιώργο Τάκη είχαμε γνωριστεί στο θέατρο «Κώστα Μουσούρη». Ο Γιώργος ήταν το δεξί χέρι του Μουσούρη. Παιδί ακόμα στο θερινό θέατρο «Αλίκης» το 1933 και στην συνέχεια στο χειμερινό «Αλίκης» [το σημερινό «Μουσούρη»]. Και όταν πέθανε ο Μουσούρης το 1976 συνέχισε στο πλευρό της Τζένης Ρουσσέα που κράτησε για οκτώ χρόνια την παράδοση του ιστορικού θεάτρου σαν ηθοποιός αλλά και σαν επιχειρηματίας. Εκεί γνώρισα τον Γιώργο, όταν βρέθηκα κοντά στην Τζένη σαν υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων [Νέο επάγγελμα, μια και μέχρι τότε τον ρόλο αυτό έπαιζαν οι διαχειριστές των θεάτρων].
Μετά από λίγες μέρες συνάντησα την Αλίκη στο νέο της σπίτι -του πατέρα της- ένα υπέροχο ρετιρέ στην αρχή της οδού Ερμού στην Πλατεία Συντάγματος και εκεί συμφωνήσαμε να συνεργαστούμε.. Για την συνεργασία αυτή θα σας μιλήσω πιο κάτω μια και νομίζω ότι πρώτα πρέπει να γνωρίσουμε την κα Αλίκη, μια και το όνομα της τίποτα δεν θυμίζει στους νεώτερους. Την κα Αλίκη που έζησε μια ζωή παραμυθένια γεμάτη ανατροπές, ανάμεσα σε σπουδαίους ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης, όπως σπουδαία ήταν και εκείνη…
Από τα τρία της χρόνια στη σκηνή..
Γεννήθηκε στο Παρίσι το 1907. Κόρη του σπουδαίου θεατρικού επιχειρηματία Κώστα Θεοδωρίδη και της μεγάλης πρωταγωνίστριας Κυβέλης.
Έκανε τα πρώτα βήματα της στην σκηνή σε ηλικία τριών χρόνων στο έργο του Ζωρζ Φεϊντώ «Το καθάρσιο του μπέμπη» στο θίασο της μητέρας της… Ήταν τόσο βέβαιο πως θα έμενε στο θέατρο που κανείς τότε δεν είχε αναρωτηθεί ποιο θάταν το μέλλον της μικρούλας Αλίκης.
Σπούδασε θέατρο στο Κονσερβατουάρ του Παρισιού και τα καλοκαίρια ερχόταν στην Ελλάδα και έπαιζε στο θίασο της Κυβέλης. Πριν τα είκοσι χρόνια της έκανε την πρώτη μεγάλη επιτυχία της στο έργο «Το μελτεμάκι» που είχε γράψει για εκείνη ο Παντελής Χορν [Όπως για εκείνη έγραψε ο Ξενόπουλος την «Ανιέζα» και ο Δημήτρης Μπόγρης «Το μπουρίνι» και τις «Φουσκοθαλασσιές»].
Στο θίασο της Κυβέλης το 1927 στο έργο «Στο σπίτι της κούκλας» του Ίψεν παίζει ο νεαρός ηθοποιός Κώστας Μουσούρης. Οι δύο νέοι δεν θα αργήσουν να ερωτευθούν και ένα χρόνο μετά θα «κλεφτούν» και θα παντρευτούν!.
Ο πατέρας της Αλίκης, πανίσχυρος τότε στα θεατρικά πράγματα κράτησε αρνητική στάση στο γάμο αυτό και τον πολέμησε.. Η Κυβέλη στάθηκε κοντά στην κόρη της..
Χωρίς καμιά οικονομική στήριξη από τους γονείς της θα αρχίσουν την κοινή θεατρική τους πορεία.. Η Αλίκη με σημαντικές θεατρικές σπουδές, πολύγλωσση, με ταλέντο, ευαισθησία και πνευματικότητα, δημιουργεί γύρω της ένα κύκλο διαλεχτών ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών..
Καλοκαίρι του 1929 τους βρίσκουμε στην Αίγυπτο μαζί με τον Αιμίλιο Βεάκη και τον Χριστόφορο Νέζερ με το έργο του Ξενόπουλου «Μονάκριβη».
Η «Αστέρω»..
Στην δεκαετία του 1920 και παρ όλα τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η Ελλάδα μετά την Μικρασιατική καταστροφή άρχισαν δειλά-δειλά να γίνονται οι πρώτες Ελληνικές ταινίες. Η πιο επιτυχημένη βωβή ταινία γυρίζετε το 1929 από τον σκηνοθέτη Δημήτρη Γαζιάδη. Ήταν το ποιμενικό δράμα «Αστέρω» σε σενάριο του ποιητή Παύλου Νιρβάνα και παραγωγή της Dag film. Αστέρω η Αλίκη Θεοδωρίδου και μαζί της ο Αιμίλιος Βεάκης και ο Κώστας Μουσούρης. Η ταινία αυτή –η πρώτη επιτυχία του Ελληνικού κινηματογράφου– για πολλές δεκαετίες ήταν εξαφανισμένη. Βρέθηκε το 2003 στην Γαλλική ταινιοθήκη και παρουσιάστηκε στην Αθήνα το 2004 από την «Ταινιοθήκη της Ελλάδος» με συνοδεία ζωντανής ορχήστρας- «των χρωμάτων».
Η Αλίκη θα παίξει σε μία ακόμα ταινία το 1939 την «Αγνούλα» των Αλεβίζε Ορφανέλι- Μάνου Φιλιππίδη, ενώ το 1964 θα την δούμε και στην ταινία «Τον παλιό εκείνο τον καιρό» των Αλέκου Σακελλάριου- Κλέαρχου Κονιτσιώτη που περιείχε αποσπάσματα από τις πρώτες Ελληνικές ταινίες και έγινε με αφορμή τα 50 χρόνια του Ελληνικού σινεμά.
Τον χειμώνα του 1930 ο θίασος Αλίκης -Κώστα Μουσούρη παίζει στο θέατρο «Μαρίκας Κοτοπούλη» το έργο του Chuer Rice «Είναι ένοχος ο Πάρκερ;». Στο έργο αυτό ξεχωρίζει σ ένα μικρό ρόλο η μικρούλα τότε Αννα Καλουτά..
