Κριτική και εντυπώσεις
Οι Έλληνες δεν γεννηθήκαμε με ένα χρυσό κουτάλι στο στόμα. Τίποτα δεν μας χαρίστηκε. Το σκληρό παρελθόν των φωτογραφιών της μαυρόασπρης Ελλάδας ξεθώριασε, αλλά δεν έσβησε. Ανασαίνει δίπλα μας. Πολλές φορές βρεθήκαμε με την πλάτη στο χώμα. Και κάθε φορά ξανασηκωνόμασταν. Θα τα καταφέρουμε και τώρα. Μία απόφαση χωρίζει την απελπισία από την αναγέννηση.
…
Αυτά, μεταξύ άλλων, αναφέρει ο καθηγητής κοινωνικής φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Ν. Πολίτης, στο νέο του πόνημα, «Το παράδειγμα της Ελλάδας». Ένα μικρών διαστάσεων έργο που γεννήθηκε από την πρόσφατη εμπειρία μας με τον covid-19!
Χωρισμένο σε τρία μέρη, το έργο του καθηγητή, καλύπτει σφαιρικά το θέμα “πανδημία του 2020”.
Το πρώτο μέρος είναι αφιερωμένο στις “Διαπιστώσεις”. Τι ακριβώς έκανε το ελληνικό κράτος και τι οι Έλληνες; Με ποιο τρόπο περάσαμε από την κατάσταση προ covid-19, στην με τον cocid-19 παρόντα στις ζωές μας;
Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει τους “Προβληματισμούς” του συγγραφέα σχετικά με τα μέτρα που πάρθησαν, την αντίδραση κάποιων μερίδων του πληθυσμού αλλά και την στάση άλλων χωρών, κυρίως της Γερμανίας.
Τέλος, στο τρίτο μέρος του βιβλίου υπάρχουν οι “Προτάσεις”. Ο covid-19 είναι γεγονός και είναι ακόμα εδώ. Το τι θα κάνουμε όμως εμείς, είναι αυτό που θα καθορίσει το μέλλον, τόσο το δικό μας, όσο και των επόμενων γενεών.
Άλλωστε, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Γιώργος Ν. Πολίτης, στο τέλος του έργου του αυτού…
…
Η δύναμή μας γεμίζει ατομική και συλλογική αυτοπεποίθηση. Η αυτοπεποίθηση είναι μαχαίρι δίκοπο. Από τη μία μεριά είναι απαραίτητη, για να επιτευχθούν μεγάλοι και δύσκολοι στόχοι. Από την άλλη μεριά μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε οίηση και αλαζονεία. Αυτό που θα κρίνει τον αγώνα είναι η λεπτή ισορροπία ανάμεσα στις δύο κόψεις. Τι χρειάζεται για να μπορέσουμε να την βρούμε και να την διατηρήσουμε; Ένα μόνο: η αίσθηση του μέτρου. Αυτή είναι προϋπόθεση για την κατεύθυνση του νέου πατριωτισμού.
…
Οπισθόφυλλο:
Η παγκόσμια πανδημία προκάλεσε τεκτονικές μετατοπίσεις στο κοινωνικό οικοδόμημα. Η επέλαση του λοιμού γέννησε νέα ηθικά διλήμματα, νέους και απροσδόκητους φόβους. Στην Ελλάδα δειλιάζουμε να αναγνωρίσουμε το προφανές: ότι η οικογένεια, η αγάπη προς τον άλλο και η φιλοπατρία έγιναν άγκυρες που μας κράτησαν κόντρα στο κύμα της αρρώστιας.
Ο ελληνικός τρόπος σκέψης και ζωής ριζώνει στο βάθος της Ιστορίας. Γι’ αυτό και ορισμένοι σπεύδουν να τον βαφτίσουν ξεπερασμένο. Λες και ξεπερνιέται η αντίληψη ότι ο άνθρωπος έχει αξία, ενώ τα πράγματα έχουν τιμή.
Η λογική, η ηθική και το μέτρο συγκροτούν διαχρονικά το τρίγωνο των δυνάμεων του ελληνικού παραδείγματος. Αυτές φώτισαν τον δρόμο της πετυχημένης αντιμετώπισης του ιού. Ενάντια στις μαύρες προβλέψεις. Το παράδειγμα της Ελλάδας αναδύθηκε ως αγαθή δύναμη που υπερβαίνει διαχωρισμούς. Ενώνει. Γεμίζει αυτοπεποίθηση. Το έχουμε ανάγκη. Εμείς και ο κόσμος.
