Έχετε ακούσει φαντάζομαι την φράση «Ο κύβος ερρίφθη». Μπορεί την πατρότητα της να την έχει ο Ιούλιος Καίσαρας -την είπε λίγο πριν περάσει τη γέφυρα του Ρουβίκωνα-, όμως σε καθενός μας την ζωή υπάρχει κάποια στιγμή, στην οποία ταιριάζει “γάντι” αυτή η φράση. Για την Σίλια αυτή η στιγμή είναι όταν σε ηλικία έξι ετών υποχρεώνεται να ζήσει με τον πατέρα της, και για τον Μάρκο όταν στα εννέα του, ο Αλεξάντερ τον παίρνει από το ορφανοτροφείο και τον θέτει υπό μία ιδιότυπη κηδεμονία.
Θα μου πείτε, και με το δίκιο σας, ποια είναι η Σίλια και ποιος ο Μάρκο; Πρόκειται για το πρωταγωνιστικό ζευγάρι στο μυθιστόρημα της Έριν Μόργκενστερν «Το τσίρκο της νύχτας», που κυκλοφόρησε το Νοέμβριο του 2011, από τις εκδόσεις Πλατύπους, σε μετάφραση του Χριστόδουλου Λιθαρή. Ας επιστρέψουμε όμως στην υπόθεση…
Πατέρας της Σίλια, είναι ο Χέκτορ Μπάουεν, κατά κόσμο Πρόσπερος ο Γητευτής. Μάγος στην ιδιότητα και διασκεδαστής στο επάγγελμα, δίνει παραστάσεις σε διάφορα θέατρα ένθεν και ένθεν του Ατλαντικού ωκεανού, οι οποίες αφήνουν κυριολεκτικά άφωνους τους θεατές του! Η κόρη του μπαίνει στο κάδρο της ύπαρξης του, μετά τον θάνατο της μητέρας της. Αμέσως ο Χέκτορ, διαβλέπει στο μικρό κορίτσι ένα έμφυτο ταλέντο, και αρχίζει να την μυεί στα μυστικά της τέχνης του.
Κάπου εκεί, στους πρώτους μήνες της κοινής τους διαβίωσης, εμφανίζεται στο πλάνο ο Αλεξάντερ. Ένας μυστήριος άντρας, ντυμένος με ένα γκρίζο κουστούμι που περνά -σε εξαιρετικά ύποπτο βαθμό- απαρατήρητος από τους γύρω του. Όντας μάγος και ο ίδιος, θεωρεί τον κόσμο μας ιδιαιτέρως βαρετό, πράγμα που συμμερίζεται απόλυτα και ο Χέκτορ. Προσπαθώντας λοιπόν να σπάσουν την ανία τους, βάζουν που και που κάποια ξεχωριστά -ως προς την φύση τους- στοιχήματα-διαγωνισμούς. Οδηγούν σε “μονομαχία” δύο μαθητές τους, που έχουν προετοιμάσει-εκπαιδεύσει προηγουμένως κατάλληλα οι ίδιοι!
Η έναρξη της νέας αναμέτρησης συμφωνείται, και ο καθένας αρχίζει την προετοιμασία του μονομάχου του. Στην μεριά του Χέκτορ θα είναι η Σίλια, ενώ στην πλευρά του Αλεξάντερ θα είναι ο Μάρκο. Η εκπαίδευση ενός μάγου, φυσικά, δεν είναι κάτι που γίνεται από την μία στιγμή στην άλλη. Τα δύο παιδιά ακολουθούν πιστά τις οδηγίες των μεντόρων τους -χωρίς να ενημερώνονται για το στοίχημα πέρα από τα απολύτως απαραίτητα- και τα χρόνια περνούν μέχρι που όλα είναι έτοιμα για την αναμέτρηση. Η Σίλια είναι πια μια εντυπωσιακή δεσποινίδα και ο Μάρκο ένας όμορφος νέος άντρας!
Έχει φτάσει πλέον η στιγμή να δημιουργηθεί και το κατάλληλο “γήπεδο”. Αυτό το αναλαμβάνει -εν αγνοία του- ο θεατρικός παραγωγός Τσάντρες Κριστόφ Λεφέβρ μαζί με τέσσερα άλλα άτομα, που επίσης δεν γνωρίζουν τίποτα γι αυτό. Η δημιουργική αυτή πεντάδα δημιουργεί ένα μοναδικό στο είδος του τσίρκο -το Le cirque des reves- που περιοδεύει ανά τον κόσμο. Σε αυτό, την θέση της ιλουζιονίστριας έχει η Σίλια ενώ την θέση του μάνατζερ ο Μάρκο.