Καλοκαίρι του 1930 παίζουν στο θέατρο «Ακρόπολις» της Θεσσαλονίκης 32 έργα [!]
Μεταξύ αυτών: Νικοντέμι «Το κουρέλι», «Φωτεινή Σάντρη», «Φοιτηταί», «Χαίρε νύμφη» του Ξενόπουλου, «Ο Αρχισιδηρουργός» του Ονέ Ζωρζ, «Η κυρία με τις καμέλιες» του Αλεξάνδρου Δουμά, «Η κυρά Φροσύνη» του Γιάννη Σιδέρη – ιδρυτή του θεατρικού μουσείου- Ζώρζ Φεϋντώ «Το τρελοκόριτσο», Τίμου Μωραϊτίνη «Αιώνια ζωή», Λεκλέρ «Η ανδροχωρίστρα», Λουί Βερνέϊγ «Η αδελφή μου και εγώ», «Αι δύο ορφαναί» του Εννερυ Αλντόλφ ντε Φιλίπ κά
Το 1930 επανιδρύεται το «Εθνικό Θέατρο» και ο σκηνοθέτης Φώτος Πολίτης τους καλεί κοντά του. Η Αλίκη παίζει στο έργο του Ξενόπουλου «Ο Θείος Ονειρος» και ο Μουσούρης παίζει τον Κάσιο στον «Ιούλιο Καίσαρ» του Σαίξπηρ. Όμως πολύ γρήγορα και οι δύο θα φύγουν από το «Εθνικό» απογοητευμένοι…
Αρχή του 1931 τους βρίσκουμε να παίζουν στον Πειραιά, ενώ τον Μάϊο του ίδιου χρόνου ανεβάζουν στο θέατρο «Ιντεάλ» της Αθήνας το έργο του Ξενόπουλου «Χαίρε νύμφη».
Καλοκαίρι 1932 παίζουν στο θίασο της Κυβέλης στα έργα «Μάριος» του Πανιόλ και «Ανιέζα» του Ξενόπουλου.
Τον Χειμώνα του 1932-33 παίζουν στο θέατρο «Διονύσια» την «Φανή» του Πανιόλ και ξεκινούν μεγάλη περιοδεία. Φτάνουν ως την Κωνσταντινούπολη και την Αίγυπτο.
Τα δύο θέατρα «Αλίκης»..
Το καλοκαίρι του 1933 το όνειρο τους γίνεται πραγματικότητα, αποκτούν το πρώτο δικό τους θέατρο. Το θερινό θέατρο «Αλίκης» στην οδό Ιουλιανού και Γ Σεπτεμβρίου, όπου πολύ αργότερα στεγάστηκε το θερινό θέατρο «Τέχνης» του Κάρολου Κουν και πιο πρόσφατα το θέατρο «Ακρόαμα».
Στο νέο θέατρο ξεκινούν με την κομεντί του Μπερνστάϊν «Η ευτυχία» για να ακολουθήσουν τα έργα «Να ξανά πάρεις την γυναίκα σου» και «Φωτεινή Σάντρη» του Ξενόπουλου, «Μεγάλη στιγμή» του Αλέκου Λιδωρίκη και «Μαρία ντελ Κάρμεν» μια Ισπανική μουσική ηθογραφία.
Το θερινό θέατρο «Αλίκης» θα λειτουργήσει πέντε καλοκαίρια με μεγαλύτερη επιτυχία του το έργο «Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται» του Σπύρου Μελά με την Αλίκη, τον Βασίλη Λογοθετίδη και τον Κώστα Μουσούρη.
Τον Δεκέμβριο του 1934 φτάνει για το ζευγάρι η μεγάλη και καθοριστική στιγμή για την εξέλιξη των πραγμάτων, όπως θα δούμε πιο κάτω.. Τα εγκαίνια του χειμερινού θεάτρου «Αλίκης» στην πλατεία Καρύτση [το σημερινό θέατρο « Κώστα Μουσούρη»] που έφτιαξαν με πολλούς κόπους και πολλά προβλήματα.. Ένα θέατρο που λειτούργησε μέσα στις πιο ταραγμένες εποχές της νεότερης ιστορίας του τόπου μας: οικονομικές κρίσεις, κινήματα, δικτατορίες Πάγκαλου και Μεταξά, πόλεμο, κατοχή, εμφύλιο..
Πρώτη πρεμιέρα από τον Θίασο Αλίκης- Βασίλη Λογοθετίδη- Κώστα Μουσούρη, με το έργο του Γάλλου Ακαδημαϊκού Μαρσέλ Ασσάρ «Petrus». Επόμενο έργο «Το μπουρίνι» του Δημήτρη Μπόγρη.
Ας δούμε τα έργα που παρουσίασαν στα δύο θέατρα «Αλίκης», όπως αναφέρονται στο «Χρονολόγιο παραστάσεων» του Γιάννη Σιδέρη στο λεύκωμα «25 χρόνια του θεάτρου Κώστα Μουσούρη» που εκδόθηκε το 1961.
1935.Χειμερινό θέατρο «Αλίκης» Θίασος Αλίκης- Βασίλη Λογοθετίδη- Κώστα Μουσούρη.
A.de Bencdetti «Δεν σε γνωρίζω πιά». Δημήτρη Ιωαννόπουλου «Το παραμύθι της ευτυχίας». J. Deval «Οι μαιτρέσσες του μπαμπά». Δημήτρη Γιαννουκάκη «Μουβιτόν». F.Fauchois «Η κυρία με τα πράσινα γάντια». F. Moinar «Λίλιομ».
A.de Benedetti «Δεν σε γνωρίζω πιά»
Μάιος 1935. Θέατρο «Παλλάς» της Θεσσαλονίκης με τα ίδια έργα και περιοδεία.
1935.Καλοκαίρι . Θερινό θέατρο «Αλίκης» Θίασος Αλίκης- Κώστα Μουσούρη.
Δημήτρη Μπόγρη «Το μπουρίνι». Δημήτρη Γιαννουκάκη «Μούβιτον». Θόδωρου Συναδινού «Χτές-σήμερα-αύριο». Δημήτρη Μπόγρη «Ο γαμπρός μου ο εξοχώτατος».
Γρηγόριου Ξενόπουλου «Ετσι είναι ο κόσμος». M. Achard « Μας ήρθε από το φεγγάρι». Arnold Bach «Ο αγνός γλετζές». Σπύρου Μελά «Ο Μπαμπάς εκπαιδεύεται».