[grbk https://www.greekbooks.gr/to-paradeigma-tis-elladas-16-mathimata-apo-tin-pandimia.html%5D
Ταυτότητα βιβλίου
Τίτλος βιβλίου
Το παράδειγμα της Ελλάδας
Υπότιτλος βιβλίου
16 μαθήματα από την πανδημία
Συγγραφέας
Γιώργος Ν. Πολίτης
Εκδοτικός οίκος
Εκδόσεις Ψυχογιός
Ημερομηνία έκδοσης
Ιούλιος 2020
Αριθμός σελίδων
122
ISBN
978-618-01-3630-2
Συντάκτης άρθρου
Κριτική από τον Κώστα Τραχανά
Εκδόσεις Ψυχογιός, 2020
Σελ. 122
Θα καταστραφούμε! Γκρεμίζεται ο κόσμος! Καθώς βαραίνει πάνω μας το λοιμώδες 2020, πληθαίνουν τέτοιες κραυγές. Ενώ το πρώτα κύματα της πανδημίας φαίνεται να υποχωρούν, το βλέμμα στρέφεται στην κατεσταλμένη οικονομία. Θα μπορέσει να αναρρώσει;
Δέκα χρόνια οικονομικής κρίσης. Σαν τα καναρίνια των ορυχείων. Να περιμένουμε όλοι πότε θα σκάσουμε. Κι ύστερα αυτό… Μπορούσε να λείπει. Είναι πολύ. Είναι βαρύ. Είναι άδικο για τις γενιές που πέρασαν από την ψύχρα των «κάπιταλ κοντρόλ» στην παγωμάρα του «λοκντάουν».
Αλλά πάντα έτσι ήταν. Έτσι ήταν και είναι ο κόσμος, άστατος κι απρόβλεπτος. Κι έτσι είναι η ζωή. Ιδίως σε αυτή την πατρίδα. Πάντα έτσι ήταν. Θα αντέξουμε. Και δεν θα καταστραφούμε. Και δεν θα γκρεμιστεί ο κόσμος. Αλλά κι αν γκρεμιστεί, θα τον ξαναφτιάξουμε.
Οι Έλληνες δεν γεννήθηκαν με ένα χρυσό κουτάλι στο στόμα. Τίποτα δεν μας χαρίστηκε. Το σκληρό παρελθόν των φωτογραφιών της μαυρόασπρης Ελλάδας ξεθώριασε, αλλά δεν έσβησε. Ανασαίνει δίπλα μας. Πολλές φορές βρεθήκαμε με την πλάτη στο χώμα. Και κάθε φορά ξανασηκωνόμασταν. Θα τα καταφέρουμε και τώρα. Μία απόφαση χωρίζει την απελπισία από την αναγέννηση.
Τα 16 κείμενα του βιβλίου για την πανδημία είναι: Κράτος -δεσμοφύλακας, Η οικογένεια επιστρέφει, Η σοβαρότητα δίνει δύναμη, Η επιδημία ως ξαφνικό πλάτωμα σε δύσκολη ανάβαση, Η υπέρβαση εαυτού για την αγάπη του άλλου, Αυτή είναι η Ελλάδα!, Κατευνασμός και διεκδικήσεις, Τα μέτρα περιορισμού παραβιάζουν τη δημοκρατία; Ποιους πλήττει η ανοησία των στρατευμένων διανοουμένων; Εκπλήσσει η στάση της Γερμανίας; Μας χρειάζεται ολοκληρωτισμός; Καλή η πρόνοια, αλλά η ζωή τραβάει την ανηφόρα, Να καλλιεργήσουμε αυτά που μας προστάτευσαν: τη Λογική, την Ηθική και το μέτρο, Εθνική ταυτότητα στο κατώφλι των 200 χρόνων από την Επανάσταση, Το νέο ευρωπαϊκό ρεύμα και η ένταξή μας στην πρωτοπορία του, Ο νέος πατριωτισμός, το ελπιδοφόρο γέννημα της αναταραχής.
Η οικογένεια, η αγάπη προς τον άλλο και η φιλοπατρία έγιναν άγκυρες, που κράτησαν κόντρα στο κύμα του κορωνοϊού.
