Εκδόσεις Λιβάνη, 2015
Σελ. 477
Η μουσική πάντα ήταν ένα κομμάτι της ζωής των ανθρώπων, κάτι που εμπλούτιζε και διεύρυνε την καθημερινή εμπειρία του. Η μουσική έχει τη δύναμη να αλλάξει τη ζωή μας. Είναι πηγή ενέργειας και μαγείας, με σχεδόν υπερφυσικές προεκτάσεις. Η μουσική καθεαυτή είναι εύκολο να διαπεράσει σύνορα, καθώς πρόκειται για διεθνή γλώσσα. Υγιής μουσική κουλτούρα είναι αυτή που τιμά το παρελθόν και ταυτόχρονα χτίζει το μέλλον. Είναι και τα δύο απαραίτητα.
Το βιβλίο «Ορφέας» είναι ένας ύμνος στην κλασσική μουσική.
Ένας άντρας εργάζεται μέχρι αργά μπροστά από ράφια γεμάτα υαλικά εργαστηρίου, στο σπίτι του. Φτιάχνει ένα μείγμα το οποίο βάζει σε ένα θερμοκυκλοποιητή. Για δύο ώρες το DNA τήκεται και ανασυντίθεται. Ο ήσυχος ηλικιωμένος μποέμ, είναι ο συμβασιούχος καθηγητής και μουσικοσυνθέτης Πίτερ Ελς, που ζει σε ένα οίκημα στον αριθμό 806 της λεωφόρου Σάουθ Λίντεν.
Ο Πίτερς Ελς είχε σπουδάσει μουσικοσύνθεση και είχε αφήσει να παρασυρθεί από την άγρια λαχτάρα της αβανγκαρντ. Είχε κάνει καμιά δεκαριά ασήμαντες δουλειές. Είχε παντρευτεί, είχε κάνει οικογένεια και την είχε εγκαταλείψει για μια στοίβα άπαιχτων στο μεγαλύτερο μέρος τους δημιουργιών που έφτανε πια σχεδόν το ενάμισι μέτρο. Εντρύφησε στις σουίτες, στα κονσέρτα και στις τριοσονάτες.
Δύο αστυνομικοί σταμάτησαν με ένα μπλε περιπολικό μπροστά από τον αριθμό 806 της λεωφόρου Σάουθ Λίντεν. Η αστυνομικός ρωτάει: -Πίτερ Ελς; Καλέσατε τα Επείγοντα; Ο Ελς απαντά -Μόλις πέθανε ο σκύλος μου -Ο σκύλος σας; -Η Φιντέλιο. -Πρέπει να επικοινωνήστε με την Υπηρεσία Φροντίδας και Ελέγχου Ζώων. Για λόγους δημόσιας υγείας. -Είστε μουσικός; -Δίδασκα κάποτε μουσική σύνθεση.
Οι αστυνομικοί έκαναν μεταβολή και κατευθύνθηκαν προς την εξώπορτα. Δίπλα στο σαλόνι βρισκόταν ένα γραφείο γεμάτο ράφια με ποτήρια ζέσεως, δοκιμαστικούς σωλήνες και βάζα με τυπωμένες ετικέτες. -Ποπό! έκανε ο αστυφύλακας -Το εργαστήριό μου, εξήγησε ο Ελς -Νόμιζα ότι γράφατε τραγούδια; -Είναι ένα χόμπι. Με χαλαρώνει.
-Τι τα θέλετε τόσα τρυβλία Πέτρι; -Για να καλλιεργώ βακτήρια. Σαν κι εμάς. -Τι είδους βακτήρια συγκεντρώνετε; -Seratiamarsescens. Ένα κινητικό ραβδοειδές αναερόβιο βακτήριο. -Είναι βλαβερό για τον άνθρωπο; -Μπορεί να προκαλέσει μολύνσεις, ναι. -Και τι ακριβώς κάνετε με όλα αυτά; -Μαθαίνω για την κυτταρική βιολογία. Είναι ένα χόμπι. -Πειραματίζεστε με το DNA ενός τοξικού οργανισμού;
Οι αστυνομικοί μετέφεραν τον κλίβανο στο πορτμπαγκαζ του αυτοκινήτου τους. Είχε επιτρέψει σε δύο ξένους να μπουν στο σπίτι του και να φύγουν με τον εργαστηριακό εξοπλισμό του χωρίς να κάνει την παραμικρή ερώτηση. Δεν ήταν ξεκάθαρο σε αυτή τη φάση το πόσο μπλεγμένος ήταν…
Στο ερασιτεχνικό εργαστήριο μικροβιολογίας του ο Ελς ανακαλύπτει απροσδόκητα μοτίβα μουσικής και εγείρει τις υποψίες του FBI. Ένας συνταξιούχος καθηγητής της μουσικής ύποπτος για τρομοκρατία διαφεύγει τη σύλληψη κατά την επιδρομή της αστυνομίας… Ήταν ένας «βιοχάκερ Μπαχ»… Τροποποίησε το DNA ενός ζωντανού οργανισμού…
Για τον Ελς η μουσική και η χημεία ήταν η μια, η χαμένη δίδυμη αδελφή της άλλης: μείγματα και μετατροπές, φασματικές αρμονίες και αρμονική φασματοσκοπία. Οι δομές των μακριών πολυμερών του έφερναν στο νου σύνθετες παραλλαγές του Άντον Βέμπερν. Τα αλλόκοσμα πεδία πιθανοτήτων των ατομικών τροχιακών έμοιαζαν σε μια παρτιτούρα αβανγκάρντ μουσικής. Οι τύποι της φυσικοχημείας φάνταζαν σαν περίπλοκες και θεϊκές συνθέσεις.
