Βρισκόμαστε στην Έφεσο, λίγα χρόνια πριν εκπνεύσει ο τέταρτος αιώνας μετά την γέννηση του Σωτήρα Χριστού. Μια από τις πιο πλούσιες και εξέχουσες κοινωνικά οικογένειες, είναι αυτή του ύπατου Θεόδωρου. Σύζυγος δεν υπάρχει, πέθανε μία εβδομάδα μετά την γέννηση της κόρης τους, αλλά υπάρχουν δύο παιδιά. Ο πρωτότοκος ο Θορίωνας και η Χάρις…
…
Για να συμπεριφέρομαι σωστά ως κόρη του Θεόδωρου από την Έφεσο, έπρεπε να φοράω μακριά φορέματα με πορφυρές ρίγες στο στρίφωμα και χρυσοκέντητο μανδύα, ρούχα που δεν έπρεπε να λερώνονται ποτέ. Τα μαλλιά μου έπρεπε να είναι σε μπούκλες και μαζεμένα σύμφωνα με τη μόδα, και να προσπαθώ να τα διατηρώ σε αυτή την κατάσταση. Έπρεπε να κοιτάζω το πάτωμα όταν ήταν παρών κάποιος ξένος άντρας και να κρατάω το στόμα μου κλειστό. Επίσης, δεν έπρεπε να παίζω το γιατρό. Μου επέτρεπαν όμως να διαβάζω Ιπποκράτη.
…
Η μελέτη μαζί με την άσκηση των ιατρικών της γνώσεων σε ζώα και πουλιά, θα έλεγε κανείς ότι ήταν τα μόνα πράγματα -από όσα έκανε καθημερινά- που ταίριαζαν στον χαρακτήρα και στα θέλω της Χαριτιώνης. Ευτυχώς για εκείνη, ο αδελφός της την λάτρευε και της έκανε όλα τα χατίρια, έστω κι αν στην αρχή λιγάκι γκρίνιαζε, έτσι για την τιμή των όπλων. Έτσι, τα προνόμια που απολάμβανε ο Θορίωνας ως αγόρι, τα εκμεταλλευόταν και η αδερφή του, κρυφά βέβαια τόσο από τον πατέρα τους όσο και από την τροφό τους την Ελπίδα.
Η κόρη του Θεόδωρου θα ήταν στα δεκαπέντε και ο υιός του στα δεκαεπτά, όταν την διοίκηση της επαρχίας της Ασίας -όπου ανήκε διοικητικά η Έφεσος- ανέλαβε ο Φεστίνος· ένας ισχυρός, ιδιαιτέρως άξεστος και απόλυτα βάναυσος άνθρωπος. Κάποια στιγμή, ο κυβερνήτης είδε την Χάρις και αποφάσισε ότι η νεαρή κοπέλα θα ήταν η ιδανική σύζυγος για την εξοχότητα του. Εξέφρασε την θέληση του -με τρόπο που δεν σήκωνε αντιρρήσεις-, η οποία έγινε δεκτή ελαφρά τη καρδία από τον δειλό Θεόδωρο.
Η άμεσα ενδιαφερόμενη όμως είχε τελείως διαφορετική άποψη. Εκείνο που ήθελε να γίνει ήταν γιατρός και όχι σύζυγος ενός δίποδου τέρατος. Για να αποφύγει την “ισόβια καταδίκη” αποφάσισε να το σκάσει στην Αλεξάνδρεια. Εκεί, παριστάνοντας τον ευνούχο θα σπούδαζε ιατρική -ως γυναίκα δεν θα μπορούσε να το κάνει αυτό- και δεν θα αναγκάζονταν να γίνει γυναίκα του Φεστίνου· το τερπνόν μετά του ωφελίμου! Σύμμαχοι της, στο παράτολμο σχέδιο, τόσο ο αδερφός της όσο και η αγαπημένη της τροφός.
Λίγο καιρό αργότερα, και αφού είχαν γίνει ορισμένες απαραίτητες προετοιμασίες, η Χάρις η κόρη του Θεόδωρου εξαφανίστηκε από την Έφεσο, ενώ ένας νεαρός ευνούχος ο Χαρίτωνας εμφανίστηκε στην Αλεξάνδρεια. Στην ξακουστή πόλη έφτασε χωρίς προβλήματα, αλλά ο πολυπόθητος τόπος δεν ήταν όπως ακριβώς τον περίμενε.