Δεκέμβριος 1935. Θεσσαλονίκη θέατρο «Λευκού Πύργου» και περιοδεία.
1936. Χειμερινό θέατρο «Αλίκης» Θίασος Αλίκης- Κώστα Μουσούρη-Χρισ. Νέζερ.
Σπύρου Μελά «Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται». Δημήτρη Γιαννουκάκη «Μουβιτόν».
F.Molnar «Η γυναίκα του λιμανιού». M.Decobra «Λεφτά από το Σικάγο». Μολιέρου «Ο Φιλάργυρος». Νικοντέμι «Το κουρέλι». E. Sheldon «Ρομάντσο».
Hennequin-Yeber «Η κυρία Προέδρου»
1936. Καλοκαίρι. Θερινό θέατρο «Αλίκης» Θίασος Αλίκης- Κώστα Μουσούρη.
L.Fodor «Η Γκάμπυ θέλει σύζυγο». Θ.Συναδινού «Ο Υπουργός συνεργάζεται».
M.Hennequin «Ο μπεμπές μας». J. Vassary «Παντεύτηκα ένα άγγελο». Σπ.Μελά «Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται». Π.Χόρν «Τσαλιμάκια». A.de Herz «Μπογρατζέσκο».
R.de Flers &Caillavet «Ερωτική περιπέτεια»
1936-1937 Χειμερινό θέατρο «Αλίκης» Θίασος Αλίκης- Κώστα Μουσούρη.
Στ. Στεφάνου «Ο Χρυσοβέργης». Γ.Βάζαρυ «Ο Γκάμπυ θέλει σύζυγο». A.Savoir «Η 8η γυναίκα του Τζών Μπράουν». L.Fodor «Τόπο στα νιάτα». Λέων Τολστόϊ «Το Κράτος του Ζόφου». Πανιόλ «Μάριος». Μπέρναρ Σώ «Ζαν ντ Αρκ». Ξενόπουλου «Ανιέζα». Σ.Μελά «Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται». Αλ.Σακελλάριου «Το ρόδον του Ισπαχάν». Σ.Μελά «Ο Παπαφλέσσας».
1937. Καλοκαίρι. Θερινό θέατρο «Αλίκης» Θίασος Αλίκης- Κώστα Μουσούρη.
Δημήτρη Μπόγρη «Φουσκοθαλασσιές». Πανιόλ «Καίσαρας». Δ. Ευαγγελίδη- Αλ. Σακελλάριου «Γκρίζα νιάτα». Αλέκου Λιδωρίκη «Εδώ θα μείνουμε για πάντα».
1937-1938 Κύπρος, θέατρο «Οασις» Λευκωσίας και περιοδεία στην Αίγυπτο και στο Σουδάν.
1938.Τα προβλήματα ανάμεσα στο ζεύγος των θιασαρχών έχουν ήδη αρχίσει, ο γάμος τους έχει σχεδόν διαλυθεί, ενώ η κοινή πορεία τους στο θέατρο οδεύει στο τέλος της.
Φεύγοντας από μια δικτατορία..
Τα προβλήματα ξεκίνησαν από το Καλοκαίρι του 1936 που ετοίμαζαν το βραβευμένο με το Πούλιτζερ 1936 έργο του Aμερικανού συγγραφέα Ρόμπερτ Εμετ Σέργουντ «Η ηδονή του ηλιθίου». Όμως την 4η Αυγούστου κηρύχτηκε η δικτατορία του Μεταξά και η λογοκρισία απαγόρευσε την πρεμιέρα του έργου που μιλούσε για την απειλή του Β Παγκόσμιου πόλεμου στην Ευρώπη. Καταστροφή.
Δεκέμβριο του 1936 ανεβάζουν το «Κράτος του ζόφου» του Τολστόϊ και τον Ιανουάριο του 1937 την «Αγία Ιωάννα» του Μπέρναρ Σω που απαγόρευσε η κυβέρνηση γιατί θεωρήθηκε ότι σατίριζε τον Βασιλικό θεσμό! Νέα καταστροφή.
Μου έλεγε η Αλίκη: «Το 1937 ανεβάσαμε την «Αγία Ιωάννα». Σκηνοθέτης ο Σπύρος Μελάς που δεν ξέρω για ποιο λόγο θεώρησε καλό να φέρει στην πρεμιέρα τον ίδιο τον Μεταξά! Γι αυτή μας την πράξη δίκαια τιμωρηθήκαμε!!. Ολη την νύχτα περιμέναμε να βγουν οι εφημερίδες για να δούμε τι μας έγραψαν οι κριτικοί -τότε έγραφαν αμέσως – και βγήκαν οι εφημερίδες αλλά δεν ανέφεραν ούτε καν ότι δόθηκε η πρεμιέρα!! Κάποιος υπουργός μας ειδοποίησε ότι έπρεπε να κατεβάσουμε το έργο γιατί γελοιοποιεί τον Βασιλέα!! Κατόπιν αυτού δεν είχα καμία διάθεση να μείνω στην Ελλάδα. Μισούσα ανέκαθεν τους φασίστες. Εκ των πραγμάτων δεν μπορούσα να συνεχίσω. Είχαμε προγραμματίσει μια σειρά έργων που μιλούσαν για την φτώχεια, ή την άθλια ηθική των αστών και τα απέρριψαν όλα…»
Γράφει στο βιβλίο «Κώστας Μουσούρης- Πάθος Θεάτρου» ο Μίλτος Λιδωρίκης [Εκδόσεις Καστανιώτη 2002] «…Μετά την καταστροφή αυτή η Αλίκη και ο Κώστας αναγκάζονται να ανασύρουν παλιές επιτυχίες του θιάσου τους όπως «Μάριος», «Φανή», «Ανιέζα», «Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται» κά όμως το κοινό δεν ανταποκρίνεται.. Το ηλεκτρικό κάποιες φορές κόβεται στο θέατρο.. 22 Μαρτίου 1937 ανεβάζουν τον «Παπαφλέσσα» του Σ. Μελά. Το έργο κινδύνευσε να μην παιχτεί γιατί θεωρήθηκε ότι έθιγε την Τουρκία! Τεράστια τα έξοδα και του νέου αυτού ανεβάσματος…Καλοκαίρι του 1937 παίζουν για τελευταία φορά στο καλοκαιρινό θέατρο της οδού Ιουλιανού.. Εχουν υπερβεί όμως τα όρια της ψυχικής τους αντοχής!..»
