Το 2002 κυκλοφόρησε στο εξωτερικό το βιβλίο του Ρόμπερτ Λ. Γουόλκε (Robert L. Wolke) -επίτιμου καθηγητή χημείας και ερευνητή πυρηνικής χημείας- με τίτλο «What Einstein didn’t know». Τρία χρόνια αργότερα οι εκδόσεις Κέδρος μας το έφεραν στην Ελλάδα σε μετάφραση του Φίλιππου Χρισόπουλου υπό τον τίτλο: «Όσα δεν ήξερε ο Αϊνστάιν». Πρόκειται για ένα βιβλίο με επιστημονικές απαντήσεις σε καθημερινά ερωτήματα…
…
Ξέχνα τη λέξη επιστήμη. Αυτό το βιβλίο σου εξηγεί με απλά λόγια τι συμβαίνει κάτω από την επιφάνεια των καθημερινών πραγμάτων. Απευθύνεται σε ανθρώπους που αισθάνονται περιέργεια για τον κόσμο γύρω τους, δεν έχουν, όμως, το χρόνο να ψάξουν για εξηγήσεις ή πιθανώς τους τρομάζει λιγάκι η επιστήμη.
…
Χωρισμένο σε επτά θεματικές ενότητες καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων από τον κόσμο μας που πιθανόν να σας έχουν δημιουργήσει αντίστοιχες απορίες. Μερικά, μόνο, από αυτά που θα συναντήσετε στο «Όσα δεν ήξερε ο Αϊνστάιν» και θα απαντηθούν από τον Ρόμπερτ Λ. Γουόλκε, είναι τα εξής:
Ενότητα Α: Μέσα στο σπίτι
– Πως παρασκευάζεται το σαπούνι και πως απομακρύνει την βρωμιά από το σώμα μας, τα ρούχα ή τα αντικείμενα που πλένουμε με αυτό;
– Όταν καίγεται ένα κερί που καταλήγει το κερί και γιατί δεν καίγεται χωρίς φιτίλι;
– Πως μπορώ να διατηρήσω στα ανοιγμένα μπουκάλια με αναψυκτικό το ανθρακικό του;
– Πως μπορεί το θερμός να διατηρεί το ζεστό ζεστό και το κρύο κρύο;
Ενότητα Β: Στην κουζίνα
– Γιατί το νερό βράζει πιο γρήγορα σε σκεπασμένη κατσαρόλα απ’ ότι σε μια ανοικτή;
– Γιατί η θερμοκρασία έχει διαφορετικά αποτελέσματα σε διαφορετικές τροφές;
– Γιατί τα ψάρια μαγειρεύονται πολύ πιο γρήγορα από τα άλλα κρέατα;
– Τι είναι η μαγειρική σόδα και τι το μπέικιν πάουντερ; Πως λειτουργούν;
Ενότητα Γ: Στο γκαράζ
– Όταν σπάει το παρμπρίζ των αυτοκινήτων δημιουργούνται πολλά μικροσκοπικά θρύψαλα και δεν πετάγονται σπασμένα γυαλιά στον χώρο. Πως γίνεται αυτό;
– Γιατί το διάλυμα αντιψυκτικού με νερό παγώνει σε χαμηλότερη θερμοκρασία από το αδιάλυτο αντιψυκτικό;
– Γιατί το λάδι είναι τόσο καλό λιπαντικό;
– Το αλάτι λιώνει ή διαλύει τον πάγο;
Ενότητα Δ: Στην αγορά
– Τι είναι και πως δημιουργείται η «ομίχλη» στο λαιμό του μπουκαλιού της μπύρας όταν το ανοίγουμε;
– Πως προσδιορίζουν οι ειδικοί τις θερμίδες που θα μας δώσει ένα τρόφιμο και αναγράφονται πάνω στην συσκευασία του;
– Τι συμβαίνει όταν λέμε ότι κάποιο τρόφιμο «έχει καεί» επειδή το είχαμε για πολύ καιρό στην κατάψυξη;
– Από τι είναι φτιαγμένο το ζελέ που απολαμβάνουν μικροί και μεγάλοι σε διάφορα γλυκά;
Ενότητα Ε: Στην απέραντη φύση
– Γιατί τα θαλάσσια κύματα σπάζουν πάντα παράλληλα στην ακτή ανεξάρτητα από τον προσανατολισμό της τελευταίας;
– Όντως τα χάλκινα βραχιόλια θεραπεύουν την αρθρίτιδα;
– Γιατί τα σύννεφα είναι άσπρα, ενώ όταν προμηνύεται καταιγίδα γίνονται μαύρα;
– Τι είναι το φαινόμενο του θερμοκηπίου;
Ενότητα ΣΤ: Νερό, νερό παντού
– Πως είναι δυνατόν να επιπλέει ένα αεροπλανοφόρο που ζυγίζει εκατό χιλιάδες τόνους;
– Είναι δυνατόν τα ψάρια να πάθουν την νόσο των δυτών;
– Γιατί οι σαπουνόφουσκες είναι στρογγυλές;
– Γιατί ένα αυγό βράζει πιο γρήγορα στη Νέα Υόρκη απ’ ό,τι στην Πόλη του Μεξικού;
Ενότητα Ζ: …και έτσι είναι
– Γιατί τα αγγούρια είναι δροσερά;
– Τι είναι αυτό που κάνει τον μαγνήτη να έλκει το σίδηρο;
– Τι είναι το DNA;
– Μπορούμε να ανακυκλώσουμε την ενέργεια;
Αυτές ήταν μερικές από τις πάνω από εκατό απορίες που θα σας λυθούν διαβάζοντας το «Όσα δεν ήξερε ο Αϊνστάιν», του Ρόμπερτ Λ. Γουόλκε. Ο συγγραφέας, όμως, δεν σταματά εκεί. Για όσους θέλουν να ψάξουν τα πράγματα σε λίγο μεγαλύτερο βάθος έχει κάποιες παραγράφους υπό τον τίτλο «Για Σχολαστικούς» όπου εκεί δίνει μια πιο επιστημονική απάντηση των θεμάτων που πραγματεύεται.
