Εκδόσεις Κάκτος, 2018
Σελ. 341
Τι πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες για την ψυχή; Πώς συνελάμβαναν την ύπαρξή της; Ποια ήταν η δημιουργία και η σύστασή της; Τη θεωρούσαν θνητή ή αθάνατη; Ποια ήταν η τύχη της μετά θάνατον; Μεταβαίνει η ψυχή, μετά θάνατον, σε άλλα σώματα, και, αν ναι, σε σώματα ανθρώπων ή σε σώματα ζώων;
Το βιβλίο αυτό περιέχει μια εκτενή ανθολόγηση των ιδεών της ελληνικής αρχαιότητας σχετικά με την έννοια της ψυχής, μια έννοια που, μαζί με εκείνη του θεού, κυριάρχησε στην αρχαία φιλοσοφία και είναι από τις λεπτότερες υψηλότερες που συνέλαβε η ανθρώπινη σκέψη.
Οι απαντήσεις στα ερωτήματα που αφορούν στην ψυχή δίνονται όπως αυτές καταγράφονται στα κείμενα της αρχαίας γραμματείας σε μια μακρά εξελικτική πορεία δεκατριών περίπου αιώνων (8ος π.Χ. – 5ος μ.Χ.).
Έτσι αφού είπε, το σκέπασε το τέλος του θανάτου και η ψυχή του πετώντας από τα μέλη του κατέβηκε στον Άδη, κλαίγοντας τη μοίρα της που άφησε ανδρεία και νιότη.
Όμηρος
Ο Θαλής πρώτος είπε πως η ψυχή είναι αθάνατη.
Ο Θαλής είπε πως και τα άψυχα έχουν ψυχή.
Ο Θαλής πρώτος εξέφρασε τη γνώμη πως η ψυχή είναι από τη φύση της αεικίνητη ή αυτοκινούμενη.
Ο Ξενοφάνης αποφάνθηκε ότι καθετί που γίνεται επιδέχεται φθορά και ότι η ψυχή είναι πνοή.
Ο Αναξιμένης, ο Αναξίμανδρος, ο Αναξαγόρας, και ο Αρχέλαος έχουν πει πως η φύση της ψυχής είναι αέρινη.
Ο Ζήνων λέει ότι η ψυχή είναι «αισθητική αναθυμίαση», όπως ακριβώς και ο Ηράκλειτος.
Όποιο δρόμο κι αν ακολουθήσεις, δεν θα βρεις τα όρια της ψυχής. Τόσο βαθύς είναι ο λόγος της.
Ηράκλειτος
Η ψυχή ταυτίζεται με το νου.
Δημόκριτος
Ο Δημόκριτος και ο Επίκουρος θεωρούν ό,τι η ψυχή αποτελείται από δύο μέρη: το λογικό μέρος, το έχει τοποθετημένο στον θώρακα, και το άλογο, διεσπαρμένο σε όλα τα μέρη του σώματος.
Ο Πυθαγόρας και ο Φιλόλαος λένε ότι η ψυχή είναι αρμονία.
Η ανθρώπινη ψυχή, λέει ο Πυθαγόρας, διαιρείται σε τρία μέρη: νοημοσύνη, λογική και θυμικό.
Είναι πολύ ανώτερος ο έρωτας της ψυχής από τον έρωτα του σώματος.
Πλάτων
Η ψυχή είναι μακρόβιο, ενώ το σώμα πιο αδύναμο και βραχύβιο.
Πλάτων
Η ψυχή είναι αθάνατη.
Πλάτων
Η ψυχή είναι αθάνατη και ανώλεθρη περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, και πράγματι θα υπάρχουν οι ψυχές μας στον Άδη.
Πλάτων
Η καλύτερη προσφορά για τους θεούς είναι ο καθαρός νους και μια ψυχή χωρίς πάθη.
Θεόφραστος
Ο Πυθαγόρας λέει ότι η ψυχή των ανθρώπων συμβαίνει να είναι αθάνατος και πως μετά από ορισμένο αριθμό ετών η ψυχή ξαναζεί μπαίνοντας σε άλλο σώμα.
Διόδωρος Σικελιώτης
Οι αγώνες της ψυχής είναι πιο δύσκολοι απ’ ό,τι αυτοί του σώματος.
Διονύσιος Αλικαρνασσεύς
Είναι περισσότερο αναγκαίο να θεραπεύσουμε την ψυχή παρά το σώμα, ο θάνατος, άλλωστε, είναι καλύτερος από την κακή ζωή.
Επίκτητος
Για τις αρρώστιες και τα πάθη της ψυχής, όμως, φάρμακο είναι μόνο η φιλοσοφία.
Πλούταρχος
Η ψυχή κατέχει τα εξής τρία: δύναμη, πάθος, έξη.
Πλούταρχος
Η ψυχή είναι κατοικία ή θεών ή δαιμόνων.
Πορφύριος
Αναφέρουν οκτώ μέρη της ψυχής: τις πέντε αισθήσεις, τη γενεσιουργό δύναμη που υπάρχει μέσα μας, την ικανότητα της ομιλίας και την ικανότητα του λόγου.
Διογένης Λαέρτιος
Τραχανάς Κώστας