Μην θαρρείτε όμως ότι είναι ένα απλό τσίρκο. Καταρχήν είναι ανοικτό μόνο όταν ο ήλιος έχει παραχωρήσει την θέση του στο φεγγάρι και τα άστρα. Οι σκηνές, όπως και όλα μέσα σε αυτό, είναι ασπρόμαυρες με μοναδική παραχώρηση τους διάφορους τόνους του γκρι και πάνω απ’ όλα… όσο περνά ο χρόνος γίνεται απ’ άκρη σ’ άκρη μαγικό!
…
Το τσίρκο είναι πια στο Λονδίνο, και το τρένο φθάνει νωχελικά λίγο μετά τον ερχομό της νύχτας χωρίς να τραβά την προσοχή. Τα βαγόνια διπλώνουν, οι πόρτες και οι διάδρομοι εκτείνονται σχηματίζοντας αθόρυβα αλυσίδες από δωμάτια δίχως παράθυρα. Ριγέ μουσαμάδες ανοίγουν ολόγυρά τους, σκοινιά ξετυλίγονται και σηκώνονται, εξέδρες συναρμολογούνται ανάμεσα σε προσεκτικά απλωμένα παραπετάσματα. Τα μέλη του θιάσου υποθέτουν πως υπάρχει κάποιο συνεργείο που επιτυγχάνει αυτό τον άθλο όσο τα ίδια ανοίγουν τις αποσκευές τους, αν και κάποια στάδια της αλλαγής προφανώς είναι αυτοματοποιημένα. Κάποτε έτσι συνέβαινε, όμως τώρα δεν υπάρχει συνεργείο, δεν υπάρχουν αόρατοι εργάτες που να μεταφέρουν τα σκηνικά στην κατάλληλη θέση. Είναι πια περιττοί.
…
Το τσίρκο στήνεται από μόνο του! Και αν υπάρχει μαγεία σε αυτή την διαδικασία σκεφτείτε τι γίνεται στις σκηνές του τις ώρες που είναι ανοικτό για το κοινό! Αν και στο επίκεντρο του εγχειρήματος βρίσκεται το στοίχημα των δύο μάγων είναι ελάχιστοι εκείνοι που αντιλαμβάνονται ότι όσο περνούν τα χρόνια όλο και περισσότερα αφύσικα πράγματα λαμβάνουν μέρος τόσο στις παραστάσεις όσο και στην εν γένει λειτουργία και ύπαρξη του Τσίρκου των Ονείρων ή αλλιώς του Τσίρκου της Νύχτας.
Οι δύο μάγοι-δάσκαλοι έκαναν πολύ καλή δουλειά. Οι μαθητές τους είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο ανεξάρτητα αν η Σίλια έφτασε σε αυτό μέσω της πρακτικής εξάσκησης ενώ ο Μάρκο μέσω της θεωρητικής μελέτης…
…
«Μου φαίνεται παράξενο που μας προετοίμασαν με τόσο ριζικά διαφορετικούς τρόπους για την ίδια αναμέτρηση», λέει ο Μάρκο. Κοιτάζει πάλι το χέρι της Σίλια, αν και τώρα δεν φαίνεται να υπάρχει κανένα τραύμα, καμία ένδειξη ότι πριν από λίγες μόνο στιγμές είχε μαχαιρωθεί.
«Υποψιάζομαι ότι είναι κι αυτό μέσα στο σκοπό», λέει εκείνη. «Δύο σχολές σκέψης που αντιπαρατίθενται, δρώντας μέσα στο ίδιο περιβάλλον».
«Ομολογώ» λέει ο Μάρκο «ότι δεν καταλαβαίνω το σκοπό, ακόμα και μετά από τόσο καιρό».
«Ούτε κι εγώ», παραδέχεται η Σίλια.
…
Αυτό που δεν κατάφεραν όμως οι δύο μάγοι, είναι να μεταδώσουν στους μαθητές τους τον έντονο ανταγωνισμό -στα πρόθυρα της εμμονής- που διακατέχει τους ίδιους. Κι αυτό είναι μία παράμετρος που θα παίξει πολύ, μα πάρα πολύ, σημαντικό ρόλο για την έκβαση του στοιχήματος. Ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό όταν τα πράγματα εκτροχιαστούν; Οι δάσκαλοι; Οι μαθητές; Και όσοι έχουν δέσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο την ζωή τους με το τσίρκο, πως θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις ραγδαίες εξελίξεις των πραγμάτων; Ποιος ο ρόλος της Τσουκίκο, της Ιζομπέλ, της Πόπετ και του Γουίτζετ; Όλα αυτά θα διασαφηνιστούν… σωστά… στις 515 σελίδες του «Το τσίρκο της νύχτας», της Έριν Μόργκενστερν.
