Ο Ελ Ρόι ξαναχτυπά! Αυτή την φορά όχι ως συγγραφέας -είναι παλιός γνωστός μας από τα «Ιστορία του Νεμάνια» και «Στη γιορτή»- αλλά ως επιμελητής στο «Ματριόσκα» που κυκλοφόρησε το Νοέμβριο του 2011, από τις Βορειοδυτικές Εκδόσεις. Πρόκειται για μια συλλογή τριών ειδών τέχνης:
Λογοτεχνίας: έντεκα διηγήματα τα οποία σχολιάζει στο τέλος τους ο επιμελητής της έκδοσης
Φωτογραφίας: έντεκα ασπρόμαυρες φωτογραφίες που συνοδεύουν-συμπληρώνουν τα αντίστοιχα διηγήματα και φέρουν την υπογραφή του Έλιος (Ηλία Κατσούρα)
Μουσικής: οκτώ μουσικά κομμάτια που αποτελούν την μουσική της Ματριόσκα και συνοδεύουν με το CD τους την έντυπη έκδοση του βιβλίου.
Όπως γίνεται βέβαια με όλα τα βιβλία των Βορειοδυτικών εκδόσεων, μπορείτε να το διαβάσετε δωρεάν από το διαδίκτυο αλλά και να απολαύσετε τις φωτογραφίες του Έλιος ακούγοντας την μουσική της Ματριόσκα, στην ιστοσελίδα:
https://www.matrioska.info/.
Για να δούμε όμως ένα ένα τα διηγήματα-βήματα σε αυτή την ανάγνωση-αποκάλυψη της λογοτεχνικής Ματριόσκας…
I. Έμα (Βασίλης Κωστάκης)
Με λένε Έμα. Τους τελευταίους μήνες ζω κάτω από φορτηγά. Χωμένος στα καυτά σπλάχνα του σιδερένιου γίγαντα, ταξιδεύω προς τη γη των υποσχέσεων. Οπουδήποτε να ‘ναι, αρκεί να ‘ναι μακριά από την πατρίδα. Όσο μακρύτερα γίνεται.
Το σασί ζεματάει, τα χαρτόνια τελικά δεν κάνουν τίποτα. Μόνο λιγάκι στην αρχή βοηθάνε, τότε που στα κρυφά -συνήθως μέσα στο σκοτάδι- επιλέγεις το μεταλλικό συνονθύλευμα που θα σε καταπιεί.
…
Τι απελπισμένος τρόπος να δραπετεύσει κανείς από ένα μέρος! Γιατί φεύγει ο Έμα από την πατρίδα του και ποια είναι η γη των υποσχέσεων; Θα καταφέρει να φτάσει άραγε στον προορισμό του;
II. 33 Μίλια (Άκης Βαϊου)
Όπου το ταξίδι με ένα τρένο γίνεται ταξίδι ζωής και η ζωή κυλά σαν το ταξίδι με ένα τρένο…
ΙΙΙ. Βίλυ (Βασίλης Ντούρος)
…
Η Βίλυ που δεν είχε μάθει να διαβάζει ελληνικά, ήταν μια ακόμη «μάνα του θανάτου», από εκείνες τις γυναίκες που στα πενήντα τους φεύγουν από χώρες του ανατολικού μπλοκ, με προορισμό την Ελλάδα, για να φροντίσουν ηλικιωμένους. «Μανάδες του θανάτου» που εσώκλειστες αναλαμβάνουν σαν παιδιά τους τούς ηλικιωμένους Έλληνες μέχρι εκείνοι να πεθάνουν.
…
IV. Ανάσα τέταρτου κόσμου (Άκης Βαϊου)
Κάτι μαγικό συμβαίνει κάθε φορά που ακούγεται το κλικ της φωτογραφικής μηχανής… μια στιγμή που θα χανόταν μέσα στην θάλασσα των απείρων στιγμών αυτού του κόσμου, αποκτά σάρκα και οστά… περνώντας έτσι στην αιωνιότητα! Εκείνη την μοναδική στιγμή, ο φωτογράφος γίνεται για τον δικό του μικρόκοσμο, ο δημιουργός… δηλαδή, κάτι σαν θεός! Ένας θεός που κυνηγά τις στιγμές… σαν τον διάολο, για να τους δώσει ζωή… παγώνοντάς τις!
V. Η κουρτίνα (Βασίλης Κωστάκης)
Είναι τραγικό να ζεις πίσω από μία κουρτίνα…
…
Δε φαίνεται να υπάρχει τρόπος διαφυγής. Μαζί με εμένα προσπαθεί να φυλακίσει τις σκέψεις και τα όνειρα μου: πότε τα καταφέρνει, πότε όχι. Είναι πολύ δύσκολο να δραπετεύσεις. Οι υφασμάτινες ίνες εμποτισμένες με φόβο γίνονται σκληρότερες και από ατσάλι. Φαντάζουν άτρωτες, απόρθητες.
Ο φόβος, ω ναι, ο φόβος είναι το κλειδί. Όσο περισσότερο φοβάσαι -μα πώς να μην φοβάσαι στη μοναξιά σου, έχοντας όλες σου τις αισθήσεις καταπιεσμένες;- τόσο πιο αδιαπέραστη γίνεται η κουρτίνα.
