Αρχές Νοεμβρίου του 2017 κυκλοφόρησε το νέο -αυτοβιογραφικό αυτή τη φορά!- βιβλίο της πολυγραφότατης και αδιαμφισβήτητα ταλαντούχας Μάρως Βαμβουνάκη, από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
Υπόθεση βιβλίου
Ούτε το φανταζόμουν, ούτε ήθελα ποτέ μου να γράψω αυτοβιογραφικό βιβλίο. Τα αυτοβιογραφικά βιβλία σαν να έχουν κάτι ρευστό, άκομψο· δύσκολα συλλαμβάνεται εξάλλου ακόμη και η δική σου αλήθεια. Μια βλέπεις έτσι εκείνα που έγιναν, μια αλλιώς. Δύσκολα αποφεύγεις τις ματαιοδοξίες σου ή την αυτοδικαίωσή σου. Άλλο να εισχωρούν στις ιστορίες μου στοιχεία ζωής μου -σχεδόν πάντα παραλλαγμένα- κι άλλο να μιλώ ευθέως για μια υπόθεσή μου ακριβώς όπως την έζησα.
…
Με αυτά τα λόγια ξεκινά η αγαπημένη συγγραφέας το νέο της λογοτεχνικό έργο. Το νήμα της αφήγησης-εξομολόγησης στερεώνεται γερά κάπου εκεί… σε ένα βραδυνό όνειρο με τον εκλιπώντα πατέρα της. Κι αρχίζει να ξετυλίγεται κυλώντας πότε αργά, πότε γρήγορα, πότε κινούμενο πίσω στο χρόνο, πότε ερχόμενο στο παρόν, πότε αριστερά, πότε δεξιά, αλλά πάντα γύρω από το νέο μέλος της οικογένειάς της, την εγγόνα της που άνοιξε για πρώτη φορά τα όμορφα ματάκια της τον Αύγουστο του 2016.
Ο μίτος -όχι της Αριάδνης αλλά της Μάρως- σε κάποια σημεία σκαλώνει λιγάκι παραπάνω… στη γέννηση του γιου της του Γιώργη, στα δικά της πρώτα βήματα ως μητέρα, στη σχέση της με τον Θεό, στην είσοδο της νύφης της -της Αλέσια- στην οικογένειά τους, στη συγγραφή, στην ανατροφή των παιδιών, στην οικογένεια, στον ρόλο των γονιών και των παππούδων, και φυσικά στην δύσκολη γέννηση της εγγονής της.
Η πνοή των πραγμάτων, Ο ουρανός στο πιάτο μας, Τόσο πολλά τριαντάφυλλα!…, Ιντερμέτζο για αυγουστιάτικη μέρα, Το κεφάλαιο των κοινοτοπιών, Επιτέλους μόνες!, Ιντερμέτζο για χειμωνιάτικο παραμύθι, και Ευχή είναι οι κεφαλίδες από τα οκτώ μέρη που είναι χωρισμένη-τακτοποιημένη η λογοτεχνική αυτή αυτοβιογραφική αναφορά της συγγραφέως.
Και σε κάθε μέρος από αυτά, συχνά πυκνά -όπως είναι φυσικό- εμφανίζεται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η Μαρία, η Μήσα, η Μάρω, το Μαράκι, η Μαρούσκα, η Μασένκα… η εγγονή της συγγραφέως. Άλλωστε για εκείνη γράφτηκε πρωταρχικά το βιβλίο… άλλο αν μετά την έκδοσή του μπορούμε κι εμείς να το απολαύσουμε… κοντά στον βασιλικό ποτίζεται και η γλάστρα δεν λέει ο λαός μας! 🙂
Κριτική και εντυπώσεις
Η συγγραφή ενός αυτοβιογραφικού βιβλίου και κυρίως η έκδοσή του όταν ο συγγραφέας του είναι ακόμα εν ζωή, είναι ένα πολύ δύσκολο βήμα. Ο κίνδυνος να διαταραχθούν κάποιες συγγενικές ή κοινωνικές σχέσεις είναι συνεχώς υπαρκτός. Η πιθανότητα -οι τυχόν αυτές προαναφερόμενες διαταραχές- να αποτελέσουν τροχοπέδη στην καταγραφή των γεγονότων είναι δυσβάσταχτη!