…
Στον αέρα πλανιόντουσαν διάφορες μυρωδιές: μέλι, κοπριά, άπλυτη σάρκα, αρώματα, φρέσκο ψωμί, οσμή υπονόμων, μπαχαρικά. Παντού γύρω μου ήχος, χρώμα και ζωή· ξαφνιάστηκα.
Ακόμα και ως ξένη, είπα από μέσα μου, μπορούσα να πω ότι η πόλη δεν ήταν αυτό που είχε υπάρξει κάποτε.
…
Σε κάποια πολεμική σύρραξη του παρελθόντος, το Μουσείο -το πανεπιστήμιο της εποχής- είχε καταστραφεί συθέμελα και δεν είχε από τότε ξαναχτιστεί. Όμοια ήταν και η τύχη της περίφημης Βιβλιοθήκης, από την οποία ότι είχε σωθεί, το είχαν μεταφέρει στο Σαραπείο. Εκεί, στα κτίρια που περιέβαλαν τον ναό, είχαν στεγαστεί οι δάσκαλοι που θα μπορούσαν να της διδάξουν την τέχνη της θεραπείας. Οι δάσκαλοι που της το αρνήθηκαν κατηγορηματικά, μιας και κάνεις τους δεν ήθελε ως μαθητευόμενο βοηθό έναν ευνούχο· κανείς, εκτός από τον Φίλωνα.
Ο εβραϊκής καταγωγής Φίλωνας, κάτι διέκρινε στον νεαρό ευνούχο, και αποφάσισε να του δείξει τον δρόμο της ιατρικής όχι στην θεωρία, αλλά στην πράξη, με πραγματικά περιστατικά και όχι με αστείρευτη και στείρα ανάγνωση συγγραμμάτων.
…
Ήταν το ιδανικό μου για τον αληθινό οπαδό του Ιπποκράτη: επιστήμων, αμερόληπτος, μεθοδικός -και ανιδιοτελής, γενναιόδωρος, ευγενικός. Φρόντιζε τους φτωχότερους ασθενείς από φιλανθρωπία και δεν δεχόταν δεκάρα από όποιον δεν είχε.
…
Ακολουθούσε κατά πόδας τον δάσκαλό της στις επισκέψεις που έκανε στους ασθενείς του και ταυτόχρονα, κάθε πρωί, παρακολουθούσε -χάρη στον Φίλωνα- τις διαλέξεις δασκάλων στο ναό, εμπλουτίζοντας έτσι και τις θεωρητικές της γνώσεις.
Εργάστηκε σκληρά αλλά τελικά μετά από δύο και κάτι χρόνια, κατάφερε να γίνει επίσημα ιατρός, δίνοντας και επιτυγχάνοντας στις απαραίτητες εξετάσεις. Εντωμεταξύ, από μια βουλή της μοίρας, είχε θεραπεύσει τον αρχιεπίσκοπο Αθανάσιο, και πλέον ήταν ο επίσημος ιατρός του. Φήμη και πολλοί επιφανείς υποψήφιοι πελάτες ήταν στα πόδια της.
Μια λαμπρή καριέρα βρισκόταν στην αυγή της, όμως άλλα είχε γραμμένα η ειμαρμένη για τον Χαρίτωνα, τον νεαρό ιατρό της Αλεξάνδρειας. Όταν ο αρχιεπίσκοπος παρέδωσε το πνεύμα του στον Δημιουργό, την θέση του κατέλαβε ο Λούκιος που ήταν αρεστός στον αυτοκράτορα. Το περιβάλλον του Αθανασίου, τέθηκε υπό διωγμό, και μαζί με αυτούς -φυσικά- και ο προσωπικός του ιατρός.
Ο λαμπρός δρόμος που ξετυλίγονταν μπροστά στην Χάρις σκοτείνιασε. Φυλακίστηκε και κατόπιν στάλθηκε στην διοικητική περιφέρεια της Θράκης για να ασκήσει την τέχνη της ως στρατιωτικός ιατρός. Το τι θα συμβεί στα βόρεια σύνορα της αυτοκρατορίας και ποια θα είναι η εξέλιξη της ιστορίας μας θα το μάθετε όταν διαβάσετε το «Ο φάρος της Αλεξάνδρειας», της Τζίλλιαν Μπράντσοου.