…
…μια οποιαδήποτε κουρτίνα!
VI. 04.03 (Άκης Βαϊου)
Μετά από ένα ατύχημα με την μηχανή, ο ήρωας μας έπαθε προσωρινή αμνησία η οποία τον έχει φέρει σε μια κατάσταση που τον γεμίζει τρόμο. Μετά από παρότρυνση του γιατρού του, αρχίζει να κρατά ένα ημερολόγιο των σημαντικότερων γεγονότων κάθε εβδομάδας που περνά, με την ελπίδα ότι η γραφή και ανάγνωση του θα τον βοηθήσει να επανέλθει η μνήμη του μέσα σε ένα μήνα. Κυριακή 4 Φλεβάρη είναι η πρώτη εγγραφή. Τι θα συμβεί όμως ένα μήνα αργότερα… στις 4 του Μάρτη, όταν θα έχει πια επανέλθει η μνήμη του;
VII. Ματριόσκα (Βασίλης Ντούρος)
…
Κλαίω που δεν μπορώ να αντιμετωπίσω τις φοβίες μου.
Πρέπει να το πάρω απόφαση επιτέλους και να ζήσω… Πότε όμως; Έγινα είκοσι τρία πριν ένα μήνα. Πότε θα γίνω η σκληρή ρώσικη ματριόσκα που αρνείται να σπάσει σε κομμάτια; Πότε;
…
VIII. Λευκή επανάσταση (Άκης Βαϊου)
Μια έρευνα -ωθούμενη από προσωπικούς λόγους- συναντά μια επανάσταση -περιορισμένης εμβέλειας και ισχύος- και οι δυο τους, αλληλοεπιδρώντας, οδηγούν σε συμπεράσματα λογικά από μία σκοπιά και εντελώς παράλογα από μια άλλη…
IX. Να τραγουδήσω στη Μαρία (Γιάννης Φαρσάρης)
Άρχισα σήμερα να μαθαίνω κιθάρα μόνος μου στο νοσοκομείο, κι ας είμαι ακόμα ζαλισμένος από τα φάρμακα και έχω παραισθήσεις. Τηλεόραση δεν θέλω να βλέπω, τη σιχαίνομαι, και όλοι οι φίλοι μου φέρνουν βιβλία. Μα βαριέμαι να ξεφυλλίζω και να ψάχνω τα νοήματα πίσω από τις λέξεις, προτιμώ την καθαρή φωνή της μουσικής.
…
…την καθαρή φωνή της μουσικής που σκοπεύει να χρησιμοποιήσει για να εκφράσει τον έρωτα του στην Μαρία. Την μοναδική Ελληνίδα που του χαμογελά, φωτίζοντας τα πυκνά σκοτάδια της ζωής του.
X. Ο φλεγόμενος άνθρωπος (Βασίλης Κωστάκης)
Είμαστε… φλεγόμενοι άνθρωποι!
XI. Το μοναχικό δέντρο (Βασίλης Κωστάκης)
…
Τα μοναχικά δέντρα είναι διωγμένα από το δάσος διότι δε θέλησαν να ζήσουν όπως ένα συνηθισμένο δέντρο. Πέταξαν από πάνω τους καρπούς και φυλλωσιές με την ελπίδα τα κλαριά τους να φτάσουν κοντύτερα στα αστέρια. Και τώρα στέκουν κουρασμένα και απελπισμένα στο γυμνό τοπίο, καθώς ο μοναχικός τους αγώνας φαίνεται να αποτυγχάνει.
Πολλές φορές ταυτίζομαι με τα δέντρα. Με το μοναχικά δέντρα. Για αυτό ήρθα εδώ.
Και ήρθα για να μείνω.
Μια μικρή γεύση την πήρατε. Καιρός είναι όμως, να σας αφήσω για να ξεκινήσετε μόνοι σας την “εξερεύνηση” της Ματριόσκας. Πριν το κάνω αυτό όμως, οφείλω να αποδώσω τα εύσημα (με αλφαβητική σειρά) για την μουσική επένδυση του εγχειρήματος στους ηθικούς αυτουργούς του: Αριστοτέλης Καλύβας, Γιάννης Καρακατσανίδης, Χρήστος Κυριακόπουλος, Βασίλης Κωστάκης, Θωμάς Νάστος, Νάσσια Ριμπά, Ανθή Κύρκου, Αποστόλης Τζίμας και Δημήτρης Τσαπάρας.
Καλή αναγνωσοακρόαση! .-)
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου μεταφέρουμε:
Ματριόσκα είναι η παραδοσιακή, ξύλινη ρωσική κούκλα μέσα στην κούκλα. Καθώς τα κομμάτια της ανοίγουν, με κάθε μικρότερη μορφή που εμφανίζεται αποκαλύπτονται όλο και σκοτεινότερα μυστικά.
Ταυτόχρονα, Ματριόσκα είναι ένα πολυσυλλεκτικό έργο δεκατριών ανθρώπων που ποτέ δεν συναντήθηκαν όλοι μαζί. Λόγος, εικόνα και μελωδία συνθέτουν την όψη μιας χώρας που φθηναίνει και με κάθε γύρισμα σελίδας μοιάζει όλο και περισσότερο με τις ασπρόμαυρες σκέψεις και πράξεις μας.