Κι όμως, η ταλαντούχα Μάρω Βαμβουνάκη, το τόλμησε… et voilà! Το αυτοβιογραφικό πόνημά της υπό τον τίτλο «Το βιβλίο της εγγονής μου» βρίσκεται σε όλα τα βιβλιοπωλεία προς χάρη και τέρψη των πολυάριθμων φανατικών αναγνωστών της, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Αιτία, πυρήνας και οδηγός η γέννηση της εγγονής της. Μη νομίζετε όμως ότι θα σας αποκαλυφθούν -διαβάζοντάς το- μόνο προσωπικές πτυχές γύρω από το ευτυχές αυτό γεγονός της οικογενείας. Πολλά -διάσπαρτα- ψήγματα σοφίας, ωφέλιμα για την ζωή του καθενός μας, σας περιμένουν σχεδόν σε κάθε σελίδα του βιβλίου. Η κρυστάλλινη και διερευνητική άλλωστε ματιά της Μάρως Βαμβουνάκη μας είναι ήδη γνωστή από το σημαντικότατο έως σήμερα λογοτεχνικό της έργο.
Την επόμενη φορά που θα περάσετε μπροστά από κάποιο βιβλιοπωλείο, μπείτε μέσα, αγοράστε το «Το βιβλίο της εγγονής μου» και με την πρώτη ευκαιρία ελεύθερου χρόνου αφεθείτε στα χέρια και την πένα της ταλαντούχας συγγραφέως. 🙂
Οπισθόφυλλο:
Ούτε το φανταζόμουν, ούτε ήθελα ποτέ μου να γράψω ένα εντελώς αυτοβιογραφικό βιβλίο. Είναι όμως ψεύτης όποιος πει «ποτέ» ή «πάντα» για τον εαυτό του, το πλάσμα δηλαδή που γνωρίζει λιγότερο. Έρχονται μετά γεγονότα που σε μεταμορφώνουν.
Σ’ εμένα ήρθε η εγγονή μου κι όσα πια την ακολούθησαν. Τον ίδιο μήνα που γεννήθηκε, έτσι όπως κυκλοφορούσα, κάπως σαν εκστατική, βρέθηκα στον υπολογιστή σπρωγμένη από τυφλή ανάγκη. Εξομολόγησης; Σημειώσεων να μην ξεχαστούν; Τραγουδιού που πιέζει να το πεις, αφού μέσα μας υπάρχουν μουσικές που αποφασίζουν αυτές για εμάς;
Υπήρχαν όμως και οι γονείς! Πιο σοβαροί, πιο προσεχτικοί, πιο υπεύθυνοι, πιο χαμηλότονοι από εμένα. Μια χαρούμενη στιγμή –η χαρά σε κάνει πιο γενναίο– τους το ξεφούρνισα. «Θα γράφεις και για μας;» ρώτησε ο γιος μου. «Είναι δυνατόν να σας αποφύγω;… Είστε ένα με την υπόθεση!» είπα μαζεμένη.
Δεν ενθουσιάστηκαν. Ορκίστηκα με πάθος να το δουν πριν το παραδώσω για έκδοση. Να αφαιρέσω ό,τι δε θέλουν να ειπωθεί· στην ανάγκη, να μην το εκδώσω καν…
Ταυτότητα βιβλίου
Τίτλος βιβλίου
Το βιβλίο της εγγονής μου
Συγγραφέας
Μάρω Βαμβουνάκη
Εκδοτικός οίκος
Εκδόσεις Ψυχογιός
Ημερομηνία έκδοσης
9 Νοεμβρίου 2017
Αριθμός σελίδων
193
ISBN
978-618-01-2321-0
Συντάκτης άρθρου
Ακολουθεί κριτική του Κώστα Τραχανά.