Η ανάγνωση του μόνο με ένα επίθετο μπορεί να χαρακτηριστεί: Μαγευτική! Κάθε φορά που σηκώνεις τα μάτια σου από το βιβλίο, απορείς που ο χώρος δεν φωτίζεται με λυχνάρια και που στον αέρα δεν υπάρχει η οσμή ιατρικών βοτάνων. Αν εμφανιζόταν ξαφνικά μια μεταμφιεσμένη σε ευνούχο κοπέλα στο δωμάτιο, δεν θα σου έκανε καμία απολύτως εντύπωση. Τουναντίον θα έτρεχες να της πιάσεις κουβέντα. Τόσο πολύ σε απορροφά το εξαίσιο κείμενο της ταλαντούχας Αλερικανίδας συγγραφέως.
Στις 590 σελίδες του θα “ζήσετε” σε τρία ιδιαίτερα -το καθένα για τους δικούς του λόγους- σημεία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας όταν εκείνη έδυε και στον ορίζοντα άρχιζε να αχνοφαίνεται το Βυζάντιο. Η εκτενέστατη μελέτη που προφανώς έχει διεξάγει η συγγραφέας πριν γράψει αυτό το αριστούργημα, έχει αποφέρει καρπούς προς τέρψιν της περιέργειας του αναγνώστη. Πως ζούσαν, τι έτρωγαν, πως ντύνονταν, πως πολεμούσαν, πως θεραπεύονταν δύο σχεδόν χιλιετίες πριν τις μέρες μας; Όλα είναι εκεί… σε κάποια από τις παραγράφους του «Ο φάρος της Αλεξάνδρειας».
Από τον Αύγουστο του 2008, χάρη στις εκδόσεις Μίνωας και στη μετάφραση του Γιώργου Καλαμαντή, περιμένει να το χρησιμοποιήσετε για να σας μεταφέρει σε ένα μακρινό παρελθόν και σε μια εκπληκτική μυθιστορία που εξελίσσεται σε ένα απολύτως αληθινό-ιστορικό πλαίσιο. Δύο πράγματα είναι σίγουρο ότι θα κάνω μετά την ανάγνωσή του. Το πρώτο είναι ότι θα αναζητήσω προς ανάγνωση και τα υπόλοιπα βιβλία της Τζίλλιαν Μπράντσοου. Το δεύτερο είναι ότι με την πρώτη ευκαιρία θα ξαναδιαβάσω το «Ο φάρος της Αλεξάνδρειας». Ήδη φλερτάρω με την ιδέα να ξαναγυρίσω στην πρώτη του σελίδα και να αρχίσω την ανάγνωση σφυρίζοντας αδιάφορα… λέτε;;; Μάλλον! 🙂
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου μεταφέρουμε:
Έφεσος, 4ος αι. μ.Χ. Η νεαρή Χάρις, κόρη του ύπατου Θεοδώρου από την Έφεσο, εξαφανίζεται ένα μήνα πριν τον υποχρεωτικό γάμο της με ένα υψηλά ιστάμενο πολιτικό πρόσωπο.
Αλεξάνδρεια, 4ος αι. μ.Χ. Ο νεαρός Χαρίτωνας έχει μόλις φτάσει στην πόλη για να μάθει την ιατρική τέχνη. Παρά το μυστήριο που καλύπτει το παρελθόν του, ο Χαρίτωνας θα γίνει ο προσωπικός γιατρός του Αρχιεπισκόπου Αθανασίου, αλλά θα εμπλακεί και στις πολιτικές μηχανορραφίες της Αλεξάνδρειας, εξαιτίας των οποίων θα φυλακιστεί, θα διωχτεί και θα αναγκαστεί να καταφύγει στη Θράκη για να ασκήσει την ιατρική τέχνη.
Στη Θράκη όμως θα πρέπει να αντιμετωπίσει κάτι περισσότερο από τη σκληρότητα των στρατιωτικών νοσοκομείων: την αποκάλυψη της αληθινής του ταυτότητας και τις τραγικές συνέπειες για τη ζωή και την καριέρα του. Ο νεαρός Χαρίτωνας δεν είναι άλλος από τη Χάρις, κόρη του Θεόδωρου από την Έφεσο.
Σε έναν αιώνα μισαλλοδοξίας και βίαιων πολέμων, η Χάρις κατάφερε να στηριχτεί σε κάτι περισσότερο από την εμφάνιση της: την ικανότητα και την τέχνη της ως γιατρός.