Επίσης έχει συμπεριλάβει -υπό τον τίτλο «Δοκίμασε αυτό»- οδηγίες για εύκολα και ακίνδυνα πειράματα στο σπίτι που κάνουν το βιβλίο πιο διασκεδαστικό και ενδιαφέρον για τον αναγνώστη. Οι απόπειρες του για χιούμορ δεν είναι πολλές σε πλήθος και δεν σημειώνουν μεγάλη επιτυχία όπως, για παράδειγμα, στα «Το βιβλίο της ολικής άγνοιας» και «Κατεβαίνουν σκαλιά οι αγελάδες» που είναι παρόμοια βιβλία.
Στο «Όσα δεν ήξερε ο Αϊνστάιν», ο Ρόμπερτ Λ. Γουόλκε έχει μια πιο επιστημονική προσέγγιση των πραγμάτων, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι ο λόγος του είναι άχαρος και ξύλινος. Οι έφηβοι εκκολαπτόμενοι επιστήμονες πιστεύω ότι θα το λατρέψουν. Προσωπικά, και μόνο το γεγονός ότι κατάφερε να με κάνει να καταλάβω την έννοια της Εντροπίας και πως αυτή -σε συνδυασμό με την Ενέργεια- επηρεάζει τα πράγματα γύρω μας με κάνει να το κοιτώ με ένα χαμόγελο επιδοκιμασίας. Αφήστε που έμαθα, επιτέλους, γιατί ο ουρανός είναι γαλάζιος… Α! Δεν θα σας πω! Θα το μάθετε στο «Όσα δεν ήξερε ο Αϊνστάιν». 🙂
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου μεταφέρουμε:
– Πώς αναγνωρίζει το σαπούνι τη βρωμιά;
– Πώς μαγειρεύονται τα φαγητά στους φούρνους μικροκυμάτων;
– Πώς ξέρουν οι παρασκευαστές τροφίμων πόσες θερμίδες υπάρχουν σε κάθε είδος;
– Γιατί το νερό σβήνει τη φωτιά;
– Γιατί είναι λάθος να λες ότι το αλάτι λιώνει τον πάγο;
– Γιατί οι μαγνήτες τραβούν το σίδερο;
– Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να βγάλεις την κέτσαπ από το μπουκάλι;
– Τι είναι το DNA;
Αν αισθάνεστε περιέργεια για τον κόσμο γύρω σας, αλλά τα “σοβαρά” επιστημονικά βιβλία σας τρομοκρατούν ή σας κάνουν να αισθάνεστε αδαείς, τότε αυτό το βιβλίο είναι για σας. Ο Ρόμπερτ Λ. Γουόλκε, επίτιμος καθηγητής Χημείας στο πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ, εξηγεί με κατανοητό και διασκεδαστικό τρόπο τα “μυστήρια” της καθημερινής ζωής, δίνοντας απαντήσεις σε ερωτήματα που πιθανώς μας απασχολούν στην καθημερινότητά μας: από την κουζίνα και το γκαράζ μέχρι μια βόλτα στην αγορά ή στη φύση.
Αν ξυπνήσει μέσα σας ο τρελός επιστήμονας, εμπιστευτείτε τη φράση “Δοκίμασε αυτό” και επιχειρήστε να κάνετε και μόνοι σας το πείραμα. Αν θέλετε να μάθετε περισσότερες λεπτομέρειες για κάποιο θέμα, δώστε σημασία στο σημείο που επιγράφεται “Για σχολαστικούς”. Αν σκοντάψετε σε κάποιον τεχνικό όρο, ανατρέξτε στις “Λέξεις-κλειδιά” στο τέλος του βιβλίου.
Όπως θα έλεγε ο Κιτς «Αυτά είναι όλα όσα γνωρίζεις πάνω στη Γη και όσα χρειάζεσαι να γνωρίζεις, καθώς εισέρχεσαι».