Αν και κατά την γνώμη μου, μετά από τόσους αιώνες λογοτεχνίας δεν μπορεί να υπάρξει παρθενογένεση στο είδος, το εν λόγω ανάγνωσμα κινείται πολύ κοντά στις παρυφές της! Η νεαρή Αμερικανίδα συγγραφέας έχει εμπνευστεί και μεταφέρει στο χαρτί μια πρωτότυπη πλοκή με την οποία κάνει τον πρώτο της, ιδιαιτέρως επιτυχή, αγώνα στον παγκόσμιο εκδοτικό στίβο.
Λάτρεις ή μη του τσίρκου -ως τρόπο διασκέδασης- θα βρείτε κάτι στο όλο εγχείρημα που θα σας συναρπάσει και θα σας κρατήσει το ενδιαφέρον μέχρι την τελευταία σελίδα όπου… αααα! τα έχουμε πει αυτά… βιβλιοπωλείο, πολυθρόνα, τσαγάκι ή καφέ, γυαλιά -για τους διοπτροφόρους- και… καλή ανάγνωση!
Από το αυτί του βιβλίου μεταφέρουμε:
Το τσίρκο φθάνει χωρίς προειδοποίηση.
Δεν έχουν προηγηθεί αναγγελίες, ούτε αφισέτες στους στύλους και τους πίνακες ανακοινώσεων στο κέντρο της πόλης, ούτε αναφορές ή διαφημίσεις στις τοπικές εφημερίδες. Είναι απλά εκεί, ενώ χθες δεν ήταν.
Μέσα σε αυτές τις ασπρόμαυρες ριγέ σκηνές που ζωντανεύουν τη νύχτα, περιμένει μια μοναδική εμπειρία, μια γιορτή των αισθήσεων, όπου μπορεί κανείς να χαθεί σε ένα λαβύρινθο από σύννεφα, να περιπλανηθεί σε ένα χλοερό κήπο από πάγο, να δει μαγεμένος μια ακροβάτισσα όλο τατουάζ να τρυπώνει σε ένα γυάλινο κουτί, να νιώσει μια υπέροχη ζαλάδα από τις μυρωδιές της κανέλας και της καραμέλας που γεμίζουν τον αέρα.
Καλώς ήρθατε στο Le Cirque des Rêves.
Μα πίσω από τους καπνούς και τους καθρέφτες εκτυλίσσεται μια δυναμική σύγκρουση –ένας διαγωνισμός ανάμεσα σε δύο νεαρούς ιλουζιονιστές, τη Σίλια και τον Μάρκο, που από παιδιά εκπαιδεύονται σε ένα “παιχνίδι” στο οποίο τους έχουν παγιδεύσει χωρίς διαφυγή οι ιδιόρρυθμοι αφέντες τους. Οι παίκτες δεν ξέρουν ότι απ’ αυτό το παιχνίδι μόνο ένας θα βγει ζωντανός, και ότι το τσίρκο είναι απλώς η σκηνή για μια εκπληκτική μάχη θέλησης και φαντασίας.
Καθώς το τσίρκο ταξιδεύει σε ολόκληρο τον κόσμο, τα μαγικά κατορθώματα γίνονται ολοένα και πιο ευφάνταστα σε κάθε σταθμό του. Το παιχνίδι συνεχίζεται και οι ζωές όσων έχουν αναμιχθεί –μεταξύ άλλων, ο εκκεντρικός ιδιοκτήτης του τσίρκου, η αινιγματική κοντορσιονίστρια, η μυστηριακή χαρτομάντισσα, τα κοκκινομάλλικα δίδυμα που γεννήθηκαν στα παρασκήνια– παρασύρονται σε μια πλημμύρα από μαγικά και ξόρκια.
Όταν όμως η Σίλια ανακαλύπτει ότι αντίπαλός της είναι ο Μάρκο, αρχίζουν να βλέπουν το παιχνίδι όχι σαν μια αναμέτρηση αλλά σαν μια υπέροχη συνεργασία. Δίχως να γνωρίζουν το προκαθορισμένο τέλος, ερωτεύονται. Είναι ένας βαθύς, παθιασμένος και μαγικός έρωτας που κάνει τα φώτα να τρεμοπαίζουν και τα δωμάτια να θερμαίνονται κάθε φορά που μόλις αγγίζουν τα χέρια τους.
Αλλά οι δάσκαλοί τους εξακολουθούν να κινούν τα νήματα, και αυτή η απρόβλεπτη εξέλιξη τούς αναγκάζει να παρέμβουν με επικίνδυνες συνέπειες που θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές όλων, από καλλιτέχνες μέχρι θεατές.