«Οι επισκέπτες», της Διδώς Σωτηρίου

Τα δικαιώματα της γυναίκας και των παιδιών είναι θέματα που εδώ και χρόνια απασχολούν την κοινωνία μας. Ακόμα και στις μέρες μας συναντάμε συμπεριφορές που δεν συνάδουν με τον 21ο αιώνα και κάνουν την συζήτηση γύρω από τα παραπάνω δικαιώματα επίκαιρη και φλέγουσα. Είναι γεγονός ότι η παιδεία παίζει μεγάλο ρόλο στις συμπεριφορές ενός παιδιού όταν αυτό γίνει ενήλικας. Γι’ αυτόν τον λόγο παιδικά βιβλία που ασχολούνται με αυτά τα θέματα και καλλιεργούν μια σωστή νοοτροπία είναι κάτι παραπάνω από χρήσιμα. Ένα τέτοιο βιβλίο είναι και το «οι επισκέπτες» της Διδώς Σωτηρίου που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά από τις εκδόσεις Κέδρος το 1979.
Το βιβλίο αυτό είναι χωρισμένο σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος συναντάμε την Ντορίτα μια έφηβη σύγχρονη κοπέλα, που την απασχολούν θέματα όπως η ισότητα των δύο φύλων και το χάσμα των γενεών. Η ηρωίδα μας αναλαμβάνει να ετοιμάσει μια ομιλία για τον Εκπολιτιστικό σύλλογο νέων της συνοικίας της, με θέμα τα δικαιώματα της γυναίκας και των παιδιών. Κατά την διάρκεια της προετοιμασίας του λόγου αυτού, η συγγραφέας μέσα από τις σκέψεις της Ντορίτας μας μιλάει για διάφορα θέματα που απασχολούν τον σύγχρονο άνθρωπο.
Με ένα έξυπνο τέχνασμα η Διδώ Σωτηρίου συνδέει την ιστορία της Ντορίτας με τις ιστορίες δύο νέων (τα υπόλοιπα δύο μέρη του βιβλίου), του Αλέξανδρου και της Ελίζας, που έζησαν στις αρχές του 19ου αιώνα. Ο μεν Αλέξανδρος στην Κωνσταντινούπολη, η δε Ελίζα στην Ζάκυνθο.
Η Ελίζα, κόρη ενός άρχοντα της Ζακύνθου, ζούσε κλεισμένη στο αρχοντικό σπίτι, χωρίς ελευθερίες, κοινωνική ζωή, μόρφωση, λόγο. Ακόμα και για το ποιόν θα παντρευτεί δεν έχει δικαίωμα επιλογής μιας και την απόφαση γι’ αυτό την παίρνει εξ’ ολοκλήρου ο πατέρας της. Μέσα σε αυτό το κλίμα η Ελίζα καταφέρνει να μορφωθεί μόνη της, να μάθει Ελληνικά, Ιταλικά και Γαλλικά καθώς και να ασχοληθεί με την συγγραφή τραγωδιών. Από την ιστορία της Ελίζας μαθαίνουμε πως ήταν η ζωή των γυναικών της αριστοκρατίας στη Ζάκυνθο στις αρχές του 19ου αιώνα. Παίρνουμε μια γεύση από την τότε πολιτική κατάσταση, και ανακαλύπτουμε ότι σε κάποια σημεία (ευτυχώς λίγα) οι συνθήκες της ζωής των γυναικών τότε έχουν κοινά σημεία με τις συνθήκες της ζωής κάποιων γυναικών σήμερα.
Στο τρίτο κομμάτι του βιβλίου υπάρχει η αφήγηση του Αλέξανδρου. Ο πατέρας του Αλέξανδρου ήταν υπάλληλος της Γαλλικής πρεσβείας στην Κωνσταντινούπολη. Ο ήρωάς μας γεννήθηκε την στιγμή που η μητέρα του άφηνε την τελευταία της πνοή, βαριά χτυπημένη με μαχαίρι, από τον πατέρα του. Έναν πατέρα που αμέσως μετά την δολοφονία που διέπραξε εξαφανίστηκε.
Τον μεγάλωσαν οι γονείς της μητέρας του. Όσο ήταν μικρός τον παραχάιδευαν. Όταν μεγάλωσε λίγο και αφού είχε γίνει «αλητάκος» άρχισαν να τον χτυπάνε προσπαθώντας να τον φέρουν στον «ίσιο δρόμο». Το ξύλο συνεχιζόταν και στο σχολείο με αρνητικά αποτελέσματα στην προσωπικότητά του.
Μας παρουσιάζει τις εκπαιδευτικές μεθόδους της εποχής ανάμεσα στις οποίες το ξύλο είχε τιμητική θέση και γενικότερα γνωρίζουμε την σχολική ζωή των αρχών του 19ου αιώνα στην Κωνσταντινούπολη. Εκτός από την μαθητική ζωή μας μιλά για την κοινωνική ζωή των εφήβων, για τα πρώτα σκιρτήματα και τις πρώτες επαφές με το άλλο φύλο. Μας μιλά τέλος για την ζωή μετά το σχολείο, την επαγγελματική του αποκατάσταση, τον πρώτο αληθινό έρωτα, σκιαγραφώντας έτσι την ζωή της μέσης τάξης στην Κωνσταντινούπολη των αρχών του 19ου αιώνα.
Στις τελευταίες σελίδες κάτω από τον τίτλο «Σημειώσεις», η Διδώ Σωτηρίου έχει για τον αναγνώστη της, δύο δώρα. Μας αποκαλύπτει ποια ήταν η Ελίζα, αφού πρόκειται για υπαρκτό πρόσωπο, και πως «γεννήθηκε» από την πένα της ο Αλέξανδρος. Δύο δώρα – πληροφορίες που δίνουν στο βιβλίο ένα πολύ όμορφο κλείσιμο αφήνοντας εμάς με ένα χαμόγελο στα χείλη.