Το νέο βιβλίο της Μάρω Βαμβουνάκη αναφέρεται στην εγγονή της: Μάρω-Μαρία-Μάσενκα-Μάρουσκα-Μάσα-Μπεμπούσκα και Μπέμπα, μέχρι που αυτή θα γίνει σαράντα ημερών.
Είναι η ιστορία της εγγονής της. Το βιβλίο της εγγονής της.
Όσα γράφει, η Μάρω Βαμβουνάκη σε αυτό το βιβλίο, φαίνονται ότι είναι τα πιο συνηθισμένα, τα πιο βαρετά και κοινότοπα. Εκνευριστικά κοινότοπα και συνηθισμένα. Ηχούν σε αυτήν μοναδικά, αλλά έτσι ακριβώς συμβαίνουν σε κάθε οικογένεια που αποκτά μωρό. Υπάρχει κάτι που σε ωθεί να θες να τα καταγράψεις, να τα διασώσεις, να τα μοιραστείς, γιατί, αν και ξέρεις την απλοϊκότητά τους ταυτόχρονα τα θεωρείς σπάνια και ασυνήθιστα. Εξάλλου για σένα τον ίδιο είναι όντως σπάνια και όντως ασυνήθιστα. Είναι τα ασυνήθιστα συνηθισμένα! Τα πολύτιμα κοινά! Η ζωή είναι μια απέραντη κοινότοπη μοναδικότητα και η αγάπη και η έγνοια της το πιο φυσικό ακατανόητο.
Η μητέρα, η Αλέσια, αρνήθηκε να της κάνουν καισαρική τομή. Ο τοκετός κράτησε δώδεκα ώρες και οι ωδίνες έξι ώρες. Ωδίνες απερίγραπτες. Και γεννήθηκε η μικρή: αθώα, ανήμπορη, μαγνητική, πεντάμορφη, τρυφερή, ελκυστική, μοναδική.
Μας μιλάει η Μάρω Βαμβουνάκη για τα νανουρίσματα, την ουράνια μουσική του Μότσαρτ που αρέσει στα μωρά και τα εκπαιδεύει συναισθηματικά, τα παιδικά παραμύθια που θα της διάβαζε: την Σταχτοπούτα, τη Χιονάτη, τον Κοντορεβυθούλη, την Κοκκινοσκουφίτσα και τόσα άλλα. Αναφέρει την Αγία Τριάδα της γονεϊκής οφειλής που περιέχει τα αναγκαία Τρία, και πάνω από όλα το πρώτο τους: Τρυφερότητα. Τρυφερότητα, Ασφάλεια, Αναγνώριση. Προτείνει ότι η οικογένεια του γιού της δεν πρέπει να είναι παιδοκεντρική, αλλά πρέπει ο πυρήνας της οικογένειας να είναι το ζευγάρι, το ανδρόγυνο. Οι γονείς λαχταρούν να προσφέρουν στο μικρό τους εκείνο που στερήθηκαν οι ίδιοι στην παιδική τους ηλικία. Έτσι έπειτα από μια γενιά στερημένων παιδιών ακολουθεί μια γενιά παραχαϊδεμένων παιδιών. Αν και οι νεότεροι παιδοψυχολόγοι παραδέχονται ότι τα παιδιά της στέρησης και τα παιδιά του κορεσμού εμφανίζουν με τον καιρό σχεδόν τις ίδιες νευρώσεις.
Τα πιο προβληματικά παιδιά έχουν γονείς απρόβλεπτους (κυρίως απρόβλεπτη στις αντιδράσεις μητέρα). Το μικρό παιδί έχει ανάγκη κάτι σταθερό και ακλόνητο, κάτι λογικό, με την έννοια της συνέπειας, της σύνεσης, της ωριμότητας. Αν η μητέρα φέρεται νυχθημερόν απροσδόκητα, το παιδί εκτίθεται διαρκώς σε φόβο και ανησυχία για το τι θα ακολουθήσει από στιγμή σε στιγμή. Ζει πια όχι ζώντας αυθόρμητα, αλλά αμυνόμενο και χτίζοντας αμυντικούς μηχανισμούς. Οι αμυντικοί μηχανισμοί είναι ένα υγιές μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης, όμως όταν το παρακάνουν, ο άνθρωπος αποκτά ψευδοπρόσωπο.