Ο παλιός αγαπημένος συνεργάτης του Κώστα Μουσούρη και της Αλίκης, Γιώργος Τάκης θυμάται στο βιβλίο του Μίλτου Λιδωρίκη «Πάθος θεάτρου»..
«..Η Αλίκη και ο Κώστας έμεναν τότε σ ένα διαμέρισμα ψηλά στην Πατησίων που τους είχε παραχωρήσει η Κυβέλη. Τα θέατρα εκείνη την εποχή τελείωναν αργά, μετά τα μεσάνυχτα. Πολλές φορές το ζευγάρι δεν είχε χρήματα για να πάρει ταξί και επέστρεφαν σπίτι με τα πόδια.. Μάλιστα παρέκαμπταν την οδό Πατησίων μια και μεταξύ Ιουλιανού και Κοδριγκτώνος υπήρχαν καφενεία που σύχναζαν ηθοποιοί και δεν ήθελαν να τους βλέπουν.. Ηταν φοβερό εκείνο το Καλοκαίρι του 1939… Παιζόταν τότε το έργο «Εδώ θα μείνουμε για πάντα» του Αλέκου Λιδωρίκη..
Η Αλίκη δεν μπορούσε να συνεχίσει.. Εφυγε, πήγε στην Αίγινα όπου την φιλοξένησε στο σπίτι του ο Νίκος Καζαντζάκης.. Ο Μουσούρης την φέρνει στην Αθήνα για να φύγει και πάλι για την Νάξο όπου την φιλοξένησε ο Πέτρος Γλέζος και η Διαλεχτή Ζευγώλη..Ο Κώστας με έστειλε μαζί της.. Εκεί θυμάμαι την επισκέφτηκε και ο Αλέξανδρος Σβώλος…» [O Σβώλος ήταν καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εξ αιτίας των αριστερών πεποιθήσεων του εξορίστηκε από τον Μεταξά σε διάφορα νησιά, όπως την Νάξο το 1939 όπου συνάντησε την Αλίκη.
Ο Σβώλος το 1944 έγινε πρόεδρος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, της γνωστής «Κυβέρνησης του Βουνού» και αργότερα Υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου.]
Οι καταστροφές που είχαν προηγηθεί λόγω της πολιτικής κατάστασης, αλλά και προσωπικά προβλήματα που αφορούσαν τον γάμο τους ,αναγκάζουν την Αλίκη να αφήσει την καριέρα της, να αφήσει τα δύο θέατρα που έφεραν το όνομα της , την οικογένεια της , τον κόσμο που για μια και πλέον δεκαετία την λάτρεψε και να φύγει από την Ελλάδα.. Μεγάλη και δύσκολη απόφαση!..
Για την διάλυση αυτής της σχέσης γράφει ο Μίλτος Λιδωρίκης στο βιβλίο του «Πάθος Θεάτρου»: «…Η Αλίκη σε ραδιοφωνική εκπομπή είχε πει : «Ο Μεταξάς μας κατέστρεψε, μας έκλεισε το θέατρο επανειλημμένως και φτάσαμε ως εδώ..Ο Κώστας μου είπε ότι αν δεν ήμουν εγώ -και δεν τα έκανα όλα αυτά- δεν θα παθαίναμε τίποτα.[εννοούσε την επιλογή ρεπερτορίου] Ετσι σηκώθηκα και έφυγα!» Ενώ ο Μουσούρης μιλώντας στον Μ. Λιδωρίκη υποστήριζε: «Εφταιξαν οι συνθήκες αλλά κι εμείς στραβά αρμενίζαμε! Χωρίς τις αναγκαίες υποδομές επιμέναμε σε ένα ρεπερτόριο που δεν μπορούσαμε να το υποστηρίξουμε σε διάρκεια χρόνου. Στο θέατρο δεν αρκούν μόνο οι καλές προθέσεις..»
«Η Αλίκη φεύγει στην Αμερική», συνεχίζει ο Μίλτος Λιδωρίκης.. «Ο Κώστας ελπίζει στο γυρισμό της, αλλά η απόφαση της ήταν τελεσίδικη. Για χρόνια μετά στο δωμάτιο του υπήρχε η προσωπογραφία της. Για τον Κώστα η Αλίκη έμεινε για πάντα ο εκλεκτός, ευαίσθητος, ακέραιος άνθρωπος!»
Για δώδεκα ακόμα χρόνια το όνομα της θα παραμένει στην πρόσοψη του θεάτρου, μέχρι την ριζική ανακαίνιση του κτιρίου το 1951 οπότε στην πρόσοψη θα ανέβει η επιγραφή Θέατρο «Κώστα Μουσούρη».
Η Αλίκη δεν γύρισε στην Ελλάδα όπως περίμενε ο Μουσούρης. Εζησε για δέκα εννέα ολόκληρα χρόνια στην Αμερική για να ξανά γυρίσει στο τόπο της το 1958 και αυτό για λίγους μήνες.. Η Αλίκη ήταν ένας βαθύτατα αξιοπρεπής και υπερήφανος άνθρωπος..
Νέα πορεία στην Αμερική..
Το 1939 φτάνει στην Αμερική η Αλίκη.. Με την βοήθεια ντόπιων ηθοποιών κάνει την πρώτη εμφάνιση της με το «Κουρέλι» του Νικοντέμι στα Ελληνικά. Αφού έγινε μόνιμη κάτοικος Αμερικής σχηματίζει διάφορα θεατρικά σχήματα με Ελληνες και Αμερικανούς ηθοποιούς παρουσιάζοντας έργα αποκλειστικά στην Αγγλική γλώσσα απευθυνόμενη στο ξενόγλωσσο Αμερικάνικο κοινό.. Δούλεψε στο ραδιόφωνο και λιγότερο στην τηλεόραση έχοντας να αντιμετωπίσει μεγάλες δυσκολίες..Δεν δίστασε να δουλέψει ακόμα και σε εργοστάσια σαν εργάτρια ή φτιάχνοντας στο σπίτι πάνινες κουκουλίτσες που πούλαγε στη συνέχεια!!