Ο Ελς είχε αφιερώσει τη ζωή του στο να βρει τι ήταν αυτό το ουσιώδες κάτι, το μεγαλειώδες και ανθεκτικό, που κρυβόταν κάτω από την πεπερασμένη επιφάνεια της μουσικής. Κάπου πίσω από το γνώριμο υλικό υπήρχαν αστερισμοί από νότες και αρμονικές αλυσίδες ικανές να χαρίσουν στο μυαλό τη γαλήνη. Ακόμα πίστευε πως αυτό το κάτι υπήρχε. Όμως, με το σκύλο του νεκρό και τον ίδιο να περιμένει τη σειρά του, δεν πίστευε πια ότι θα το έβρισκε σε τούτη τη ζωή…
Εβδομήντα χρονών πια, ο Ελς αφιέρωσε χρόνια ολόκληρα στη σύνθεση μιας όπερας, της ιστορίας μιας εκστατικής επανάστασης που είχε πάει στραβά. Για χρόνια θεωρούσε το κομμάτι του αυτό κάτι σαν προφητεία για το Τέλος του Χρόνου.
Σύμφωνα με τον Ελς σε ένα μόνο κύτταρο υπήρχαν εκπληκτικές συγχρονισμένες αρμονικές σελίδες, νότες που έκαναν τη Λειτουργία σε Σι Ελάσσονα του Μπαχ να μοιάζει με τραγουδάκι νηπιαγωγείου. Προσπαθούσε να πάρει μια αλληλουχία DNA πέντε χιλιάδες ζεύγη βάσης μακριά, την οποία είχε και να τη ματίσει ώστε να αποκτήσει ένα βακτηριακό πλασμίδιο (μόριο του DNA το οποίο έχει την ικανότητα να πολλαπλασιάζεται ανεξάρτητα από το χρωμόσωμα του ξενιστή, ο οποίος συνήθως είναι βακτήριο). Μάθαινε για τη ζωή. Μέσω της γονιδιωματικής ο άνθρωπος μάθαινε να διαβάζει παρτιτούρες απερίγραπτης ομορφιάς. Το μόνο που ήθελε ο Ελς ήταν να ακούσει αυτή τη μουσική…
Η μουσική κάνει τον χρόνο να γεμίσει και να αδειάσει σαν άστατο φεγγάρι. Κάποτε ο Ελς πίστευε ότι η μουσική μπορούσε να σώσει τη ζωή ενός ανθρώπου. Τώρα θέλει να σπάσει τα δεσμά του χρόνου και να ακούσει το μέλλον…
Η ίδια η μουσική είναι παρανοϊκή.
Μουσική για το τέλος του κόσμου.
Η μουσική των ουράνιων σφαιρών.
Οι παύσεις ήταν τα πιο εκφραστικά χρώματα στην παλέτα ενός συνθέτη.
Οι σιωπές υπήρχαν για να κάνουν τις νότες πιο έντονες.
Τι είναι ομορφότερο από τη μουσική, που δεν μπορείς να την ακούσεις;
Δώδεκα ασπρόμαυρα κάγκελα μπροστά από τη μουσική ελευθερία.