Αναρωτιόμαστε πώς και γιατί δεν ακούνε τα παιδιά όσα συνεχώς τους λέμε και τα διδάσκουμε. Μα γιατί ούτε εμείς οι ίδιοι ακολουθούμε αυτά που τα διδάσκουμε. Τα μικρά παιδιά είναι πιο σοβαρά και συνεπή απ’ τους ενηλίκους. Τα παιδιά μεγαλώνουν μιμούμενα, αντιγράφουν, παρακολουθούν λεπτομερώς αυτό που εμείς είμαστε. Το συλλαμβάνουν με βαθιά παιδική, ακόμη και βρεφική σοφία, και πριν ακόμη μάθουν τις λέξεις που το περιγράφουν, πριν ακόμη μιλήσουν και λεκτικά εκφραστούν. Δεν τα επηρεάζουν επί λέξει τα λόγια που τους λέμε, προσέχουν όμως καλά το βλέμμα μας, τον τόνο της φωνής μας, γιατί ο τόνος, το ύφος κι ο τρόπος είναι που περιέχουν το αληθινό πνεύμα και τις προθέσεις όσων τους λέμε.
Η αθωότητα των μωρών σε αποσβολώνει, σε καθηλώνει μπρος σε κάτι σπάνιο. Γιατί μάλλον η απόλυτη ταπείνωση, απόλυτη αγνότητα που καταφωτίζει τον άνθρωπο και τον κάνει εκτυφλωτικό συμβαίνει μονάχα σε αγίους και στα μωρά, στα πολύ μωρά όμως. Πριν τα «εκπαιδεύσουμε» στον εγωισμό, πριν τα χαλάσουμε, πριν να αρχίσουν να μας αντιγράφουν, να μας μιμούνται, πριν καταλάβουν και ξεκινήσουν τους πονηρούς χειρισμούς της αξίας τους. Και η δικιά της πεντάμορφη εγγονή, είναι ακόμη πεντάμορφη, επειδή είναι αθώα και καθόλου δεν το ξέρει.
Και, φυσικά, τη φωτογραφίζουνε!
Και ακούει! Σίγουρα ακούει! Μόλις γεννήθηκε, μόλις άκουσε τη φωνή του Γιώργη (του γιού της Μ. Βαμβουνάκη), ακουμπισμένη στο στήθος της μαμάς της, έκανε τόξο το σωματάκι της και γύρεψε να τον δει προς τα πίσω, όπως εκείνος έγερνε και της έλεγε λόγια. Είχανε καλά γνωριστεί, αφού της μιλούσε συστηματικά όλους τους μήνες της εγκυμοσύνης…
Και το δέρμα των μωρών από τι είναι άραγε καμωμένο; Μόνο από ύλη; Αποκλείεται! Ναι, έχει φως, έχει λάμψη, και αύρα, και άρωμα και μια απαλότητα άφταστου φεγγαριού…
Μα τι μπορεί να βλέπει, να ξαναζεί και να χαμογελά τόσο γλυκά όταν κοιμάται; Να αναστατώνεται πού και πού, να ζαρώνει τα χειλάκια και να είναι έτοιμο να κλάψει μέσα στο όνειρο; Από πού έμαθε να γελά, από πού έμαθε να κλαίει; Τι παραστάσεις έχει στο μυαλουδάκι του; Τι εμπειρίες; Τι μνήμες μπορεί να αναβιώνει, να συγκρίνει και να αντιδρά;
Το μωρό δεν χορταίνει αγκαλιές, λογάκια, ενδιαφέρον, γάλα, μικρά φιλάκια, νανουρίσματα και λίκνισμα. Οι γονείς θυσιάζουν τους εαυτούς τους, τις ώρες τους, την ησυχία τους, στο πιο αδύνατο πλάσμα του σπιτιού, κι εκείνο αρχίζει στάλα στάλα να τους ανταμείβει. Αμέσως μετά το μεγάλο σοκ του τοκετού τα πράγματα αρχίζουν από πρωτόγονα, πρωτόγνωρα και αχαρακτήριστα να γίνονται σχετικά χαρακτηρισμένα και περισσότερο οικεία.