Μου έλεγε το 1982 για εκείνα τα χρόνια: « Κάποτε με νόμιζα τυχερή γιατί γεννήθηκα σε μια φημισμένη Πατρίδα την Ελλάδα. Η οικογένεια μου πασίγνωστη χάρη σε μια μεγάλη καλλιτέχνιδα, την μητέρα μου. Είχα αδέλφια,αγάπη από όλους, δόξα, φίλους πολλούς και ξαφνικά δεν είχα τίποτα άλλο εκτός από τον εαυτό μου! Όχι πως όλοι οι δικοί μου, οι φίλοι μου πέθαναν.. Όχι, απλώς ήμουν ξεκομμένη απ όλους πρώτα με τον πόλεμο, ύστερα με την Γερμανική κατοχή και μετά με τους Αγγλους που πολεμούσαν τους Ελληνες αντάρτες.. Ετσι πήρα την απόφαση να ζήσω μέσα στα πλαίσια του εαυτού μου! Πάντα προσπάθησα να είμαι ειλικρινής με τον εαυτό μου..έτσι νομίζω,αλλά δεν ξέρω!!.. Όταν βρίσκεσαι σε ξένο τόπο χωρίς φίλους, χωρίς γνωριμίες ότι πετύχεις έστω και ασήμαντο σου φαίνεται πολύ μεγάλο. Ημουν γνωστή στον τόπο μου, εκεί όμως δεν με ήξερε κανείς. Αγωνίστηκα από την αρχή και πέτυχα. Αυτό το θεωρώ μια μεγάλη μου νίκη!.»
Το 1941 γνωρίζει τον δημοσιογράφο- συγγραφέα Νίκο Νικολαϊδη. Θα παντρευτούν με πολιτικό γάμο το 1950, που όμως τότε δεν ίσχυε στην Ελλάδα και έτσι θα αναγκαστούν το 1957 να παντρευτούν στην Νέα Υόρκη και με θρησκευτικό με κουμπάρα την Μαρίκα Βενιζέλου [σύζυγο του γιου του Εθνάρχη, Κυριάκου Βενιζέλου.] Μαζί έζησαν μέχρι τον θάνατο του το 1981. «Μια φορά με πίκρανε ο Νίκος στα σαράντα χρόνια που ζήσαμε μαζί» μου έλεγε η Αλίκη. «Όταν πέθανε!»
Ας δούμε πως περιγράφει στο βιβλίο της «Δίψα για αέρα και λευτεριά» [Εκδόσεις Καστανιώτη 1980] τη στιγμή που κατάλαβε ότι ο Νίκος θα ήταν ο άνθρωπος της ζωής της.. «Καταστροφές δεξιά και αριστερά, αβεβαιότητα παντού, μιζέρια, δυστυχία σ όλη την Ευρώπη και όμως παρ όλα αυτά η σάρκα του ανθρώπου ξυπνάει ξαφνικά και διαμαρτύρεται γιατί έχει και αυτή τα δικαιώματα της.. Σου επιβάλλει την επείγουσα ανάγκη της, μια ορμή που δεν προλαβαίνεις να καταλάβεις πως ήρθε, γιατί δεν έχει καμιά αιτία, καμιά λογική. Σκλαβώνει όμως το μυαλό και το κορμί του ανθρώπου χωρίς κανένα έλεος. Ηταν ένα απλό συνηθισμένο φαγοπότι μεταξύ φίλων, καμιά δεκαριά όλοι,όλοι. Καθισμένοι γύρω σ ένα τραπέζι μιλούσαμε, συζητούσαμε, τραγουδούσαμε. Καθόμουν δίπλα του, το καλό κρασί μας είχε κάνει όλους να ξενοιάσουμε από την αγωνία του πολέμου.. Σε μια στιγμή και χωρίς ιδιαίτερο λόγο, το χέρι μου σκεπάστηκε ολάκερο από το χέρι του Νίκου..»
Ο Νίκος Νικολαίδης [1899-1981] ήταν δικηγόρος, δημοσιογράφος και συγγραφέας. Με το ψευδώνυμο Πωλ Νορ καθιερώθηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους ευθυμογράφους του Μεσοπολέμου. Μετάφρασε, διασκεύασε πολλά θεατρικά έργα, έγραψε επιθεωρήσεις μαζί με τον Ασημάκη Γιαλαμά με την συνεργασία του οποίου εξέδωσε το 1930 το σατυρικό περιοδικό «Παπαρούνα». Σαν δημοσιογράφος δούλεψε στις εφημερίδες «Εσπερινή», «Βραδυνή». «Νέα Ημέρα», «Εστία», «Εθνος», «Πρωϊα», «Καθημερινή», «Ριζοσπάστης» κά
Στη Μεταξική περίοδο έγραφε καυστικά σχόλια στην εφημερίδα «Βραδυνή», διώχθηκε και αναγκάστηκε να φύγει από την Ελλάδα για την Αμερική όπου συνεργάστηκε με την Ελληνόφωνη εφημερίδα της Νέας Υόρκης «Εθνικός Κήρυξ». [Βιογραφικό από το βιβλίο «Πωλ Νόρ. Ο Σατιρικός, ο Λυρικός, ο θεατρικός, ο αντιστασιακός» του Αγγελου Βογάσαρη. Εκδόσεις «Δωδώνη» 1985]
Η Αλίκη και ο Πωλ Νορ ήρθαν στην Ελλάδα το 1958. Μετά από επιμονή της μητέρας της παίζει στο θέατρο «Κυβέλης» στην Πλατεία Συντάγματος, στα έργα «Γαλήνη» του Ηλία Βενέζη, «Δοκίμασε με» των Χένρυ Χούντ- Πωλ Νορ, «Μάνα κουράγιο» του Μπρεχτ και «Τσάϊ και συμπάθεια» του Ρόμπερτ Αντερσον.
Το 1959 επιστρέφουν στην Αμερική όπου ιδρύουν τον «Ομιλο αρχαίου δράματος» όπου η Αλίκη σκηνοθέτησε και έπαιξε «Αντιγόνη», «Οιδίποδα τύρανο» «Φιλοκτήτη» του Σοφοκλή, «Βάκχες», «Τρωαδίτισσες» του Ευριπίδη, «Πλούτο» του Αριστοφάνη, Προμηθέα δεσμώτη» του Αισχύλου, «Η Δίκη και ο θάνατος του Σωκράτη» του Πωλ Νορ κά
Προβλήματα υγείας – στα μάτια της – την ανάγκασαν να αποσυρθεί από το θέατρο το 1966 και να επιστρέφει στην Ελλάδα. Όμως ένα χρόνο μετά γίνεται η δικτατορία των συνταγματαρχών . Η Αλίκη και ο Πώλ-Νόρ εγκαταλείπουν το 1967 και πάλι την Ελλάδα για την Αμερική. «Δεν μπορούσαμε να ζήσουμε σε μια «Ελλάδα Ελλήνων Χριστιανών». Αδύνατον!» μου έλεγε η Αλίκη.
Στις 23 Σεπτεμβρίου του 1970 όπως γράφουν εφημερίδες της εποχής ο Πρόεδρος Τζόνσον δηλώνει ότι θα αναγνωρίσει την χούντα των συνταγματαρχών.. Η Αλίκη και ο Πωλ Νορ εγκαταλείπουν και την Αμερική! Για τέσσερα χρόνια θα ζήσουν στην Σουηδία. Μια χώρα που δεν αναγνώρισε ποτέ την κυβέρνηση της χούντας..
23 Ιουλίου 1974 η πτώση της χούντας. Δύο μέρες μετά στις 25 Ιουλίου η Αλίκη και ο Πωλ Νορ πατούν και πάλι το χώμα της Ελεύθερης Ελλάδας.
Η οριστική επιστροφή τους στην Ελλάδα σημαδεύτηκε από την απώλεια αγαπημένων προσώπων. Δύο μέρες μετά, στις 27 Ιουλίου πεθαίνει ο πατέρας της Κώστας Θεοδωρίδης. Στις 26 Μαίου 1978 θα φύγει και η μητέρα της η Κυβέλη. Τρία χρόνια μετά στις 23 Απριλίου 1981 θα χάσει και τον επί σαράντα χρόνια σύντροφο της, τον Νίκο της..
Μεγάλος ο πόνος, η μοναξιά.. Όμως η Αλίκη δεν το βάζει κάτω…
«Το θέατρο μου έδωσε τα χρήματα. Στο θέατρο θα ξανά πάνε!..
Δυο χρόνια ψάχνει ένα χώρο για να φτιάξει το νέο της θέατρο στην Αθήνα! Και είναι 75 ετών!!! «Το θέατρο μου έδωσε τα χρήματα, στο θέατρο θα ξανά πάνε» συνήθιζε να λέει!
Βρίσκει ένα παλιό κτίριο – του Ανδρέα Συγγρού αν θυμάμαι καλά- στην Λεωφόρο Αμαλίας 38 και Δαιδάλου, απέναντι σχεδόν από τους στύλους του Ολυμπίου Διός.
Το ονόμασε θέατρο «Πύλη».
Νέοι δημοσιογράφοι θέλοντας να γνωρίσουν τότε ένα παλιό «θρύλο» του θεάτρου της ζητούσαν συνεντεύξεις.. Συχνά την ρωτούσαν: «Δεν κάνατε παιδιά, δεν σας λείπουν;» για να πάρουν την ίδια πάντα απάντηση: «Μα έκανα τρία θέατρα, αυτό το θεωρείς μικρό πράγμα παιδί μου;»
Φθινόπωρο του 1983 ξεκινά η συνεργασία μου μαζί της. Η Αλίκη για να τιμήσει την μνήμη του άντρα της του Πωλ Νορ παρουσιάζει το έργο του «Λιμάνι στο σκοτάδι» που είχε γράψει στα Αγγλικά το 1947. [Πρωτοπαίχτηκε το 1949 στη Νέα Υόρκη, σ ένα θέατρο οφφ-Μπροντγουαίη, σε σκηνοθεσία της Αλίκης.] Στην «Πύλη» ανεβαίνει σε μετάφραση Δέσπως Διαμαντίδου και σκηνοθεσία πάλι της Αλίκης. Παράλληλα ξεκινά η προετοιμασία του έργου του Γρηγορίου Ξενόπουλου «Το μυστικό της Κοντέσας Βαλέραινας» που κάνει πρεμιέρα στις 17 Φεβρουαρίου 1984.Το αφιερώνει στην μνήμη της Κυβέλης. Με τον ρόλο της «κοντέσας» η Αλίκη θα ξανά παίξει στην Αθήνα μετά από 26 χρόνια!! Ηθελε να επιστρέψει στο θέατρο με έργο του Ξενόπουλου, τον θεωρούσε δικό της άνθρωπο: «Ναι, ο Ξενόπουλος», μου έλεγε «είναι δικός μου άνθρωπος. Από παιδάκι τον θυμάμαι στο σπίτι να κουβεντιάζει στο σαλόνι με την μητέρα μου.. Στα 15 χρόνια μου έπαιξα για πρώτη φορά σε έργο του. Ακολούθησαν και άλλα. Αργότερα έγραψε για μένα την «Ανιέζα».. Εχω την εντύπωση ότι ζει ακόμα και ότι ανεβάζω έργο του. Τον νιώθω κοντά μου!!»
Οι κριτικοί έγραψαν τότε: «Η Αλίκη δεν παίζει την Κοντέσα Βαλέραινα, είναι η Κοντέσα Βαλέραινα!!» Ο Μηνάς Χρηστίδης γράφει στο «Εθνος» στις 27/2/1984 «..Ομολογώ πως ξαφνιάστηκα πολύ ευχάριστα. Είναι περίεργο – κι αξίζει να μην το χάσει κανείς που ενδιαφέρεται για τα μυστικά του θεάτρου – να δει την κα Αλίκη πόσο μπορεί να είναι «σύγχρονη», μεταχειριζόμενη μ εξαιρετική λεπτότητα τρόπους υποκριτικής άλλης εποχής. Γιατι η εσωτερική δύναμη είναι παρούσα, τωρινή,δεν έχει ούτε μια στιγμή λάθος, ούτε υπερβάλλει, ούτε υποπαίζει..»
Θυμάμαι στην πρεμιέρα της έφτασαν στο θέατρο δεκάδες καλάθια με λουλούδια.. Ξεχώριζε μια τεράστια ορχιδέα από τον Δημήτρη Χορν και μια μεγάλη αγκαλιά τριαντάφυλλα από την Αλίκη Βουγιουκλάκη που έγραφε στην κάρτα: «Στην πρώτη Αλίκη του θεάτρου μας!!»…Και μια και αναφέρω την αγαπημένη Αλίκη Βουγιουκλάκη που κυριαρχούσε εκείνα τα χρόνια στο θέατρο θα σας πω τι «πρόβλημα» αντιμετώπιζα τότε.. Αλίκη για όλο τον κόσμο ήταν η Βουγιουκλάκη.. Ελα όμως που η «δική» μου Αλίκη δεν είχε.. επώνυμο!! Πως έπρεπε να την αναφέρω στα δελτία τύπου, στο πρόγραμμα, στην επιγραφή; Εκανα μια συζήτηση μαζί της για να αποφασίσουμε.. «Μα παιδί μου», μου έλεγε, «Αλίκη είναι το όνομα μου. Αλίκη λεγόταν το θέατρο μου. Αλίκη με ήξεραν όλοι!!!»
