Εκδόσεις Εστία, 2018
Σελ. 229
Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2019
Ένας ταπεινός ταχυδρόμος, ο Αλέξης, αφηγείται την ιστορία του, που εκτυλίσσεται σ’ ένα ορεινό χωριό της μεταπολεμικής Κρήτης.
Ο Αλέξης είχε συντροφιά του τον ταχυδρομικό σάκο και το ποδήλατο. Πηγαίνει με αυτό το ποδήλατο στα απόκρημνα βουνά, στις πλαγιές, με βροχή, με ήλιο, με χιόνια, στα πιο δύσκολα περάσματα. Έτσι έκανε τη διανομή της αλληλογραφίας. Όλοι οι κάτοικοι στα χωριά του Ρεθύμνου με αγωνία τον περίμεναν στα σπίτια. Ήταν ο μόνος που μπορούσε να φέρει χαμόγελα, αλλά και θρήνο στις οικογένειες. Ήταν ο κομιστής των ειδήσεων. Ο αγγελιαφόρος των λέξεων, των μακρινών χαιρετισμών. Όλοι τότε είχαν κάποιον στην οικογένεια που έλειπε μακριά. Η αναμονή του ταχυδρόμου ήταν μια ολόκληρη ιεροτελεστία.
Τον ταχυδρόμο αυτό, η προξενήτρα Θεώνη, θα τον παντρέψει με μια δύστροπη γυναίκα, την Αρτεμισία και μάλιστα οι γονείς και τα αδέλφια είχαν αλλάξει το κορίτσι που του παρουσίασαν στον αρραβώνα: η νύφη που εμφανίστηκε στο γάμο ήταν άλλη! Η γυναίκα που του έφεραν για νύφη ήταν μεγαλύτερη σε ηλικία, είχε σημάδια λεύκης και επί πλέον κουβαλούσε, χωρίς ο ίδιος να το γνωρίζει και το στίγμα της ψυχικής διαταραχής στο οικογενειακό ιστορικό. Αυτό το κρυμμένο μυστικό έπαιξε σημαντικό ρόλο στις μετέπειτα αποφάσεις του Αλέξη, όταν η αρρώστια εκδηλώθηκε στο παιδί του.
Ο όμορφος και ευαίσθητος Αλέξης άγεται και φέρεται από μια κοινωνία δέσμια προκαταλήψεων και κανόνων ανελαστικών και όπου τα πάθη και οι δοξασίες δεσπόζουν και καταβροχθίζουν κάθε προσπάθεια για αφύπνιση. Προξενιά, πλεκτάνες, ψέματα, σκληρά ήθη και έθιμα, ατελέσφορες αγάπες. Ένας έγγαμος βίος γεμάτος μυστικά και ψέματα και μια αγάπη που δεν της δόθηκε η ευκαιρία.
Την πλεκτάνη που του έπαιξαν οι συγγενείς της Αρτεμισίας, ο Αλέξης, δεν μπορούσε να την αντέξει. Οι άνθρωποι θέλουν να τους πληρώσεις με το ίδιο νόμισμα. Όταν οργίζονται, ζητούν οργή. Όταν θυμώνουν, ζητούν θυμό. Για να μπορούν να δικαιολογήσουν το κακό που σκοπεύουν να κάνουν. Ήταν βαρύ το φορτίο της ζωής του Αλέξη. Η ζωή του φέρθηκε άσχημα.
Το σωστό θα ήταν να παντρευτεί ο Αλέξης την πρώτη του αγάπη, την δασκάλα Αθηνά. Η Αθηνά ήταν πράγματι ο μόνιμος καημός του Αλέξη, η πρώτη και παντοτινή του αγάπη, αλλά η συντηρητική κοινωνία της εποχής δεν τον άφησαν να την παντρευτεί. Παραμένει μέσα του η εικόνα της, τη συγκρίνει άθελά του με τη γυναίκα του, ακόμα και στην εκφορά του λόγου. Η Αθηνά είχε ορθοφωνία γιατί ήταν δασκάλα, η γυναίκα του όχι. Ήταν συμμαθητές στο σχολείο, είχαν σχεδόν ανατραφεί μαζί.
Μ’ αυτή τη νοσταλγία πορεύτηκε στη ζωή του, με την ανεκπλήρωτη αγάπη. Πήρε όρκο πως θα την ξεχάσει, δόθηκε απερίσπαστος στη συζυγική του ζωή, ήθελε να ελευθερωθεί από την εμμονή της εικόνας της που τον ταλαιπωρούσε, αλλά πάλι δεν γινόταν, έπασχε από την έλλειψή της. Ήταν και ο ίδιος άτολμος δεν μπόρεσε να τη διεκδικήσει. Δεν τόλμησε. Όταν στο τέλος τα πράγματα θα πάρουν άσχημη τροπή σκέφτεται ότι η Αθηνά έπρεπε να επιμείνει στην επισημοποίηση του αισθήματος. Τότε κι ο ίδιος θα γινόταν ίσως ικανός να τη διεκδικήσει.
Στο τέλος λοιπόν της ζωής του προσπαθεί με κάθε τρόπο να τη βγάλει απ’ τη σκέψη του, να αποξενωθεί από το ίνδαλμά της και να προχωρήσει μοιραίος και άδειος στο λίγο διάστημα που έχει μπροστά του. Είναι όμως πολύ αργά. Η ευτυχία δεν του έκανε τη χάρη να τον συναντήσει…
Η γραφή αυτού του βιβλίου στηρίζεται σε μια γλώσσα εντελώς απλή, χωρίς κορυφώσεις, αφτιασίδωτη, μια γλώσσα ποιητική, σπάνιας ωριμότητας, που δεν αφήνει περιθώρια στη συγκίνηση να καταπιεί την αφήγηση.
Ένα βιβλίο σπαρακτικό, αληθινό, συγκινητικό, βαθύ. Ένα βιβλίο που ατενίζει τη ζωή κατάματα. Αφήνει, όμως, χώρο στο όνειρο και στην ελπίδα. Βιβλίο που συγκινεί, προβληματίζει, αλλά και ταξιδεύει τον αναγνώστη.
Δίκαιη η απονομή του Πρώτου Κρατικού Βραβείου μυθιστορήματος! Διαβάστε το.
Ο Γιώργος Ν. Παπαδάκης γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1959. Σπούδασε Θεολογία, Φιλοσοφία και Ιστορία της Τέχνης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, απ’ όπου απέκτησε τον τίτλο του Διδάκτορα Φιλοσοφίας. Έχει ειδικευθεί στη μεσαιωνική τέχνη και στην τέχνη της πρώιμης Αναγέννησης. Υπηρετεί στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση από το 1989 και σήμερα είναι Διευθυντής Σχολείου στην Αθήνα. Έργα του: “Ιστορία μιας ανοχύρωτης νιότης”, μυθιστόρημα, Εστία 1994, “Ο Ιούλιος δεν έχει τύψεις”, ποιητική συλλογή, Δωδώνη 1999, “Μικρή ιστορία του φωτός στη θρησκευτική τέχνη του Βυζαντίου και της Δύσης – το φως και το σώμα”, μονογραφία, ιδιωτική έκδοση, Αθήνα 2014, “Η πρώιμη Αναγέννηση στην Ιταλική ζωγραφική”, μελέτη, ιδιωτική έκδοση, Αθήνα, 2015.
Τραχανάς Κώστας