Η αλληλεγγύη της ελληνικής οικογένειας έσωσε την Ελλάδα με την οικονομική κρίση. Σήμερα, η οικογένεια ξαναπαίζει θετικό ρόλο στην παρτίδα που εκτυλίσσεται με τον κορωνοϊό. Με αντίστροφο τρόπο. Μέρος του τρόμου που μας κατέβαλε τον Μάρτιο οφειλόταν στη μεγάλη πιθανότητα να σκοτώσουμε άθελά μας τους δικούς μας. Να σκοτώσουμε παππούδες και γιαγιάδες, που μας σώσανε με τη σύνταξή τους στην οικονομική κρίση. Αυτή η σκέψη έπεσε σαν τσεκουριά πάνω μας. Ο Τρόμος! Θα έφευγαν οι αγαπημένοι μας μόνοι. Θα έφευγαν άκλαυτοι. Βάρος ασήκωτο στη χώρα της Αντιγόνης…
Σε αυτόν τον τόπο από την αρχαιότητα σεβόμαστε τους νεκρούς μας. Τιμούμε τους ηλικιωμένους. Διαφυλάσσουμε την ταυτότητά μας. Ο λαός μας έχει βάθος. Έρχεται από μακριά. Έχει περάσει πολλά. Οι σκληρές συλλογικές μνήμες δεν σβήνουν.
Η πανδημία έδωσε αφορμή για αναστοχασμό. Το πρώτο μάθημα που προσφέρει ο αναστοχασμός είναι ότι δεν είμαστε άτρωτοι. Το δεύτερο μάθημα, είναι η αυτογνωσία και τρίτο μάθημα είναι η ανάγκη κοινωνικότητας.
Είναι αλήθεια ότι η ανισότητα αυξάνεται με κάθε μεγάλη καταστροφή. Οι κατώτερες κοινωνικά και οικονομικά ομάδες πλήττονται περισσότερο. Αυτή είναι μία αλήθεια πικρή.
Δεν είναι ο τουρισμός η βαριά βιομηχανία της χώρας μας. Είναι ο πολιτισμός της και το υπόδειγμα που παρέχει ο ελληνικός τρόπος σκέψης και ζωής. Στον πυρήνα του ελληνικού παραδείγματος βρίσκονται: η λογική, η ηθική και το μέτρο.
Η έννοια του πολίτη γεννήθηκε στην αρχαία ελληνική πόλη. Οι πολίτες δεν κατοικούν απλώς την πόλη. Οι πολίτες είναι η πόλη: μέσα σε αυτήν γίνονται αυτόνομοι, αυτόδικοι και αυτοτελείς. Το σκοτεινό δίμηνο Μαρτίου-Απριλίου ανέδειξε της σημασία της αυτονομίας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.
Η υγεία του λαού είναι ο ύψιστος νόμος, έλεγε ο Κικέρων. Πρώτα να ζει κανείς και μετά να φιλοσοφείς. Αν τελειώσει η ζωή, δεν μπορεί να υπάρξει και υγεία ψυχής.
Το παράδειγμα της Ελλάδας αναδύθηκε ως αγαθή δύναμη που υπερβαίνει διαχωρισμούς. Ενώνει. Γεμίζει αυτοπεποίθηση. Το έχουμε ανάγκη. Εμείς και ο κόσμος…
Ρεαλιστική στιβαρή γραφή, ιδιαίτερη οξυμένη ματιά πάνω στην πανδημία. Μια τολμηρή κατάδυση στα μυστικά της τρομερής πανδημίας του κορωνοϊού. Αληθινό, συγκινητικό, βαθύ.
Τα καλύτερα κείμενα που έχουμε διαβάσει για την πανδημία.
Πρόκειται για ένα μικρό βιβλίο-διαμάντι.
Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΟΛΙΤΗΣ γεννήθηκε το 1972 στην Αθήνα. Σπούδασε δημοσιογραφία και φιλοσοφία στην Ελλάδα και τη Βρετανία. Είναι αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από το 1991 συνεργάζεται με ελληνικά και διεθνή περιοδικά, εφημερίδες και τηλεοπτικές εκπομπές. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν τα βιβλία του ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΝΥΠΑΚΟΗΣ και ΝΑ ΣΗΚΩΘΟΥΜΕ ΟΡΘΙΟΙ – Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ. Πρόσφατα έργα του: Μπαρούτι και Μέλι, 2008 (μυθιστόρημα) Ελευθερία και Εξουσία, 2010 Έννοιες και όροι του Κορνήλιου Καστοριάδη, 2013
Τραχανάς Κώστας