Το 1998 κυκλοφόρησε στην χώρα μας από τις εκδόσεις Κέδρος -σε μετάφραση της Μάρως Φιλίππου- το πρώτο μυθιστόρημα του ευρέως γνωστού Αμερικανού συγγραφέα Πατ Κονρόι. Στις ΗΠΑ το αυτοβιογραφικό αυτό έργο, πρωτοεκδόθηκε το 1976.
Η ιστορία είναι “χτισμένη” γύρω από την ιδιαίτερη προσωπικότητα του συνταγματάρχη Μπουλ Μίτσαμ. Ο μεγάλος Σαντίνι -όπως του αρέσει να αποκαλεί τον εαυτό του- είναι πιλότος καταδιωκτικών και ανήκει στο Σώμα των Πεζοναυτών του Αμερικανικού Στρατού. Στην αρχή του βιβλίου τον συναντάμε στη Βαρκελώνη, σε ένα αποχαιρετιστήριο πάρτυ που δίνουν οι άντρες του σμήνους του, προς τιμήν του. Ο συνταγματάρχης, μετά από δώδεκα μήνες υπηρεσίας στην Μεσόγειο Θάλασσα, επιστρέφει με μετάθεση στην πατρίδα.
Ο Μπουλ Μίτσαμ είναι παντρεμένος με την Λίλιαν και έχει μαζί της αποκτήσει τέσσερα παιδιά. Δύο κορίτσια και δύο αγόρια, με πρωτότοκο τον Μπεν.
…
Η Λίλιαν Μίτσαμ δεν ήταν υπέρμαχος της πειθαρχίας, αλλά όσο πλησίαζε η μέρα της επιστροφής του άντρα της, καταλάβαινε ενστικτωδώς ότι έπρεπε να σκληρύνει τη στάση της, μιμούμενη, έστω κατά υποτυπώδη τρόπο, τον άντρα της, έτσι που η άφιξή του να μην είναι τρομερό σοκ για τα παιδιά της. Κατά παράδοση το χέρι του γινόταν πολύ βαρύ όταν επέστρεφε από κάποια αποστολή του. Τόσο αποφασισμένος ήταν να επαναφέρει σε ισχύ τους κώδικες πειθαρχίας και να αναγκάσει τα παιδιά του να βαδίζουν σύμφωνα με τους δικούς του σκληρότερους ρυθμούς. Εκείνη λοιπόν τους τελευταίους μήνες τα προετοίμαζε.
…
Η μετάθεση του συνταγματάρχη συνεπάγεται -όπως συμβαίνει στην πλειοψηφία αυτών των περιπτώσεων- μετακόμιση της οικογένειας σε νέο τόπο κατοικίας. Κανείς, εκτός από τον ίδιο, δεν είναι ενθουσιασμένος με άλλη μια μετακόμιση. Υπομένουν όμως το τετελεσμένο στωικά. Τι άλλο να κάνουν; Στωικά βέβαια κατά το μέτρο του δυνατού -για παιδιά άλλωστε μιλάμε- μιας και υπάρχουν κάποιες διαμαρτυρίες οι οποίες όμως δεν επηρεάζουν, ούτε κατ’ ελάχιστο, το ρου των γεγονότων. Ο μεγάλος Σαντίνι, εξάλλου, είναι ο απόλυτος αρχηγός του σπιτιού του.
Η υπηρεσία στο στράτευμα απαιτεί θυσίες και όχι μόνο από τους ενστόλους. Η μετοίκιση βέβαια σε ένα άγνωστο τόπο είναι από μόνη της μια ιδιαιτέρως επίπονη διαδικασία. Φανταστείτε τώρα τι γίνεται όταν το “γενικό πρόσταγμα” το έχει κάποιος τελειομανής, κολλημένος με την πειθαρχία και τις στρατιωτικές πρακτικές άνθρωπος, όπως ο συνταγματάρχης Μίτσαμ.
Η οικογένεια -εδώ και χρόνια- είναι χωρισμένη στα δύο. Στην μια πλευρά δεσπόζει ο σκληρός και κάποιες φορές βίαιος πατέρας. Στον αντίποδα βρίσκονται τέσσερα παιδιά που για να μπορέσουν να επιβιώσουν έχουν αναπτύξει διάφορες “τεχνικές”, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχει επηρεαστεί όλη τους η ύπαρξη από την συμπεριφορά του γονέα τους. Η μητέρα στέκεται ακριβώς στη μέση, χωρίς τόλμη και με εναποθηκευμένες όλες τις ελπίδες και τις αγωνίες της στον Θεό. Με τον δικό της κι αυτή τρόπο προσπαθεί να κάνει το “σχήμα” αυτό της οικογένειάς της να λειτουργήσει και να εξελιχθεί.