Η αλήθεια είναι ότι σε όλη της την καριέρα, από το ξεκίνημα της [με εξαίρεση τα «ερασιτεχνικά» βήματα της στο θέατρο που εμφανιζόταν ως Αλίκη Θεοδωρίδη] τα δέκα χρόνια με τον Μουσούρη, όλα τα χρόνια στην Αμερική, πάντα εμφανιζόταν μόνο με το μικρό της όνομα, όπως έκαναν τότε όλες οι πρωταγωνίστριες πχ. Κυβέλη, Μαρίκα[Κοτοπούλη].. Όμως τώρα υπήρχε και η Βουγιουκλάκη!! Τι θα έπρεπε να κάνω;; Μετά από πολλούς.. «τσακωμούς» άρχιζα να βάζω -παρά τις αντιρρήσεις της- δίπλα στο Αλίκη, το Πωλ Νορ!!!
Και κάτι ακόμα που «συνδέει» την Αλίκη με την Αλίκη Βουγιουκλάκη.. Η νονά της Βουγιουκλάκη- παλιά μοδίστρα της Αλίκης- από την μεγάλη της αγάπη για εκείνη, έδωσε το όνομα της στην μικρούλα Αλίκη!!
Καλοκαίρι του 1984 προετοιμάζουμε μαζί το ανέβασμα της «Βαλέραινας» με νέα διανομή. Η Αλίκη μου έδωσε τότε την ευκαιρία να κάνω την πρώτη θεατρική μου παραγωγή στο θέατρο. Πρεμιέρα της νέας μας «Βαλέραινας» στις 5 Οκτωβρίου 1984 στο θέατρο «Αυλαία» της Θεσσαλονίκης. «Φύσηξες τον ενθουσιασμό σου στα πανιά και είπες: Οπου με βγάλει η άκρη. Με αγάπη Αλίκη» έγραφε το σημείωμα της που συνόδευε ένα χάλκινο ιστιοφόρο με φουσκωμένα πανιά που μου χάρισε στην πρεμιέρα μας. Πάντα αυτό το καράβι βρίσκεται σε ξεχωριστή θέση στο γραφείο μου όπως βέβαια και σε ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου βρίσκεται η Αλίκη..
Επιστρέφοντας ένα μήνα μετά στην Αθήνα – μετά από μια μικρή δική μου οικονομική «καταστροφή»- συνεχίζονται οι παραστάσεις της «Βαλέραινας» στην «Πύλη» αλλά χωρίς εμένα στο πλευρό της..
Μετά από λίγους μήνες επιστρέφω στην «Πύλη» όπου η Αλίκη ανεβάζει στις 23 Οκτωβρίου 1985 το βραβευμένο με το Πούλιτζερ 1983 έργο της Μάρσα Νόρμαν «Καληνύχτα μητέρα» έχοντας στο πλευρό της την Τζένη Ρουσσέα. Σκηνοθέτης ο Ελληνοαμερικανός φίλος της Αλίκης Δημήτρης Βιλλάν.Τα σκηνικά-κοστούμια έκανε η φίλη μας Ελλη Πανούση.
Εγραφε στις 27-2-1986 στην «Καθημερινή» ο Τάσος Λιγνάδης κάτω από τον τίτλο «Ανοιχτό Εγκώμιο»:
«..Ομολογώ με παρρησία: Μην αμελήσετε να δείτε την κ.Αλίκη στο ρόλο της μητέρας. Εζησα μια υπόκριση σπάνιας αμεσότητας, ευαισθησίας και αρχοντιάς να μεταμορφώνεται σ ένα πλάσμα Σκηνής που με πολύ απλά μέσα κάνει το ρόλο να ξεχειλίζει από γνήσιο ήθος και να μας αιχμαλωτίζει…Μια παράσταση που την θεωρώ από τις καλύτερες που είδα τα τελευταία χρόνια. Μια σπάνια εμπειρία από εκείνες τις ευεργετικές εμπειρίες που μας βοηθούν να καταλάβουμε τι θα πει «ενσαρκώνω ρόλο», τι θα πει «υποδύομαι», τι θα πει «σύγχρονο» – επαναλαμβάνω- «σύγχρονο παίξιμο», δηλαδή τι θα πει λιτή και άμεση σκηνική αντίληψη στην ερμηνεία του ήθους!!…»
Πολύ γνωστή στους παλιότερους η Αλίκη εντελώς όμως άγνωστη στους νεώτερους αφού ποτέ δεν την είχαν δει στο θέατρο, με την παρουσία της και πάλι – έστω εκείνα τα λίγα χρόνια στην σκηνή – μας έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσουμε ένα άλλο θεατρικό ήθος, απολεσθέν δυστυχώς εδώ και πολλά χρόνια!!.
Εκείνος ο χειμώνας του 1985-86 ήταν εκπληκτικός..Η «Πύλη» ήταν σε δύο επίπεδα. Επάνω το θέατρο και κάτω υπήρχε μια μεγάλη αίθουσα όπου η Αλίκη ήθελε να της οργανώνω διάφορες εκδηλώσεις. Εκεί έγινε η έκθεση ζωγραφικής της Μαρίας Ρουσέα -αδελφή της Τζένης- η έκθεση ζωγραφικής της σκηνογράφου-ενδυματολόγου Ελλης Πανούση με την παρουσία στα εγκαίνια του Γιάννη Τσαρούχη, η έκθεση φωτογραφίας-λιθογραφίας της Κάτε Παπανικολάου και της Μαρίας Ζαχούρ. Το ίδιο διάστημα κάναμε ένα αφιέρωμα στην ποιήτρια Διαλεχτή Ζευγώλη-Γλέζου που το 1983 τιμήθηκε με το βραβείο «Ουράνη» από την Ακαδημία Αθηνών, ποιητικές βραδιές που συντόνιζε η αδελφή της Αλίκης ηθοποιός Μιράντα Μυράτ και να μην ξεχάσω, κάθε Τρίτη μετά την παράσταση ακολουθούσε συζήτηση με τους θεατές που συντόνιζε ο ψυχίατρος Δημήτρης Ρακόπουλος με θέμα τις σχέσεις μάνας- κόρης, την μοναξιά, την απομόνωση, το αίσθημα αποτυχίας. Για όλα αυτά μίλαγε το έργο και οι θεατές συζητούσαν με την Αλίκη, την Τζένη, τον Δημήτρη…
Τι να πρωτοθυμηθώ από εκείνο τον τόσο δημιουργικό χειμώνα στην «Πύλη»;;
Να θυμηθώ τα «πάρτι» που σκάρωνε με το τίποτα η Αλίκη, με διάφορες αφορμές, που μας έβαζε όλους να.. μαγειρεύουμε! Ο καθ ένας έφερνε το δικό του φαγητό στο πάρτι!! Να θυμηθώ την πρωτοχρονιάτικη πίτα που κόβαμε μετά την παράσταση ανάμεσα στους θεατές ή τον εορτασμό για τα τρία χρόνια της «Πύλης» και τις 150 παραστάσεις του έργου «Καληνύχτα μητέρα» που προλόγισε ο Μάριος Πλωρίτης παρουσία σημαντικών ανθρώπων του καλλιτεχνικού χώρου όπως η Αλέκα Κατσέλη, ο Αλέξης Μινωτής, η Αννα Καλουτά, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Αλέκος Λιδωρίκης, ο Μανώλης Κορρές, ο Βασίλης Γεωργιάδης, η Μαρία Αλκαίου κά.. Δεν μπορώ να ξεχάσω και φίλους πολλούς που δούλευαν ή με κάποιο τρόπο συμμετείχαν στις εκδηλώσεις, τον Κόνυ Πυρπασόπουλο [πατέρα του σημερινού ηθοποιού], τον αγαπημένο μου Γιώργο Τάκη, την φίλη μου την Ελλη Πανούση, τον Μιχαλάκη τον Δεναξά, τον ποιητή Γιάννη Νεγρεπόντη, την Κάτε Παπανικολάου και την Μαρία Ζαχούρ.. Ωραίος εκείνος ο χειμώνας στην «Πύλη» και η Αλίκη ευτυχισμένη που έβλεπε κόσμο πολύ στο χώρο που είχε φτιάξει με τόση αγάπη..
Όμως το «Καληνύχτα μητέρα» ήταν η τελευταία μου συνεργασία μαζί της.
Ασήμαντα ανθρωπάκια έσπειραν υπογείως – όπως είχαν μάθει να ζουν – «ζιζάνια» που χάλασαν την σχέση μου με την Αλίκη.. Εβλεπα και καταλάβαινα πολλά και αυτό δεν άρεσε σε κάποιους, με καθιστούσε επικίνδυνο!.. Καταλάβαινε και εκείνη τα πάντα όμως είχε την ανάγκη κάποιων και λόγω της ηλικίας της, κυρίως όμως λόγω των προβλημάτων που αντιμετώπιζε με τα μάτια της..
Ετσι έφυγα από κοντά της, άλλωστε μερικούς μήνες μετά θα ξεκίναγα την παραγωγή μουσικών εκδηλώσεων με την Καίτη Χωματά, μια συνεργασία που κράτησε 22 χρόνια και βέβαια την δεκάχρονη συνεργασία μου στο θέατρο με την αγαπημένη μου Κατερίνα Βασιλάκου..
Η Αλίκη συνέχισε για λίγα ακόμα χρόνια στην «Πύλη». Τα επόμενα δύο χρόνια παραχώρησε το θέατρο στην Μαίρη Βιδάλη και έπαιξαν μαζί στους «Βρυκόλακες» του Ιψεν και «Στην σκιά της Εβίνας» του Ντ.Μόρουμ, ενώ τo 1991-1992 έπαιξε για τελευταία φορά στο έργο του φίλου μας Πειραιώτη λογοτέχνη Αγγελου Βογάσαρη «Η αγάπη της μαϊμούς».
Συχνά μάθαινα νέα της Αλίκης από τον φίλο μας τον Γιώργο Τάκη που έμεινε στο πλευρό της μέχρι το τέλος, χωρίς βέβαια να μπορεί ουσιαστικά να την βοηθήσει. Είχε και εκείνος μεγαλώσει και προβλήματα υγείας τον ταλαιπωρούσαν …
«Η Λογική σταματάει την ψυχή, σταματάει την τέχνη!..»
H Αλίκη «έφυγε» στις 8 Οκτωβρίου 1995. Λίγοι φίλοι που την είχαμε αγαπήσει την συνοδεύσαμε τότε στο τελευταίο της ταξίδι..
Σχεδόν ένα χρόνο μετά βρέθηκα στο Α νεκροταφείο και θέλησα να τις αφήσω δυο τριαντάφυλλα που της άρεσαν.. Ενας χρόνος είχε περάσει και κανείς δεν είχε βρεθεί να γράψει το όνομα της.. Ενας τάφος χωρίς όνομα..
Λες και δεν υπήρξε ποτέ αυτός ο άνθρωπος…
Αυτός ο άνθρωπος που πρόσφερε τα πάντα στους άλλους..
Μια ανοιχτή αγκαλιά ήταν η Αλίκη ακόμα και γι αυτούς – κάποιους ασήμαντους – που εκμεταλλεύτηκαν την εμπιστοσύνη της…
Την ίδια μέρα παρήγγειλα μια πλάκα σε γειτονικό μαρμαράδικο με την φωτογραφία της – αυτή με το άσπρο γιακαδάκι που αγαπούσε – και έγραψα επάνω μόνο το όνομα που ήθελε: ΑΛΙΚΗ, ηθοποιός και μια φράση που μου είχε πει το 1982 στην πρώτη μας γνωριμία: « Η λογική σταματάει την ψυχή, σταματάει την τέχνη!!»
Ήταν το λιγότερο που μπορούσα να κάνω για εκείνη..
Εκείνη που έδωσε σε όλους μας τόσα πολλά..
Στην μνήμη της είναι αφιερωμένο και αυτό το κείμενο…
Δέκα έξι χρόνια πέρασαν και κανείς δεν βρέθηκε να γράψει δυο λόγια για την κα Αλίκη!!..
Δημήτρης Κραουνάκης