Όλη του τη ζωή νόμιζε πως ήξερε τι είναι μουσική. Ήταν όμως σαν το παιδί που περνάει τον παππού του για τον Θεό… Στοχάζεται την ερώτηση που δεν είχε καταφέρει να απαντήσει σε όλη του τη ζωή: Πώς κατάφερνε η μουσική να ξεγελάει το σώμα και να το κάνει να πιστεύει πως είχε ψυχή;
Κάπου ανάμεσα στα δισεκατομμύρια ζεύγη βάσης σε αυτά τα εκατομμύρια είδη σίγουρα θα κρύβονταν κωδικοποιημένα τραγούδια, αλληλουχίες που μιλούσαν για όλα όσα του είχαν συμβεί στη ζωή του. Μουσική για την εγκατάλειψη της γυναίκας και του παιδιού του. Το ισόβιο ροντό μιας φιλίας που πήγε στραβά. Τραγούδια για ερημίτες. Τραγούδια αγάπης και φιλοδοξίας και προδοσίας και αποτυχίας και μεταμέλειας. Ακόμα και ο εσπερινός ύμνος ενός συνταξιούχου χημικού βιομηχανίας.
Τώρα πια οι άνθρωποι έφτιαχναν μουσική από τα πάντα. Φούγκες από φράκταλ. Πρελούδια από τα δεκαδικά ψηφία του πι. Σονάτες γραμμένες από τον ηλιακό άνεμο, από εκλογικά αρχεία, από τη ζωή και το θάνατο των παγοκρηπίδων όπως φαίνονταν από το Διάστημα. Τα εγκεφαλικά κύματα, η αγωγιμότητα του δέρματος και οι χτύποι της καρδιάς, τα πάντα μπορούσαν να παράγουν απροσδόκητες μελωδίες. Κουαρτέτα εγχόρδων έπαιζαν τις αλληλουχίες αμινοξέων στην αιμοσφαιρίνη των αλόγων…
Η πραγματική τέχνη ήταν για τον Ελς να κρύψει ένα μουσικό κομμάτι στο γενετικό υλικό ενός βακτηρίου για να το φυλάξει εκεί με ασφάλεια. Προσπαθούσε να βάλει μουσικά αρχεία σε ζωντανά κύτταρα. Πόσο δύσκολο ήταν να αποκωδικοποιηθεί και να παιχτεί η γραμμένη με βάση το τετραδικό σύστημα του DNA μουσική;
Θα μπορούσε να συνθέσει το μεγαλειώδες του τραγούδι της Γης -μουσική για την αιωνιότητα και για κανέναν…
Διαβάζεις το βιβλίο «Ορφέας» του Κρίστοφερ Σκότον και ακούς μουσική από τσέλο, βιολί, βιόλα, κλαρινέτο, φλάουτο, κόρνο, τρομπέτα και τρομπόνι, πιάνο, όμποε. Ακούς την Πέμπτη Συμφωνία, την Παγίδα του Θηρευτή, την Συμφωνία του Διός, την Ζωή του Ακόλαστου, το Βαλς του ενός λεπτού, τους Μαύρους Αγγέλους, την Σουίτα για Τσέλο σε Ρε Ελάσσονα, το Λυκόφως των Θεών, το Κουαρτέτο για το τέλος του κόσμου, την Ιεροτελεστία της Άνοιξης, τον Φεγγαρίσιο Πιερότο, τα Τραγούδια του Ερημίτη, τη Μεγάλη Φούγκα. Ακούς Μότσαρτ, Μπαχ, Μπετόβεν, Χάιντν, Σοπέν, Σούμαν, Μπουσόνι, Μεσιάν, Ντεμισί, Μάλερ, Σένμπεργκ, Σοστακόβιτς, Μπρίτεν, Μπεργκ, Μπάρτοκ, κ.α.
Πρόκειται για ένα αφηγηματικό άθλο, μια χειμαρρώδη ελεγεία της όπερας και της κλασσικής μουσικής.
Ένα καθηλωτικό μυθιστόρημα, μια θαρραλέα εξερεύνηση στα ύψη και τα βάθη της ανθρώπινης ψυχής και της κλασσικής μουσικής, που θα συνταράξει κάθε ευαίσθητο και ευσυνείδητο, μουσικόφιλοαναγνώστη. Ένα σύμπαν σκηνοθετημένο με λέξεις, ιστορίες που πατούν σε μουσικές νότες, σε συνθέσεις και σονάτες, που περιστρέφονται γύρω από όλα τα μουσικά όργανα της όπερας και της κλασσικής μουσικής, ιστορίες που εκβάλλουν η μία μέσα στην άλλη.
Πρόκειται για ένα μουσικό Αριστούργημα.
Ο Ρίτσαρντ Πάουερς γεννήθηκε στο Έβανστοουν του Ιλινόις. Έχει γράψει έντεκα μυθιστορήματα, έχει λάβει την υποτροφία Mac Arthur και το National Book Award, ενώ ήταν υποψήφιος για το Pulitzer και για το National Book Critics Circle (NBCC).
Τραχανάς Κώστας