Όλα πάντως τα μέλη έχουν τους προσωπικούς λόφους -ή βουνά- να ανέβουν στον νέο τόπο. Τα παιδιά και η σύζυγος, βέβαια, έχουν επιπλέον να αντιμετωπίσουν την παρουσία του συνταγματάρχη με όσα αυτή συνεπάγεται. Ο Μίτσαμ είναι αναμφίβολα ένας άνθρωπος που κινείται στα άκρα. Μερικές φορές είναι απάνθρωπα σκληρός και κάποιες άλλες γίνεται συγκινητικά ανθρώπινος. Να, όπως την παραμονή των Χριστουγέννων, που ανέβηκε στην στέγη του σπιτιού για να υποδυθεί τον Άι-Βασίλη και τους ταράνδους που σέρνουν το έλκηθρό του!
…
“Μου! Μουουου! Μουου!” ήρθε η φωνή από τη στέγη.
“Γιατί ο μπαμπάς κάνει τον τάρανδο σαν αγελάδα;” ρώτησε η Κάρεν.
“Αγελάδες και τάρανδοι είναι της ίδιας οικογένειας. Έτσι μπορεί να το κάνει”, εξήγησε η Λίλιαν.
“Μουουου, μουου”, έκανε ακόμη πιο βαθιά ο τάρανδος.
“Έι, Ντόρο, Ντόντο, Κόκο κι όλο το κακό συναπάντημα. Που να μη σας πω με τα μυστήρια ονόματά σας”, φώναξε απ’ τη στέγη ο Μπουλ. “Έι, λοιπόν κέρατα της πουτάνας!”
“Μπουλ!” τον μάλωσε η Λίλιαν. “Μην παρεκτρέπεσαι”.
“Μουουουου”, απάντησε εκείνος.
…
Στο 600+ σελίδων μυθιστόρημα του Πατ Κονρόι θα παρακολουθήσουμε την οικογένεια Μίτσαμ κατά την περίοδο των μηνών που έζησε στο Ράβενελ της Νότιας Καρολίνας. Η λέξη “παρακολουθήσουμε” στην προηγούμενη πρόταση δεν ήταν τυχαία. Η ανάγνωση του «Ο μέγας Σαντίνι» μόνο με θέαση κινηματογραφικής ταινίας μπορεί να παρομοιαστεί. Μιας ψυχαγωγικής ταινίας, με την έκταση και τις λεπτομέρειες που χωρούν μόνο σε ένα βιβλίο.
Αν αναρωτιέστε αν έχει να σας προσφέρει κάτι πέρα από την ψυχαγωγία, θα έλεγα να κρατήσετε “μικρό καλάθι”. Οι χαρακτήρες των ηρώων σε βάζουν σε κάποιες σκέψεις αλλά μιας και το όλο σκηνικό είναι ανεπιστρεπτί ξεπερασμένο μάλλον οι σκέψεις έχουν καθαρά εγκυκλοπαιδικό και φιλοσοφικό χαρακτήρα. Όμως δεν χρειάζεται κάθε λογοτεχνικό έργο που διαβάζουμε να είναι ένα καράβι φορτωμένο με μηνύματα και προβληματισμούς! Η ψυχαγωγία έχει σημαντικότατη θέση στη ζωή μας και το μυθιστόρημα του Πατ Κονρόι σε αυτόν το τομέα τα πηγαίνει καλά.
Αναζητήστε το και απογειωθείτε στους αιθέρες του Αμερικανικού Νότου της δεκαετίας του ’60 με πλοηγό τον «Μέγα Σαντίνι». Καλή ανάγνωση!
[grbk https://www.greekbooks.gr/konri-pat.person%5DΑπό το οπισθόφυλλο του βιβλίου μεταφέρουμε:
Ο Μπουλ Μίτσαμ είναι πιλότος του Σώματος Πεζοναυτών, βασιλιάς των αιθέρων και απόλυτος άρχων της οικογένειάς του.
Η Λίλιαν, η γυναίκα του, είναι μια καλλονή του Νότου, με μια καρδιά απαλή σαν βελούδο και σκληρή σαν ατσάλι. Χωρίς την ψύχραιμη παρέμβασή της, τα παιδιά της θα έδιναν αφορμές για μεγάλες φασαρίες. Ο Μπεν είναι ο μεγαλύτερος γιος, γεννημένος αθλητής, αλλά οι εξαιρετικές επιδόσεις του δεν ικανοποιούν τον πατέρα του. Ο Μπεν προσπαθεί να σταθεί στα πόδια του κι έρχεται αντιμέτωπος με τον πατέρα του, που δεν αφήνει περιθώρια ούτε στους άνδρες του, ούτε στη γυναίκα του, και βεβαίως ούτε στο γιο του. Ο Μπουλ Μίτσαμ είναι αναμφίβολα ο πιο εκρηκτικός ήρωας του Πατ Κονρόι -ένας άντρας που θα μπορούσες να μισήσεις, αλλά θα αγαπήσεις.