Εξελισσόταν σύντομα η μικρή Μάρω σε ένα ήρεμο, χορτάτο σωματικά και συναισθηματικά μωρό. Έπαιξε μεγάλο ρόλο η σταθερή συμπεριφορά του Γιώργη και της Αλέσια. Συμπεριφορά που δεν ήταν εύκολη για δυο νέους ανθρώπους άπειρους από μωρά, τρομαγμένους από ευθύνη προς κάτι φοβερά σημαντικό αλλά άγνωστο, με δικές τους πιέσεις, υποχρεώσεις και εργασίες. Οι προθέσεις και οι αποφάσεις τους ήταν άριστες. Κατά κανόνα σχεδόν όλοι οι γονείς επιθυμούν το καλύτερο για το σπλάχνο τους. Το μωρό από ένστικτο, ίσως από ένστικτο επιβίωσης, αλλά και από πνευματική ανάγκη, αποζητάει την αγάπη των γονιών του.
Τα μωρά γνωρίζουν πολύ καλά να πεινούν, να ζητούν τροφή, οι μαμάδες, η Αλέσια οφείλει να δώσει το στήθος της. Ο μπαμπάς της, πανέτοιμος και αυτός, περιμένει να τη σηκώσει μετά με χάδια, με λόγια ψιθυριστά, να την ακουμπήσει στον προστατευτικό ώμο του, να την περπατάει πάνω κάτω στο δωμάτιο μέχρι να κάνει «γκρου». Απόλυτη υποταγή των μεγάλων σε ένα ροζ ζυμαράκι τόσο δα, τόσο αδύναμο και με τόση δυνατή φωνή. Που κουνάει χεράκια και ποδαράκια και φωνάζει.
Η μάνα είναι καημός, λέει η Μάρω Βαμβουνάκη, αλλά σαν γιαγιά είμαι ευτυχισμένη. Σαν γιαγιά ζει τώρα τη χαρά της ζωής της, για την μοναδική της εγγονή.
Η ΜΑΡΩ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ γεννήθηκε στα Χανιά, όπου έζησε τα παιδικά της χρόνια. Από δέκα χρόνων ήρθε με την οικογένειά της στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά και ψυχολογία. Από το 1972 και για έντεκα χρόνια έζησε στη Ρόδο, όπου εργάστηκε ως συμβολαιογράφος. Σήμερα ζει στην Αθήνα. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν τα έργα της: Ο ΠΑΛΙΑΤΣΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΙΜΑ, ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΗΣ ΑΞΟΔΕΥΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ, ΧΟΡΟΣ ΜΕΤΑΜΦΙΕΣΜΕΝΩΝ, ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΡΔΙΑ ΓΕΜΙΖΕΙ ΜΕ ΕΛΑΧΙΣΤΑ, ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΣΤΗ ΒΙΕΝΝΗ (υποψήφιο για το Βραβείο Αναγνωστών – ΕΚΕΒΙ 2012), ΣΙΩΠΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΑΚΟΥΓΕΣΑΙ, Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΖΗΛΙΑΣ, η συλλογή διηγημάτων ΑΥΤΗ Η ΣΚΑΛΑ ΔΕΝ ΚΑΤΕΒΑΙΝΕΙ, σε κοινό τόμο ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ΜΟΙΧΕΙΑΣ, ΝΤΟΥΛΙΑ και Ο ΠΙΑΝΙΣΤΑΣ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ, το βιβλίο της για παιδιά ΤΟ ΔΩΜΑΤΙΟ ΠΟΥ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙ, καθώς και τα μυθιστορήματά της Ο ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΟΣ ΠΟΛΩΝΟΣ (υποψήφιο για το Βραβείο Αναγνωστών – ΕΚΕΒΙ 2011), ΓΕΝΕΘΛΙΑ ΞΑΝΑ και Η ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ.